1. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu jé ɔcɛ nēé lɔtuce ɔ gla a?

 ƆCƐ nɛ ācɛ lɔtuce ɔ gla gē ceyitikwu lɔfu lɔfu kóō lɛ okonu ō ce ku nu ya jila, klla wɛ ɔcɛ nōo gē kɛla ɔkwɛyi. (Aíjē 15:4) Ācɛ jé ku uwa gbolo ce ɔ gla. Alɔ dɔka ku ayinɛ alɔ kéē má alɔ ɔwɛ ɛgɔɔma. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu ya o ya ɛɛ kéē kpɔtuce alɔ gla a?

2. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā mafu ku ācɛ lɔtuce alɔ gla a?

² Alɔ i gáā kwu ācɛ ɔhá abɔfu kéē kpɔtuce alɔ gla ŋ. Alɔ gáā mafu lɛ uwa ku alɔ wɛ ācɛ néē kpɔtuce gla oŋma lɛ ɔdā nɛ alɔ gē ya a. Ō kpɔtuce ɔcɛ lɛbɛɛka ɛgɛ nɛ ɔcɛ gē ceyitikwu ya ije a. Ō ya ije lɔnɔ nɛhi amāŋ ó kē lɔnɔ ō ŋmo ŋ. Ó lɛ aafu ŋ, ó lɛ ɔdā alɛwa nōo ya nɛ alɔ lɔtuce Ujehofa. Ó gáā ya ɔdā duuma nōo géē je ɔtu nɛ alɔ le ce ɔ a cataajɛ ŋ, ohigbu ka “Ó [gē] yúklɔ́ kú nū dóódu nɛ̄ ɔ̄cɛ í lɔtūce ɔ́ glá.” (Aíjē 33:4) Ó kē leyice ku alɔ géē gbla ɔ ya. (Āfi. 5:1) Alɔ leyi yɛ ocabɔ ku ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā ōhī nōo gbla Adā uwa nōo yɔ ɔkpanco a ya, klla mafu kē wɛ ācɛ nɛ ɔcɛ lɔtuce uwa gla a. Alɔ klla géē má auce ō ya ɛhɔ nōo géē ta alɔ abɔ cɛɛ ku ācɛ kéē lɔtuce alɔ.

3-4. Ɛgɛnyá nɛ Udaniyɛlu nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a mafu ka ó wɛ ɔcɛ néē lɔtuce gla a, aɔka nyá nɛ ɔɔma kē cika ō ya ku alɔ da iyi alɔ a?

³ Udaniyɛlu nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a lɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ taajɛ ku ɔcɛ nēé lɔtuce gla a. Naana nɛ ó wɛ ipu ācɛ nɛ ācɛ Ubabilɔn kpo ɔfiyɛ a, ó gboji ŋ, é gáā lɛ ɔ jé ka ó wɛ ɔcɛ néē lɔtuce gla. Ācɛ klla kpɔtuce ɔ tōōtɔ̄ɔ̄ igbihi nɛ Ujehofa ta ɔ abɔ nɛ ó lɛ ɛyi ku ɔna ku Ɔcɛ́ ku Ubabilɔn nōo wɛ Unebukadinesa a ka a. Ó lɛ eko éyi nɛ Udaniyɛlu kōō le da ɔ peee ka Ujehofa yɔ i cɔnu mla ɔ, ɛnyā i kē wɛ ɛdɔ ku ɛhɔ nɛ aɔcɛ́ gē dɔka ō po ŋ. Udaniyɛlu cɛgbá ɔtu ō lɛ ɛɛ kóō cɛhɔ ɔɔma, ohigbu ka Unebukadinesa wɛ  ɔcɛ nōo lɛ anya nɛhi! (Udán. 2:12; 4:20-22, 25) Igbihi nɛ ihayi alɛwa le gla a, Udaniyɛlu klla mafu ka ó wɛ ɔcɛ néē lɔtuce ɔ gla, eko nɛ ó ka ɛyi ɛlā oyeyijii éyi nōo mafu ɛyi ɔdɔ ipu agbla ɔcɛ́ ku Ubabilɔn kpaakpa a. (Udán. 5:5, 25-29) Igbihaajɛ, Udariyɔsi ɔcɛ́ ku Umedes a mla aigabɔ ku nu klla má ka Udaniyɛlu “ɔ́ɔ fíyɛ́ aɔ́mpa nū.” É gáā le má peee ka ó lɛ “ɛga dúúmā nɛ̄ Udánīyɛlu yā ɔdōbɔ̄bí, ɛ́ɛ́ nēé gē ka ka ɔ́ɔ nyíleyí ɔwɛ dúúmā ŋ́.” (Udán. 6:3, 4) Ku ɔkwɛyi a, aɔcɛ́ nōó gē gba Ɔwɔico ɛ̄gbā ŋ ma kóō le má peee ka Udaniyɛlu nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a wɛ ɔcɛ nēé lɔtuce gla!

⁴ Mla ocabɔ ku Udaniyɛlu ipu ɔtu, alɔ lɔfu da iyi alɔ aɔka nyā: Ɛdɔ ɔcɛ nyá nɛ ācɛ nōó gē gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma jé um ku um wɛ a? Ācɛ jé um ku um wɛ ɔcɛ nōo gē yuklɔ nēé je lɛ ɔ mla ɔcɛ nēé lɔtuce gla a? Ɔdiya nōó cɛgbá ku alɔ da iyi alɔ aɔka nyā a? Ohigbu ku alɔ gē bi owoofu gē lɛ Ujehofa ɔdaŋ ku ācɛ kpɔtuce alɔ gla.

5. Ɔdi ta Uhananiya abɔ kéē jé ɔ ka ó wɛ ɔcɛ nēé lɔtuce ɔ gla a?

⁵ Ipu ihayi ku 455 Gbɔbu lɛ eko ku Ukraist, igbihi nɛ Unehemiya nōo wɛ Igbomina a lɛ ɔdɔ ku Ujerusalɛm gwo mɛ a, ó dɔka acɛnyilɔ nɛ ɔcɛ lɔtuce uwa gla kéē leyi kwu igeli a lɔɔlɔhi. Ipu ācɛ nɛ Unehemiya fu a, éyi ku uwa wɛ Uhananiya nōo gē leyikwu aicɔɔja ku ɔlɛ nēé le igá olɔfu ce tu ɔ a. Ubáyíbu da alɔ ka Uhananiya “wɛ ɔ̄cɛ nɛ̄ ɔ̄cɛ ɔ́ɔ lɛ ɔtū ce ɔ́ glá. Ó ka ɔ́ɔ klla ī yúufi Ɔwɔicō nɛ̄hi nɛ̄ ɛ́gɔ́ nū í gbɛɛpa ŋ́.” (Uneh. 7:2) Ihɔtu nɛ ó lɛ lɛ Ujehofa mla ufi ō ya ɔdā nōó he ɔ ɔtu ŋ ma cɛ lɛ Uhananiya kóō ceyitikwu lɔfu lɔfu ipu uklɔ duuma nēé je lɛ ɔ a. Auce ō ya nyā klla géē ta alɔ abɔ  kéē kpɔtuce alɔ ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ɔwɔico.

6. Ɛgɛnyá nɛ Utayicikɔsi mafu ka ó wɛ ɔcɛ nɛ Upɔlu lɔtuce gla a?

⁶ Leyi yɛ ocabɔ ku Utayicikɔsi, nōo wɛ ɔyinɛ nɛ ɔyikpo Upɔlu kpɔtuce nɛɛnɛhi a. Eko nēé lɛ ɔwɛ gwu ta Upɔlu ɔlɛ nu a, ó gbolo ce Utayicikɔsi klla ka ó wɛ ɔcɛ nōo “cɛ̄ Óndú ɛhɔ̄ ŋmá ɔtú ékpónú.” (Āfi. 6:21, 22) Upɔlu lɔtuce Utayicikɔsi ka ó gáā bi uleta gē lɛ ayinɛ nōo yɔ Ɛfesɔsi mla Ukolosi foofunu ŋ, amāŋ ka ó klla géē je ɔtu ō tu kwu ɔtu mla ɔtu ō tu lé lɛ uwa. Ocabɔ ku Utayicikɔsi ta alɔ ɛlá kwu acɛnyilɔ néē lɔtuce klla gbolo ce uwa gla, nōo gē teyi tu ɛgbá ku alɔ ipu ɛlā Ɔwɔico icɛ a.—Ukól. 4:7-9.

7. Ɔdi nɛ a lɔfu nwu lɛyikwu ō wɛ ɔcɛ nɛ ācɛ lɔtuce gla ŋma ɛgiyi anyakwɔcɛ ku ujɔ mla ācɛ o ta uwa abɔ nōo yɔ ipu ujɔ ku uwɔ a?

⁷ Ɛpleeko ku alɔ nyā, ó wɛ ɔdā ō jɛ alɔ eyī nɛɛnɛhi ku alɔ lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ mla ācɛ o ta uwa abɔ nɛ alɔ lɔtuce gla. Bɛɛka Udaniyɛlu, Uhananiya mla Utayicikɔsi a, é gē lɛ uklɔ ku uwa ta abɔ éyi fluflu ŋ. Eko duuma nɛ alɔ gē gā ōjila ku ɔtahɛ ku alaadi, alɔ jé ka ɛjɛɛji aya ku ōjila ɔɔma le yɛ gā ɛgiyi ayinɛ ɛyɛɛyɛyi noo gāá ya ɔ a ɛ. Ó kē i jɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ eyī nɛhi eko duuma nɛ ayinɛ alɔ nōo lɛ aya ō ya a, le tutu klla lɛ aya ku uwa ɔɔma ya! Ocabɔ mafu, eko duuma nɛ alɔ hi ācɛ nɛ alɔ gē klɔcɛ ku Ubáyíbu mla uwa a igwú wa ōjila ku ɛ̄cī alaadi, alɔ jé kpɔcii ka ɔcɛ nōo gāá ya ɛlā ō ka tɛɛcɛ a géē yɔ. Alɔ klla kpɔtuce ku aɔkpá nɛ alɔ cɛgbá ō bi gáā tɔɔna a géē yɔ. Ayinɛ nɔnyilɔ nyā gē teyi tu alɔ lɔɔlɔhi, alɔ kē ta Ujehofa ahinya ku ɛdɔ ācɛ ɛgɛnyā nɛ ó je lɛ alɔ a! Naana kpɔ a, ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nyá nɛ alɔ gáā mafu ku alɔ wɛ ācɛ néē lɔtuce gla a?

8. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā jé ɛji ku alɔ eko nɛ alɔ yɔ i mafu ku alɔ lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá a? (Aíita 11:13)

⁸ Alɔ yihɔtu ɛjɛɛji ayinɛ alɔ, klla gē dɔka ō jé ɛgɛ néē yɔ i ya lɛ a. Amáŋ alɔ cika ō jé ɛji ku alɔ klla lɛ ojilima ce uwa ŋma lɛ ō kwu uwa ba ɔ kéē da alɔ ɔdā nɛ alɔ i lɛ íkwu ō jé ŋ. Ācɛ ōhī ipu ujɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a gē “bɔ́lɔ́ɔ́lɛ́ ŋmá ɔlɛ́ éyi ga ɔlɛ́ ɔhá géē yɔ̄ gē yúúwɔ́ɔkɔ, ge gwōtū ipú ɛlā kú ācɛ ɔhá, gē ka ɔdā nēé cíkā ō ka ŋ́.” (1 Utím. 5:13) Ó lɛ aafu ŋ, alɔ i dɔka ō wɛ ɛdɔ ācɛ ɛgɔɔma ŋ. Amáŋ alɔ je ɔ ka ɔcɛ éyi lɛ ɛlā lɛyikwu iyi nu da alɔ, nɛ ó kē ka ku alɔ hii da ɔcɛ duuma ŋ. Ocabɔ mafu, ɔyinɛ nɔnya éyi lɔfu da alɔ lɛyikwu ōcē nɛ ó yɔ i junwalu lɛ ɔ amāŋ lɛyikwu ɛdɔ ojama ɔhá nɛ ó yɔ i ma, amáŋ ó kē ka ku alɔ hii da ɔcɛ duuma ŋ. Alɔ cika ō lɛ ojilima ce ɔ ku alɔ ya ɔdā nɛ ó tine a. * (Jé Aíita 11:13) Babanya alɔ leyi yɛ āhɔ̄ ɛyɛɛyɛyi ɔhá nōo cɛgbá ku alɔ lɛ ɛlā tayinu a.

9. Ɛgɛnyá nɛ ācɛ nōo yɔ ipu apɔlɛ a lɔfu mafu kē lɔtuce uwa gla a?

⁹ Wɛ ɔcɛ nɛ apɔlɛ ku uwɔ lɔtuce gla. Eyeeye ku ācɛ nōo yɔ ipu apɔlɛ a lɛ uklɔ ō ceyitikwu kéē hii bi ɛlā ōhī lɛyikwu apɔlɛ ku uwa nyɔ gāá ka ɛcɛ ŋ. Ocabɔ mafu, alɔ je ɔ ka ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist lɛ uce ō ya nōo gē tu ɔba nu ɛhɛ. Ɔba nu a géē da ācɛ ɔhá lɛyikwu ɔ cɛɛ kóō ya ku uweyi kóō kwu ɔnyā nu a nɛɛ? Ehee ó gáā ya lɛ a ŋ! Ó yihɔtu ku ɔnyā nu a, ó kē gáā dɔka ō ya ɔdā  duuma nōo géē biya ɔ ɔtu ŋ. (Āfi. 5:33) Aɛdrɔ wɛ ācɛ néē cika ō ya ɛlā mla uwa ɔwɛ ojilima duu. Ó cɛgbá nɛhi ku aɛ́nɛ́ mla aadā kéē bi ɛnyā ipu ɔtu. Aɛ́nɛ́ mla aadā i cika ō ya ku uweyi kóō kwu ayipɛ ɔlɛ uwa, ŋma lɛ ō da ācɛ ɔhá ɛga nɛ ayipɛ ɔlɛ uwa i gē ya lɔhi ŋ ma ŋ. (Ukól. 3:21) Ayipɛ kē cika ō wɛ ācɛ o ya ɛlā ipu ijeeyi, néē gáā da ācɛ ɔhá lɛyikwu aɛlā nōo géē lɔfu ya ku uweyi kóō kwu ācɛ ɔhá nōo yɔ ipu apɔlɛ a ŋ. (Obla. 5:16) Ɔdaŋ ka eyeeye ku ācɛ nōo yɔ ipu apɔlɛ a ceyitikwu kéē hii bi ɛlā ōhī lɛyikwu apɔlɛ a le kɔka ŋ, ó géē ya ku apɔlɛ a kéē tubla iyi uwa ajaajɛ fiyɛ.

10. Ɔdi nōó wɛ ka ɔcɛ kóō wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ɔkwɛyi a? (Aíita 17:17)

¹⁰ Wɛ ɔcɛ nɛ aoklobiya mla ancɛnya ku uwɔ lɔtuce gla. Ipu oyeeyi ku alɔ, ó lɛ eko nɛ alɔ géē má ku alɔ cɛgbá ō da oklobiya amāŋ ɔncɛnya ku alɔ nōo kwu alɔ ajaajɛ ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya alɔ a. Ekoohi ɔɔma lɔfu lɔnɔ. Ō ka ɔdā nōo yɔ ipiiipu ɔtu ku alɔ lɛ ācɛ i lɔfu wɛ ɔdā nōo je alɔ iyē ŋ, ó kē lɔfu kwu alɔ iyē nɛɛnɛhi ō po igbihaajɛ ka ɔcɛ nɛ alɔ kɛla lɛ ɔ a gāá le da ācɛ ɔhá. Amáŋ ó wɛ ɔdā nōo jɛ alɔ eyī nɛhi ku alɔ lɛ aoklobiya amāŋ aɔncɛnya nɛ alɔ lɔfu ka ɔtu ku alɔ lɛ uwa, nɛ alɔ kē jé kē gáā da ācɛ ɔhá lɛyikwu ɔ ŋ! É wɛ ‘áoklobiya ɔkwɛyi.’—Jé Aíita 17:17.

11. (a) Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ mla anya uwa gē mafu kē wɛ ācɛ néē lɔtuce gla a? (b) Ɛlā ō nwu nyá nɛ alɔ lɔfu bi ɔtu ŋma ɛgiyi ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ nōo piyatɔha mla apɔlɛ ku nu igbihi nɛ ó yuklɔ ku ujɔ éyi nɛ ó cika ō bi le kɔka ŋ ma? (Má ifoto a.)

¹¹ Wɛ ɔcɛ nɛ ayinɛ ipu ujɔ lɔtuce gla. Anyakwɔcɛ ku ujɔ nōó gē bi ɛlā otayinu gáā le kɔka ŋ ma, “lɛbɛ̄ɛka ɛga otayínū ŋmá ɛgiyí owu” lɛ ayinɛ uwa a. (Ayis. 32:2) Alɔ kɛla lɛ anyɔkwɔcɛ ku ujɔ lɛyikwu ɔdā duuma gla, ohigbu ku alɔ jé ku ɔdā duuma nɛ alɔ da uwa a, é gāá bi ɔ le kɔka ŋ. Alɔ i kē kwu uwa ba ɔ kéē da alɔ ɛlā nēé cika ō le tayinu a ŋ. Alɔ klla gē lɛ ojilima ce anya ku anyakwɔcɛ ku ujɔ ku alɔ, ohigbu kē gē kwu aɔba uwa ba ɔ kéē da uwa ɛlā néē cika ō le ɛlā tayinu a ŋ. Aku ɔkwɛyi a, ó wɛ ɔhā nɛhi ku aɔnyā ku aɔnyakwɔcɛ ku ujɔ i gē  po ɛlā otayinu lɛyikwu ayinɛ uwa ŋ. Ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nɛ ɔba nu wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ a kahinii: “Ó wɛ ɔdā nōo jɛ um eyī nɛhi ka ɔba um i gē da um ɔdā duuma lɛyikwu ācɛ nōo cɛgbá otabɔ ku anyakwɔcɛ ku ujɔ, amāŋ gē da um ācɛ néē wɛ a ŋ. Ó jɛ um eyī nɛhi ka ɔba um lɛ ɛlā nōo cika ō tayinu a tayinu ŋma ɛgiyi um, o ya ɛɛ ku um junwalu lɛ iyi um lɛyikwu ɛlā nɛ um gáā ya ɔdā duuma lɛyikwu ɔ gla ŋ. Ohigbu ɛnyā, ń gē lɛ ɔtooplico ō kɛla lɛ ɔcɛ duuma ipu ujɔ ŋ. Ɛnyā kē i cɛ gā um kpɔtuce ka eko duuma nɛ um lɛ unwalu ku um amāŋ ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya um lɛ a da ɔba um, ó gāá bi ɔ le kɔka mla ācɛ ɔhá ŋ.” Ó laafu ŋ, ɛjɛɛji alɔ dɔka ku ācɛ kéē má alɔ ku alɔ wɛ ācɛ nēé lɔtuce gla. Auce ō ya nyá gāá ta alɔ abɔ wɛ ɛdɔ ācɛ ɛgɔɔma a? Alɔ leyi yɛ auce ō ya ɛhɔ ɔɔma.

12. Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu ka ka ihɔtu wɛ ɔdā okpɔcii nōo ya néē gē lɔtuce ɔcɛ gla a? Je ocabɔ mafu.

¹² Ihɔtu wɛ ɔdā okpɔcii nōo ya néē gē lɔtuce ɔcɛ a. Ujisɔsi ka íne nōo fiyɛ duu a wɛ ō yihɔtu ku Ujehofa mla aɔmpa alɔ. (Umát. 22:37-39) Ujehofa wɛ ocabɔ olɔhi fiyɛ duu ku ɔcɛ nɛ ācɛ lɔtuce duudu gla a, ihɔtu nɛ alɔ kē lɛ lɛ ɔ a gē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ gbla ɔ ya. Ocabɔ mafu, ɔdaŋ ku alɔ yihɔtu ku ayinɛ alɔ, alɔ i gāá bi ɛlā otayinu ku uwa le kɔka ŋ. Alɔ i cika ō jama kɛla otayinu ku ayinɛ alɔ duuma nōo géē je uwa ta ipu unwalu, ya ku uweyi kóō kwu uwa, amāŋ ya ku ɔtu kóō biya lɛ uwa ŋ.—Ujɔ́n. 15:12.

13. Ɔwɛ nyá nɛ ō tu iyi ɔcɛ waajɛ gáā ta alɔ abɔ ō wɛ ɔcɛ nɛ ācɛ ɔhá lɔtuce gla a?

¹³ Ō tu iyi ɔcɛ waajɛ géē ta alɔ abɔ ku ācɛ kéē lɔtuce alɔ gla. Ɔcɛ O Yɛce Ukraist nōo gē ta iyi nu waajɛ i gāá dɔka ō ya ku ācɛ ɔhá kéē dɔka nu, ŋma lɛ ō wɛ ɔcɛ aflɛyi ō kɔka lɛyikwu ɛlā nɛ ācɛ i jé ŋ ma ŋ. Ó gē ceyitikwu ya ku ācɛ ɔhá kéē gbɛla ka ó jé aɛlā otayinu ocɛgbá nɛ ó cika ō lɛ okonu kla tu ɔ a ŋ. Ō ta iyi ɔcɛ waajɛ géē ya ku alɔ hii da ācɛ alɛwa ɔdā nɛ alɔ gbɛla lɛyikwu ɛlā nɛ Ubáyíbu amāŋ aɔkpá ku alɔ i kɛla lɛyikwu ɔ ŋ ma.

14. Ɛgɛnyá nɛ ijeeyi gē ta alɔ abɔ ō wɛ ɔcɛ nɛ ācɛ ɔhá lɔtuce gla a?

¹⁴ Ijeeyi géē ta Ɔcɛ O Yɛce Ukraist abɔ kóō jé “eko nɛ̄ ɔ̄cɛ ī lɛ okónu klá cíí [mla] eko nɛ̄ ɔ̄cɛ ī kɛlā.” (Ɔ̄cok. 3:7) Ācɛ alɛwa gē ka ku “ɛlā ō ka lɔhi nɛhi, amáŋ ō lɛ okonu kla cii ekoohi lɔhi fiyɛ a.” Abɔ ɔhá ku nu, ó lɛ eko nōó géē lɔhi fiyɛ ku alɔ lɛ okonu kla cii ikɔkɔ ō kɛla. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ ɔkpá ku Aíita 11:12 tu alɔ ukɔ́ kahinii: “Ɔ̄cɛ ō tū ohílīpú mɛ́mla ojɔ́dā gē lɛ okónu klá cíí.” Leyi yɛ ocabɔ éyi. Ó lɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi nōo má ɔdā alɛwa ipu oyeeyi ɛ, nēé gē da ɔ igbalɛwa kóō je otabɔ lɛ aujɔ nōo lɛ unwalu nōo lɔnɔ nɛhi. Má ɛlā nɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ ɔhá ka lɛyikwu ɔ a, “Ó gē leyi kwɛɛcɛ eko doodu o ya ka ó hii bi ɛlā ku aujɔ ɔhá nōo cika ō tayinu a le kɔka ŋ.” Ohigbu ka ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ nyā jijeeyi nɛhi a, ó ya ku anyakwɔcɛ ku ujɔ ohile nōo yɔ ujɔ ekponu mla ɔ a kéē lɛ ojilima ce ɔ nɛhi. É jé kpɔcii ka ó gāá bi ɛlā ō tayinu ku uwa le kɔka mla ācɛ ɔhá ŋ.

15. Je ocabɔ nōo mafu ka ɛlā ɔkwɛyi ō ka gē ya ku ācɛ kéē lɔtuce alɔ a.

¹⁵ Ɛlā ɔkwɛyi ō ka wɛ ɔdā ɔhá nɛ alɔ cɛgbá ɔdaŋ ku alɔ dɔka kéē lɔtuce alɔ. Alɔ gē lɔtuce ɔcɛ nōo gē ka ɔkwɛyi a, ohigbu ku alɔ jé ka ó géē ka ɔkwɛyi a eko doodu. (Āfi. 4:25; Uhíb. 13:18) Ocabɔ mafu, alɔ je ɔ ku a dɔka ō ya lɔhi fiyɛ ɔwɛ nɛ a gē nwu ācɛ ɔhá Ubáyíbu a. Anu a gáā le da ɔcɛ éyi kóō jahɔ tu aya ku uwɔ ipu ōjila ku ujɔ, cɛɛ kóō da uwɔ ɛga nɛ a lɔfu ya lɔhi fiyɛ a. Ɔnyɛ nɛ a lɔfu kpɔtuce ka ó géē da uwɔ ɛlā ɔkwɛyi a? Ó géē wɛ ɔcɛ nōo gē da uwɔ ɔdā nɛ a dɔka ō po a nɛɛ, kɛɛ ku ɔcɛ nōo gē da  uwɔ ɛlā ɔkwɛyi a? Ohi a teyi peee. Ubáyíbu kahinii: “Ífulá ō ka klá ɔ̄cɛ, ɛcɛ péee, lɔhi fíyɛ́ ihɔtū ō tayínū ipú á. Ɛlā íwɔ́tū mla ɔdā íwɔ́tū nɛ̄ oklóbīya uwɔ yá uwɔ ā lɔhi fíyɛ́ . . . á.” (Aíit. 27:5, 6) Naana nɛ ɛlā a lɔfu kwu uwɔ iye eko aflɛyi a, ɛlā ɔkwɛyi nɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya alɔ da alɔ a gāá lɛ itene lɛ alɔ gboji ajɛ fiyɛ a.

16. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku Aíita 10:19 mafu ɛgɛ nɛ ō kwu iyi ɔcɛ bi cɛgbá nɛhi lɛ a?

¹⁶ Ō kwu iyi ɔcɛ bi wɛ uce ō ya nɛ alɔ cɛgbá ɔdaŋ ku alɔ dɔka ku ācɛ ɔhá kéē lɔtuce alɔ. Uce ō ya nyā gē ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ okonu kla, eko duuma nɛ alɔ yɔ i má ojama ō ka ɛlā nɛ alɔ i cika ō da ɔcɛ duuma ŋ ma. (Jé Aíita 10:19.) Ó lɔfu lɔnɔ ō kwu iyi alɔ bi eko nɛ alɔ yɔ i bi ɛga o kɔka ipu intanɛti le yuklɔ. Ɔdaŋ ku alɔ i lɛ ɛlá kwu ɔ ŋ, alɔ lɔfu nyileyi je ɛlā ō tayinu tɛɛcɛ lɛ ɛwa ku ācɛ gla. Boobu nɛ alɔ kē kwu ɛlā ɔɔma u ka tɛɛcɛ o bu ipu ɔdā ō le gwo uwaya amāŋ ukɔmputa ku alɔ, alɔ i gáā lɛ ɔdā duuma ō ya lɛyikwu ɔwɛ nɛ ācɛ géē bi ɔ le yuklɔ, mla unwalu ɛyɛɛyɛyi nōó lɔfu hɛ taajɛ a ŋ. Ō kwu iyi ɔcɛ bi klla géē ya ku alɔ lɛ okonu kla cii eko nɛ ācɛ nōo gē ya alɔ ŋmo a, yɔ i bi ula le ya ku alɔ da uwa ɔdā otayinu nōo géē je ayinɛ alɔ ta ipu unwalu. Ɛnyā lɔfu ya eko nɛ aipolihi yɔ i da alɔ ɔka ajɛ néē lɛ uklɔ ku alɔ ci a. Alɔ lɔfu bi ukɔ́ nōo ka alɔ lɛ ‘okónu kú alɔ kla cíí’ a le yuklɔ ipu āhɔ̄ nyā mla āhɔ̄ ɛyɛɛyɛyi ɔhá. (Aíjē 39:1) Ɔdaŋ ku alɔ yɔ i ya ɛlā mla ācɛ apɔlɛ ku alɔ, aoklobiya amāŋ ancɛnya alɔ, ayinɛ alɔ ipu ujɔ amāŋ ɔcɛ duuma ɔhá, alɔ cika ō wɛ ācɛ nēé lɔtuce gla. O ya ɛɛ ku alɔ kē wɛ ɛdɔ ācɛ ɛgɔɔma, alɔ cika ō kwu iyi alɔ bi.

17. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā ya cɛɛ ku alɔ kpɔtuce iyi alɔ ipu ujɔ gla a?

¹⁷ Ó wɛ ɔdā ō jɛ alɔ eyī nɛhi ka Ujehofa lɛ alɔ bi wa ipu ɔwa ku nu nōo lɛ ō ya mla ācɛ nōo lɛ yihɔtu klla kpɔtuce iyi uwa! Ɛjɛɛji alɔ lɛ uklɔ ō ya ku ayinɛ alɔ kéē lɔfu kpɔtuce alɔ gla. Abɔ eyeeye ku alɔ yɔ i ceyitikwu ō mafu ihɔtu, ō tu iyi alɔ waajɛ, ō bēē ya ɛlā ipu ijeeyi, ō ka ɛlā ɔkwɛyi eko doodu, mla ō kwu iyi alɔ bi a, alɔ yɔ i ya ku ɛjɛɛji alɔ kóō kpɔtuce iyi alɔ gla. Ō ya ku ācɛ kéē lɔfu kpɔtuce alɔ gla, wɛ ɔdā nɛ alɔ cika ō gɔbu yɔ i ya eko doodu. Alɔ gbla Ɔwɔico ku alɔ Ujehofa ya, klla gɔbu yɔ i mafu ku alɔ wɛ ācɛ nɛ ācɛ ɔhá lɔtuce gla.