Skip to content

Skip to table of contents

IKPƐYI ƐLĀ Ō KLƆCƐ ƆMƐ 33

“Ācɛ Nēe Gē Jāhɔ̄ Gā Awɔ Ā” Géē Lɛ Onyata

“Ācɛ Nēe Gē Jāhɔ̄ Gā Awɔ Ā” Géē Lɛ Onyata

“Lɛ ɛlá kwu iyī uwɔ mɛ́mla ɔdā nāa gē nwū ā. Ɔ́dāŋ ka a yɔ ī yá aɔ́dā ɛpa nēe bá nyā glá, a géē lɔfu nya iyi uwɔ mɛ́mla ācɛ nēe gē jāhɔ̄ gā awɔ ā tá glá.”—1 UTÍM. 4:16.

IJÉ ƆMƐ 67 “Preach the Word”

ƆDĀ NƐ ALƆ GÁĀ NWU A *

1. Ɔdi nɛ ɛjɛɛji alɔ dɔka lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a?

“ŊMIIFI nɛ um nwu ɛlā ɔkwɛyi a, ó humayi ya um ku ɛjɛɛji ācɛ ɔlɛ um kéē yɔ mla am ipu Uparadais. Ofluflu a, n dɔka ka ɔba um nōo le ka UUwayne a, mla ɔyi alɔ nɛ̄ŋcɛ́ kéē wa i yɛce um gba Ujehofa ɛ̄gbā” Ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo le ka Upauline kɛla nyā a. * Ó lɛ ɔcɛ ɔlɛ uwɔ duuma nɛ ó wa gáā jé Ujehofa klla yihɔtu nu ɛ ŋ? Ó lɛ a, ó lɔfu yɔ i ya uwɔ ɛgɛ nɛ ó ya Upauline a. A dɔka kéē wa i yɛce uwɔ gba Ujehofa ɛ̄gbā.

2. Aɔka nyá nɛ alɔ géē cila ohi ku uwa ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

2 Alɔ i gáā kwu ācɛ ɔlɛ alɔ abɔfu kéē miyɛ ɛlā ku ɔkoolɔhi a ŋ ma. Amáŋ, alɔ lɔfu ta uwa abɔ kéē gbɛla tu ɛlā nōo yɔ ipu Ubáyíbu klla miyɛ ɛlā a cɛ. (2 Utím. 3:14, 15) Ɔdiya nɛ alɔ cika ō kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a? Ɔdiya nɛ alɔ cika ō ceyitikwu ku alɔ jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwa lɛ a? Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ ta ācɛ ɔlɛ alɔ abɔ kéē gáā yihɔtu ku Ujehofa ɛgɛ nɛ alɔ yihɔtu nu a? Ɛgɛnyá nɛ ɛjɛɛji ayinɛ alɔ nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya nōo yɔ ipu ujɔ gáā ta alɔ abɔ a?

ƆDIYA NƐ ALƆ CIKA Ō KƐLA ƆWƆICO LƐ ĀCƐ ƆLƐ ALƆ A?

3. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 2 Upíta 3:9, ɔdiya nɛ alɔ cika ō kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a?

3 Ó gáā gboji gɛ ŋ, Ujehofa géē bi ɛcɛ obɔbi ku Ebilii wa oŋmɛyi. Ācɛ “nēé fu kéē lɛ oyēeyī opiyóó ā” foofunu gáā wi a. (Ācot. 13:48) Alɔ gē bi eko mla ɔfu ku alɔ le tɔɔna lɛ ācɛ nōo yɔ ipu igeli ku alɔ nɛ alɔ i jé ŋ. Ó lɛ a, alɔ géē dɔka ō tɔɔna lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ duu nɛ, o ya ɛɛ kéē gáā gba Ujehofa ɛ̄gbā mla alɔ. Ujehofa nōo wɛ Adā nōo yihɔtu alɔ a i “tíne kú ɔ̄cɛ́ dúúmā kóō le yíífi ŋ́, amáŋ ó . . . tíne ka odúúdú uwā kéē le pīyabɔ̄ ŋmá íne nēé bīya ā.”—2 Upíta 3:9.

4. Ɛdɔ inyileyi nyá nɛ alɔ lɔfu ya ɔdaŋ ku alɔ yɔ i kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a?

4 Alɔ cika ō bi ɔtu, ka ó lɛ ɔwɛ olɔhi mla ɔwɛ obɔbi nɛ alɔ lɔfu bi le da ācɛ ɛlā ɔkwɛyi nōo gē nya oyeeyi ku uwa ta. Ocabɔ mafu, ɔdaŋ ku alɔ gē kɛla Ɔwɔico lɛ ɔcɛ nɛ alɔ i jé ŋ, alɔ lɔfu bi ɔkɔ ogbonɛnɛ lɛ kɛla lɛ ɔ. Amáŋ ɔdaŋ ku alɔ gáā kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ, alɔ lɔfu bēē kɛla Ɔwɔico a lɛ uwa kpaa kpaa.

5. Ɔdi nɛ alɔ cika ō bi ɔtu gbɔbu ɛɛ ku alɔ kɛla ɔkwɛyi a lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a?

5 Eko duuma nɛ alɔ gē gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ ceyitikwu kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ eko aflɛyi a, ɛyinɛhi ku alɔ gē hijema lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ ya ɔ lɛ a. Alɔ klla gē gbɛla ka ɔdaŋ ka é lɛ ɛga je lɛ alɔ kpɔ, alɔ géē ya ɔ ɔwɛ ɔhá nōo lɔhi fiyɛ. Upɔlu tu Ācɛ O Yɛce Ukraist ukɔ́ kahinii: “Ɛlā nɛ̄ aá í ka lɛ ācɛ ā kóō lɔhi ō pó ahɔ̄. Aá cíkā ō jé ɛ́gɛ́nɛ̄ aá géē tá ācɛ dóódu ohi ɔwɛ okpaakpa ā.” (Ukól. 4:5, 6) Ó géē lɔhi ku alɔ bi ɛlā ɔɔma ipu ɔtu, eko duuma nɛ alɔ gáā kɛla lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ. Ɔdaŋ ku alɔ ta ō bi ɛlā a le yuklɔ, alɔ géē lɔfu ya uwa cɔnu, ikɔkɔ ō ta uwa abɔ kéē jahɔ ta alɔ a.

ƆDI NƐ ALƆ CIKA Ō YA, O YA ƐƐ KU ALƆ TA ĀCƐ ƆLƐ ALƆ ABƆ A?

Uce olɔhi ō ya ku uwɔ mla ō mafu ku a jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwa lɛ a, gáā lɛ abɔ kwu uwa ɔtu fiyɛ a (Má ogwotu ɔmɛ 6-8) *

6-7. Da alɔ ocabɔ éyi nōo mafu ɔdā nōo ya ɛɛ nōó cɛgbá ku alɔ jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔmpa alɔ nɛ ó wɛ ɔcɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma.

6 Mafu ku a jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwa lɛ a. Upauline nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ipu ogwotu aflɛyi a kahinii: “Eko aflɛyi a, n gē dɔka ō da ɔba um lɛyikwu Ubáyíbu mla Ɔwɔico ofoofunu. Ń gē kɛla lɛyikwu ‘ɔdā ɔhá’ fiyɛ ɔɔma ŋ.” Amáŋ, ɔba ka Upauline a i kē jé ɔdā alɛwa nōo yɔ ipu Ubáyíbu a ŋ. Ohigbu ɛnyā, ó jé ɔdā nɛ ɔnyā nu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a ŋ. Tu ɔba nu a, ó yɔ i ya ɔ bɛɛka ɔwɛ ō gba ɛ̄gbā nyā wɛ ɔdā nɛ ɔnyā a gē gbɛla lɛyikwu ɔ foofunu a. Ó gbɔɔ ō junwalu lɛ ɔ ipu ɔtu ka ɔnyā a dɔka ō gáā wɛ ipu ígwu obɔbi éyi, ka uwa kē yɔ i pla ɔ a.

7 Upauline ka ka anuɔ gē bi ɛyinɛhi ku eko ku nu ɔnɔɔnɛ mla oŋmɛyi ku alaadi gē yɔ mla ayinɛ alɔ ipu ōjila ku ujɔ, uklɔ ku ɔna ō ta, mla o letɔha. Ó kahinii: “Ekoohi, ɔdaŋ ka ɔba um gā ɔlɛ, anu foofunu gē yɔ ɔlɛ a, ɔcɛ duuma i gē yɔ ɔlɛ mla ɔ ŋ.” Ó teyi peee ka ɔba a géē dɔka ku ɔnyā nu mla ɔyi nu kéē yɔ ɔlɛ mla ɔ. Ó jé ɛdɔ ācɛ néē yɔ mla uwa a ŋ. Ó kē yɔ i ya ɔ bɛɛka ācɛ ɛpɛpɛ nɛ ɔnyā nu gē piyatɔha mla uwa a cɛgbá lɛ ɔ fiyɛ anu nɛ ó wɛ ɔba nu a. Ɔba a gáā gbɔɔ ō ta ɔnyā nu ufi ka anuɔ i gáā lɛ ɔ gɛ ŋ. Gbeyi ɛ o, ɔdaŋ ku a yɔ ipu āhɔ̄ ku Upauline, ɛgɛnyá nɛ a gáā mafu lɛ ɔmpa uwɔ ka jé ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwɔ lɛ a?

8. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 1 Upíta 3:1, 2 a, ɔdi wɛ ɔdā ō cɛgbá fiyɛ duu nōo lɔfu lɛ abɔ kwu ɔtu ku ācɛ ɔlɛ alɔ a?

8 Lɛ ocabɔ olɔhi taajɛ. Igbalɛwa, aɔdā nɛ alɔ gē ya a nɛ ācɛ ɔlɛ alɔ gē má fiyɛ aɛlā nɛ alɔ gē ka a. (Jé 1 Upíta 3:1, 2.) Upauline gáā lɛ ɔkwɛyi ku ɛlā nyā má igbihaajɛ. Ó Kahinii: “N jé ka Uwayne yihɔtu alɔ nɛhi, n klla jé ka ó dɔka ku obatɔha ku alɔ kóō hɛ ŋ. Amáŋ, ɛlā ɔɔma nɛ ó bi le tu um ufi a, gáā tu um ɛlá kwu ɔ ku um cika ō bi ɛlā nɛ Ujehofa ka lɛyikwu obatɔha ku ɔba mla ɔnyā a le yuklɔ. Ó géē cɛgbá fiyɛ ku um bēē ya uce olɔhi, fiyɛ ō yɔ i kɛla Ɔwɔico lɛ ɔ.” Upauline gáā lɛ abɔ ci ō kwu ɔba nu abɔfu kóō kɛla lɛyikwu ɛlā ku Ubáyíbu. Ó klla gbɔɔ ō kɔka mla ɔ lɛyikwu aɛlā ku ɛ̄cī doodu. Ɔba a abɔyi nu gbɔɔ ō má ɛgɛ nɛ ɔnyā nu gē ya ɛbɔ fiyɛ otɛtɛ lɛ a, mla ɛgɛ nɛ ɔyi uwa gē lɛ ojilima ce ɔcɛ fiyɛ a. (Aíit. 31:18, 27, 28) Abɔ ó gbɔɔ ō má ɛgɛ nɛ ɛlā ku Ubáyíbu gē lɛ abɔ kwu apɔlɛ ku nu ɔwɛ olɔhi a, ó gáā gbɔɔ ō gbɛla lɛyikwu ɔ klla gáā miyɛ ɛlā ku Ubáyíbu cɛ.—1 Ukɔ́r. 7:12-14, 16.

9. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō ceyitikwu ku alɔ ta ācɛ ɔlɛ alɔ abɔ a?

9 Ceyitikwu ku a yɔ i ta ācɛ ɔlɛ uwɔ abɔ. Ujehofa lɛ ocabɔ a taajɛ lɛ alɔ ɛ. Ó gē jɛga lɛ ācɛ ɔlɛ nu “igbalɛwa” kéē jahɔ tu ɔkoolɔhi a klla lɛ oyeeyi. (Ujɛr. 44:4) Upɔlu klla da Utimoti kóō bēē ta ācɛ ɔhá abɔ. Ɔdiya a? Ohigbu ka ɔdaŋ ka ó gē ya lɛ a, ó géē nya oyeeyi ku nu ta mla ācɛ nōo yɔ i jahɔ ta ɔ a. (1 Utím. 4:16) Alɔ yihɔtu ācɛ ɔlɛ alɔ nɛhi. Ohigbu ɔɔma alɔ dɔka kéē gáā jé ɛlā ɔkwɛyi nōo yɔ ipu Ubáyíbu a. Igbihaajɛ a, ɛgɛ nɛ Upauline gē kɛla a mla uce ō ya ku nu gáā lɛ abɔ kwu apɔlɛ ku nu ɔwɛ olɔhi. Babanya ó lɛ eeye, ohigbu ka ɔba a gē gba Ujehofa ɛ̄gbā tɔha mla ɔ. Uwa ɛplɛɛpa kē wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta, ɔba a klla wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ.

10. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō lɛ ɔtule lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ a?

10 Lɛ ɔtule. Eko aflɛyi nɛ alɔ gbɔɔ ō lā oyeeyi ku alɔ ɛgɛ nɛ Ɔwɔico dɔka a, alɔ gbɔɔ ō ya opiyabɔ lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce mla ɛgɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi ku alɔ a. Ó kē i tɔɔtɛ lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ kéē miyɛ opiyabɔ ɛpɛpɛ nyā ŋ. Igbalɛwa, ɔdā aflɛyi néē i má a wɛ ka alɔ i gē yɛce uwa ipu auculo ku icɔɔci nɛ alɔ tɛtɛ gē ya mla uwa a gɛ ŋ, ku alɔ i klla gē lɛ abɔ ipu ɛlā imeli gɛ ŋ. Eko aflɛyi a, ācɛ ɔlɛ alɔ ōhī lɔfu cɔnu mla alɔ. (Umát. 10:35, 36) Amáŋ, alɔ kóō hii gbɛla ka é gáā piyabɔ gla ŋ. Ɔdaŋ ku alɔ gáā lɛ abɔ ci ō ta uwa abɔ kéē jɛyi ku ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce a, ó géē lɛbɛɛka alɔ yɔ i kɛpɔ tu uwa ka é cika jɛ ō lɛ oyeeyi opiyoo ŋ. Ujehofa i kē je uklɔ ō kɛpɔ tu ācɛ lɛ alɔ ŋ, Ujisɔsi nɛ ó je uklɔ ɔɔma lɛ ɔ a. (Ujɔ́n. 5:22) Ɔdaŋ ku alɔ lɛ ɔtule lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ, á jé ŋ igbihaajɛ, é géē wa i jahɔ ta ɛlā ku alɔ.—Má ikpati nōo kahinii: “Bi Uwɛbsaiti Ku Alɔ Le Nwu Ācɛ Ɛlā.”

11-13. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ɛgɛ nɛ Alice ya ɛlā mla adā nu mɛmla ɛ́nɛ́ nu a?

11 Gbonɛnɛ lɛ uwa, amáŋ a hii cɛ kéē piya ɔtu ku uwɔ abɔ ŋ. (Aíit. 15:2) Leyi yɛ ocabɔ ku Alice ɛ. Ó nwu ɛlā lɛyikwu Ujehofa eko nɛ ó yɔ ɔlɛ ŋ ma. Adā nu mla ɛ́nɛ́ nu kē wɛ ācɛ nōó kpɔtuce Ɔwɔico ŋ, é klla gē ya ɛlā imeli nɛhi. Alice gáā le má ka ó cika ō da uwa lɛyikwu aɔdā olɔhi nɛ ó yɔ i nwu a fiya a. Ó kahinii: “Ɔdaŋ ku a gbeyi gboji, gbɔbu ɛɛ ku a da ācɛ ɔlɛ uwɔ lɛyikwu aɔdā ɛpɛpɛ nɛ a kpɔtuce klla gē ya a, eko ɔɔma nɛ ó gáā he uwa idaago fiyɛ a.” Alice ceyitikwu kóō dɔka aɛlā nōo géē he adā nu mla ɛ́nɛ́ nu ɔtu, ɛlā bɛɛka ihɔtu a. Cɛɛ, ó lɛ ɔkpá ta gē lɛ uwa, yɔ i da uwa ipu nu ɛlā nɛ Ubáyíbu ka lɛyikwu aɛlā a mla ɔdā nɛ uwa abɔyi uwa gbɛla a. (1 Ukɔ́r. 13:1-13) Ó gē ta uwa ahinya lɛyikwu ɛgɛ néē teyi ta ɔ klla bi ɔ jɛ a. Ó klla gē ta odee ɛhɔ fu uwa. Eko duuma nɛ ó nyɔ ɔlɛ gáā má uwa, ó gē ceyitikwu kóō ta ɛ́nɛ́ nu abɔ yuklɔ ɔlɛ. Eko aflɛyi a, ɔtu i he uwa eko nɛ ó da uwa lɛyikwu ɔdā ɛpɛpɛ nɛ ó kpɔtuce a ŋ.

12 Eko nɛ Alice yɔ ɔlɛ mla uwa a, ó gē ceyitikwu jé Ubáyíbu ku nu ɛ̄cī doodu ɛgɛ nɛ ó tɛtɛ gē ya a. Ó kahinii: “Ɛnyā ta umama ku um abɔ kóō gáā jé ɛgɛ nɛ Ubáyíbu cɛgbá gā um nɛhi lɛ a.” Ɛpleeko ɔɔma kpɔ, adā nu gáā le miya ō nwu ɛlā lɛyikwu Ubáyíbu, o ya ɛɛ kóō jɛyi ku ɔdā nōo piya oyeeyi ku ɔyi nu abɔ a. Ó klla dɔka ō má ɛlā nɛ ó gē bi le kɛla obɔbi lɛyikwu Ubáyíbu a. Alice kahinii: “N lɛ odee ta ta ipu Ubáyíbu éyi anu n kwu Ubáyíbu a lɛ ɔ a.” Ɔdi gáā ya igbihaajɛ a? Ikɔkɔ ō má ɔdobɔbi ipu Ubáyíbu a, ɛlā nɛ adā nu jé a lɛ abɔ kwu ɔ ɔtu.

13 Alɔ cika ō gbonɛnɛ, amáŋ alɔ kóō hii cɛ lɛ uwa kéē piya ɔtu ku alɔ abɔ ŋ, ɔdaŋ ka ō ya ɔɔma kóō i ya ku alɔ lɔtu owe alɛwa. (1 Ukɔ́r. 4:12b) Alice a lɔtu owe alɛwa ŋma ɛgiyi ɛ́nɛ́ nu duu. Ó kahinii: “Eko nɛ um ya ubatisim a, umama ku um ka ami wɛ ‘ɔyi obɔbi.’ ” Ɔdi nɛ a Alice ya a? Ó kɛla gɔbu kahinii: “Ikɔkɔ ō leyi gwu ɛlā a bonu a, n bi ojilima le mafu lɛ umama ku um ka n lɛ ɔtu ku um ya ekpo ō wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ɛ, ka ɔdā duuma i kē gáā piya ɔtu ku um abɔ gla ŋ. N ceyitikwu cɛ lɛ umama ku um jé ka n yihɔtu nu nɛhi. Alɔ ɛplɛɛpa lɛ ikwu je tɔha, n klla lɛ ɛnɛɛnɛ ɔdole he lɛ ɔ. Oŋma eko ɔɔma gɔbu a, umama ku um gbɔɔ ō cɛ ɔkwɔɔkwɛyi ku Ubáyíbu gē piya oyeeyi ku um abɔ.”

14. Ɔdiya nɛ alɔ i cika ō cɛ lɛ ācɛ ɔlɛ alɔ kéē piya ɔtu ku alɔ ŋma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma?

14 Ó lɔfu kpo eko nɛhi, gbɔbu ɛɛ ku ācɛ ɔlɛ alɔ kéē gbɔɔ ō jé ɛgɛ nōo gba Ujehofa ɛ̄gbā cɛgbá lɛ alɔ nɛhi a. Bɛɛka eko nɛ Alice gáā miya ō wɛ ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta, ikɔkɔ ō wɛ ɔdā nɛ adā nu mla ɛ́nɛ́ nu tine lɛ ɔ a, ɛ́nɛ́ nu gáā gbɔɔ ō jikwu kpɔ. Naana a, Alice hayi klii. Ó kahinii: “Ɔdaŋ ku a cɛ lɛ ācɛ ɔlɛ uwɔ kéē piya ɔtu ku uwɔ abɔ lɛyikwu ɔdā éyi, é géē lɔfu gbɔɔ ō ceyitikwu kéē piya ɔtu ku uwɔ abɔ leyikwu aɔdā ohile. Amáŋ, ɔdaŋ ku a gbonɛnɛ lɛ uwa, nɛ á klla cɛ lɛ uwa kéē piya ɔtu ku uwɔ abɔ ŋ, ācɛ ōhī ku uwa géē lɔfu jahɔ gā uwɔ.” Ɔdi gáā ya ipu apɔlɛ ku Alice Igbihaajɛ a? Babanya, adā nu mɛmla ɛ́nɛ́ nu wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta, adā nu kē wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ duu.

ƐGƐNYÁ NƐ ƐJƐƐJI AYINƐ ALƆ NŌO YƆ IPU UJƆ GÁĀ TA ALƆ ABƆ A?

Ɛgɛnyá nɛ ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a gáā ta ācɛ ɔlɛ alɔ nōó wɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma abɔ a? (Má ogwotu ɔmɛ 15-16) *

15. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu Umátiyu 5:14-16 mla 1 Upíta 2:12 a, ɛgɛnyá nɛ “úklɔ́ olɔhi” ku ācɛ ɔhá gáā ta ācɛ ɔlɛ alɔ abɔ gla a?

15 Ujehofa gē bi “úklɔ́ olɔhi” nɛ ācɛ ɔlɛ nu gē ya ipu ujɔ a le pi ācɛ wa ɛgiyi nu. (Jé Umátiyu 5:14-16; 1 Upíta 2:12.) Ɔdaŋ ka ɔba uwɔ amāŋ ɔnyā uwɔ i wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ, a gē ya kóō jé ayinɛ alɔ nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya nōo yɔ ipu ujɔ? Upauline nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a gē hi ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a wa ɔlɛ nu, o ya ɛɛ ku ɔba nu kóō jé uwa. Ɔba nu Uwayne kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi ta ɔ abɔ kóō jé ɛdɔ ācɛ nɛ alɔ wɛ a. Ó kahinii: “Ó gē je ɛ̄cī éyi taajɛ ŋma uklɔ ku nu, ó ya ɛɛ kóō gáā má ubɔɔlu tɔha mla um. Ɛnyā ta um abɔ má ka ó wɛ ɛlā ku ɛ̄gbā ō gba foofunu he ɔ ɔtu a ŋ, amáŋ ó lɛ aɔdā ɔhá nōo he ɔ ɔtu duu.”

16. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō hi ācɛ ɔlɛ alɔ igwú wa ōjila ku ujɔ a?

16 Ō hi ācɛ ɔlɛ alɔ igwú kéē yɛce alɔ gā ōjila ku ujɔ wɛ ɔwɛ olɔhi fiyɛ duu nɛ alɔ lɔfu ta uwa abɔ a. (1 Ukɔ́r. 14:24, 25) Ōjila aflɛyi nɛ Uwayne nyɔ a wɛ Oblatu Ku Ikwū Ku Ujisɔsi. Ó nyɔ ohigbu ka é ya ɔ ɛpleeko nɛ ó gwu ŋma uklɔ a. Ōjila a klla le kpii. Ó kahinii “Abɔ um nyɔ a, ń jé ɔdā néē yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a nóó, amáŋ ɔdā nōo he um ɔtu fiyɛ duu a wɛ ācɛ a nɛ. É wa ɛgiyi um gáā lɛ abɔ je gā um lɔɔlɔhi klla ya um omaaba. N má ɔ ŋma eyī ku uwa kéē wɛ ācɛ olɔhi.” Ó lɛ ɔba mla ɔnyā éyi nōo humayi ta Upauline abɔ, é kē i ta ɔ abɔ bi ɔyi nu nɔnyilɔ ipu ōjila mla uklɔ ku ɔna ō ta a duu. Upauline gáā le da ɔba ku ɔnyā a kóō klɔcɛ ku Ubáyíbu mla Uwayne, abɔ Uwayne gáā le miya igbihaajɛ ka anuɔ dɔka ō jé ɔdā alɛwa lɛyikwu ɔdā nɛ ɔnyā nu kpɔtuce a.

17. Ɔdi nɛ alɔ i cika ō ŋmo iyi alɔ ɛpɔbi lɛyikwu ɔ ŋ ma, amáŋ ɔdiya nɛ alɔ i cika ō gbɛla ku ācɛ ɔlɛ alɔ i gáā piyabɔ gboogboo ŋ ma?

17 Alɔ leyice ku ɛjɛɛji ācɛ ɔlɛ alɔ géē wa i yɛce alɔ gba Ujehofa ɛ̄gbā. Amáŋ, naana nɛ alɔ kóō yɔ i ceyitikwu ku alɔ ta uwa abɔ kéē gáā gba Ujehofa ɛ̄gbā a, á jé ŋ, é gáā jé ɛlā ɔkwɛyi a ŋ kpɔ. Ɔdaŋ ka ó lɛ a ɛgiyi uwɔ, alɔ kóō hii ŋmo iyi alɔ ɛpɔbi lɛyikwu ɔdā néē miya a ŋ. Da ma, alɔ i gáā kwu ɔcɛ duuma abɔfu kóō miyɛ ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce a ŋ. Amáŋ, ɔdaŋ ka ācɛ ɔlɛ uwɔ gē má ɛgɛ nɛ a gē gweeye, ohigbu ka gē gba Ujehofa ɛ̄gbā, ó géē lɔfu lɛ abɔ kwu uwa ɔtu nɛhi. Gbɔɔkɔ lɛyikwu uwa. Bi ijeeyi le kɛla lɛ uwa. Ɛ̄jɛ̄ kóō hii jɛ uwɔ ō ta uwa abɔ ŋ! (Ācot. 20:20) Le jé kpɔcii ka Ujehofa géē hɔha ce ō ceyitikwu ku uwɔ. Igbihaajɛ, ɔdaŋ ka é cɛ gáā jahɔ gā uwɔ, é géē lɛ onyata!

IJÉ ƆMƐ 57 Ō Kɛla Ɔwɔico Lɛ Oduudu Ācɛ

^ par. 5 Ɛjɛɛji alɔ dɔka ku ācɛ ɔlɛ alɔ kéē wa i jé Ujehofa. Amáŋ, uwa cika ō miya ɔ abɔyi uwa, ɔdaŋ ka é géē dɔka ō wa i gba Ujehofa ɛ̄gbā a. Ikpɛyi ɛlā nyā géē mafu ɔdā nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ uwa kéē jahɔ ta alɔ a.

^ par. 1 Iye ōhī néē hi ipu ikpɛyi ɛlā nyā i wɛ iye ɔkwɔɔkwɛyi nɛ ācɛ ɔɔma gē lé a ŋ. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, ɛlā nōo ka “ācɛ ɔlɛ alɔ” a, lɛ ō ya mla ācɛ ipu apɔlɛ ku alɔ amāŋ aɔmaapu alɔ nɛ ó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā babanya ɛ ŋ.

^ par. 53 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo wɛ ɛdrɔ a, yɔ i ta adā nu nōó wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma abɔ gla umoto ku nu ya. Ó kē gbeyi jaa gbeeko okpaakpa, gbɔbu ɛɛ nɛ ó gáā gbɔɔ ō ma uvidio éyi fu lɛ ɔ ŋma ipu jw.org® a.

^ par. 55 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔyinɛ alɔ nɔnya a yɔ i jahɔ lɔɔlɔhi abɔ ɔba nu nōó wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma yɔ i da ɔ lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɛ̄cī ku nu nyɔ lɛ a. Igbihaajɛ, ó yɔ i jɔɔnyɛ mla apɔlɛ ku nu.

^ par. 57 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔyinɛ alɔ nɔnya a hi ayinɛ alɔ nōo yɔ ipu ujɔ a wa ɔlɛ nu. É kē yɔ i ceyitikwu kéē jé ɔba nu. Igbihaajɛ, ɔba a wa Oblatu Ku Ikwū Ku Ujisɔsi mla ɔnyā nu.