1. Anyɛ mla anyɛ tabɔ lɛ ujɔ ɛpɛpɛ kwaajɛ ipu Ufilipayi a?

EKO nɛ Upɔlu, Usayilasi, Uluku, mla Utimoti faajɛ Ufilipayi nōo yɔ ɛhaajɛ íkwu ku Urom a, é má ācɛ alɛwa abɔɔ nōo dɔka ō jé ɔdā alɛwa lɛyikwu ɔkoolɔhi a. Ācɛ ɛnɛ nōo ba nyā yuklɔ mla ɔtu caca klla tabɔ lɛ ujɔ éyi kwaajɛ, ayinɛ nɔnyilɔ mla ayinɛ nɔnya ɛpɛpɛ a gbɔɔ ō jila tɔha. Ó lɔfu wɛ ka é gē jila ɔlɛ Ulidiya, ɔyinɛ nɔnya nōo gē miyɛ ācɛ ta ɔlɛ lɔɔlɔhi a.—Ācot. 16:40.

2. Ɔdi wɛ unwalu nɛ ujɔ a gáā má o yɔ yɛ a?

² O yɔ yɛ a, ujɔ ɛpɛpɛ a gbɔɔ ō má unwalu nɛhi éyi. Ebilii gbɔɔ ō ya ku ācɛ nōo gē wɔtu ɛlā ɔkwɛyi a kéē gbɔɔ ō nuunu ta uklɔ ku ɔna ō ta nɛ Upɔlu mɛmla aɔmpa nu gē ya a. É lɛ Upɔlu mla Usayilasi kwu, lɛ uwa gɛ mla ogblo lɔɔlɔhi, klla kwu uwa u ta inu agba. Abɔ é ma uwa ta a, é gáā le yɛ ta ɛgiyi ayinɛ ɛpɛpɛ a gbɔɔ ō ta uwa ɔtu kwu ɔtu. Oŋma ɔɔma a, Upɔlu, Usayilasi mla Utimoti nyɛɛ ŋma igeli a, amáŋ Uluku a kē yɔ abɔɔ. Ɔdi nɛ ayinɛ ɛpɛpɛ a gáā ya babanya a? Ujehofa bi alelekwu ihɔ ku nu le ta uwa abɔ, ohigbu ɛnyā, é gba Ujehofa ɛ̄gbā gɔbu mla ɔtu caca. (Ufíl. 2:12) Upɔlu má ɔdā olɔhi lɛyikwu uwa nōo ya nɛ ó cika ō gwo ohigbu uwa!

3. Ɔdi nɛ Upɔlu gbɔɔkɔ lɛyikwu ɔ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 1:9-11?

³ Abɔ ihayi igwo le yɛ a, Upɔlu gáā lɛ ɔkpá ta gē lɛ ujɔ nōo yɔ Ufilipayi a. Abɔ a yɔ i jé ɔkpá nɛ ó ta gē lɛ uwa a, a géē má ɛdɔ ihɔtu nɛhi nɛ Upɔlu lɛ lɛ ayinɛ a. Ó da uwa kahinii: “Aá he um ɔtū ɔwɛ ékpó nɛ̄ aá he Ohɔ́nyɛtá Ujísɔ̄si abɔ̄yī nū ɔtū ā.” (Ufíl. 1:8) Ó da uwa ipu ɔkpá nɛ ó ta gē lɛ uwa a ka anuɔ yɔ i gbɔɔkɔ lɛyikwu uwa. Ó gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwa abɔ kéē yihɔtu ta iyi uwa nwune nwune, kéē lɔfu je ɔdā nōo lɔhi fiyɛ duu a, kéē lɛ ɔdobɔbi duuma iyē ŋ, kéē hii ce ācɛ ɔhá gwonu ŋ, ka é klla bēē ya ɔdā nōo lɔhi ɔkwɔɔkwɛyi a.  Icɛ, alɔ a lɔfu nwu ɛlā alɛwa ŋma aɛlā ɔkwɛyi nɛ Upɔlu ta a. (Jé Ācɛ Ufílipāyi 1:9-11.) Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu aɔdā ōhī nɛ ó ka mla ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu bi eyeeye ku uwa le yuklɔ ipu oyeeyi ku alɔ a.

4. (a) Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 1 Ujɔ́ni 4:9, 10 a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa mafu ɛgɛ nɛ ó yihɔtu alɔ lɛ a? (b) Ɛgɛnyá nɛ alɔ cika ō yihɔtu ku Ɔwɔico lɛ a?

⁴ Ujehofa mafu ɛgɛ nɛ ó yihɔtu alɔ nɛhi, oŋma lɛ ɛgɛ nɛ ó ta Ɔyinɔnyilɔ ku nu ɛhɔ wa ipu ɛcɛ nyā kóō gáā kwū ohigbu íne ō biya ku alɔ a. (Jé 1 Ujɔ́ni 4:9, 10.) Ɛdɔ ihɔtu nɛ Ɔwɔico lɛ lɛ alɔ a, gē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ yihɔtu nu cigbihi. (Uróm 5:8) Ɛgɛnyá nɛ alɔ cika ō yihɔtu ku Ɔwɔico lɛ a? Ujisɔsi cila ohi ku ɔka ɔɔma eko nɛ ó da ɔcɛ Ufarisii éyi kahinii: “A géē yíhɔtū tū Óndú ā nōo wɛ Ɔwɔicō kú uwɔ ā, mɛ́mla ɛjɛ̄ɛ̄jī īkpɔ̄tū kú uwɔ, mɛmla ɛjɛ̄ɛ̄jī odo kú uwɔ, mɛ́mla ɛjɛ̄ɛ̄jī ɛlá nɛ̄ a ī gbo” a. (Umát. 22:36, 37) Alɔ cika ō yihɔtu ku Ɔwɔico mla ɛjɛɛji ɔtu ku alɔ. Alɔ klla cika ō bēē ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ ɔ a kóō yɔ i lɔfu ɛ̄cī doodu. Upɔlu da ācɛ Ufilipayi ka ē bēē yihɔtu “nwuné nwuné.” Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ɔwɔico kóō lɔfu a?

5. Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ a?

⁵ Ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō yihɔtu ku Ɔwɔico, alɔ cika ō jé ɔ lɔɔlɔhi. Ubáyíbu da alɔ kahinii: “Ɔ̄cɛ nɛ̄ ó ī yíihɔtū tū ɔ́mpa nū ŋ́, í jé Ɔwɔicō ŋ́, ohígbū ka Ɔwɔicō wɛ ihɔtū.” (1 Ujɔ́n. 4:8) Upɔlu mafu ka ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a géē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, abɔ alɔ gē jé ɛlā ɔkwɛyi lɛyikwu Ujehofa mla ɛgɛ nɛ ó gē má odee lɛ a. (Ufíl. 1:9) Eko aflɛyi nɛ alɔ gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a, alɔ gbɔɔ ō yihɔtu ku Ujehofa, naana nɛ alɔ i kóō jé ɛjɛɛji odee lɛyikwu ɔ ŋ ma. Abɔ alɔ gáā gbɔɔ ō nwu ɔdā alɛwa lɛyikwu ɔ a, ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ ɔ a gbɔɔ ō lɔfu fiyɛ. Ɔɔma ya ɛɛ nōó cɛgbá ku alɔ bēē jé Ubáyíbu ɛ̄cī doodu klla gē gbɛla tu ɛlā nɛ alɔ jé ŋma ipu nu a!—Ufíl. 2:16.

6. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 1 Ujɔ́ni 4:11, 20, 21 a, anyɛ ɔhá nɛ alɔ cika ō yihɔtu uwa nōo géē mafu ku alɔ gē yihɔtu nwune nwune a?

⁶ Ihɔtu nɛhi nɛ Ɔwɔico lɛ lɛ alɔ a géē ya ku alɔ yihɔtu ku ayinɛ alɔ. (Jé 1 Ujɔ́ni 4:11, 20, 21.) Alɔ lɔfu gbɛla kóō yihɔtu ku ayinɛ alɔ tɔɔtɛ i bi, ohigbu ku alɔ gē gba Ujehofa ɛ̄gbā klla gē ceyitikwu ku alɔ ya uce bɛɛka anu a. Alɔ klla gē yɛce ocabɔ ku Ujisɔsi nōo yihɔtu alɔ nɛhi, jaa gbeeko nɛ ó kwu oyeeyi ku nu u tonu ohigbu alɔ a. Amáŋ ekoohi, ó gē lɔnɔ ta alɔ ō yɛce íne nōo ka alɔ kóō yihɔtu ku iyi alɔ a. Má ocabɔ ku odee nōo ya ipu ujɔ ku ācɛ Ufilipayi a.

7. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ahɔ̄ nɛ Upɔlu pi Uyodiya mɛmla Usintiki a?

⁷ Uyodiya mla Usintiki wɛ ayinɛ nɔnya ɛpa nōo gē “yúklɔ́ nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi tɔ̄há” mla Upɔlu. Amáŋ, ó lɛbɛɛka é gáā lɛ unwalu lɛ ɔtahɛ ku iyi uwa, anu nɛ ɛma ku uwa kwu hɛ á. Ipu ɔkpá nɛ Upɔlu ta gē lɛ ujɔ nɛ ayinɛ nɔnya ɛpa nyā yɔ a, ó hi iye ku uwa ipu nu, klla pi uwa ahɔ̄ kéē lɛ iyi uwa “kagwó.” (Ufíl. 4:2, 3) Upɔlu klla má ka ó cɛgbá kóō da ɛjɛɛji ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a kahinii: “Eko dúúmā nɛ̄ ā ī yá ɔdā dúúmā, aá híīī kiŋini ŋ́ ámāŋ ka o yɔ̄ gē táafu mla iyī aá ŋ́.” (Ufíl. 2:14) Ó lɛ aafu ŋ, ahɔ̄ nɛ Upɔlu pi Uyodiya mla Usintiki a ta uwa abɔ mɛmla ɛjɛɛji ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a, kéē yɔ i yihɔtu ta iyi uwa nwune nwune.

8. Ɔdi wɛ ɔdā nōo lɔfu ya kóō lɔnɔ ta alɔ ō yihɔtu ku ayinɛ alɔ a, ɔdi kē gáā ta alɔ abɔ a?

⁸ Ekoohi, ó gē lɔnɔ ta alɔ nɛhi ō mafu ihɔtu lɛ ayinɛ alɔ, ohigbu ku alɔ gē ya ɔdā nɛ Uyodiya mla Usintiki ya a, alɔ gē lɛ ɔtu ku alɔ kwu ɛga néē gē ya bɔbi a. Ɛjɛɛji alɔ gē nyileyi eko doodu. Ɔdaŋ ku alɔ gē gbɛla eko doodu lɛyikwu ɛga nɛ ācɛ ɔhá gē  nyileyi, ó géē lɔnɔ ta alɔ ō yihɔtu uwa. Má ocabɔ mafu éyi, ɔdaŋ ka ɔyinɛ alɔ duuma mlanyi ō ta uwɔ abɔ tu Agbla Ku Ajɔɔcɛ bi, ó lɔfu ya uwɔ cɔnu. Amáŋ, ɔdaŋ ku a gbɔɔ ō gbɛla lɛyikwu aɔdobɔbi ɔhá nōó tɛtɛ ya nōo ya uwɔ cɔnu ɛ, ó géē cɛ gā awɔ gbɔɔ ō cɔnu fiyɛ ɔfu, jaa gbeeko nɛ á gáā yihɔtu ku nu lɛ a gɛ ŋ. Ɔdaŋ ku a lɛ unwalu ɛgɛnyā mla ɔyinɛ alɔ duuma ipu ujɔ, ó géē lɔhi ku a gbɛla lɛyikwu ɛlā nyā: Ujehofa jé ɛga nɛ alɔ mla ayinɛ alɔ gē ya bɔbi a. Naana a, ó yihɔtu ku ɛjɛɛji alɔ kpɔ. Ohigbu ɛnyā, alɔ gbla Ujehofa ya ɛgɛ nɛ ó gē yihɔtu lɛ a, klla bēē lɛ ɔtu ku alɔ kwu uce ō ya olɔhi ku ayinɛ alɔ. Eko duuma nɛ alɔ ceyitikwu yihɔtu ku ayinɛ alɔ, ó géē ya ku opiyatɔha kóō yɔ ɔtahɛ ku alɔ.—Ufíl. 2:1, 2.

9. Ɔdi wɛ aɔdā ōhī nōo wɛ ipu “ɔdā nōo lɔhi fíyɛ́ dúú” nɛ Upɔlu kɛla lɛyikwu ɔ ipu ɔkpá nɛ ó ta gē lɛ ācɛ Ufilipayi a?

⁹ Ujehofa da Upɔlu kóō da ayinɛ nōo yɔ Ufilipayi a kéē “je ɔdā nōo lɔhi fíyɛ́ dúú ā.” Alɔ a cika ō ya lɛ a duu. (Ufíl. 1:10) Ocabɔ ku aɔdā ōhī nōo lɔhi fiyɛ duu a wɛ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi ō bi le ya ku owofu kóō yɔ lɛ iye ku Ujehofa, aokonu ō ce ku Ujehofa nōo ya jila, mɛmla ɛbɔ mla opiyatɔha nōo yɔ ipu ujɔ a. (Umát. 6:9, 10; Ujɔ́n. 13:35) Alɔ géē yɔ i mafu ku alɔ yihɔtu ku Ujehofa, ɔdaŋ ku aɔdā nōo ba nyā wɛ ɔdā nōo lɔhi fiyɛ duu ipu oyeeyi ku alɔ á.

10. Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku Ujehofa kóō má alɔ ku alɔ i lɛ ɔdobɔbi duuma iyē ŋ ma?

¹⁰ Upɔlu klla ka ku alɔ i cika ō “lɛ ɔdōōbɔ̄bí dúúmā iyē ŋ́.” Ɛnyā i wɛ ka alɔ géē jila iyē mɛɛlɛ ɛgɛ nɛ Ujehofa jila iyē a nóó. Amáŋ, Ujehofa géē má alɔ ku alɔ i lɛ ɔdobɔbi duuma iyē ŋ, ɔdaŋ ku alɔ gē ceyitikwu ku alɔ yihɔtu nwune nwune, klla je aɔdā nōo lɔhi duu a. Alɔ géē mafu ku alɔ yihɔtu ācɛ ɔhá, ɔdaŋ ku alɔ gē ceyitikwu ku alɔ hii ya ɔdā duuma nōo géē biya ɛma ku uwa mla Ujehofa ŋ.

11. Ɔdiya nɛ alɔ i cika ō ya ku ɛma ku ayinɛ alɔ mla Ujehofa kóō biya ŋ ma?

¹¹ Ukɔ́ nōo ka ku alɔ kóō hii ce ācɛ ɔhá gwonu ŋ ma, wɛ ahɔ̄ ō pi nɛhi. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ce ācɛ ɔhá gwonu gla a? Alɔ lɔfu ya ɛnyā ŋma lɛ ɛdɔ ɔdā nɛ alɔ gē je ō bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ, ɛdɔ uwe nɛ alɔ gē le wiiye, amāŋ ɛdɔ uklɔ nɛ alɔ je ō ya a. Á jé ŋ, ɔdā ɔɔma nɛ alɔ je ō ya a i bɔbi nóó. Amáŋ, ɔdaŋ ka ó wɛ ɔdā nōo géē junwalu lɛ ɔcɛ ɔhá ɔtu, klla ya ku ɛma ku nu mla Ujehofa kóō biya, ayika ɛlā ɔɔma i wɛ ɛlā ija gɛ ŋ. Ujisɔsi ka ō lɛ ɛgɔ fla pla ɔcɛ ɔkɔ klla kwu ɔ u ta gā ipu isu a, anu lɔhi fiyɛ ō ya ku ɛma nɛ ɔyinɛ alɔ lɛ mla Ujehofa a kóō biya a!—Umát. 18:6.

12. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ocabɔ ku ɔba mla ɔnyā éyi nōo wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta a?

¹² Ɔba mla ɔnyā éyi nōo wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta a bi ɛlā ku Ujisɔsi nyā le yuklɔ. Ó lɛ ɔba mla ɔnyā éyi ɔhá nōo ya ubatisim ɛpɛpɛ nōo yɔ ipu ujɔ ku uwa, é kē ŋma apɔlɛ néē gē jɛga lɛ uwa ō ya ɔdā alɛwa ŋ. Ɔba mla ɔnyā ɛpɛpɛ nyā gbɛla ka ó wɛ ɔdobɔbi ka Ācɛ O Yɛce Ukraist kéē má ufilm, kwu aufilm nōo kóō lɔhi. Ohigbu ɛnyā, é cɔnu nɛɛnɛhi, eko néē po ka ɔba mla ɔnyā nōo wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta a nyɔ gáā má ufilm a. Oŋma ɔɔma a, ɔba mla ɔnyā nōo wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta a gáā lɛ abɔ ci ō nyɔ gā ɛga nɛ ācɛ gē má ufilm a. É ya ɛnyā jaa gbeeko nɛ ɔba mla ɔnyā ɛpɛpɛ a gáā nwu ɔtu ku uwa ɛlā, klla gáā jé ɛyɛɛyɛyi ku ɔdā olɔhi mɛmla ɔdobɔbi. (Uhíb. 5:14) Oŋma ɔdā nɛ ɔba mla ɔnyā nōo wɛ ācɛ ō gbɔbu ɔna ō ta ya a, é mafu peee ka é yihɔtu ɔba mla ɔnyā nōo wa ipu ujɔ a ɛpɛpɛ. Ó wɛ ihɔtu ku apokonu foofunu ŋ, amáŋ é ma ihɔtu a fu ipu uce ō ya ku uwa.—Uróm 14:19-21; 1 Ujɔ́n. 3:18.

13. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya ku ɔcɛ ɔhá kóō biya íne a?

 ¹³ Ɔwɛ ɔhá nɛ alɔ lɔfu ce ayinɛ alɔ gwonu a wɛ ō ya ku uwa kóō gáā biya íne. Ɔdā ɛgɔɔma lɔfu ya gla a? Ii gboo! Leyi yɛ ocabɔ nyā ɛ. Alɔ ka ku ó lɛ ɔcɛ éyi nōo gē klɔcɛ ku Ubáyíbu nōo wɛ ɔcɛ ō gwa ejé fiyɛ ɔfu. Ɔcɛ ɔɔma kē humayi nya kóō kwu iyi nu bi ɛ. Igbihaajɛ, ó gáā gbɔɔ ō kwu iyi nu bi, ó klla gáā le má ka ó cika ō habɔ ejé ō kwu ɔcɛ ta duudu. Ó gbɔɔ ō ya opiyabɔ alɛwa ipu oyeeyi ku nu klla gáā lɛ ubatisim ya. Amáŋ igbihaajɛ, ɔyinɛ alɔ éyi gáā lɛ anu mɛmla ācɛ ɔhá hi igwú wa ɔlɛ nu kéē gáā lé ucɛ, anu nɛ ó kwu ejé ō kwu ɔcɛ u lɛ ɔyinɛ alɔ ɛpɛpɛ nyā kóō gwa a. Ó kóō da ɔ kahinii: “A wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist babanya, alelekwu ihɔ ku Ujehofa kē yɔ mla uwɔ duu. Ikpo éyi ku alelekwu ihɔ a kē wɛ ō ci iyi ɔcɛ bi gla. Ɔdaŋ ku a ci iyi uwɔ bi gla, a cika ō lɔfu gwa ejé ō kwu ɔcɛ ligii.” Ɔdaŋ ka ɔyinɛ alɔ ɛpɛpɛ a jahɔ ta ukɔ́ obɔbi ɔɔma, a gbɛla ka ɔdā olɔhi duuma géē bɛɛcɛ ŋma anu?

14. Ɛgɛnyá nɛ ōjila ku alɔ géē ta alɔ abɔ ku alɔ yuklɔ mla ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 1:10 a?

¹⁴ Ōjila ku alɔ gē ta alɔ abɔ ku alɔ bi ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 1:10 a le yuklɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi. Aflɛyi, aɔdā nɛ alɔ gē nwu ipu ōjila a gē ta alɔ abɔ ku alɔ má aɔdā nɛ Ujehofa gē má ka é lɔhi fiyɛ duu a. Ɔmpa, alɔ gē nwu ɛgɛ nɛ alɔ géē bi ɛlā nɛ alɔ gē nwu a le yuklɔ, o ya ɛɛ ku alɔ kóō hii lɛ ɔdobɔbi duuma iyē ŋ. Amoomɛ, ōjila gē ta alɔ ɔtu kwu ɔtu ku alɔ yihɔtu ācɛ ɔhá klla ya ɔdā olɔhi (Uhíb. 10:24, 25) Abɔ ayinɛ alɔ gē ta alɔ ɔtu kwu ɔtu tōōtɔ̄ɔ̄ a, ó géē ya ku ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ɔwɔico mla ayinɛ alɔ a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔdaŋ ku alɔ yihɔtu ku ayinɛ alɔ  mla Ujehofa ŋma ɔtu ku alɔ, ó géē ya ku alɔ ceyitikwu lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo géē ya kéē gwonu.

15. ‘Ɔdā . . . olɔhi ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi’ a lɛ ō ya mla ɔdi?

¹⁵ Upɔlu gbɔɔkɔ lɔfu lɔfu lɛyikwu ācɛ Ufilipayi ka “odúúdú ɔdā [néē] géē yá ā kóō lɔfú lɔhi ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi.” (Ufíl. 1:11) Ó lɛ aafu ŋ, ‘ɔdā . . . olɔhi ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi’ a lɛ ō ya mla ihɔtu néē lɛ lɛ Ujehofa mla ācɛ ɔlɛ nu a. Ó klla lɛ ō ya mla ɛgɛ néē gē da ācɛ ɔhá lɛyikwu ɔtu néē kpoce Ujisɔsi mla ɛnɛɛnɛ eyiyoce néē lɛ a. Ācɛ Ufílipāyi 2:15 klla kɛla lɛyikwu ō “fíyajɛ . . . bɛ̄ɛka inyílɔ́wɔ ipú ɛcɛ odobū ā.” Ɛlā ɔɔma ta alɔ ɛlá kwu ɔ ka Ujisɔsi hi ayikpo ku nu ka é “lɛbɛ̄ɛka ɔlá ofíyajɛ kú odúúdú ɛcɛ” a. (Umát. 5:14-16) Ujisɔsi klla jé ɔ́da lɛ ācɛ nōo gē yɛce ɔ a kéē ya ku ācɛ “kéē le pīya ayíkpó” ku nu, ó gɔbu da uwa kahinii: “Aá kē í wɛ ijáalí kú um . . . Jāā ga oŋmɛ́yí kú ɛcɛ” a. (Umát. 28:18-20; Ācot. 1:8) Ɔdaŋ ku alɔ gē bi ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ le yuklɔ ku ɔna ō ta nōo wɛ uklɔ nōo cɛgbá fiyɛ duu a, ayika ‘ɔdā . . . olɔhi ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi’ a nɛ alɔ yɔ i ya a.

16. Ɛgɛnyá nɛ Ācɛ Ufílipāyi 1:12-14 mafu ku alɔ lɔfu fiyaajɛ bɛɛka inyilɔwɔ, naana nɛ alɔ kóō yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

¹⁶ Āhɔ̄ duuma nɛ alɔ yɔ ipu nu, alɔ lɔfu fiyaajɛ bɛɛka inyilɔwɔ gla. Ekoohi, ɔdā nōo lɔfu lɛbɛɛka ɔdā nōo géē ci uklɔ ku ɔna ō ta ku alɔ a, gē je piya ɛga olɔhi lɛ alɔ ō bi le tɔɔna. Alɔ má ɔkwɛyi ku ɛlā nyā ipu ocabɔ mafu ku Upɔlu. Eko nɛ ó ta ɔkpá gē lɛ ācɛ ku Ufilipayi a, wɛ ɛpleeko néē lɛ ɔ ta agba ipu ɔlɛ nu nōo yɔ Urom a. Amáŋ, ó kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ nōo gē gbo ɔ mɛmla ācɛ nōo gē wa i má ɔ a kpɔ. Upɔlu tɔɔna mla ɔtu caca ipu āhɔ̄ ɔɔma nɛ ó yɔ anu a. Ɔdā nɛ ó kē ya nyā ta ayinɛ a ɔtu kwu ɔtu kéē “yúúfi gɛ ŋ́,” kéē klla “lɔtū . . . tɔ́ɔna kú olɛhɔ̄ ā  tɛ́ɛcɛ pāāla eko dóódu”—Jé Ācɛ Ufílipāyi 1:12-14; 4:22.

17. Ɛgɛnyá nɛ ayinɛ alɔ nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya ōhī gē tɔɔna, naana nɛ ó tɔɔtɛ ŋ ma?

¹⁷ Icɛ, bɛɛka Upɔlu a, ayinɛ alɔ nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya alɛwa yɔ i mafu ɔtu ō lɛ. Alɛwa ku uwa lā ipu éwo néē gē jɛga lɛ uwa kéē tɔɔna ipu ɛwa amāŋ ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ ŋ. Ohigbu ɛnyā, é gē dɔka ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi néē géē bi le tɔɔna lɛ ācɛ. (Umát. 10:16-20) Ɔcɛ ō leyi kwu usɛkut éyi nōo yɔ ipu éwo ɛgɔɔma gē da ayinɛ alɔ nōo gē tɔɔna kéē tɔɔna lɛ aɔmaapu uwa, aoladogbe ku uwa, ayipɛ inɔkpa ku uwa, ācɛ nōo gē yuklɔ tɔha mla uwa, mɛmla aoklobiya mla ancɛnya ku uwa. Ohigbu ɛnyā, ipu ihayi ɔmpa a, aluka ku ujɔ nōo ba abɔɔ a gáā le nwune fiyɛ. Á jé ŋ, alɔ a lā ɛga nɛ alɔ gē tɔɔna ɛgɛ duuma nɛ alɔ dɔka a gla. Amáŋ, ó lɛ ɛlā ō cɛgbá nɛhi éyi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ mafu ku ayinɛ alɔ. Ɛlā ō nwu a kē wɛ kahinii: Ɔdaŋ ku a gē ya ɔdā duuma nɛ a ya gla, o ya ɛɛ ku a lɔfu tɔɔna lɛ ācɛ ɔhá, Ujehofa géē yɔ i je ɔfu iyē gā uwɔ ku a yɔ i tɔɔna, ɔdaŋ nɛ ó kóō tɔɔtɛ ŋ.—Ufíl. 2:13.

18. Ɔdi nɛ alɔ cika ō lɛ ɔtu ya ekponu ku alɔ géē ya a?

¹⁸ Babanya nōó cɛgbá fiyɛ duu ku alɔ lɛ ɔtu ku alɔ ya ekpo, ō bi ukɔ́ nɛ alɔ jé ŋma ipu ɔkpá nɛ Upɔlu ta gē lɛ ācɛ ku Ufilipayi le yuklɔ a. Alɔ cika ō yɔ i je aɔdā nōo lɔhi fiyɛ duu a piii, alɔ kóō hii lɛ ɔdobɔbi duuma iyē ŋ, alɔ hii ya ɔdā duuma nōo géē hɛ ayinɛ alɔ gwonu ŋ, alɔ klla kóō yɔ i ya ɔdā nōo lɔhi ɔkwɔɔkwɛyi a. Ɔdaŋ ku alɔ gē ya lɛ a, alɔ géē yɔ i yihɔtu tu iyi alɔ nwune nwune. Ó klla géē ya ku ācɛ kéē lɛ ojilima ce iye ku Adā alɔ Ujehofa nōo yihɔtu alɔ nɛhi a.