1. Igwú ku ɔdi nɛ Ujisɔsi hi ācɛ o kwu ɛbeenyi ɛnɛ a, ɔdi néē kē ya a?

UPITA, Andru, Ujemisi, mla Ujɔni nōo wɛ ayikpo ku Ujisɔsi a wɛ ācɛ o kwu ɛbeenyi. Leyi yɛ ɛgɛ nōó hɛ uwa idaago lɛ, eko nɛ Ujisɔsi da uwa kahinii: “Aá yɛce um, n géē je aá pīya ācɛ nēe í kwú ācɛ bɛ̄ɛka ɛ́gɛ́nɛ̄ ācɛ gē kwú ɛbéenyi ā.” * Ɔdi néē ya a? Ubáyíbu kahinii: “Ɔkwɔkwu ɔ́ɔmā, é habɔ̄ ɛ́yá kú uwā tá, anɔ́ɔ é yɛce ɔ́ á.” (Umát. 4:18-22) Ɛnyā kwu oyeeyi ku uwa u piyabɔ piyoo. Ikɔkɔ ō yɔ i kwu ɛbeenyi ɔlamu a, é géē yɔ i ‘kwu ācɛ ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a.’ (Ulúk. 5:10) Icɛ duu, Ujisɔsi gē hi ācɛ nōo yihɔtu ɔkwɛyi a igwú, kéē gáā ya ɔdā ekponu nyā. (Umát. 28:19, 20) A lɛ igwú ku nu cɛ ō gáā kwu piya ɔcɛ nōo gē kwu ācɛ, ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a ɛɛ?

2. Ɔdiya nɛ ō je piya ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico i wɛ ɔdā ija ŋ ma, ɔdi kē gáā ta alɔ abɔ je piya ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico a?

² O lɔfu wɛ ku a dēē klɔcɛ ku Ubáyíbu, klla lɛ opiyabɔ ya ipu oyeeyi ku uwɔ ɛ. Babanya, a cɛgbá ō je, ɔdaŋ ku a dɔka ō je piya ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico. Ɔdaŋ ku a yɔ i piyɔkwaajɛ ō cɛ igwú ku Ujisɔsi, abɔ kóō hiii hɛ uwɔ iyē ŋ. A lɔfu yɔ i piyɔkwaajɛ ohigbu ku a jé, ka ɔdā nɛ a gáā je ō ya nyā cɛgbá nɛhi. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, Ubáyíbu ka Upita mla aɔmpa nu habɔ ɛ́yá ku uwa ta “ɔkwɔkwu ɔ́ɔmā.” Naana a, Upita mla ɔyinɛ nu lɛ ɛlá gbo tu ɔ ɛɛ néē ya lɛ a. É le jé gbɔbu klla miyɛ cɛ ka Ujisɔsi ɔɔ wɛ Umɛsayiya á. É kē jé ɛnyā fiyɛ ɔya ɛhili nōo gā yɛ a ɛ. (Ujɔ́n. 1:35-42) Ɔwɛ ekponu ɔɔma, a lɔfu lɛ aɔdā alɛwa nwu lɛyikwu Ujehofa mla Ujisɔsi ɛ, a kē dɔka ō yɔ i tubla Ujehofa ajaajɛ kpɔ. Amāŋ gbɔbu ɛɛ ku a je piya ɔcɛ ō tɔɔna ɛlā  Ɔwɔico, a cika ō gbɛla lɛyikwu ɔ lɔɔlɔhi. Ɔdi ta Upita, Andru mla ācɛ ɔhá abɔ kéē lɛ ɔdā néē je a ya a?

3. Auce ō ya nyá gáā ta uwɔ abɔ ku ɔtu caca ku uwɔ kóō lɔfu, o ya ɛɛ ku a cɛ igwú nɛ Ujisɔsi hi uwɔ a?

³ Ayikpo ku Ujisɔsi aflɛyi a wɛ ācɛ ō lɛ ɔtu caca, é jé ō yuklɔ ku uwa lɔɔlɔhi, é wɛ ācɛ ō lɛ ɔtu, mla ācɛ nōo gē kwu ɔkpiye ku uwa tu. Auce ō ya nyā ta uwa abɔ kéē ya lɔhi ipu uklɔ ku ɔna ō ta ku ɔkoolɔhi a. Ikpɛyi ɛlā nyā géē kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ a géē lɛ auce ō ya ɔɔma, o ya ɛɛ ku alɔ ya lɔhi fiyɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ācɛ ɛlā.

4. Ɔdiya ɛɛ nɛ Upita gē kwu ɛbeenyi a?

⁴ Upita gē kwu ɛbeenyi ō ya ɛɛ kóō ta apɔlɛ ku nu abɔ, amáŋ Upita i leyi má ɛbeenyi ō kwu ka uklɔ anca ŋ. Upita yihɔtu ō kwu ɛbeenyi. (Ujɔ́n. 21:3, 9-15) Ó klla nwu ɛgɛ nɛ ó géē yihɔtu uklɔ ku ō kwu ācɛ, ɛgɛ nɛ ācɛ gē kwu ɛbeenyi a. Ohigbu ɛnyā mla otabɔ ku Ujehofa, Upita ya lɔhi fiyɛ ipu uklɔ a.—Ācot. 2:14, 41.

5. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ulúku 5:8-11 ka a, ɔdiya nɛ Upita yɔ i yuufi a, ɔdi kē gáā ta alɔ abɔ ya ɛdɔ ufi ɔɔma lé duu a?

⁵ Alɔ gē tɔɔna ohigbu ku alɔ yihɔtu ku Ujehofa, anu wɛ ɔdā okpɔcii nōo gē ya ku alɔ lɛ ɔtu caca ō yuklɔ ku ɔna ō ta a. Ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a gē ta alɔ abɔ ku alɔ da ācɛ ɔhá lɛyikwu Ujehofa, naana nɛ alɔ lɔfu má iyi alɔ ku alɔ i cika jɛ ɔ ŋ ma. Eko nɛ Ujisɔsi hi Upita igwú kóō kwu piya ɔcɛ ō kwu ācɛ, ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a, ó da ɔ kahinii: “A yúúfi ŋ́.” (Jé Ulúku 5:8-11.) Upita i yuufi ɔdā nōo lɔfu ya, ɔdaŋ kóō kwu piya ɔyikpo ku Ukraist ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, Upita yɔ i yuufi ohigbu ɛbeenyi nɛhi nɛ Ujisɔsi ta uwa abɔ kéē kwu a. Ohigbu uklɔ idaago nɛ Ujisɔsi ya nyā, Upita má ku anuɔ i cɛgbá ō yuklɔ tɔha mla Ujisɔsi ŋ. Bɛɛka Upita a, alɔ  lɔfu yuufi duu. A jé ŋ, a lɔfu yɔ i lɛ ɔtu oplico lɛyikwu ɛjɛɛji ɔdā nɛ a géē ya, gbɔbu ɛɛ ku a je piya ɔyikpo ku Ukraist a. Ɔdaŋ kóō lɛ a, ceyitikwu ya ku ihɔtu nɛ a lɛ lɛ Ujehofa, Ujisɔsi, mla aoladoogbe ku uwɔ a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɛnyā géē ya ku a cɛ igwú nɛ Ujisɔsi hi uwɔ a, cɛɛ ku a kwu piya ɔcɛ nōo gē kwu ācɛ ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a.—Umát. 22:37, 39; Ujɔ́n. 14:15.

6. Ɔdi wɛ aɔdā ɔhá nōo gē cɛ lɛ alɔ lɛ ɔtu caca ō tɔɔna a?

⁶ Alɔ leyi yɛ aɔdā ɔhá nōo gē ya ku alɔ lɛ ɔtu caca ō tɔɔna a. Alɔ dɔka ō lɛ íne nɛ Ujisɔsi je lɛ alɔ a tu, ó kahinii: “Aá nyɔ̄ . . . kú aá yá kéē le pīya ayíkpó kú um.” (Umát. 28:19, 20) Alɔ klla gē tɔɔna ohigbu ku ācɛ “bá ī móōwē, í klla má otábɔ̄ dúúmā ŋ́,” é kē cɛgbá ō nwu ɛlā ɔkwɛyi lɛyikwu Ajɔɔcɛ Ku Ɔwɔico a. (Umát. 9:36) Ujehofa tine ku oduudu ācɛ kéē lɛ ɛlā ɔkwɛyi a jé, cɛɛ kéē lɛ onyata lɛ.—1 Utím. 2:4.

7. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku Ācɛ Uróm 10:13-15 mafu ku ɔna ō ta ku alɔ cɛgbá nɛhi a?

⁷ Ɔdaŋ ku alɔ gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ uklɔ ku ɔna ō ta ku alɔ, gē ta ācɛ abɔ kéē le nyata a, ó gē ya ku alɔ ceyitikwu tɔɔna tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔcɛ o kwu ɛbeenyi gē je ɛbeenyi nɛ ó kwu a lā amāŋ lé, amáŋ alɔ a gē “kwu” ācɛ o ya ɛɛ kéē lɛ onyata lɛ.—Jé Ācɛ Uróm 10:13-15; 1 Utím. 4:16.

8-9. Ɔdi nɛ ɔcɛ o kwu ɛbeenyi cika ō jé a, ɔdi kē ya a?

⁸ Ɛplɛɛko ku Ujisɔsi a, ɔcɛ Isrɛlu nōo wɛ ɔcɛ o kwu ɛbeenyi cika ō jé ɛdɔ ɛbeenyi nɛ ó géē kwu a. (Ulīf. 11:9-12) O klla cika ō jé ɛga nɛ ó géē má ɛdɔ ɛbeenyi ɔɔma a. Igbalɛwa ɛbeenyi gē yɔ ipu eŋkpɔ nōo he uwa ɔtu, nɛ ɔdole nwune nwune klla yɔ anu lɛ uwa ō lé. Eko nɛ ɔcɛ o kwu ɛbeenyi, gē nyɔ gā kwu ɛbeenyi a cɛgbá duu. Ɔcɛ o tɔɔna ŋma éwo gā éwo ɔhá nōo lā idɔ ku Upacific éyi a, gā le nwu kóō lɛ eko kpaakpa nɛ ɔcɛ gē kwu ɛbeenyi. Ɔcɛ Ocijali éyi nōo lā abɔɔ a, da ɔ ku aa kóō nyɔ gáā lɛ ɛbeenyi kwu. Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ a da ɔ kahinii: “N géē wa ɛpla oje 9 ku ɔcɔɔci ooci.” Ɔyinɛ ɔhá a ta ɔ ohi kahinii: “Alɔ géē nyɔ eko kpaakpa nɛ alɔ géē má ɛbeenyi kwu a nɛ, ó wɛ eko nōo he alɔ ɔtu amāŋ nɛ alɔ má ɛga a ŋ.”

⁹ Ɛgɔma duu, ayikpo ku Ujisɔsi nōo je piya ācɛ ō kwu ācɛ ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a, gē gā ɛga néē géē má ācɛ mla eko néē géē má uwa a. Ocabɔ mafu, ācɛ o yɛce Ujisɔsi eko ɔɔma gē nyɔ ɛga o gbɔɔkɔ, gē yɛ ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ klla gē gā ipu olihi gā tɔɔna ɛlā Ɔwɔico lɛ ācɛ eko doodu. (Ācot. 5:42; 17:17; 18:4) Alɔ cɛgbá ō jé uce ku ācɛ nōo lā ɔwɛ ɛga nɛ alɔ gē tɔɔna a duu. Alɔ klla cɛgbá ō lɛ aɔdā ōhī nɛ alɔ miya a piyabɔ, o ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ alɔ ō tɔɔna ɛga nɛ alɔ gē má ācɛ fiyɛ duu a.—1 Ukɔ́r. 9:19-23.

10. Aɔdā ō bi le yuklɔ nyá nɛ ɔwa ku Ujehofa je lɛ alɔ a?

¹⁰ Ɔcɛ o kwu ɛbeenyi cɛgbá aɔdā ō bi le kwu ɛbeenyi, ó klla cika ō jé o bi uwa le yuklɔ. Alɔ cika ō lɛ aɔdā okpaakpa nɛ alɔ cika ō bi le yuklɔ ku ɔna ō ta a duu. Alɔ klla cɛgbá ó jé ō bi uwa le yuklɔ. Ujisɔsi tu ayikpo ku nu ukɔ́ lɛyikwu ɛgɛ néē géē yuklɔ ku ɔna ō ta a. Ó da uwa aɔdā néē géē bi, ɛga néē géē tɔɔna, mla ɔdā néē géē ka a. (Umát. 10:5-7; Ulúk. 10:1-11) Icɛ, ɔwa ku Ujehofa lɛ Aɔdā Nɛ Alɔ Gē Bi Le Ya Oklɔcɛ Mla Ācɛ ya lɛ alɔ, nōo kē yɔ i ya ku ɛlā ku alɔ kóō lɛ abɔ kwu ācɛ ɔtu. * Ɔwa ku Ujehofa klla gē nwu alɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē bi uwa le yuklɔ a. Ɛnyā gē ta alɔ abɔ ku alɔ kɛla ŋma ɔtu lɔɔlɔhi eko duuma nɛ alɔ yɔ i tɔɔna, ó klla  gē nwu alɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē jé ō nwu ācɛ ɛlā a.—2 Utím. 2:15.

11. Ɔdiya nɛ ācɛ nōo gē kwu ɛbeenyi a cɛgbá ɔtu ō lɛ a?

¹¹ Ācɛ nōo gē kwu ɛbeenyi gē je lá a cɛgbá ɔtu ō lɛ. Ekoohi, é gē má unwalu ɛyɛɛyɛyi néē leyice ŋ ipu isu. Igbalɛwa, é gē yuklɔ otu ipu isu nɛ owu lɔfu gbɔɔ o ta eyī nu acigili gla. Ācɛ nōo gē kwu ācɛ ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a, cɛgbá ɔtu ō lɛ duu. Eko nɛ alɔ gbɔɔ ō tɔɔna klla ya ku ācɛ kéē jé ku alɔ wɛ Ācɛ Ocijáli Ku Ujehofa, “owu” ku unwalu ɛyɛɛyɛyi géē lɔfu gbɔɔ ō ta klla alɔ. Apɔlɛ ku alɔ lɔfu gbɔɔ ō ya alɔ ŋmo, aoklobiya mla ancɛnya alɔ lɔfu gbɔɔ ō ŋmo alɔ okonu, ācɛ ōhī klla géē lɔfu ta ku aa jahɔ ta alɔ ŋ. Naana a, ɛnyā i ya alɔ eyijii ŋ. Ujisɔsi pi ācɛ nōo gē yɛce ɔ a ahɔ̄, ka anuɔ yɔ i tu uwa ɛhɔ gā ɛgiyi ācɛ nōo géē ya uwa ŋmo.—Umát. 10:16.

12. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ujóssuwa 1:7-9 ka a, ɔdi gáā tu alɔ abɔ ya ku ɔtu ō lɛ ku alɔ kóō lɔfu a?

¹² Ɛgɛnyá nɛ a gáā ya ku ɔtu ō lɛ ku uwɔ kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ a? Aflɛyi, alɔ cɛgbá ō cɛ ka Ujisɔsi yɔ i leyi kwu uklɔ ku ɔna ō ta a ŋma ɔkpanco. (Ujɔ́n. 16:33; Mafú 14:14-16) Ɔhá ku nu, ya ku ɔtu okpoce ku uwɔ kóō lɔfu, lɛyikwu okonu nɛ Ujehofa ce ō teyi ta uwɔ a. (Umát. 6:32-34) Ɛgɛ nɛ ɔtu okpoce ku uwɔ yɔ i lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ a, ɛgɔma nɛ a gáā yɔ i lɛ ɔtu lɛ a. Upita mla aɔmpa nu mafu ɔtu okpoce nɛhi, eko néē habɔ uklɔ ku ɛbeenyi ō kwu ku uwa ta, gbɔɔ ō yɛce Ujisɔsi a. Ɛgɔma duu, a mafu ɔtu okpoce nɛhi eko nɛ a da aoklobiya mla ancɛnya uwɔ mla ācɛ  apɔlɛ ku uwɔ, ku a gbɔɔ ō klɔcɛ mla Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa, klla gbɔɔ ō nyɔ ōjila tɔha mla uwa a! O lɛ aafu ŋ, a lɛ opiyabɔ alɛwa ya ipu oyeeyi ku uwɔ, ɛgɛ nɛ a gē lā oyeeyi mla ɛgɛ nɛ a gē ya uce lɛ a, o ya ɛɛ ku a lā oyeeyi okpaakpa ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a. Ɛnyā cɛgbá ɔtu okpoce mla ɔtu ō lɛ. Abɔ a yɔ i ceyitikwu ya ku ɔtu ō lɛ ku uwɔ kóō lɔfu a, a cika ō jé kpɔcii ku “Óndú ā, Ɔwɔicō kú uwɔ ā yɔ̄ mla uwɔ ɛga dóódu nāa géē nyɔ̄ ā.”—Jé Ujóssuwa 1:7-9.

13. Ɛgɛnyá nɛ ō gbɛla lipu lipu mla ɔkɔ ō gba gáā ta uwɔ abɔ ya ku a lɛ ɔtu a?

¹³ Ɔwɛ ɔhá nyá nɛ a lɔfu ya ku ɔtu ō lɛ ku uwɔ kóō lɔfu a? Gbɔɔkɔ lɛ Ɔwɔico kóō je ɔtu ō lɛ gā uwɔ. (Ācot. 4:29, 31) Ujehofa géē po ɔkɔ ō gba ku uwɔ, ó kē gáā habɔ uwɔ ta gboogboo ŋ. O le tutu eko doodu ō ta uwɔ abɔ. Naana kpɔ a, a cɛgbá ó gbɛla lipu lipu tu ɛgɛ nɛ Ujehofa hɛ ācɛ ta eko ikee a. A klla cɛgbá ō gbɛla tu ɛgɛ nɛ ó ta uwɔ abɔ lɛ ipu unwalu ɛyɛɛyɛyi ɛ ma, mla ɛgɛ nɛ ó je ɔfu gā uwɔ ku a ya opiyabɔ ipu oyeeyi ku uwɔ a. O lɛ aafu ŋ, ɔcɛ nōo ta ācɛ ɔlɛ nu abɔ behe Isu Igwɛbɛ a lɔfu ta uwɔ abɔ ku a kwu piya ɔyikpo ku Ukraist. (Oyɛb. 14:13) Kpɔtuce Ujehofa bɛɛka ɔcɛ éyi nōo kɛla ipu ɔkpá ku Aijé Ku Ɛ̄gbā kahinii: “Abɔ̄ Óndú ā yɔ̄ pī um ā, ń gáā yúufi ŋ́. Ɔ̄cɛ dóódu í yá um ɔdā dúúmā glá ŋ́.”—Aíjē. 118:6.

14. Ɔdi nɛ a nwu ŋma aɔdā nɛ Umasae mla Utomoyo má ɛɛ ma?

¹⁴ Ɔwɛ ɔhá nɛ a lɔfu ya ku ɔtu okpoce ku uwɔ kóō lɔfu a, wɛ ō nwu ɛgɛ nɛ Ujehofa ta ācɛ nōo gē ya uweyi abɔ kéē lɛ ɔtu lɛ a. Alɔ má ocabɔ ku ɔyinɛ alɔ nɔnyā nɛ iye ku nu lé ku Umasae a. Ó gē ya uweyi nɛɛnɛhi, anu ó ka anuɔ i gáā yuklɔ ku ɔna ō ta gboogboo gla ŋ ma. Ó ka ō kɛla lɛ ācɛ nɛ ó jé ŋ ma lɔnɔ tu anuɔ nɛhi, ó ka ɔ lɛbɛɛka ɛgɛ nɛ ɔcɛ gē tu ico ɔdɔ nōo lico nɛhi a, ka anuɔ i gáā ya ɔ gla ŋ. Ohigbu ɛnyā, ó ceyitikwu ya ku ihɔtu nɛ ó lɛ lɛ Ujehofa mla aoladogbe ku nu a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ó gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ uklɔ ku ɔna ō ta a cɛgbá nɛɛnɛhi babanya a, anu ó gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta ɔ abɔ a. O lɛ ufi ku nu yale klla lɛ uklɔ ku ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta eko doodu ya duu ɛ. Ujehofa klla géē ta Ɔcɛ o tɔɔna ɛlɔɔwɔico (Upɔblisha) ɛyipɛ abɔ kóō “lɛ ɔtū lɛ” duu. Gbɛla lɛyikwu ɔdā nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnya nōo lé ka Utomoyo má a. Eko nɛ ó gbɔɔ ō tɔɔna ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ a, ɔcɛ aflɛyi nɛ ó má a dɛgba tu ɔ kahinii: “Ń dɔka ō kɛla mla Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ!” anu ó lɛ ɔwɛ ta gwu a. Utomoyo i yuufi ŋ, anɔɔ o le da ɔcɛ nɛ ō yɔ i tɔɔna mla ɔ a kahinii: “A po ɛlā nɛ ó ka a? Ń ka ɔdā duma ŋ, amáŋ ó le jé ka um wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa. Ɔtu he um nɛhi!” Babanya, Utomoyo wɛ ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta eko doodu.

15. Ɔdi wɛ ɛyi ku ō kwu ɔkpiye ku ɔcɛ tu a, ɔdiya nōó kē cɛgbá lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a?

¹⁵ Ācɛ o kwu ɛbeenyi nōo gē ya lɔhi gē kwu ɔkpiye ku uwa tu. Ō kwu ɔkpiye ku ɔcɛ tu, wɛ “ō ceyitikwu ya ku a lɛ aɔdā nōo cɛgbá a ya.” Ācɛ nōo gē kwu ɛbeenyi kéē je lá a gē heyi oflɔci, gē yuklɔ a jaa gbeeko néē le ya mɛ, é klla gē ceyitikwu naana nɛ āhɔ̄ ku eŋkpɔ a lɔfu bɔbi a. Alɔ a cɛgbá ō kwu ɔkpiye ku alɔ tu duu, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō lɔtu klla lɛ uklɔ ku alɔ ya mɛ.—Umát. 10:22.

16. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ya aɔdā nōo lɔfu lɔnɔ tu alɔ o ya a?

¹⁶ Ō kwu ɔkpiye ku alɔ tu i wɛ ɔdā nɛ ɔcɛ gē lugwu ku nu ŋ. Amāŋ ɔdā nōo gē he alɔ ɔtu a, wɛ ō yɛce ɔdā nōo tɔɔtɛ lɛ alɔ a. Ekoohi, aɔdā nōo cɛgbá nɛhi a i gē tɔɔtɛ o ya ŋ. Ohigbu ɛnyā, alɔ cɛgbá otabɔ o ya ɛɛ ku alɔ nwu iyi alɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē ya aɔdā nōo lɔfu lɔnɔ tu alɔ a. Ujehofa kē i je otabɔ ɔɔma lɛ alɔ o bu ipu alelekwu ihɔ ku nu.—Ugal. 5:22, 23.

17. Ɛgɛ néē ta ipu ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 9:25-27 a, ɔdi nɛ Upɔlu ka anuɔ cɛgbá ō ya, o ya kóō kwu ɔkpiye ku nu tu a?

 ¹⁷ Ɔyikpo Upɔlu wɛ ɔcɛ nōo gē kwu ɔkpiye ku nu tu. Amáŋ naana a, ó ka anuɔ “gē tū iyē kú [anuɔ] akwū” o ya ɛɛ kóō ya ɔdā okpaakpa a. (Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 9:25-27.) O tu ācɛ ɔhá ukɔ́ kéē kwu ɔkpiye ku uwa tu klla “yá ɔdā dóódu ɔwɛ okpaakpa.” (1 Ukɔ́r. 14:40) Alɔ cɛgbá ō kwu iyi alɔ tu o ya ku alɔ ya lɔhi ipu ɛ̄gbā ō gba Ujehofa, nɛ uklɔ ku ɔna ō ta a wɛ aya éyi ku nu a.—Ācot. 2:46.

18. Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ku Ujehofa kóō má ku alɔ yɔ i ya lɔhi ipu uklɔ ku ɔna ō ta a?

¹⁸ Ācɛ nōo gē kwu ɛbeenyi gē je lá a, gē má ɔ kéē gē ya lɔhi ɔdaŋ kéē gē kwu ɛbeenyi alɛwa. Amáŋ uklɔ ku ɔna ō ta a i lɛ a ŋ. O wɛ aluka ku ācɛ nɛ alɔ tabɔ je piya Ācɛ Ocijáli Ku Ujehofa a gē mafu ku alɔ yɔ i ya lɔhi a ŋ. (Ulúk. 8:11-15) Ɔdaŋ ku alɔ i ma ō tɔɔna ku ɔkoolɔhi a mla ō nwu ācɛ lɛyikwu Ujehofa ŋ, Ujehofa géē má alɔ ku alɔ yɔ i ya lɔhi. Ɔdiya a? Ohigbu ku alɔ yɔ i mafu ku alɔ lɛyitaajɛ lɛ ɔ mla Ɔyi nu.—Umák. 13:10; Ācot. 5:28, 29.

19-20. Ɔdi wɛ ɔdā ō kpɔcii nōo ya nɛ alɔ gē tɔɔna a?

¹⁹ Ipu éwo ōhī, ó lɛ aya néē gē jɛga lɛ ācɛ o kwu ɛbeenyi kéē gā kwu ɛbeenyi. Ipu aewo ɛgɛnyā, ɔdaŋ ku eko néē jɛga lɛ ācɛ kéē kwu ɛbeenyi a le ba ō mɛ, ācɛ o kwu ɛbeenyi gē ŋmuleyikwu fiyɛ otɛtɛ. Abɔ alɔ wɛ ācɛ o kwu ācɛ ɛgɛ néē gē kwu ɛbeenyi a, alɔ lɛ ɛga ō tɔɔna babanya. Oŋmɛyi ku ɛcɛ nyā le ba nɛɛnɛhi ɛ! Eko nɛ alɔ lɛ ō tɔɔna ku ɔkoolɔhi cɛɛ ku ācɛ kéē le nyata a hile ligii. A hii kpo eko bonu amāŋ gbeyi ku āhɔ̄ ku oyeeyi ku uwɔ, kóō le lɔhi duudu ɛɛ ku a yuklɔ o cɛgbá nɛhi nyā ŋ.—Ɔ̄cok. 11:4.

²⁰ Gbɔɔ baabanya ō ya ku ɔtu caca ku uwɔ kóō lɔfu, ceyitikwu klla klɔcɛ ku Ubáyíbu tōōtɔ̄ɔ̄, ya ku ɔtu ō lɛ ku uwɔ kóō lɔfu fiyɛ, ku a klla nwu ɛgɛ nɛ a géē kwu ɔkpiye ku uwɔ tu a. Yuklɔ tɔha mla ācɛ nōo fiyɛ umillion ahata nōo gē tɔɔna ku ɔkoolɔhi ipu oduudu ɛcɛ a, cɛɛ ku a lɛ eeye nɛ Ujehofa gē je lɛ ācɛ a miyɛ. (Uneh. 8:10) Lɛ ɔtu ku uwɔ ya ekponu ō yɔ i tɔɔna ɛgɛ duuma nɛ ya gla a, cɛɛ ku a yɔ i yuklɔ a jaa gbeko nɛ Ujehofa ka ɔ jɛ ɛ. Ikpɛyi ɛlā nōo gboce ɛnyā a, géē kɛla lɛyikwu ɔwɛ ɛta nɛ alɔ géē ya ku alɔ lɛ ɔtu caca tōōtɔ̄ɔ̄, ō yɔ i tɔɔna lɛyikwu ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a.