1. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu ya Upita igbihi nɛ Ujisɔsi ta ɔ abɔ kóō lɛ ɛbeenyi alɛwa kwu ɔwɛ ohidaago a?

 UPITA bi ɛjɛɛji otu yɔ i le dɔka ɛbeenyi amáŋ ó kwu ɛbeenyi duuma ŋ. Ó wɛ ɔdā ohidaago ka Ujisɔsi da ɔ kahinii: “Lɛ ɔ́kɔ ā pɛ́ ga ɛga oliipú kú éŋkpɔ̄ ā, cɛ́ɛ́ awɔ mɛ́mla aɔ́mpa awɔ lɛ ɛ́yá kú aá tá ga ipú éŋkpɔ̄ kú aá kwú ɛbéenyi.” (Ulúk. 5:4) Upita yɔ i lɛ aafu ka ó gáā kwu ɛbeenyi duuma ŋ, amáŋ ó lɛ ɔdā nɛ Ujisɔsi da ɔ kóō ya a ya. Upita mɛmla ācɛ nōo yɔ i kwu ɛbeenyi mla ɔ a lɛ ɛbeenyi alɛwa kwu, nōo ya ku ɛ́yá ku uwa kóō gbɔɔ ō hila. Eko néē gáā le má ka Ujisɔsi lɛ uklɔ idaago nyā ya a, é le “kpó hídáagó.” Upita kahinii: “Nyɛ̄ɛ̄ ŋmá ɛgiyí um Óndú! Ohígbū ka n wɛ ɔ̄cɛ ó bīya íne!” (Ulúk. 5:​6-9) Ɔtu lɔfu ya Upita bɛɛka ó cika jɛ ō yɔ mla Ujisɔsi ŋ ma.

2. Ɔdiya nɛ ó wɛ ɔdā olɔhi ō leyi yɛ ocabɔ ku Upita a?

² Upita le kpaakpa—ó “wɛ ɔ̄cɛ ó bīya íne” ɔkwɔɔkwɛyi. Ubáyíbu mafu ka ekoohi ó gē kɛla amāŋ ya odee nɛ ó gē hijema ku nu igbihaajɛ. Ekoohi ɔtu gē ya uwɔ ɛgɛ nɛ ó ya Upita a? Ó lɛ uce ō ya ku uwɔ duuma nɛ a yɔ i ceyitikwu lɔfu lɔfu ō ya lɔhi fiyɛ anu, amāŋ ó lɛ ɔdobɔbi éyi nɛ a gē ya nɛ a humayi ceyitikwu ku a hii ya ɔdā ɔɔma gɛ ŋ? Ɔdaŋ ka ó lɛ a, a géē lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu ŋma lɛ ō klɔcɛ ku ocabɔ ku Upita. Ɔdiya? Leyi yɛ ɛlā nyā: Ó tɔɔtɛ lɛ Ujehofa ō ya kéē hii ta inyileyi ku Upita taajɛ ipu Ubáyíbu ŋ. Amáŋ, ó ya kéē lɛ ɔ ta taajɛ lɛ alɔ o ya ɛɛ ku alɔ nwu ɛlā ŋma anu. (2 Utím. 3:​16, 17) Ɔdaŋ ka alɔ nwu ɛlā lɛyikwu ɔdā nɛ Upita nya mla ɔ a, ó géē ta alɔ abɔ ō jé ka Ujehofa i leyice ka alɔ géē ya odee bɛɛka alɔ jila iyē a ŋ. Ó dɔka ku alɔ ceyitikwu lɔfu lɔfu ku alɔ gɔbu yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā naana nɛ alɔ i jila iyē ŋ ma.

3. Ɔdiya nɛ alɔ cɛgbá ō ceyitikwu lɔfu lɔfu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa a?

 ³ Ɔdiya nōó cɛgbá ku alɔ hii cɛ lɛ ɛ̄jɛ̄ jɛ alɔ ŋ ma? Ohigbu ka ɔdaŋ ka alɔ gē ceyitikwu ō nwu ō ya odee lɔhi fiyɛ, igbalɛwa alɔ gē nwu ō jé ō ya ɔdā ɔɔma lɔɔlɔhi. Ocabɔ mafu: Ɔdaŋ ka ɔcɛ dɔka ō nwu ɛgɛ nōó gē jé ō gwo uba, ó lɔfu jɛ ɔ eko. Ɛpleeko nɛ ó yɔ i nwu a, ó lɔfu ya inyileyi alɛwa. Amáŋ ɔdaŋ ka ó gɔbu yɔ i nwu, ó géē ya lɔhi fiyɛ. Naana kpɔ a, ó gáā cɛ lɛ ɛ̄jɛ̄ jɛ ɔ ŋ. Ó géē gɔbu yɔ i nwu o ya ɛɛ ka ó jé ō gwo uba a lɔɔlɔhi. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ɔdaŋ ka ó lɛbɛɛka alɔ i gē ya ɔdobɔbi éyi nɛ alɔ gē ya gbɔbu a gɛ ŋ, ekoohi alɔ lɔfu ya inyileyi ɔɔma kpɔ. Amáŋ alɔ gē ceyitikwu lɔfu lɔfu ō ya lɔhi fiyɛ. Ɛjɛɛji alɔ gē kɛla amāŋ ya odee nɛ alɔ gē hijema ku nu igbihaajɛ, amáŋ ɔdaŋ ku alɔ i cɛ lɛ ɛ̄jɛ̄ jɛ alɔ ŋ, Ujehofa géē gɔbu yɔ i ta alɔ abɔ cɛɛ ku alɔ yɔ i ya lɔhi fiyɛ. (1 Upít. 5:10) Alɔ leyi yɛ ocabɔ ku Upita ku alɔ má ɛgɛ nɛ ó ceyitikwu lɔfu lɔfu lɛ a. Eyinyinyi nɛ Ujisɔsi mafu lɛ ɔ naana nōó lɛ ɛga nɛ Upita i gē ya lɔhi ŋ ma, lɔfu lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ō gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā.

4. Ɛgɛ nōó yɔ ipu ɔkpá ku Ulúku 5:​5-10 a, ɔdi nɛ Upita ka lɛyikwu iyi nu a, amáŋ ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi ta ɔ ɔtu kwu ɔtu a?

⁴ Ubáyíbu i da alɔ ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ Upita hi iyi nu ka “ɔ̄cɛ ó bīya íne!” amāŋ ɛdɔ íne ō biya nɛ ó bi ɔtu a ŋ. (Jé Ulúku 5:​5-10.) Amáŋ ó lɔfu ya inyileyi nōo bɔbi nɛhi. Ujisɔsi jé ka Upita yɔ i yuufi á jé ŋ, ohigbu ka ɔtu yɔ i ya Upita bɛɛka ó cika jɛ ŋ ma. Amáŋ Ujisɔsi jé ka Upita lɔfu gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa. Ohigbu ɛnyā, ɔwɛ ogbonɛnɛ Ujisɔsi da Upita kahinii: “A yúúfi ŋ́.” Ɔtu nɛ Ujisɔsi le ce Upita a lɛ oyeeyi ku Upita piyabɔ duudu. Igbihaajɛ, Upita mɛmla ɔyinɛ nu Andru habɔ ɔhi ku ɛbeenyi ō kwu ku uwa ta gáā ba Ujisɔsi iyē ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Ujehofa kē lɛ ɔhā hɛ ce uwa ɔwɛ alɛwa.—Umák. 1:​16-18.

5. Ɛgɛnyá nɛ Upita miyɛ ɔhā ohigbu ka ó jɛga lɛ ɔwɛ obɔbi nɛ ó gē gbɛla lɛyikwu iyi nu a kóō ci ɔ ŋma ō yɛce Ujisɔsi ŋ ma?

⁵ Upita má aɔdā olɔhi alɛwa abɔ ó wɛ ɔyikpo ku Ukraist a. Ó má Ujisɔsi hɛ ācɛ nōo yɔ i doōcē a ta, na aalelekwu obɔbi, klla hɛ ācɛ eyi ŋma ɔlekwu. b (Umát. 8:​14-17; Umák. 5:​37, 41, 42) Upita klla mɛɛbɛ ohidaago ku eko nɛ Ujisɔsi géē je piya Ɔcɛ́ Ku Ajɔɔcɛ Ku Ɔwɔico ɛcɔbu a. Upita i je aɔdā nōo ya nyā mlanyi ŋ. (Umák. 9:​1-8; 2 Upít. 1:​16-18) Ku ɛlā ɔkwɛyi a, Upita má aɔdā nɛ ó géē yɛ i má gboogboo ŋ ɔdaŋ ka ó géē yɛ i wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist ŋ ma. Ó lɛ aafu ŋ, ó gweeye nɛhi ka ó lɛ ɔwɛ obɔbi nɛ ɔtu gē ya ɔ a yale klla lɛ ɛjɛɛji aɔhā nyā miyɛ!

6. Ó tɔɔtɛ lɛ Upita kóō gbɔɔ ō ya lɔhi fiyɛ ɛga nōó gē ya lɔhi ŋ ma nɛɛ? Lɛ ɔ teyi peee.

 ⁶ Naana nɛ Upita má klla po aɔdā olɔhi alɛwa a, ó gɔbu yɔ i nya mla ɛga nɛ ó gē ya lɔhi ŋ ma. Leyi yɛ aocabɔ ōhī. Eko nɛ Ujisɔsi lɛ ɔ teyi peee ɛgɛ nɛ ó géē má owe klla kwū ɛgɛ nɛ Ubáyíbu ka taajɛ a, Upita le da Ujisɔsi ka ɔɔma i gáā ya gboogboo ŋ. (Umák. 8:​31-33) Ŋma eko teeko, Upita mɛmla ayikpo ɔhá a gē taafu mla iyi uwa lɛyikwu ɔcɛ nōo cɛgbá fiyɛ duu ipu uwa a. (Umák. 9:​33, 34) Otu amoomɛ gbɔbu ɛɛ ku Ujisɔsi kóō kwū a, Upita lɛ ahɔ ku ɔcɛ éyi hɛ taajɛ. (Ujɔ́n. 18:10) Otu ɔɔma piii a, Upita gbɔɔ ō yuufi lɛyikwu ɔdā nɛ ācɛ géē gbɛla lɛyikwu ɔ, nōo ya kóō lɛ iho hɛ igbo ɛta ka anuɔ i jé Ujisɔsi nōo wɛ ɔkpa ku nu a ŋ. (Umák. 14:​66-72) Ɛnyā kē ya ku Upita kóō jikwu nɛɛnɛhi.—Umát. 26:75.

7. Ɛnɛɛnɛ ɛga nyá nɛ Ujisɔsi je lɛ Upita igbihi nɛ ó le heyi ŋma ɔlekwu a?

⁷ Ujisɔsi i leyi gwu ɔyikpo ku nu nɛ ɔtu le gbenyi lɛ ɔ nɛɛnɛhi a bonu ŋ. Igbihi néē lɛ Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a, ó je ɛnɛɛnɛ ɛga lɛ Upita kóō mafu lɛ ɔ ka ó yihɔtu ku nu kpɔ. Ujisɔsi le da Upita kóō wɛ ɔcɛ o gbo aala nōo géē yɔ i leyikwu aala ku nu. (Ujɔ́n. 21:​15-17) Upita le tutu kóō ya ɔdā nɛ Ujisɔsi da ɔ kóō ya a. Upita kē yɔ Ujɛrusalɛm ɛ̄cī ku Upɛntikɔsi mla ācɛ aflɛyi nɛ alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico lɛ anɔ tu uwa ɛyi a.

8. Inyileyi bɔbi nyá nɛ Upita ya ipu Antiyɔku a?

⁸ Igbihi nɛ ó kóō kwu piya Ɔcɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu ɔ ɛyi a, Upita gɔbu yɔ i nya mla ɛga nɛ ó gē ya lɔhi ŋ ma. Ɛpla ihayi ku 36 Eko Ku Ukraist, Ɔwɔico lɛ Upita tɛhɔ gā ɛgiyi Ukɔniliyɔsi nōó wɛ ɔcɛ Ujiyu ŋ ma. Abɔɔ a, Ɔwɔico lɛ anɔ tu Ukɔniliyɔsi mla alelekwu ihɔ ku nu nōo mafu peee ka “Ɔwɔicō í má eyīgoo kú ɔ̄cɛ ŋ́,” ka ācɛ nōó wɛ ācɛ Ujiyu ŋ ma lɔfu wɛ ipu ujɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist. (Ācot. 10:​34, 44, 45) Igbihi ɔɔma, Upita gbɔɔ ō lé ɔdole mla ācɛ nōó wɛ ācɛ Ujiyu ŋ, odee nɛ ó gáā cɛ ō ya gboogboo gbɔbu ŋ ma. (Ugal. 2:12) Amáŋ, ɔtu gbɔɔ ō ya ācɛ Ujiyu ōhī nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a ka ācɛ nōó wɛ ācɛ Ujiyu ŋ ma i cika ō lé ɔdole tɔha mla ācɛ Ujiyu a ŋ. Eko nɛ ācɛ ōhī nōo lɛ ɛdɔ ɛlá ō gbo ɛgɛnyā gā Antiyɔku a, Upita lɛ abɔ ci ō lé ɔdole mla ayinɛ nu nōó wɛ ācɛ Ujiyu ŋ ma. Á jé ŋ, ohigbu ka ó yɔ i yuufi ō ya ɔdā nōo géē biya ācɛ Ujiyu nōo wɛ ācɛ O Yɛce Ukraist a ɔtu. Ɔyikpo Upɔlu lɛ ɔdā nɛ Upita ya a ma anu ó lɛ ɔ na ta ɔwɛ iyɔbu ɛjɛɛji ācɛ nōo yɔ abɔɔ a. (Ugal. 2:​13, 14) Naana nɛ Upita ya inyileyi nyā a, ó cɛ lɛ ɛ̄jɛ̄ jɛ ɔ ŋ. Ɔdi ta ɔ abɔ a?

9. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku Ujɔ́ni 6:​68, 69 mafu ka Upita wɛ ɔcɛ o hayi kpaakpa a?

⁹ Upita hayi kpaakpa ipu ɛ̄gbā ō gba ku nu, ó cɛ lɛ ɔdā duuma ci ɔ ŋma ō yɛce Ujisɔsi ŋ. Ocabɔ mafu, ɛpleeko éyi lɛ a Ujisɔsi lɛ ɛlā éyi ka nɛ ayikpo a i jɛyi nu ŋ. (Jé Ujɔ́ni 6:​68, 69.) Alɛwa ku ācɛ nōo yɔ i yɛce Ujisɔsi a i gbeyi amāŋ dɔka ku Ujisɔsi kóō lɛ ɛlā a ta uwa eyī peee ŋ, é lɛ abɔ ci ō yɛce Ujisɔsi. Amáŋ Upita i ya lɛ a ŋ. Ó yɔ kwu Ujisɔsi gā ajaajɛ klla ka ka Ujisɔsi foofunu lɛ “ɛlā nōo gē je oyēeyī opiyóó á.”

10. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi mafu ka ó lɔtuce Upita a? (Má ifoto a.)

¹⁰ Ujisɔsi i cigbihi kwu Upita ŋ. Otu amoomɛ ku oyeeyi ku Ujisɔsi ipu ɛcɛ nyā a, Ujisɔsi jé ka Upita mla ayikpo ɔhá a géē kwu gwu ɔ ta. Naana kpɔ a, Ujisɔsi da Upita ka ó jé kpɔcii ka Upita géē cigbihi klla géē hayi kpaakpa ipu ɛ̄gbā ō gba ku nu. (Ulúk. 22:​31, 32) Ujisɔsi jé ka “odo [a] le tútū amáŋ ɔkpíyē ā le gbagbafú.” (Umák. 14:38) Ohigbu ɛnyā, naana nɛ Upita lɛ iho hɛ ka anuɔ i jé Ujisɔsi ŋ ma, ɛ̄jɛ̄ ku Upita i jɛ Ujisɔsi ŋ kpɔ. Igbihi néē lɛ Ujisɔsi heyi ŋma ɔlekwu a, Ujisɔsi lɛ iyi nu mafu lɛ Upita á jé ŋ eko nɛ Upita yɔ foofunu. (Umák. 16:7; Ulúk. 24:34;  1 Ukɔ́r. 15:5) Gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔɔma géē lɛ ɔfu tu Upita iyē, nɛ ɔtu biya lɛ ɔ nɛɛnɛhi ohigbu ɔdā nɛ ó ya a!

11. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi cɛ lɛ Upita jé kpɔcii ka Ujehofa géē ya aɔdā nōo wɛ ɛgbá ku nu a?

¹¹ Ujisɔsi cɛ lɛ Upita jé kpɔcii ka Ujehofa géē ya aɔdā nōo wɛ ɛgbá ku nu a. Ujisɔsi nōo heyi ŋma ɔlekwu a ya ku Upita mla ayikpo ɔhá a kóō lɛ ɛbeenyi kwu ɔwɛ ohidaago kpɔ. (Ujɔ́n. 21:​4-6) Ó lɛ aafu ŋ, uklɔ idaago nɛ Ujisɔsi ya nyā cɛ lɛ Upita jé kpɔcii ka ó géē tɔɔtɛ lɛ Ujehofa ō ya aɔdā nōo wɛ ɛgbá ku nu a. Á jé ŋ, ɔdā nōo ya nyā ta Upita abɔ kóō blakwu ɛlā ku Ujisɔsi eko nɛ ó ka ka Ujehofa géē ya aɔdā nōo wɛ ɛgbá ku ācɛ nōo je ‘ajɔɔcɛ ku nu ta aflɛyi’ ipu oyeeyi ku uwa a. (Umát. 6:33) Ɛjɛɛji aɔdā nōo ya nyā ta Upita abɔ kóō lɛ uklɔ ku ɔna ō ta a ta aflɛyi ipu oyeeyi ku nu ikɔkɔ ɔhi ku ɛbeenyi ō kwu ku nu a. Ó ta ɔna mla ɔtu ō lɛ ɛ̄cī ku Upɛntikɔsi 33 Eko Ku Ukraist a, ɛnyā kē je otabɔ lɛ utanjan alɛwa ku ācɛ kéē miyɛ ɔkoolɔhi a. (Ācot. 2:​14, 37-41) Oŋma ɔɔma, ó je otabɔ lɛ ācɛ nōo ŋma Usameria mla ācɛ nōó wɛ ācɛ Ujiyu ŋ kéē nwu ɛlā lɛyikwu Ujisɔsi klla yɛce ɔ. (Ācot. 8:​14-17; 10:​44-48) Ó lɛ aafu ŋ, Ujehofa bi Upita yuklɔ ɔwɛ nōó lɛ ɛdɔ ŋ kóō bi ācɛ ŋma ɛga ɛyɛɛyɛyi wa ipu ujɔ ku nu.

12. Ɛgɛnyá nɛ ocabɔ ku Upita lɔfu ta alɔ abɔ ɔdaŋ ku alɔ yɔ i nya mla ɛga nɛ alɔ i gē ya lɔhi ŋ ma?

¹² Ujehofa lɔfu ta alɔ abɔ ku alɔ ceyitikwu lɔfu lɔfu ō gba ɔ ɛ̄gbā. Ɛnyā i gáā tɔɔtɛ eko doodu ŋ, ofiyɛ duu ɔdaŋ ku alɔ humayi nya ō ya lɔhi fiyɛ ɛga nɛ alɔ i gē ya lɔhi ŋ ma. Ekoohi ó lɔfu ya alɔ bɛɛka ɛga nɛ alɔ yɔ i ceyitikwu ō ya lɔhi fiyɛ anu a, fiyɛ ɛ̄nɛ̄ Upita má a. Amáŋ Ujehofa géē je ɔfu nɛ alɔ cɛgbá a lɛ alɔ o ya ɛɛ ku ɛ̄jɛ̄ kóō jɛ alɔ ŋ. (Aíjē 94:​17-19) Ocabɔ mafu, ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi humayi lā oyeeyi ku ikpo ɔcɛnyilɔ ɔhá ō ce ihayi alɛwa gbɔbu ɛɛ nōó gáā nwu ɛlā ɔkwɛyi a. Ó lɛ oyeeyi ku nu piyabɔ duudu klla gbɔɔ ō lā oyeeyi ku nu ɔwɛ olɔhi ɛgɛ nɛ Ubáyíbu ka a. Naana kpɔ a, ekoohi ó gē nya mla unwu obɔbi. Ɔdi ta ɔ abɔ kóō ceyitikwu lɔfu lɔfu ō hayi kpaakpa a? Ó kahinii: “Ujehofa lɛ ɔfu ta um iyē.” Ó klla ka kpɔ kahinii: “Mla otabɔ ku alelekwu ihɔ ku Ujehofa . . . , n le nwu ka ó tɔɔtɛ ō gɔbu yɔ i lā oyeeyi ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a. . . . Naana nɛ ń jila iyē ŋ ma, ó le tɔɔtɛ ku Ujehofa kóō bi um le yuklɔ, ó klla gɔbu yɔ i lɛ ɔfu ta um iyē.”

13. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 4:​13, 29, 31 ka a, ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu gbla ocabɔ ku Upita ya a? (Má ifoto a.)

¹³ Ɛgɛ nɛ alɔ má a, Upita ya inyileyi ōhī  ohigbu ka ó yɔ i yuufi ācɛ. Amáŋ oŋma lɛ ō gbɔɔkɔ ku ɔtu ō lɛ, ó le tɔɔtɛ lɛ Upita ō ya ɛlā mla ɔtu ō lɛ. (Jé Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 4:​13, 29, 31.) Alɔ abɔyi alɔ lɔfu ya ufi ku alɔ lé duu. Leyi yɛ ɔdā nōo ya da u Horst, ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ nōo lā ipu éwo ku Germany ɛpleeko ku Ɛfú Ō Kpo Ku Oduudu Ɛcɛ Ɔmpa a. Ɛpleeko ɔɔma, é cɛgbá ō hɛ okonu éyi nɛ ɛyi nu wɛ ka u “Hitler géē hɛ alɔ ta!” Naana nɛ u Horst jé ka ō hɛ okonu nyā i wɛ ɔdā olɔhi ŋ ma, ekoohi ó gē hɛ okonu nyā ohigbu ka ó gē yuufi aitica mla ayipɛ uklasi ku nu. Ikɔkɔ nɛ ɛ́nɛ́ mla adā ku Horst géē dɛgba tu ɔ a, é gbɔɔkɔ mla ɔ ŋma lɛ ō ba Ujehofa ɛba kóō je ɔtu ō lɛ lɛ ɔ. Mla otabɔ ku ɛ́nɛ́ mla adā ku Horst mla ō gbolo ce Ujehofa, igbihaajɛ Horst lɛ ɔfu nɛ ó cɛgbá a lɛ ō hayi kli. Ó ka igbihaajɛ kahinii: “Ujehofa i habɔ um ta ŋ.” c

14. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo lɛ ɛlá wu ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a lɔfu je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ācɛ nɛ ɔtu le gbenyi lɛ uwa a?

¹⁴ Ɛ̄jɛ̄ alɔ i gáā jɛ Ujehofa mla Ujisɔsi ŋ. Igbihi nɛ Upita lɛ iho ku Ujisɔsi hɛ a, ó cɛgbá ō ya ōmiya ocɛgbá nɛhi éyi. Ó géē lɛ abɔ ci ō wɛ ɔyikpo ku Ukraist nɛɛ, kɛɛ ka ó géē gɔbu? Ujisɔsi gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ya ku ɔtu okpoce ku Upita kóō hɛ ɔ abɔ ŋ. Ujisɔsi da Upita lɛyikwu ɔkɔ ō gba ɔɔma, klla mafu ka ó lɔtuce Upita ka igbihaajɛ ó géē tɔɔtɛ lɛ Upita ō lɛ ɔfu ta ayinɛ nu iyē. (Ulúk. 22:​31, 32) Ó géē ta Upita ɔtu kwu ɔtu nɛhi eko duuma nɛ ó blakwu aɛlā ku Ujisɔsi ɔɔma! Eko nɛ alɔ lɛ ōmiya ocɛgbá ō ya, Ujehofa géē bi anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo lɛ ɛlá wu alɔ a le je ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛ alɔ cɛgbá o ya ɛɛ ku alɔ hayi kpaakpa lɛ ɔ a lɛ alɔ. (Āfi. 4:​8, 11) Ɔyinɛ alɔ Paul nōo wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ gboji gboji ɛ ma ceyitikwu kóō je ɔtu ō tu kwu ɔtu ɔɔma. Ó gē da ācɛ nɛ ɔtu gē ya uwa bɛɛka é gáā gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā gla  gɛ ŋ ma, kéē gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa bi uwa wa ipu ɔkwɛyi eko aflɛyi a. Ó klla cɛ lɛ uwa jé kpɔcii ka ihɔtu opiyoo nɛ Ujehofa lɛ lɛ uwa a, i gáā jɛga lɛ ɔ cɛɛ ku ɛ̄jɛ̄ ku uwa kóō jɛ ɔ ŋ. Ó lɛ ɛlā a ŋmɛyi kahinii: “N má alɛwa ku ācɛ nɛ ɔtu le gbenyi lɛ uwa a gɔbu yɔ i ceyitikwu lɔfu lɔfu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā mla otabɔ ku Ujehofa.”

15. Ɛgɛnyá nɛ ocabɔ ku Upita mla u Horst mafu ku ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umátiyu 6:33 a wɛ ɔkwɛyi a?

¹⁵ Ɛgɛ nɛ Ujehofa ya ɔdā nōo wɛ ɛgbá ku Upita mla ayikpo ɔhá a, ó géē ya ɔdā nōo wɛ ɛgbá ku alɔ a duu ɔdaŋ ku alɔ lɛ ɛlā ku ajɔɔcɛ a ta aflɛyi ipu oyeeyi ku alɔ. (Umát. 6:33) Ɛpleeko ku Ɛfú Ō Kpo Ku Oduudu Ɛcɛ Ɔmpa a, Horst nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a, gbɔɔ ō gbɛla ō je piya ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta. Ó wɛ ɔcɛ o gbɛha nɛhi, ohigbu ɛnyā ó gbɔɔ ō lɛ aafu ka ó gáā lɛ ije jɛ nōo géē ta ɔ abɔ ó wɛ ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta eko doodu ŋ. Ɔdi nɛ ó gáā ya a? Ó le miya ō lɛ Ujehofa jama cɛɛ kóō má ɔdaŋ ka Ujehofa géē ya ɔdā nōo wɛ ɛgbá ku nu a ɔkwɔɔkwɛyi. Ohigbu ɛnyā, ó bi ɛjɛɛji alaadi a le yuklɔ ku ɔna ō ta ɛpleeko nɛ ɔcɛ o leyikwu usɛkut gáā jila ujɔ ku uwa a. Oŋmɛyi ku alaadi a, ó le hɛ ɔ idaago eko nɛ ɔcɛ o leyikwu usɛkut a je envelope éyi lɛ ɔ nɛ ije yɔ anu, amáŋ ó da u Horst ɔcɛ nōo je ije ɔɔma lɛ ɔ a ŋ. Ije nōo yɔ anu a jɛ ɔ nōo géē ta ɔ abɔ ō gbɔbu uklɔ ku ɔna ō ta a ɔya alɛwa. Horst leyi má ɛhi nyā ka Ujehofa yɔ i cɛ lɛ ɔ jé kpɔcii ka ó géē ya ɔdā nōo wɛ ɛgbá ku nu a. Ó kē lɛ ɛlā ku ajɔɔcɛ a ta aflɛyi ipu ɛjɛɛji oyeeyi ku nu.—Umál. 3:10.

16. Ɔdiya nōó lɔhi cɛɛ ku alɔ nwu ɛlā fiyɛ lɛyikwu Upita mla ɛlā nɛ ó ta ipu aɔkpá nɛ ó ta a?

¹⁶ Upita gweeye nɛhi ka Ujisɔsi i nyɛɛ ŋma ɛgiyi nu ɛgɛ nɛ ó ka gbɔbu a ŋ! Ujisɔsi gɔbu nwu Upita ɛlā kóō wɛ ɔyikpo nōo hayi kpaakpa, ka ó klla wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist. Alɔ kē nwu aɛlā ocɛgbá alɛwa ŋma ɛlā ó nwu ku Ujisɔsi ɔɔma. Upita ka aɛlā ōhī nɛ ó nwu a ipu ɔkpá ɛpa nɛ ó ta gē lɛ ujɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi nōo yɔ ipu Ubáyíbu babanya a. Ikpɛyi ɛlā nōo gboce ɛnyā a, géē kɛla lɛyikwu aɔdā ōhī nōo géē ta alɔ ɛlá kwu aɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ɔɔma a, mla ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu bi uwa le yuklɔ icɛ a.