1. Aɔhā nyá nɛ alɔ gē jɔɔnyɛ nu ohigbu ka alɔ wɛ ipu ɔwa ku Ujehofa a?

 ALƆ gweeye nɛhi ō wɛ ipu ɔwa ku Ujehofa ɛpleeko olɔnɔ amoomɛ nyā a. Oyeeyi ipu ɛcɛ nyā yɔ i lɔnɔ tōōtɔ̄ɔ̄ ɛ̄cī doodu, amáŋ Ujehofa lɛ ɛnɛɛnɛ ayinɛ ipu ujɔ je lɛ alɔ nōo géē yɔ i ta alɔ abɔ. (Aíjē 133:1) Ó ta alɔ abɔ ō lɛ eeye ipu apɔlɛ ku alɔ. (Āfi. 5:33–6:1) Ó klla je ijeeyi nɛ alɔ cɛgbá ō lɔtu ku unwalu a lɛ alɔ mla ō yɔ i lɛ eeye.

2. Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya a, ɔdi kē ya a?

² Alɔ géē cɛgbá ō ceyitikwu lɔfu lɔfu o ya ɛɛ ku alɔ gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā. Ɔdiya a? Ohigbu ka ekoohi, ācɛ lɔfu kɛla amāŋ ya odee nōo lɔfu ya ku alɔ cɔnu. Ɔtu klla lɔfu gbenyi lɛ alɔ eko duuma nɛ alɔ lɛ inyileyi ya, ofiyɛ duu, ɔdaŋ ku alɔ humayi ya inyileyi ɔɔma igbalɛwa ɛ. Alɔ géē cɛgbá ō lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā (1) eko nɛ ayinɛ alɔ lɛ alɔ ya cɔnu, (2) eko nɛ alɔ lɛ unwalu ipu obatɔha ku alɔ, mla (3) eko duuma nɛ ɔtu le gbenyi lɛ alɔ ohigbu inyileyi nɛ alɔ ya a. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē leyi yɛ eyeeye ku āhɔ̄ ɛyɛɛyɛyi a. Alɔ klla géē leyi yɛ ɛlā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku ācɛ ipu Ubáyíbu nōo hayi kpaakpa a.

LƐ ƆTULE YƆ I GBA UJEHOFA Ɛ̄GBĀ EKO NƐ ƆYINƐ ÉYI LƐ UWƆ YA CƆNU

3. Unwalu nyá nɛ ācɛ ɔlɛ Ujehofa gē má a?

³ Unwalu a. Ayinɛ alɔ ōhī lɔfu lɛ ɛdɔ uce ō ya éyi nōó gē he alɔ ɔtu ŋ. Ōhī ku uwa lɔfu lɛ alɔ abɔ gaajɛ, amāŋ ya ɛlā mla alɔ ɔwɛ nōó kpaakpa ŋ. Anyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu ya inyileyi. Ɛnyā kē lɔfu ya ku ācɛ ōhī kéē lɛ aafu, ɔdaŋ ka ɔwa ku Ɔwɔico yɔ ɔkwɔɔkwɛyi a. Ikɔkɔ ō gɔbu yɔ i gba Ɔwɔico ɛ̄gbā “ŋmá ɔtū ékpónú” mla  ayinɛ uwa a, é lɔfu ma ō kɛla mla ɔcɛ nōo ya uwa cɔnu a, amāŋ ma ō gā ōjila ku ujɔ. (Usɛf. 3:9) Ɔɔma wɛ ɔdā ijeeyi? Alɔ leyi yɛ ɛlā nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku ɔcɛ éyi ipu Ubáyíbu nōo má ɛdɔ aunwalu ɛgɛnyā a.

4. Unwalu ɛyɛɛyɛyi nyá nɛ ɔyikpo Upɔlu má a?

⁴ Ocabɔ ku Ubáyíbu a. Ɔyikpo Upɔlu i cɔnu fiyaa mla ayinɛ nu nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a ŋ. Ocabɔ mafu, ācɛ ōhī nōo yɔ ipu ujɔ nōo yɔ Ujerusalɛm a, ta ō kpɔtuce ka ó wɛ ɔyikpo ku Ukraist eko néē má ɔ a. (Ācot. 9:26) Igbihaajɛ, ācɛ ōhī kɛla obɔbi lɛyikwu ɔ o ya ɛɛ ku ācɛ ka é hii kpɔtuce ɔ ŋ. (2 Ukɔ́r. 10:10) Ó lɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi nɛ Upɔlu má nōo ya ōmiya obɔbi, nōo lɔfu ya ku ācɛ ōhī kéē ma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. (Ugal. 2:​11, 12) Oklobiya ku nu éyi nōo lé ka Umaki nōo kwu ɔ ajaajɛ a lɛ ɔ abɔ gaajɛ bɔbi bɔbi. (Ācot. 15:​37, 38) Upɔlu lɔfu jɛga lɛ āhɔ̄ nōo ba nyā kóō ci ɔ ŋma ō piyatɔha mla ayinɛ nu a. Naana kpɔ a, ó bi eyī olɔhi le má ayinɛ nu a klla gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa. Ɔdi ta Upɔlu abɔ kóō lɛ ɔtule a?

5. Ɔdi ta Upɔlu abɔ ō yɔ kwu ayinɛ nu ajaajɛ a? (Ācɛ Ukólōsi 3:​13, 14) (Má ifoto a.)

⁵ Upɔlu yihɔtu ayinɛ nu nɛhi. Ihɔtu nɛ Upɔlu lɛ lɛ ācɛ ɔhá a ta ɔ abɔ kóō hii leyikwu inyileyi ku uwa ŋ, amáŋ uce ō ya olɔhi néē lɛ a. Ihɔtu klla ta Upɔlu abɔ kóō bi ɛlā nɛ anu abɔyi nu ta nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ukólōsi 3:​13, 14 a le yuklɔ. (Jé.) Leyi bi ɛgɛ nɛ Upɔlu ya ɛlā mla Umaki lɛ a. Naana nɛ Umaki habɔ Upɔlu ta eko nɛ ó yɔ i gā iyawu aflɛyi ku nu a, Upɔlu i bi ɛlā ɔtu lɛyikwu ɔ ŋ. Igbihaajɛ, eko nɛ Upɔlu ta ɔkpá ku ihɔtu fu ujɔ nōo yɔ Ukolosi a, ó cɛtra Umaki ka ó wɛ ɛnɛɛnɛ ɔcɛ o yuklɔ mla ɔ, mla ɔcɛ nōo ta ɔ “abɔ̄ nɛ̄hi.” (Ukól. 4:​10, 11) Eko nɛ ó yɔ inu agba ipu Urom a, Umaki piii nɛ Upɔlu tɛhɔ fu ɔ kóō wa i ta ɔ abɔ a. (2 Utím. 4:11) Ó teyi peee, ka Upɔlu kwu je ya ayinɛ nu a ɛhi klla yɔ kwu uwa ajaajɛ. Ɛlā nyá nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ɛgiyi Upɔlu a?

6-7. Ɔdi lɔfu ta alɔ abɔ ō yɔ i yihɔtu ayinɛ alɔ naana néē jila iyē ŋ ma? (1 Ujɔ́ni 4:7)

⁶ Ɛlā ō nwu a. Ujehofa dɔka ku alɔ lɛ ɔtule yɔ i mafu ihɔtu lɛ ayinɛ alɔ. (Jé 1 Ujɔ́ni 4:7.) Ɔdaŋ ka ayinɛ alɔ i ya ɛlā mla alɔ ɔwɛ nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist cika ō ya a ŋ, alɔ lɔfu lɔtuce kpɔcii ka ó wɛ ɔtu ku uwa ō ya alɔ cɔnu ŋ, ka uwa klla yɔ i ceyitikwu ō ya ɔdā nɛ Ujehofa ka ka ō wɛ ɔdā okpaakpa a. (Aíit. 12:18) Ɔwɔico yihɔtu ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā kpaakpa a naana néē jila iyē ŋ ma. Naana nɛ alɔ gē ya inyileyi a, ó gɔbu wɛ ɔya ku alɔ, ó klla gē bi ɛlā ɔtu lɛyikwu alɔ ŋ. (Aíjē 103:9) Alɔ gweeye nɛhi ka  Ujehofa gē je inyileyi ku alɔ ya alɔ ɛhi, alɔ kē cɛgbá ō yɛce ocabɔ ku nu ō yɔ i je ya ācɛ ɔhá ɛhi duu!—Āfi. 4:32–5:1.

⁷ Bla ka abɔ oŋmɛyi ku ɛcɛ nyā yɔ i ba ajaajɛ a, alɔ cɛgbá ō yɔ kwu ayinɛ alɔ ajaajɛ. Alɔ lɔfu leyice ka é géē ya alɔ ŋmo fiyɛ. Alɔ kóō lɔfu má iyi alɔ ipu inu agba ohigbu ɔtu okpoce ku alɔ. Ɔdaŋ ka ɛnyā le ya, alɔ géē cɛgbá ayinɛ alɔ fiyɛ. (Aíit. 17:17) Leyi yɛ ɔdā nōo ya da ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ Josep, a nōo wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ ipu Spain a. É lɛ anu mla ayinɛ alɔ nɔnyilɔ ɔhá kwu gā inu agba ohigbu ka é ta ō wɛ ipu icɔɔja. Ó kahinii: “Ipu inu agba a ɛjɛɛji alɔ lā tɔha, ohigbu ɛnyā ekoohi alɔ gē ya iyi alɔ cɔnu nɛhi. Alɔ cɛgbá ō yɔ i lɔtu mla iyi alɔ mla ō yɔ i je ya iyi alɔ ɛhi ŋma ɔtu. Ɛnyā ta alɔ abɔ ō piyatɔha lɔɔlɔhi. Ó klla ta alɔ abɔ ō je ogbotu lɛ iyi alɔ ŋma ɛgiyi aolagba nōó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ nōo yɛ jila alɔ ta a. Ó lɛ eko éyi nɛ abɔ ku um le tá néē lɛ odee gbo ɔ, ohigbu ɛnyā ó tɔɔtɛ gā um ō ya ɔdā duuma abɔyi um ŋ. Amáŋ éyi ku ayinɛ a gē na ili ku um, klla gē teyi kwu um aɔwɛ ɔhá nōo cɛgbá a. N má ihɔtu ɔkwɛyi a eko nɛ um cɛgbá nu fiyɛ duu a.” Ó wɛ ɔdā olɔhi nɛhi ō lɛ unwalu duuma nɛ alɔ lɛ mla ayinɛ alɔ a kagwo babanya!

LƐ ƆTULE YƆ I GBA UJEHOFA Ɛ̄GBĀ EKO NƐ UNWALU YƆ IPU OBATƆHA KU UWƆ

8. Unwalu nyá nɛ aɔba mla anya gē má a?

⁸ Unwalu a. Ɛjɛɛji ɔbatɔha ku ɔba mla ɔnyā lɛ unwalu. Ubáyíbu le da alɔ peee, ka ɛjɛɛji ācɛ nōo lɛ ɔba amāŋ ɔnyā lɛ ɛ ma géē “lɛ unwalu alɛwa.” (1 Ukɔ́r. 7:28) Ɔdiya a? Ohigbu ka ɔba mla ɔnyā wɛ ācɛ nōó jila iyē ŋ, é lɛ uce ō ya ɛyɛɛyɛyi, klla lɛ ɔdā ɛyɛɛyɛyi néē dɔka mla ɔdā néē dɔka ŋ. Ɔba mla ɔnyā lɔfu lɛ uculo ɛyɛɛyɛyi amāŋ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi néē bi le bi uwa jɛ. É lɔfu mafu uce ō ya ōhī née jé ka obiye ku uwa lɛ gbɔbu ɛɛ néē lɛ iyi uwa a ŋ. Oduuma ku aɛlā nōo ba nyā lɔfu bi unwalu wa. Ikɔkɔ néē géē jé ka ɔnyɔɔnyɛ ku uwa lɛ abɔ ipu unwalu a, cɛɛ kéē yuklɔ tɔha o ya ɛɛ ku unwalu a kóō mɛ a, é lɔfu gbɔɔ ō ŋmo obiye ku uwa ɛpɔbi. É kóō lɔfu gbɔɔ ō gbɛla kóō le kɔ hɛ iyi uwa ta amāŋ ō ta iyi uwa duudu gáā ya ku unwalu a kóō mɛ a. Amáŋ, ō kɔ hɛ iyi uwa ta amāŋ ō ta iyi uwa duudu géē ya kéē lɛ eeye? b Alɔ nwu ɛlā ŋma ocabɔ ku ɔnyā éyi ipu Ubáyíbu nōo hayi kpaakpa, naana nɛ ɔba nu ya ku oyeeyi kóō le lɔnɔ tu ɔ nɛhi a.

9. Unwalu nyá nɛ Abigɛlu má a?

⁹ Ocabɔ ku Ubáyíbu a. Ɔcɛ nōo wɛ ɔba ku Abigɛlu a wɛ Unabalu, nɛ Ubáyíbu ka ka ó wɛ ɔcɛ nōó lɛ ohilipu ŋ klla lɔnɔ nɛhi a. (1 Usám. 25:3) Ó gáā wɛ ɔdā ō tɔɔtɛ lɛ Abigɛlu fluflu ō lā mla ɛdɔ ɔcɛ ɛgɔɔma ŋ. Abigɛlu lɛ ɛga duuma ō ya ku obatɔha ku uwa a kóō gā oŋmɛyi? Ii gboo. Ó lɛ ɛga ɔɔma lɛ eko nɛ Udefidi nōo géē je piya ɔcɛ́ ku ācɛ Isrɛlu a, wa gáā ŋmo ɔba nu ohigbu ɛca nɛ ó ca ɔ mla acocɛhɔ ku nu a. (1 Usám. 25:​9-13) Abigɛlu lɔfu le kwu, cɛɛ kóō jɛga lɛ Udefidi kóō lɛ ɔdā nɛ ó bi ɔtu a ya. Amáŋ ó ya lɛ a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó kɛla lɛ Udefidi ŋma ɔtu o ya ɛɛ ka ó hii ŋmo Unabalu ŋ. (1 Usám. 25:​23-27) Ɔdi lɔfu lɛ abɔ kwu ɔ ɔtu kóō ya lɛ a?

10. Ɔdi lɔfu lɛ abɔ kwu Abigɛlu ɔtu kóō lɛ ɔtule ipu obatɔha ku nu a?

¹⁰ Abigɛlu yihɔtu ku Ujehofa klla lɛ ojilima ce ōmiya ku obatɔha ku ɔba mla ɔnyā ɛgɛ nɛ Ujehofa gē ya a. Á jé ŋ, ó lɔfu jé ɛlā nɛ Ɔwɔico ka eko nɛ ó je ɔnyā lɛ Adam a. (Ohút. 2:24) Abigɛlu jé ka obatɔha ku ɔba mla ɔnyā wɛ ɔdā  otiihɔ ipeyi ku Ujehofa. Ó dɔka ō ya ɔdā nōo he Ɔwɔico ɔtu, ɔɔma kē wɛ ɔdā nōo lɔfu lɛ abɔ kwu ɔ ɔtu ō ya ɔdā duuma nɛ ó ya gla, ō je ogbotu lɛ apɔlɛ ku nu mla ɔba nu duu a. Ó ya odee boobu o ya ɛɛ kóō lɛ Udefidi ci ŋma ō ŋmo Unabalu. Ó klla cɛ ō ta nŋma ŋma ɔtu ku ɔdobɔbi nɛ ó wɛ anu ya ŋ ma. Ó teyi peee, ka Ujehofa yihɔtu ku ɔnyā nōo mafu ɔtu ō lɛ nōó klla gē gbɛla iyi nu foofunu ŋ nyā nɛhi. Ɛlā nyá nɛ aɔba mla anya lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Abigɛlu a?

11. (a) Ɔdi nɛ Ujehofa dɔka ŋma ɛgiyi ācɛ nōo lɛ ɔba amāŋ ɔnyā lɛ ɛ ma? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:33) (b) Ɛlā nyá nɛ a nwu ŋma ɔwɛ nɛ u Carmen ceyitikwu lɔfu lɔfu ō ya ka obatɔha ku anu mla ɔba nu kóō yɔ i gɔbu a? (Má ifoto a.)

¹¹ Ɛlā ō nwu a. Ujehofa dɔka ku ɔba mla ɔnyā kéē lɛ ojilima ce ōmiya ku obatɔha ku ɔba mla ɔnyā nɛ ó le kwaajɛ a, ɔdaŋ nɛ obiye ku uwa i kóō tɔɔtɛ ō lā mla ɔ ŋ naana. Ó gē he Ɔwɔico ɔtu nɛhi eko duuma nɛ ó má ɔba mla ɔnyā yɔ i ceyitikwu ō lɛ unwalu nōo yɔ ɔtahɛ ku uwa a kagwo, mla ō yɔ i mafu ihɔtu mla ojilima lɛ iyi uwa. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:33.) Leyi yɛ ocabɔ ku Carmen. Odee bɛɛka ihayi ɛhili igbihi nɛ ó lɛ ɔba lɛ a, Carmen gbɔɔ ō klɔcɛ mla Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa klla gáā lɛ ubatisim ya igbihaajɛ. Carmen kahinii: “Ōmiya ɔɔma nɛ um ya a i he ɔba um ɔtu ŋ. Ó gbɔɔ ō cɔnu mla um ohigbu ka um gē gā ōjila ku ujɔ klla lɛ ɔtu ku um ya ekponu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. Ó gē ca um ɛca klla gē ta um ufi ka ó géē habɔ um ta.” Naana kpɔ a, Carmen lɛ ɔtule ipu obatɔha ku anu mla ɔba nu a. Ipu ihayi ofu ɛpa ce igwo, ó ceyitikwu lɔfu lɔfu ō yihɔtu mla ō lɛ ojilima ce ɔba nu a. Ó kahinii: “Abɔ eko yɔ i nyɔ a, n le nwu ō jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔba um lɛ a lɔɔlɔhi mla ō kɛla lɛ ɔ ɔwɛ ogbonɛnɛ. Abɔ um jé ka obatɔha ku ɔba mla ɔnyā wɛ ɔdā otiihɔ ipeyi ku Ujehofa a, n ya ɔdā duuma nɛ um ya gla o ya ɛɛ ku alɔ batɔha. Ó lɛ eko duuma nɛ um ceyitikwu ō habɔ ɔba um ta jejee ɛ ŋ, ohigbu ka um yihɔtu ku Ujehofa.” c Ɔdaŋ ku a gbɔɔ ō má unwalu ipu obatɔha ku uwɔ, a lɔfu lɔtuce kpɔcii ka Ujehofa géē je otabɔ gā uwɔ klla géē ta uwɔ abɔ cɛɛ ku a lɛ ɔtule.

LƐ ƆTULE YƆ I GBA UJEHOFA Ɛ̄GBĀ EKO NƐ ƆTU LE GBENYI GĀ UWƆ OHIGBU INYILEYI NƐ A YA A

12. Unwalu nyá nɛ alɔ lɔfu má eko duuma nɛ alɔ lɛ íne biya bɔbi bɔbi a?

¹² Unwalu a. Ɔtu lɔfu gbenyi lɛ alɔ nɛɛnɛhi eko duuma nɛ alɔ lɛ íne biya bɔbi bɔbi. Ubáyíbu le ka peee ka íne obiya ku alɔ lɔfu ya ku ɔtu kóō ‘biya klla gbenyi lɛ alɔ nɛɛnɛhi.’ (Aíjē 34:18) Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Robert a, ceyitikwu lɔfu lɔfu ihayi alɛwa o ya ɛɛ kóō le  cika jɛ ō kwu piya ɔcɛ o ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ. Amáŋ, ó lɛ íne biya bɔbi bɔbi klla gáā le jé ka ó kwu Ujehofa abɔ i gaajɛ ɛ. Ó kahinii: “Eko nɛ um lɛ ɔdā nɛ um ya a jé a, ɔtu ŋmo um ɛpɔbi nɛhi. Igbihaajɛ, ó ya ku um le ta iyi um eyinyinyi. N jikwu klla gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa. N bla ka ó lɛ eko nɛ um gbɛla ka Ɔwɔico i gáā jahɔ tu ɔkɔ ō gba ku um gɛ ŋ, ohigbu ku um kwu ɔ abɔ i gaajɛ ɛ.” Ɔdaŋ ka alɔ lɛ íne biya bɔbi bɔbi, ɔtu lɔfu gbenyi lɛ alɔ nɛɛnɛhi nɛ alɔ géē gbɔɔ ō gbɛla ka Ujehofa kwu igbihi i ce kwu alɔ ɛ, ka ó klla lɛ ɔdā duuma nōo ya nɛ alɔ cika ō gba ɔ ɛ̄gbā gɛ ŋ. (Aíjē 38:4) Ɔdaŋ ka ɔtu ya uwɔ lɛ a jejee ɛ, leyi yɛ ocabɔ ku ɔcɛ éyi ipu Ubáyíbu nōo lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā, naana nɛ ó biya íne bɔbi bɔbi a.

13. Íne bɔbi bɔbi nyá nɛ Upita biya a, ainyileyi ōhī nyá nɛ ó kē ya gbɔbu lɛ ɔɔma a?

¹³ Ocabɔ ku Ubáyíbu a. Otu amoomɛ gbɔbu ɛɛ kéē ŋmo Ujisɔsi a, Upita ya inyileyi alɛwa, ohigbu ainyileyi nɛ ó kē ya a, ó lɛ íne biya bɔbi bɔbi. Aflɛyi, Upita lɔtuce iyi nu fiyɛ ɔfu yɔ i gwo ka anuɔ géē yɔ kwu Ujisɔsi gā ajaajɛ, ɔdaŋ nɛ ayikpo ohile a kóō habɔ ta naana. (Umák. 14:​27-29) Igbɔha kpɔ, eko néē yɔ iga ku Ugɛtisɛmɛni a, Upita i leyi kwɛɛcɛ ō gbɔɔkɔ ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ka a ŋ. (Umák. 14:​32, 37-41) Oŋma ɔɔma, eko nɛ ɛwa nɛhi ku ācɛ nōo bi ɔkpacaŋgeli wa gáā kwu Ujisɔsi a, Upita habɔ Ujisɔsi ta. (Umák. 14:50) Amoomɛ, Upita lɛ iho ku Ujisɔsi hɛ igbo ɛta klla yɔ i gbo ɔkpa ka anuɔ i jé ɔ ŋ. (Umák. 14:​66-71) Ɔdi nɛ Upita ya eko nɛ ó gáā le jé ka anuɔ lɛ íne biya bɔbi bɔbi ɛ ma? Ó gbɔɔ ō jikwu nɛhi, á jé ŋ, ɔtu klla yɔ i ŋmo ɔ ɛpɔbi nɛhi ohigbu íne nɛ ó biya a. (Umák. 14:72) Gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔtu géē biya lɛ Upita nɛhi lɛ, abɔ ó gboji ŋ néē kwu Ujisɔsi nōo wɛ oklobiya ku nu i ŋmo a. Á jé ŋ, ɔtu lɔfu ya Upita bɛɛka ó tiile gɛ ŋ ma!

14. Ɔdi ta Upita abɔ kóō lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa a? (Má ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

¹⁴ Ó lɛ aɔdā alɛwa nōo ya ɛɛ nōó tɔɔtɛ lɛ Upita ō lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā. Ó kwu iyi nu bi ŋma ɛgiyi ācɛ ɔhá ŋ, ó gā ɛgiyi ayikpo ohile a, é kē je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ɔ. (Ulúk. 24:33) Igbihi néē kē lɛ Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a, ó lɛ iyi nu mafu lɛ Upita, á jé ŋ, ohigbu ka ó dɔka ō je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ɔ. (Ulúk. 24:34; 1 Ukɔ́r. 15:5) Igbihaajɛ, ikɔkɔ nɛ Ujisɔsi géē ŋmo Upita ɛpɔbi ohigbu ainyileyi nɛ ó ya a, Ujisɔsi da Upita nōo wɛ oklobiya ku nu a ka ó géē miyɛ uklɔ alɛwa. (Ujɔ́n. 21:​15-17) Upita jé ka ó lɛ íne biya bɔbi bɔbi ɛ, amáŋ ó gɔbu yɔ i ceyitikwu ō ya ɔdā okpaakpa a. Ɔdiya a? Ohigbu ka ó jé ka Ɔkpani nu Ujisɔsi yihɔtu ku nu kpɔ. Ayinɛ ku Upita nōo kē hayi kpaakpa a  gɔbu yɔ i ta ɔ abɔ. Ɛlā nyá nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Upita a?

15. Ɔdi nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ jé kpɔcii a? (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 86:5; Ācɛ Uróm 8:​38, 39) (Má ifoto a.)

¹⁵ Ɛlā ō nwu a. Ujehofa dɔka ku alɔ le jé kpɔcii ka ó yihɔtu alɔ klla le tutu eko doodu ō je ya alɔ ɛhi. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 86:5; Ācɛ Uróm 8:​38, 39.) Eko duuma nɛ alɔ lɛ íne biya, ɔtu gē ŋma alɔ ɛpɔbi. Ɔɔma wɛ ɔdā ɔlamu klla cɛgbá. Amáŋ alɔ hii gbɛla ka Ujehofa i yihɔtu alɔ gɛ ŋ, amāŋ ka ó gáā je inyileyi ku alɔ a ya alɔ ɛhi ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, alɔ cika ō dɔka otabɔ boobu. Robert nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a kahinii: “N biya íne bɔbi bɔbi ohigbu ka um gbolo ce ɔfu ku um ō ta ojama.” Ó gáā le má ka ó cɛgbá ō le da anyakwɔcɛ ku ujɔ. Ó kahinii: “Eko nɛ um le yɛ gā ɛgiyi anyakwɔcɛ ku ujɔ a, é cɛ gā um jé peee ka Ujehofa yihɔtu ku um nɛhi. Ɔtu klla ya um ka anyakwɔcɛ ku ujɔ a yihɔtu ku um nɛhi duu. É ta um abɔ ō lɔtuce lɔfu lɔfu ka Ujehofa i habɔ um ta ɛ ŋ.” Alɔ abɔyi alɔ lɔfu lɔtuce duu, ka Ujehofa yihɔtu alɔ klla géē je ya alɔ ɛhi ɔdaŋ ku alɔ le piyabɔ ŋma íne ō biya ku alɔ a, nɛ alɔ dɔka otabɔ nōo cɛgbá, klla ceyitikwu lɔfu lɔfu ō hii ya inyileyi ɔɔma gɛ ŋ. (1 Ujɔ́n. 1:​8, 9) Ɔdaŋ ka alɔ lɔtuce lɔfu lɔfu ka Ujehofa yihɔtu alɔ klla dɔka ō je ya alɔ ɛhi, alɔ i gáā ma ō gba ɔ ɛ̄gbā eko duuma nɛ alɔ lɛ inyileyi ya ŋ.

16. Ɔdiya nɛ a lɛ ɔtu ku uwɔ ya ekponu ō lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā a?

¹⁶ Oceyitikwu ku alɔ ō yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā ɛpleeko olɔnɔ amoomɛ nyā a jɛ ɔ eyī nɛhi. Mla otabɔ ku Ujehofa, alɔ lɔfu lɛ ɔtule yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa eko nɛ alɔ lɛ inyileyi ya, amāŋ eko nɛ ācɛ ɔhá lɛ alɔ ya cɔnu. Alɔ lɔfu gɔbu yɔ i yihɔtu ayinɛ alɔ klla yɔ i je ya uwa ɛhi ɔdaŋ néē kóō lɛ alɔ ya cɔnu. Alɔ lɔfu mafu ɛgɛ nɛ alɔ yihɔtu ku Ɔwɔico nɛhi lɛ mla ɛgɛ nɛ alɔ lɛ ojilima ce ōmiya ka obatɔha ku ɔba mla ɔnyā nɛ ó le kwaajɛ a, ŋma lɛ ō ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla ō lɛ unwalu duuma nɛ alɔ lɛ ipu obatɔha ku alɔ a kagwo. Ɔdaŋ nɛ alɔ kē lɛ íne biya, alɔ lɔfu dɔka otabɔ ŋma ɛgiyi Ujehofa, miyɛ ɔwɛ nɛ ó gē mafu ka ó yihɔtu alɔ mla ō je yɛhi ku nu, klla gɔbu yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā. Alɔ kē lɔfu lɔtuce kpɔcii ka Ujehofa géē hɔha ce alɔ nɛɛnɛhi, ɔdaŋ ku alɔ i cɛ lɛ “ɛ̄jɛ̄ kú ɔdā olɔhi ō yá kóō jɛ̄ alɔ ŋ́.”—Ugal. 6:9.