1-2. (a) Āhɔ̄ nyá nɛ Upɔlu yɔ anu eko nɛ ó ta ɔkpá gē lɛ ācɛ nōo yɔ Ɛfesɔsi a, ɔdiya nɛ ó kē ta ɔkpá ɔɔma fu uwa a? (b) Aɔka nyá nɛ alɔ gáā leyi yɛ ɔ a?

 EKO nɛ ó yɔ inu agba ipu Urom a, ɔyikpo Upɔlu dɔka ō ta ayinɛ nu nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a ɔtu kwu ɔtu. Ó tɔɔtɛ lɛ ɔ ō má uwa eyī caa gla ŋ, ohigbu ɔɔma, ó lɛ ɔkpá ta gē lɛ uwa. Ó ta éyi ku ɔkpá nyā ɛpla ihayi ku 60 gā u 61 Eko Ku Ukraist gē le ujɔ ku ācɛ Ɛfesɔsi a.—Āfi. 1:1; 4:1.

² Odee bɛɛka ihayi igwo gbɔbu a, Upɔlu bi eko ōhī le yɔ Ɛfesɔsi yɔ i tɔɔna klla yɔ i nwu ācɛ ɔkoolɔhi a. (Ācot. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Ó yihɔtu ayinɛ nu a nɛhi klla dɔka ō ta uwa abɔ kéē hayi kpaakpa lɛ Ujehofa. Amáŋ ɔdiya nɛ ó ta ɔkpá gē lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a lɛyikwu ajodobu mla ɔlá ofiyajɛ a? Ɛlā nyá nɛ ɛjɛɛji Ācɛ O Yɛce Ukraist kē lɔfu nwu ŋma ɔkpá ɔɔma nɛ ó ta a? Alɔ géē kɛla lɛyikwu ohi ku aɔka nyā a. 

ŊMA AJODOBU GĀ ƆLÁ OFIYAJƐ

3. Aɛlā nyá nɛ Upɔlu bi le yuklɔ ipu ɔkpá nɛ ó ta gē lɛ ācɛ Ɛfesɔsi a?

³ Upɔlu ta ɔkpá gē lɛ ujɔ nōo yɔ Ɛfesɔsi a kahinii: “Aá tɛtɛ yɔ̄ ipú ajodobū, amáŋ abālɔbányā . . . aá le pīya ācɛ kú ɔlá ofíyajɛ ɛɛ́.” (Āfi. 5:8) Upɔlu bi aɛlā nōo ka ajodobu mla ɔlá ofiyajɛ a le yuklɔ, o ya ɛɛ kóō mafu ɛgɛ nɛ ācɛ Ɛfesɔsi a ya opiyabɔ nɛhi lɛ a. Alɔ leyi yɛ ɔdā nōo lɔfu ya nɛ Upɔlu ka ka ācɛ Ɛfesɔsi a “tɛtɛ yɔ̄ ipú ajodobū” a.

4. Ɛgɛnyá nɛ ɛ̄gbā ō gba ku ɛkɛmgbɛ ya ku ācɛ Ɛfesɔsi a kéē yɔ ipu ajodobu a?

⁴ Ɛ̄gbā ō gba ku ɛkɛmgbɛ ya kéē yɔ ipu ajodobu. Gbɔbu ɛɛ kéē  wa i nwu ɛlā ɔkwɛyi klla je piya Ācɛ O Yɛce Ukraist a, ācɛ Ɛfesɔsi a wɛ ipu ɔwɛ ō gba ɛ̄gbā ku ɛkɛmgbɛ klla kpɔtuce imabɔ ō ya. Ipu igeli ku Ɛfesɔsi a, agbliihɔ ō gba ɔwɔ néē hi ka Atɛmisi a yɔ abɔɔ, nɛ ācɛ ɛpleeko ɔɔma leyi má ɔ ka anu wɛ ɔlɛ ɔmahaapa nōo heyifuu fiyɛ duu néē gwo ipu ɛcɛ a ɛ ma. Ācɛ alɛwa gē nyɔ gā ipu agbliihɔ ɔɔma ō gáā gba ojibo ɛ̄gbā. Ācɛ o yuklɔ abɔ bɛɛka aonɔwa mla acɛ o gbo ɔcí gē ya ije abɔɔ nɛhi, oŋma lɛ ō ya mla ō je aojibo néē gē gba ɛ̄gbā abɔɔ a lá. (Ācot. 19:​23-27) Ācɛ alɛwa nōo yɔ Ɛfesɔsi a klla gē ya imabɔ nɛhi.—Ācot. 19:19.

5. Ɛgɛnyá nɛ oyeeyi ku aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce ya ku ācɛ Ɛfesɔsi a kéē yɔ ipu ajodobu a?

⁵ Aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce ya kéē yɔ ipu ajodobu. Ācɛ nōo yɔ Ɛfesɔsi a gē lā oyeeyi ku aja ō gbo mla ikpo ɔnyā ō ce nɛhi, uce ō ya obɔbi ku uwa nyā i kē i ta uwa uweyi ŋ. Igbalɛwa, ija néē gē he ipu ɛga ō hija ku uwa mla uculo ku ɔwɛ ō gba ɛ̄gbā ku uwa néē gē ya a, gē lɛ ō ya mla aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce. (Āfi. 5:3) Ācɛ Ɛfesɔsi a i “ce iyī uwā bī ŋmá ínoōbīya nōo gē lɛ ɔ̄cɛ blínyī ā glá ŋ́,” nōo wɛ ɛlā nɛ ɛyi nu wɛ ka “ācɛ nōó gē jɔɔnɔ” duuma ipu ɔtu eko néē lɛ ɔdobɔbi ya ŋ ma. (Āfi. 4:​17-19) Gbɔbu ɛɛ kéē wa i nwu ɛlā lɛyikwu ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a, ɔtu ku uwa i gē ŋmo uwa ɛpɔbi eko duuma néē gē ya ɔdobɔbi ŋ. É klla gē lɛ ɛlá wu ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu uce ō ya ku uwa a ŋ. Ohigbu ɛnyā, Upɔlu lɔfu lɛ uwa gbla ācɛ nōo yɔ ipu ajodobu ohigbu ka é “jɛ́ɛyí kú ɔdā dúúmā ŋ́, é lɛ abɔ̄ mla oyēeyī ɛ̄yīpɛ̄ nɛ̄ Ɔwɔicō gē je lɛ ācɛ ā ŋ́.”

6. Ɔdiya nɛ Upɔlu lɔfu ka ka ācɛ Ɛfesɔsi a kwu “pīya ācɛ kú ɔlá ofíyajɛ” ɛ ma?

⁶ Amáŋ ōhī ku ācɛ Ɛfesɔsi a le kwu ŋma ipu ajodobu a. Upɔlu ta ɔkpá ka ‘abālɔbányā néē le pīya ācɛ ku ɔlɛ́ Óndú ɛ́ɛ́ mā, é le pīya ācɛ kú ɔlá ofíyajɛ ɛɛ́.’ (Āfi. 5:8) Babanya é gbɔɔ ō lā oyeeyi ku uwa ɛgɛ nɛ ɛlā ku Ujehofa ka, nōo lɛbɛɛka ɔlá nōo gē gbo uwa a. (Aíjē 119:105) Ācɛ Ɛfesɔsi nyā le kwu ŋma ɔwɛ o gba ɛ̄gbā ku ɛkɛmgbɛ mla oyeeyi ku aja ō gbo mla ikpo ō ce néē gē lā a. É gbɔɔ ō “gbla ucē kú Ɔwɔicō yá,” klla yɔ i ceyitikwu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā mla ō ya aɔdā nōo he ɔ ɔtu a.—Āfi. 5:1.

7. Ɔwɛ nyá nɛ āhɔ̄ ku alɔ lɛbɛɛka aku Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ɛfesɔsi a?

 ⁷ Ɔwɛ ekponu ɔɔma, gbɔbu ɛɛ ku alɔ wa gáā nwu ɛlā ɔkwɛyi a, alɔ yɔ ipu ajodobu ohigbu ɔwɛ o gba ɛ̄gbā ku ɛkɛmgbɛ nɛ alɔ yɔ anu, mla oyeeyi ku aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce nɛ alɔ gē lā a. Ōhī ku alɔ gē ya uculo nɛ ācɛ o gba ɛ̄gbā ku ɛkɛmgbɛ gē ya a, ōhī ku alɔ klla lā oyeeyi ku aja ō gbo mla ikpo ɔnyā ō ce. Amáŋ boobu nɛ alɔ lɛ ɛlā nwu lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a, alɔ lɛ opiyabɔ ya. Alɔ gbɔɔ ō lā oyeeyi ku alɔ ɛgɛ nɛ ó dɔka a. Ohigbu ɛnyā, ó lɛ aɔhā alɛwa nɛ alɔ jɔɔnyɛ nu ɛ. (Ayis. 48:17) Amáŋ ó gē tɔɔtɛ eko doodu ō yɔ ligbo ŋma ajodobu nɛ alɔ kwu gwu ɔ ta gbɔbu a, cɛɛ ku alɔ “yɔ̄ bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā ŋ.” Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya lɛ a?

YƆ LIGBO ŊMA ƐGIYI AJODOBU A

8. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​3-5 ka a, ɔdi nɛ ācɛ Ɛfesɔsi a cɛgbá ō habɔ ta a?

⁸ Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​3-5. O ya ɛɛ kéē yɔ ligbo ŋma ɛgiyi ajodobu a, Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ɛfesɔsi a cɛgbá ō yɔ i ta ō lɛ abɔ ipu ɔdā duuma nōó he Ujehofa ɔtu ŋ. Ɛnyā i wɛ ō kwu ŋma ō lā oyeeyi ku aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce foofunu nóó, amāŋ ō habɔ aɛlā obɔbi ō ka ŋma okonu ta duu. Upɔlu ta ācɛ nōo yɔ Ɛfesɔsi a ɛlá kwu ɔ, ka é cɛgbá ō habɔ aɔdā ɛgɛnyā ta ɔdaŋ ka é dɔka ō lɛ ɛga “ipú ajɔ̄ɔ̄cɛ́ ɛga nɛ̄ Ɔwɔicō mɛ́mla Ohɔ́nyɛtá géē gbō ācɛ ā.”

9. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi ō hii ya ɔdā duuma nōo géē ya ku alɔ nyɔ gáā gbo aja amāŋ ce ikpo ɔnyā ŋ ma?

⁹ Alɔ abɔyi alɔ cɛgbá ō yɔ i leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi, o ya ɛɛ ku alɔ ‘híīī lɛ abɔ̄ ipu aɔ́dā nōó tīile ŋ́ nɛ ācɛ gē yá ā, nōo wɛ aɔ́dā kú ajodobū a.’ (Āfi. 5:11) Igbalɛwa, ɔdā nōo gē ya ipu oyeeyi ku ācɛ a mafu peee ka ó wɛ ɔkwɛyi ka eko duuma nɛ ɔcɛ gē má, gē po, gē kɛla nōó lɔhi ŋ, amāŋ ɛlā nōo lɛ ō ya mla aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce, ó gē ya kóō tɔɔtɛ lɛ ɛdɔ ɔcɛ ɛgɔɔma ō nyɔ gáā ya ɔdobɔbi. (Ohút. 3:6; Ujɛ́m. 1:​14, 15) Ipu éwo eyi, alɛwa ku ayinɛ alɔ gáā wɛ ipu ígwu éyi néē géē bi le kɔka ipu intanɛt. Eko aflɛyi a, alɛwa ku uwa gē kɛla lɛyikwu Ujehofa mla ɛlā ɔkwɛyi a. Amáŋ ɛmɛɛma, é gbɔɔ ō ka aɛlā nōó he Ujehofa ɔtu ŋ. Ɔka néē gbɔɔ ō ka igbalɛwa a lɛ ō ya mla aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnya ō ce. Igbihaajɛ, alɛwa ku ayinɛ alɔ nyā ka ka ɛlā obɔbi néē gē ka nyā ya kéē nyɔ gáā lɛ aja gbo amāŋ lɛ ikpo ɔnyā ce.

10. Ɔdi nɛ Usetan dɔka ku alɔ gbɛla a? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:6)

¹⁰ Ɛcɛ ku Usetan nɛ alɔ lā anu nyā gē ceyitikwu ō pla alɔ, o ya ɛɛ ku alɔ kpɔtuce ka aɔdā nōó he Ujehofa ɔtu ŋ bɛɛka aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce, amāŋ lɛyikwu ɛlā obɔbi ō ka ŋma okonu a i wɛ ɔdobɔbi fluflu ŋ. (2 Upít. 2:19) Ɛnyā i gē hɛ alɔ idaago ŋ! Ebilii humayi ceyitikwu ō lɛ ācɛ gbaji, o ya ɛɛ kéē jé ɔdā nōo wɛ ɔdā okpaakpa mla ɔdobɔbi ŋ. (Ayis. 5:20; 2 Ukɔ́r. 4:4) Ɛnyā i kē wɛ ɔdā ō hɛ alɔ idaago ŋ ku aufilm, ōmiya ku TV alɛwa, mla aɛga ō kɔka gē nyila uce ō ya nōó cɛtɔha mla ɔwɛ okpaakpa nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a ŋ! Usetan dɔka ō ya ku alɔ gbɛla ku auce ō ya nōó lɔhi ŋ, mla ō lā oyeeyi ku aja ō gbo mla ikpo ɔnyā ō ce nōo kpo ipu ɛcɛ icɛ a i wɛ ɔdobɔbi ŋ, ka ó wɛ ɔdā nɛ alɔ géē jɔɔnyɛ nu, ka ɔdobɔbi duuma i kē tu ɔ ɔkwu ŋ.—Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:6.

11. Ɛgɛnyá nɛ ocabɔ ku Angela mafu ɔdā nōo ya ɛɛ nōó cɛgbá ku alɔ bi ukɔ́ ku ijeeyi nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:7 a le yuklɔ a? (Má ifoto a.)

¹¹ Usetan dɔka ku alɔ piyatɔha mla ācɛ nōo géē ya kóō lɔnɔ tu alɔ ō lɛyitaajɛ lɛ ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi a. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Upɔlu ta ācɛ Ɛfesɔsi a ɔtu kwu ɔtu kahinii: “Aa híīī túbla ācɛ ɛ́gɔ́ɔmā fúlufúlu ŋ́,” ɔɔma kē wɛ ācɛ nōo gē lā oyeeyi obɔbi ipeyi ku Ɔwɔico a. (Āfi. 5:7) Amáŋ, alɔ cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi fiyɛ ācɛ Ɛfesɔsi ku ikee a, ohigbu ka icɛ alɔ lɔfu bi eko le yɔ tɔha mla ācɛ ipu ɛga o kɔka  ku intanɛt, ó wɛ eyī caa foofunu ŋ. Angela, a nōo lā ipu Asia a, wa gáā le má peee ɛgɛ nɛ ɛga o kɔka ku intanɛt bɔbi nɛhi lɛ a. Ó kahinii: “Ɛmɛɛma, ɛlá ō gbo ku um kwu piyabɔ. Igbihaajɛ, ō lɛ ‘aoklobiya mla ancɛnya’ nōó gē lɛ ojilima ce aukɔ́ ku Ubáyíbu ŋ ma, i kóō wɛ ɔdā duuma tu um gɛ ŋ. Igbihaajɛ, n gáā gbɔɔ ō gbɛla ka ó wɛ ɔdobɔbi ō lā ɛdɔ oyeeyi nɛ Ujehofa i dɔka ŋ ma.” Amáŋ o bu ipu ihɔtu, anyakwɔcɛ ku ujɔ ōhī ta Angela abɔ ō lɛ opiyabɔ nɛ ó cɛgbá a ya. Ó kahinii: “Babanya, n gē lɛ ɔtu ku um kwu Ujehofa mla ɔdā nōo wɛ ɛlá ō gbo ku nu a, ikɔkɔ ɛga o kɔka ku intanɛt.”

12. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ō gɔbu yɔ i lɛyitaajɛ lɛ ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a?

¹² Alɔ cɛgbá ō ceyitikwu lɔfu lɔfu ō ta ɛlá ō gbo ku ɛcɛ nyā, kóō lā oyeeyi ku aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce i wɛ ɔdobɔbi ŋ ma. Alɔ jé ku ɛlá gbo ku uwa ɔɔma i kpaakpa ŋ. (Āfi. 4:​19, 20) Naana kpɔ a, alɔ cɛgbá ō da alɔ iyi alɔ ɔka kahinii: ‘N gē leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi ō hii piyatɔha mla ācɛ nɛ um gē yuklɔ tɔha mla uwa, ayipɛ inɔkpa ku um, amāŋ ācɛ ɔhá nōó gē lɛ ojilima ce ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a ŋ ma a? N gē mafu ɔtu ō lɛ ō yɛce ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a, naana nōo ya ɔɔma lɔfu ya ku ācɛ ɔhá kéē leyi má um ku um wɛ ɛyɛɛyɛyi gwu uwa ta?’ Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 2 Utímōti 2:​20-22 ka a, alɔ klla cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi eko duuma nɛ alɔ gáā fu aoklobiya amāŋ ancɛnya ku alɔ ipu ujɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist. Alɔ cika ō bi ipu ɔtu ka ōhī ku uwa i gáā ta alɔ abɔ ō hayi kpaakpa ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa ŋ.

LĀ OYEEYI KU UWƆ “BƐ̄ƐKA ĀCƐ NĒE WƐ ÁKÚ ƆLÁ OFÍYAJƐ Ā”

13. Ɔdi wɛyi kóō gɔbu yɔ i lā oyeeyi ku alɔ “bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā”? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​7-9)

¹³ Upɔlu ta Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ɛfesɔsi a ɔtu kwu ɔtu ka é hii yɔ ligbo ŋma ɛgiyi ajodobu a foofunu ŋ, amáŋ kéē gɔbu yɔ i lā oyeeyi ku uwa “bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā.” (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​7-9.) Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā nyā a? Ɛyi nu wɛ ō lā oyeeyi eko doodu ɛgɛ nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔkwɛyi cika ō lā oyeeyi a. Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu ya ɛnyā a, wɛ ō jé klla klɔcɛ  ku Ubáyíbu mla aɔkpá ku alɔ lɔɔlɔhi. Ɛ̄nɛ̄ o kē cɛgbá fiyɛ duu a, wɛ ō klɔcɛ ku ocabɔ mla ɛlā ō nwu ku Ujisɔsi Ukraist nōo wɛ “ɔlá-ofíyajɛ kú ɛcɛ á.”—Ujɔ́n. 8:12; Aíit. 6:23.

14. Ɛgɛnyá nɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico lɔfu ta alɔ abɔ a?

¹⁴ Alɔ klla cɛgbá otabɔ ku alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico, o ya ɛɛ ku alɔ yɔ i lā oyeeyi ku alɔ “bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā.” Ɔdiya a? Ohigbu ka ó wɛ ɔdā ō tɔɔtɛ ō yɔ yeŋee ipu ɛcɛ nyā nōo le mu mla aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ō ce a ŋ. (1 Utes. 4:​3-5, 7, 8) Alelekwu Ihɔ ku Ɔwɔico lɔfu ta alɔ abɔ ō ta ɛlá ō gbo ku ācɛ nōo yɔ ipu ɛcɛ nyā, nōó gē leyi má ɛlā ɔwɛ nɛ Ujehofa gē ya a ŋ ma. Alelekwu Ihɔ ku Ɔwɔico klla lɔfu ta alɔ abɔ ō “yá ɛjɛ̄ɛ̄jī aɔ́dā nōo lɔhi [mɛmla] aɔ́dā nēe le kpaakpa” a.—Āfi. 5:9.

15. Aɔwɛ nyá nɛ alɔ lɔfu miyɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico a? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​19, 20)

¹⁵ Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu miyɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico a wɛ oŋma lɛ ō gbɔɔkɔ ku nu. Ujisɔsi da alɔ ka Ujehofa géē “je Alelékwū Ihɔ lɛ ācɛ nēe bá ŋmá ɛgiyí nū ā.” (Ulúk. 11:13) Eko duuma nɛ alɔ kē yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā tɔha ipu ōjila ku ujɔ ku alɔ, alɔ klla gē miyɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​19, 20.) Ɔwɛ olɔhi nɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico a gē lɛ abɔ kwu alɔ iyē a, géē ta alɔ abɔ ō lā oyeeyi ku alɔ ɔwɛ nōo he Ɔwɔico ɔtu a.

16. Ɔdi lɔfu ta alɔ abɔ ō ya aōmiya olɔhi a? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​10, 17)

¹⁶ Eko duuma nɛ alɔ lɛ ōmiya ocɛgbá ō ya, alɔ cɛgbá ō “dɔɔ̄kā ɔdā nɛ̄ Óndú ā tíne” a, cɛɛ ku alɔ ya ɔdā nōo cɛtɔha mla ɔ. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​10, 17.) Ŋma lɛ ō dɔka aukɔ́ ku Ubáyíbu nōo tɛɛma kwu āhɔ̄ ku alɔ, alɔ yɔ i mafu ka alɔ dɔka ō leyi má ɛlā a ɔwɛ nɛ Ɔwɔico gē leyi má ɔ a. Abɔ alɔ kē yɔ i ceyitikwu ō bi aukɔ́ ku nu le yuklɔ a, ó géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō ya aōmiya olɔhi.

17. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu bi eko ku alɔ le yuklɔ ɔwɛ olɔhi a? (Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​15, 16) (Má ifoto a.)

¹⁷ Upɔlu klla tu Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ɛfesɔsi a ukɔ́ kéē bi eko ku uwa le yuklɔ ɔwɛ olɔhi. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:​15, 16.) Usetan “ɔ̄cobɔ̄bípú” nōo wɛ olɛla ku alɔ a, géē dɔka ku alɔ yɔ i nu aɔdā ku ɛcɛ nyā, nɛ alɔ i gáā lɛ  ɛga lɛ ɛ̄gbā ō gba ku Ɔwɔico gɛ ŋ. (1 Ujɔ́n. 5:19) Ɔcɛ O Yɛce Ukraist lɔfu gbɔɔ ō lɛ ɔtu ku nu kwu ije, ō gā inɔkpa nɛhi, amāŋ uklɔ, ikɔkɔ ō dɔka aɔwɛ alɛwa nɛ ó lɔfu bi le gba Ujehofa ɛ̄gbā a. Ɔdaŋ ka ó ya lɛ a, ó géē mafu ka ó gbɔɔ ō gbɛla bɛɛka ācɛ nōó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma ɛ. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ō ya aɔdā nōo ba nyā i wɛ ɔdobɔbi nóó, amáŋ ka é hii je piya ɔdā aflɛyi ipu oyeeyi ku alɔ ŋ. O ya ɛɛ ku alɔ yɔ i lā oyeeyi ku alɔ “bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā,” alɔ cɛgbá ō bi “ɛga nɛ̄ [alɔ] lɛ ā le yúklɔ́ olɔhi,” ɛnyā wɛ ka alɔ géē lɛ ɔtu ku alɔ kwu aɔdā néē cɛgbá fiyɛ duu a.

18. Ɔdi nɛ u Donald ya o ya ɛɛ kóō bi eko ku nu le yuklɔ ɔwɛ olɔhi a?

¹⁸ Dɔka aɔwɛ nɛ a lɔfu bi le gba Ujehofa ɛ̄gbā fiyɛ a. Ɛnyā wɛ ɔdā nɛ u Donald nōo lā ipu South Africa a ya yiili a. Ó kahinii: “N gbɛla tu oyeeyi ku um, klla gbɔɔkɔ ŋma ɔtu lɛ Ujehofa kóō ta um abɔ ō ya nwune ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. N gbɔɔkɔ ō lɛ uklɔ nōo géē cɛ gā um ya nwune ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Mla otabɔ ku Ujehofa, n gáā lɛ ɛdɔ uklɔ ɔɔma éyi má. Igbihaajɛ, ami mla ɔnyā um kē gáā gbɔɔ uklɔ ō ya lɛ Ujehofa eko doodu tɔha.”

19. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu gɔbu yɔ i yɛ “bɛ̄ɛka ācɛ nēe wɛ ákú ɔlá ofíyajɛ ā”?

¹⁹ Ó lɛ aafu ŋ, ɔkpá nɛ Upɔlu ta gē lɛ ācɛ Ɛfesɔsi a ta uwa abɔ nɛɛnɛhi kéē hayi kpaakpa lɛ Ujehofa. Ukɔ́ nɛ ó tu uwa ɔɔma a kē lɔfu ta alɔ abɔ duu. Ɛgɛ nɛ alɔ nwu ɛ ma, ó lɔfu ta alɔ abɔ ō fu aɔdā nɛ alɔ gē bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ mla aoklobiya amāŋ ancɛnya ku alɔ ɔwɛ ku ijeeyi. Ó lɔfu lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ō yɔ i klɔcɛ ku Ubáyíbu eko doodu, o ya ɛɛ ku ɔlá ku ɛlā ɔkwɛyi a kóō gɔbu yɔ i gbo alɔ ipu ɔdā doodu nɛ alɔ gē ya a. Ó klla kɛla lɛyikwu ɛgbá ku alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico, nōo lɔfu ya ku alɔ lɛ ɛnɛɛnɛ auce ō ya a. Ō bi ɛlā nɛ Upɔlu ta a le yuklɔ lɔfu ta alɔ abɔ ō ya aōmiya ku ijeeyi, aɛ̄nɛ̄ o géē cɛtɔha mla ɛlá ō gbo ku Ujehofa. Oŋma lɛ ō ya aɔdā nōo ba nyā, ó géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō yɔ ligbo ŋma ɛgiyi ajodobu ku ɛcɛ nyā, klla géē ya ku alɔ gɔbu yɔ i yɛ ipu ɔlá ofiyajɛ a!