1-2. Ɔdi nɛ Ubáyíbu da alɔ lɛyikwu aɔcɛ́ ku ācɛ Isrɛlu ōhī a?

 UBÁYÍBU da alɔ lɛyikwu acɛnyilɔ nōo fiyɛ ofu ɛpa nōo lé ɔcɛ́ ikpɛyi ku ācɛ ku Isrɛlu a. a Ó kē da alɔ aɛlā ɔkwɛyi nɛ ōhī ku aɔcɛ́ nyā ya a. Ocabɔ mafu, aɔcɛ́ nōo lɔhi a ya aɔdobɔbi ōhī. Leyi yɛ ocabɔ ku Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ olɔhi a. Ujehofa kahinii: “Ɔ̄cocɛ̄hɔ̄ kú anúɔ, Udéfīdi . . . lɛyítáajɛ lɛ anúɔ dúúdú, klla lɛ odúúdú íne kú anúɔ tū, . . . klla yá ɔdā nōo he anúɔ ɔtū ā.” (1 Aɔ́cɛ́ 14:8) Amáŋ ɔcɛnyilɔ ɔɔma lɛ ikpo ku ɔnyā ɔcɛ ɔhá ce, klla lɛ ujɔ tu kéē kwu ɔba nu i ŋmo ɔgbɛfu.—2 Usám. 11:​4, 14, 15.

² Ubáyíbu klla da alɔ lɛyikwu aɔdā olɔhi ōhī nɛ aɔcɛ́ nōó gɔbu gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa ŋ ma ya a. Leyi yɛ ocabɔ ku Urehobowam. Ipeyi ku Ujehofa, Urehobowam “yá ɔdā nōo bɔ̄bí nɛ̄hi.” (2 Úklɔ́ 12:14) Naana kpɔ a, Urehobowam ya aɔdā olɔhi ōhī. Ocabɔ mafu, ó lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa eko nɛ Ujehofa da ɔ kóō hii nuunu tu aipɔɔma igwo ku ācɛ Isrɛlu a ŋ, ka ó klla jɛga lɛ uwa ō fu ɔcɛ́ ɔhá a. Ó klla ya ku aigeli alɛwa nōo yɔ ɛhaajɛ ajɔɔcɛ ku nu a kéē lɔfu nɛhi, o ya ɛɛ kóō je ogbotu lɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ŋma ɛgiyi aolɛla ku uwa.—1 Aɔ́cɛ́ 12:​21-24; 2 Úklɔ́ 11:​5-12.

3. Ɔka ocɛgbá nɛhi nyá bɛɛcɛ a, ɔdi nɛ alɔ kē gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

³ Ɔka ocɛgbá nɛhi éyi le bɛɛcɛ. Ɔdaŋ ka aɔcɛ́ ku ācɛ Isrɛlu a ya aɔdā olɔhi mla aɔdobɔbi, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gē bi le miya ɔdaŋ ka ɔcɛ́ wɛ ɔcɛ o hayi kpaakpa a? Ohi ku ɔka ɔɔma géē ta alɔ abɔ ō jé ɔdā nɛ alɔ cɛgbá ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ ya ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu a.  Alɔ géē nwu ɛlā lɛyikwu aɔdā ɛta nɛ Ujehofa gē gbɛla lɛyikwu ɔ, nōo gē ta ɔ abɔ ō ya ōmiya ɔdaŋ ka ɔcɛ́ wɛ ɔcɛ olɔhi amāŋ ɔcɛ obɔbi a. Aflɛyi, ɔdaŋ ka ɔcɛ́ a wɛ ɔcɛ nōo yihɔtu ku Ujehofa mla oduudu ɔtu ku nu amāŋ ka ó ya lɛ a ŋ. Ɔmpa, ɔdaŋ ka ɔcɛ́ a lɛ opiyabɔ ya ɔkwɔɔkwɛyi eko nɛ ó lɛ ɔdobɔbi ya amāŋ ka ó ya lɛ a ŋ. Ɔmɛta, ɔdaŋ ka ɔcɛ́ a gɔbu gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a amāŋ ka ó ya lɛ a ŋ.

É GBA UJEHOFA Ɛ̄GBĀ MLA ODUUDU ƆTU KU UWA

4. Ɔdi wɛ ɔdā ɛyɛɛyi éyi nōo yɔ ɔtahɛ ku aɔcɛ́ nōo hayi kpaakpa mla aɔcɛ́ nōó hayi kpaakpa ŋ ma?

⁴ Aɔcɛ́ nōo ya ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu a gba ɔ ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu ku uwa. b Ujɛhosafati nōo wɛ Ɔcɛ́ olɔhi a “yá ɔdā dóódu kóō gbā Óndú ā ɛ̄gbā [mla oduudu ɔtu ku nu].” (2 Úklɔ́ 22:9) Ubáyíbu kɛla lɛyikwu Ujosiya kahinii: “Ɔcɛ́ ɔhá dúúmā í yɔ̄ gbɔbū lɛ Ujosíya nōo lɛyítáajɛ lɛ Óndú ā klla gbā ɔ̄ ɛ̄gbā mla odúúdú ɔtú . . . kú nū ɛ́ɛ́ gɛ ŋ́.” (2 Aɔ́cɛ́ 23:25) Usolomɔn bɛɛ, nōo ya ɔdobɔbi eko nɛ ó le hilokplicii a? Ubáyíbu da alɔ ka “ó . . . yɛce Óndú ā, nōo wɛ Ɔwɔicō kú nū ā kpaakpa . . . [mla oduudu ɔtu ku nu] ŋ́.” (1 Aɔ́cɛ́ 11:4) Lɛyikwu Abija ɔcɛ́ nōó hayi kpaakpa lɛ Ujehofa ŋ ma, Ubáyíbu kahinii: “Ɔtū kú nū í le kpaakpa [amāŋ jila] mla Óndú, nōo wɛ Ɔwɔicō kú nū ā ŋ́.”—1 Aɔ́cɛ́ 15:3.

5. Lɛ ɔ teyi peee ɔdā nōó wɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu a.

⁵ Ɔdi nōó wɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu a? Ɔcɛ nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu ku nu, i gē gba Ɔwɔico ɛ̄gbā foofunu ohigbu ka ó jé ka ó cika ō ya lɛ a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ohigbu ka ó yihɔtu ku nu nɛhi klla lɛ ojilima ce ɔ. Ó kē i gɔbu ō yihɔtu mla ō lɛ ojilima ce Ujehofa nɛɛnɛhi ipu ɛjɛɛji oyeeyi ku nu.

6. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu lɛ abɔ bi ɔtu nōo le jila ō gba Ujehofa ɛ̄gbā a? (Aíita 4:23; Umátiyu 5:​29, 30)

⁶ Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya ɛgbla ku aɔcɛ́ nōo yihɔtu ku Ujehofa klla lɛ abɔ bi ɔtu nōo le jila ō gba Ujehofa ɛ̄gbā a? Alɔ cɛgbá ō lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo lɔfu ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a kóō hii lɔfu gɛ ŋ. Ocabɔ mafu, alɔ cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi lɛyikwu aɔdā nɛ alɔ gē má amāŋ ya eko nɛ alɔ gē bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ a. Alɔ klla cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ klla fu aɔkpa olɔhi, o ya ɛɛ ku alɔ gbɔɔ ō gbɛla ka ō lɛ ije wɛ ɔdā ocɛgbá fiyɛ duu ipu oyeeyi a ŋ. Ɔdaŋ ka alɔ gáā le má ka ó lɛ odee nōo yɔ i ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a kóō lɔfu gɛ ŋ, alɔ cɛgbá ō yuklɔ lɔfu lɔfu ō lɛ ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku alɔ piyabɔ boobu, o ya ɛɛ ku aɔdā nōo ba nyā kóō ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a kóō hɛ alɔ abɔ ŋ.—Jé Aíita 4:23; Umátiyu 5:​29, 30.

7. Ɔdiya nōó cɛgbá nɛhi ō lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo lɔfu ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a kóō hii lɔfu gɛ ŋ ma?

⁷ Alɔ i cika ō jɛga ku ɔtu ku alɔ kóō le kɔ ɛpa ŋ. Ɔdaŋ ka alɔ i leyi kwɛɛcɛ ŋ, alɔ lɔfu gbɔɔ ō gbɛla ka ohigbu ka alɔ yɔ i ya aɔdā alɛwa ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa a, aɔdobɔbi nōo yɛ jila alɔ ta a i gáā lɛ abɔ kwu alɔ gla ŋ. Ocabɔ mafu, alɔ jɛ ɔ ku a lɛ ɛjɛɛji ainu ɔlɛ uwɔ nya yeŋee. Amáŋ ɔdi gáā ya ɔdaŋ ku a lɛ auwindo ku uwɔ kpo nwula cɛɛ ku umula nɛ owu yɔ i kpo a kóō gā ipu inu a? Ɛjɛɛji ainu a géē je blinyi kpɔ. Alɔ lɔfu lɛ ocabɔ mafu nyā gbla ɛma nɛ alɔ lɛ mla Ujehofa a. Alɔ cɛgbá ō ya fiyɛ aɔdā olɔhi nōo gē ya ku alɔ pi bla Ujehofa ajaajɛ a. Ɛgɛ nɛ alɔ i gáā cɛ ku umula kóō gā ipu inu ku alɔ ŋ ma, alɔ cɛgbá ō ta ɔdā duuma nōo gē ŋma ɛcɛ nyā nōo lɔfu ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa kóō hii lɔfu gɛ ŋ ma, kóō hii gā ipu ɔtu ku alɔ ŋ.—Āfi. 2:2.

É LE PIYABƆ ŊMA ÍNE Ō BIYA KU UWA

8-9. Ɛgɛnyá nɛ Udefidi mla Uhɛsɛkiya nōo wɛ Ɔcɛ́ a ya ɛlā lɛ eko nɛ acomɛɛbɛ ku Ujehofa da uwa lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔtu ya Ujehofa lɛyikwu aíne ō biya ku uwa a? (Má ifoto nōo yɔ ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

⁸ Ɛgɛ nɛ alɔ ka gbɔbu a, Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a  ya inyileyi bɔbi bɔbi. Udefidi i ya ula bɛɛka ɔdā nōo ya a kwu ɔ iyē o ya ɛɛ ku Unetan kóō gbɛla ka ó le piyabɔ, amāŋ o ya ɛɛ kóō le kwu ŋma itala ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, Udefidi le piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi. (2 Usám. 12:13) Aɛlā nɛ Udefidi ta nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 51 a, mafu ka ó hijema nɛɛnɛhi lɛyikwu ɔdā nɛ ó ya a.—Aíjē 51:​3, 4, 17, ɛlā néē ta o gbɔɔ ku ɛyi ku Ubáyíbu.

⁹ Uhɛsɛkiya nōo wɛ Ɔcɛ́ a wɛ ɔcɛ ɔhá nōo biya íne ka Ujehofa duu. Ɔ̄kā ku Ubáyíbu mafu kahinii: “Ɔbɔ́ɔ̄cɛ í cɛ̄ lɛ Uhɛsɛkíya tá Óndú, Ɔwɔicō ahínyá kú ɔdá nɛ̄ ó yá lɛ ɔ́ ā ŋ́. Ohígbū ɔ́ɔmā Ɔwɔicō le cɔ̄nū da anú mɛ́mla ācɛ Ujúda mɛ́mla ācɛ Ujerúsālɛm.” (2 Úklɔ́ 32:25) Ɔdiya nɛ Uhɛsɛkiya gbɔɔ ō ya ɔbɔɔcɛ a? Á jé ŋ, ohigbu ka Ujehofa ya kóō gba gbagbenu nɛɛnɛhi, ta ɔ abɔ kóō ya ācɛ Asiriya a lé, amāŋ hɛ ɔ ta ŋma ōcē nōo da ɔ a. Á jé ŋ, ɔbɔɔcɛ ō ya cɛ lɛ ɔ mafu ɛjɛɛji aɔdā agbenu ku nu lɛ ācɛ Ubabilɔn a. Ayisaya nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a kē lɛ da ɔ ka Ujehofa yɔ i cɔnu mla ɔ ku ɔdā nɛ ó ya nyā. (2 Aɔ́cɛ́ 20:​12-18) Amáŋ bɛɛka Udefidi a, Uhɛsɛkiya tu iyi nu waajɛ lɛ opiyabɔ ya. (2 Úklɔ́ 32:26) Ohigbu ɛnyā, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa leyi má Uhɛsɛkiya a? Ó leyi má ɔ ka ó wɛ ɔcɛ́ nōo hayi kpaakpa nōo “yá ɔdā nōo he Óndú ā ɔtū.”—2 Aɔ́cɛ́ 18:3.

10. Ɛgɛnyá nɛ Amasiya nōo wɛ Ɔcɛ́ a ya ɛlā lɛ eko néē na ɔ ta ɔwɛ a?

¹⁰ Amasiya nōo wɛ Ɔcɛ́ ku Ujuda a ya ɔdā olɔhi, amáŋ ‘ó ya ɔ mla oduudu ɔtu ku nu’ bɛɛka Udefidi mla Uhɛsɛkiya a ŋ. (2 Úklɔ́ 25:2) Ɔdi nɛ ó ya bɔbi a? Igbihi nɛ Ujehofa lɛ otabɔ je lɛ ɔ nɛ ó lɛ ācɛ Ɛdɔm yale a, Amasiya gbɔɔ ō gba aɔwɔ ku uwa ɛ̄gbā. c Eko nɛ ɔcomɛɛbɛ ku Ujehofa le da ɔ lɛyikwu ɔdā nɛ ó ya a, ɔcɛ́ a i kóō dɔka ō jahɔ tu ɔ fluflu ŋ, klla lɛ ɔ nu ŋma ɛgiyi nu.—2 Úklɔ́ 25:​14-16.

11. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 7:​9, 11 ka a, ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya o ya ɛɛ ku Ujehofa kóō lɔfu kwu íne ō biya ku alɔ i je ya alɔ ɛhi a? (Má ifoto a.)

¹¹ Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ipu aocabɔ nyā a? Alɔ cɛgbá ō lɛ opiyabɔ ya ŋma íne ō biya ku alɔ, klla ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla a ō hii ya ainyileyi ɔɔma gɛ ŋ. Ɔdaŋ ka alɔ miyɛ ukɔ́ amāŋ ahɔ̄ ō pi ŋma ɛgiyi anyakwɔcɛ ku ujɔ ipu odee nɛ alɔ gbɛla ka ó cɛgbá nɛhi lɛ a ŋ ma kē bɛɛ? Ɔtu i cika ō ya alɔ ka Ujehofa amāŋ anyakwɔcɛ ku ujɔ a i yihɔtu alɔ ŋ. Aɔcɛ́ olɔhi ku ācɛ Isrɛlu a kóō cɛgbá kéē tu uwa ukɔ́ amāŋ ya uwa itala ekoohi. (Uhíb. 12:6) Eko duuma nɛ alɔ miyɛ ukɔ́ amāŋ ahɔ̄ ō pi, alɔ cika ō (1) tu iyi alɔ waajɛ miyɛ ahɔ̄ ō pi a, (2) ya aopiyabɔ nōo cɛgbá a, mla (3) ō gɔbu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā mla oduudu ɔtu ku alɔ. Ɔdaŋ ka alɔ le piyabɔ ŋma aíne ō biya ku alɔ, Ujehofa géē je ya alɔ ɛhi.—Jé 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 7:​9, 11.

É GBA UJEHOFA Ɛ̄GBĀ ƆWƐ OKPAAKPA A

12. Ɔdā okpɔcii nyá ya ku aɔcɛ́ nōo hayi kpaakpa a kóō wɛ ɛyɛɛyi gwu aɔcɛ́ nōó hayi kpaakpa ŋ ma ta a?

¹² Aɔcɛ́ nɛ Ujehofa leyi má uwa ka ācɛ nōo hayi kpaakpa a gba ɔ ɛ̄gbā ɔwɛ nɛ ó dɔka a. É klla ta ācɛ ɔlɛ Ujehofa ɔtu kwu ɔtu kéē ya ɔdā ekponu ɔɔma. Ó wɛ ɔkwɛyi ka é ya inyileyi ɛgɛ nɛ alɔ ka gbɔbu a. Amáŋ é gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā klla yuklɔ lɔfu lɔfu ō lɛ aɔwɔ ɛkɛmgbɛ cataajɛ ipu ajɛ a. d

13. Ɔdiya nɛ Ujehofa kɛpɔ tu Ahabu nōo wɛ Ɔcɛ́ a ka ó hayi kpaakpa ŋ ma?

¹³ Aɔcɛ́ nɛ Ujehofa kɛpɔ tu uwa ka é hayi kpaakpa ŋ ma kē bɛɛ? Ó wɛ ɔkwɛyi ka ó wɛ ɛjɛɛji aɔdā néē ya a bɔbi a ŋ. Ocabɔ mafu, igbihi nɛ Ahabu nōo wɛ Ɔcɛ́ a le po ka é lɛ Unabɔtu ŋmo ohigbu nu a, ó mafu uce kóō tu iyi ɔcɛ waajɛ klla  mafu ka ɛlā a kwu ɔ iyē. (1 Aɔ́cɛ́ 21:​27-29) Ó gwo aigeli klla ya ɛfú alɛwa lé lɛ ācɛ Isrɛlu a. (1 Aɔ́cɛ́ 20:​21, 29; 22:39) Amáŋ ó lɛ odee nɛ Ahabu ya nōo bɔbi nɛhi. Ohigbu ɔnyā nu nōo lɛ abɔ kwu ɔ iyē ɔwɛ obɔbi a, ó ya ku ɛ̄gbā ō gba ɛkɛmgbɛ kóō le nyila ipu ajɛ a. Ó kē piyabɔ ŋma ɔdā nɛ ó ya nyā ŋ.—1 Aɔ́cɛ́ 21:​25, 26.

14. (a) Ɔdiya nɛ Ujehofa leyi má Urehobowam nōo wɛ Ɔcɛ́ a ka ó hayi kpaakpa ŋ ma? (b) Ɔdi nɛ ɛyinɛhi ku aɔcɛ́ nōó hayi kpaakpa ŋ ma ya bɔbi a?

¹⁴ Leyi yɛ ocabɔ ku ɔcɛ́ ɔhá nōó hayi kpaakpa ŋ ma—Urehobowam. Ɛgɛ nɛ alɔ ka gbɔbu a, ó ya aɔdā olɔhi alɛwa ɛpleeko nɛ ó cɔcɛ́ a. Amáŋ igbihi nɛ ó kwu ɔfu i lɛ nɛhi a, ó ma ō lɛyitaajɛ lɛ Íne ku Ujehofa klla gbɔɔ ō gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā. (2 Úklɔ́ 12:1) Igbihi ɔɔma, ekoohi ó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā, ekoohi ó klla gē gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā. (1 Aɔ́cɛ́ 14:​21-24) Ó wɛ Urehobowam mla Ahabu foofunu wɛ aɔcɛ́ ku Isrɛlu nōo ma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a ŋ. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ɛyinɛhi ku aɔcɛ́ nōó hayi kpaakpa ŋ ma gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā klla ta ācɛ ɔhá ɔtu kwu ɔtu kéē ya lɛ a. Ó teyi peee ka ipeyi ku Ujehofa, ō gba ɔ ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a wɛ ɔdā okpɔcii ō bi ō le miya ɔdaŋ ka ɔcɛ́ wɛ ɔcɛ olɔhi amāŋ ɔcɛ obɔbi a.

15. Ɔdiya nōo gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a cɛgbá nɛhi lɛ ɔ a?

¹⁵ Ɔdiya nɛ ɛlā ku ɛ̄gbā ō gba cɛgbá nɛhi lɛ Ujehofa a? Ɔdā éyi nōo ya a, wɛ ka aɔcɛ́ a lɛ uklɔ ō je otabɔ lɛ ācɛ a kéē gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a. Eko duuma nɛ ācɛ a kē gē gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā, ɛnyā gē ya kéē ya aɔdobɔbi nɛhi ɔhá mla ō ya ɛlā mla ācɛ ɔhá ɔwɛ obɔbi. (Uhos. 4:​1, 2) O ka tu ɔ, aɔcɛ́ mla ācɛ Isrɛlu a klla wɛ ācɛ néē le gwɛɛya lɛ Ujehofa. Ohigbu ɛnyā, eko néē hayi kpaakpa lɛ Ujehofa ŋ klla gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā a, Ubáyíbu ka ka ó lɛbɛɛka ɔcɛ nōo lɛ  ɔba amāŋ ɔnyā nōo yɔ i gbo aja amāŋ ce ikpo ɔnyā ɔhá a. (Ujɛr. 3:​8, 9) Eko duuma nɛ ɔcɛ nōo lɛ ɔba amāŋ ɔnyā lɛ ɛ lɛ aja gbo amāŋ lɛ ikpo ɔnyā ɔhá ce, ó gē cɛ lɛ ɔtu biya lɛ obiye ku nu a nɛhi. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ācɛ ɔlɛ Ujehofa nōo lɛ iyi uwa gwɛɛya lɛ ɔ nōó gɔbu hayi kpaakpa lɛ ɔ ŋ ma, gē biya ɔ ɔtu nɛɛnɛhi. e—Obla. 4:​23, 24.

16. Ipeyi ku Ujehofa, ɔdi wɛ ɔdā okpɔcii nōo gē ya ku ɔcɛ okpaakpa kóō wɛ ɛyɛɛyi gwu ɔcɛ obɔbiipu ta a?

¹⁶ Aɛlā nyá nɛ alɔ lɔfu nwu a? Ɔkwɛyi a wɛ ka alɔ cɛgbá ō lɛ ɔtu ku alɔ ya ekponu ō ta ɔdā duuma nōo lɛ ō ya mla ɛ̄gbā ō gba ku ɛkɛmgbɛ. Amáŋ alɔ klla cɛgbá ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ nɛ ó dɔka a klla lɛ abɔ bi ɔdā alɛwa ō ya ipu ɛ̄gbā ō gba ku nu. Umalakayi nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a lɛ ɔ teyi peee ɔdā nōo gē ya ku ɔcɛ olɔhi kóō wɛ ɛyɛɛyi gwu ɔcɛ obɔbi ta a. Ó ta ɔkpá kahinii: “Ɛjɛ̄ɛ̄jī ācɛ ɔlɛ́ um géē má ɛyɛ́ɛyɛ́yí kú ɔdā nōo gē yá ācɛ o le kpaakpa mɛ́mla ācobɔ̄bíipú ā, mɛ́mla ɔdā nōo í yá ācɛ o cɛ̄ anúɔ ɛhɔ̄ mɛ́mla ācɛ nēé gē cɛ̄ anúɔ ɛhɔ ŋ́ mā.” (Umál. 3:18) Alɔ dɔka ku Ujehofa kóō leyi má alɔ ka ācɛ o hayi kpaakpa. Ohigbu ɛnyā, alɔ géē leyi kwɛɛcɛ ku ɔdā duuma kwu á jila iyē ŋ ku alɔ, amāŋ ainyileyi nɛ alɔ gē ya a kóō cɛ lɛ alɔ ma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ. Ó wɛ íne obiya obɔbi nɛhi ō habɔ ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa ta.

17. Ɔdiya nɛ alɔ cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ lɛyikwu ɛdɔ ɔcɛ nɛ alɔ géē fu ō lɛ a?

¹⁷ Ɔdaŋ ku a wɛ ɔcɛ nōó lɛ ɔba amāŋ ɔnyā ɛ ŋ nɛ a kē yɔ i gbɛla ō lɛ, aɛlā ku Umalakayi lɔfu ta uwɔ abɔ ō fu obiye olɔhi. Gbɛla tu ɛlā nya: Ɔcɛ lɔfu lɛ ɛnɛɛnɛ auce ō ya ōhī, amáŋ ɔdaŋ ka ɔcɛ a i gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ, Ujehofa gē leyi má ɔcɛ ɔɔma ka ó wɛ ɔcɛ olɔhi? (2 Ukɔ́r. 6:14) Ɔdaŋ ku a lɛ ɔcɛ ɔɔma lɛ, ó géē ta uwɔ abɔ ku a gɔbu hayi kpaakpa lɛ Ujehofa? Leyi yɛ ɛlā nyā: Anya ku  Usolomɔn nōo wɛ Ɔcɛ́ a lɔfu lɛ auce ō ya olɔhi ōhī. Amáŋ é wɛ ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ, ohigbu uwa, Usolomɔn kē gbɔɔ ō gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā.—1 Aɔ́cɛ́ 11:​1, 4.

18. Ɔdi nɛ aɛ́nɛ́ mla aadā cika ō nwu ayipɛ ɔlɛ uwa a?

¹⁸ Aɛ́nɛ́ mla aadā, aa lɔfu bi ocabɔ ku aɔcɛ́ nōo yɔ ipu Ubáyíbu a le ta ayipɛ ɔlɛ aa abɔ kéē lɛ unwu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. Ta uwa abɔ kéē jé ka aɔcɛ́ nɛ Ujehofa cɛ ɛlā ku uwa a, wɛ aɛ̄nɛ̄ o gba ɔ ɛ̄gbā klla ta ācɛ ɔlɛ nu ɔtu kwu ɔtu kéē gba ɔ ɛ̄gbā duu a. Ta ayipɛ ɔlɛ uwɔ abɔ oŋma lɛ ɛlā nɛ a gē ka mla ɔdā nɛ a gē ya a, ka aɔdā nōo gē ta uwɔ abɔ ō yɔ kwu Ujehofa ajaajɛ bɛɛka ō klɔcɛ ku Ubáyíbu, ō gā ōjila ku ujɔ, mla ō yuklɔ ku ɔna ō ta, wɛ aɔdā nōo cɛgbá fiyɛ duu ipu oyeeyi a. (Umát. 6:33) Ayipɛ cɛgbá ō lɛ ɛma ku abɔyi uwa mla Ujehofa klla gba ɔ ɛ̄gbā ohigbu ka é dɔka ō ya lɛ a, ikɔkɔ ō gba ɔ ɛ̄gbā ohigbu ka aɛ́nɛ́ mla aadā uwa wɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa. Ɔdaŋ ka é gbɛla lɛ a, ɔtu lɔfu ya uwa ka ō gba Ujehofa ɛ̄gbā i wɛ ɔdā nōo cɛgbá nɛhi ŋ, amāŋ é kóō lɔfu ma ō gba ɔ ɛ̄gbā.

19. Eyiyoce nyá yɔ lɛ ɔcɛ duuma nōo ma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ɛ ma? (Má ikpati nyā nōo kahinii: “ A Lɔfu Cigbihi Gā Ɛgiyi Ujehofa!”)

¹⁹ Ɔdaŋ ka ɔcɛ ma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā, ɔɔma wɛ ka ɔcɛ ɔɔma i gáā lɔfu wɛ ɔya ku Ujehofa gboogboo gla gɛ ŋ? Ehee ó lɛ a ŋ, ohigbu ka ɔcɛ ɔɔma lɔfu ya opiyabɔ klla gba Ujehofa ɛ̄gbā gla kpɔ. O ya ɛɛ kóō ya ɛnyā, ó cɛgbá ō tu iyi nu waajɛ klla miya otabɔ ŋma ɛgiyi anyakwɔcɛ ku ujɔ. (Ujɛ́m. 5:14) Oceyitikwu duuma nɛ ó géē ya a i nwune fiyɛ ɔfu ŋ, ɔdaŋ ka ɔɔma géē ya kóō kwu piya ɔya ku Ujehofa kpɔ!

20. Ɔdaŋ ka alɔ ya ɛgbla ku aɔcɛ́ nōo hayi kpaakpa a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa géē leyi má alɔ a?

²⁰ Aɛlā nyá nɛ alɔ nwu ŋma ɛgiyi aɔcɛ́ ku Isrɛlu ɛ ma? Alɔ lɔfu lɛbɛɛka aɔcɛ́ nōo hayi kpaakpa a, ɔdaŋ ka alɔ gɔbu lɛ abɔ bi ɔtu nōo le jila ō gba Ujehofa ɛ̄gbā a. Alɔ nwu ɛlā ŋma inyileyi ku alɔ, ya opiyabɔ ŋma íne ō biya ku alɔ, klla ceyitikwu ō ya lɔhi fiyɛ ɛga nɛ alɔ i gē ya lɔhi ŋ ma. Alɔ klla blakwu ɛgɛ nóō cɛgbá nɛhi ō gba Ɔwɔico ɔkwɛyi a foofunu ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa a. Ɔdaŋ ku a gɔbu hayi kpaakpa lɛ Ujehofa, ó géē leyi má uwɔ ku a wɛ ɔcɛ nōo gē ya ɔdā olɔhi ipeyi ku nu.