1. Ɔdi wɛ ɔdā éyi nōo ya nɛ Ujehofa je ɛhi ku obatɔha ku ɔba mla ɔnyā lɛ alɔ a?

 UJEHOFA wɛ ‘Ɔwɔico ku eeye,’ ó kē dɔka ku alɔ gweeye duu. (1 Utím. 1:11) Ó je ɛhi alɛwa lɛ alɔ nōo géē ta alɔ abɔ ku alɔ jɔɔnyɛ oyeeyi. (Ujɛ́m. 1:17) Éyi ku ɛhi nyā wɛ obatɔha ku ɔba mla ɔnyā. Eko nɛ ɔcɛnyilɔ mla ɔcɛnya kwu iyi uwa i lɛ, é gē cokonu ka é géē yihɔtu klla lɛ ojilima ce iyi uwa. Ɔdaŋ ka ɔba mla ɔnyā gɔbu ya ku ihɔtu néē lɛ lɛ iyi uwa a kóō lɛ ɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, é géē lɔfu lɛ eeye nɛɛnɛhi.—Aíit. 5:18.

 2. Ɛgɛnyá nɛ aɔba alɛwa gē ya ɛlā mla anya uwa icɛ a?

² Ó wɛ ɔdā ō kwiiye, ka aɔba mla anya alɛwa icɛ i gē gɔbu yihɔtu iyi uwa klla lɛ ojilima ce iyi uwa ɛgɛ néē cokonu lɛ iyi uwa ɛ̄cī néē lɛ iyi uwa a ŋ. Ohigbu ɛnyā, é gē gweeye ŋ. Ɛlā ō jila má ŋma ɛgiyi ācɛ nōo jé odee nɛɛnɛhi nōó gboji ɛ ŋ ma ka ka aɔba alɛwa gē ŋmo anya uwa ije, gē ka aɛlā obɔbi lɛ uwa, amāŋ gē ya ɛlā mla uwa ɔwɛ obɔbi ipu ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi ɔhá. Ɔba nōo gē ya lɛ a lɔfu ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ ojilima ipeyi ācɛ ɔhá, amáŋ ó gē ya ɛlā mla anu ɔwɛ obɔbi ɔlɛ. Aɔba alɛwa gē ma ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa, ɛnyā klla gē ya ku ɔtu kóō biya lɛ anya uwa.

 3. Ɔdiya nɛ aɔba ōhī gē ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi a?

³ Ɔdiya nɛ aɔba ōhī gē ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi a? Á jé ŋ, adā uwa lɔfu gē ya ɛlā mla ɛ́nɛ́ uwa ɔwɛ obɔbi, ohigbu ɛnyā é lɔfu gbɛla ka ó wɛ ɔdobɔbi ō ya ɛlā mla ɔnyā uwa ɔwɛ obɔbi ŋ. Acɛnyilɔ ōhī kē lɔfu gē ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi, ohigbu ka ɔdā nɛ ɛyinɛhi ku acɛnyilɔ gē ya ipu uculo ku uwa a yɔ abɔɔ a. Ɔtu lɔfu ya acɛnyilɔ nyā kóō ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi géē ya ku anya uwa kéē jé ka é lɛ íkwu ikpɛyi ku uwa. É kē nwu acɛnyilɔ ōhī kéē kwu ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwa lɛ a bi ŋ, kwu icɔnu ku uwa. Acɛnyilɔ ōhī gē má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa ojigogo, ɛnyā kē lɔfu ya kéē leyi má anya mla ō gwuta mla uwa ɔwɛ obɔbi. O ka tu ɔ, ācɛ o jé odee nɛɛnɛhi alɛwa klla  má ka ɛpleeko nɛ ōcē ku Corona tu ipu oduudu ɛcɛ a, aɔba alɛwa gbɔɔ ō ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ. Amáŋ, ó lɛ ɔdā duuma nōo ya nɛ ɔba cika ō ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ obɔbi ŋ.

 4. Ɔdi nɛ aɔba nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist cika ō leyi kwɛɛcɛ ku nu a, ɔdi kē ya a?

⁴ Aɔba nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a cɛgbá ō leyi kwɛɛcɛ, kéē hii cɛ ku ɔwɛ obɔbi nɛ ācɛ ku ɛcɛ a gē leyi má anya a kóō lɛ abɔ kwu uwa ŋ. a Ɔdiya a? Ɔdā éyi nōo ya a, wɛ ka ɔwɛ nɛ ɔcɛ gē gbɛla a wɛ ɔdā nōo gē lɛ abɔ kwu ɔ ɔtu kóō ya odee ɔwɛ ōhī a. Ɔyikpo Upɔlu pi Ācɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi nōo yɔ Urom a ahɔ̄ kahinii: “Aá híī yá ucē gbla ācɛ kú ipú ɛcɛ nyā ŋ́.” (Uróm 12:​1, 2) Ɛpleeko nɛ Upɔlu ta ɔkpá fu uwa a, ācɛ nōo yɔ ipu ujɔ ɔɔma a humayi wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ihayi alɛwa ɛ. Naana kpɔ a, ɛlā ku Upɔlu mafu ka ó lɛ ācɛ ōhī ipu ujɔ a nɛ uculo mla ɛlá ō gbo ku ɛcɛ a yɔ i lɛ abɔ kwu uwa kpɔ. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ ó tu uwa ukɔ́ kéē lɛ ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku uwa piyabɔ a. Ukɔ́ ɔɔma kē tɛɛma kwu aɔba nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist icɛ a duu. Ó wɛ ɔdā ō kwiiye, ka ɛlá ō gbo ku ɛcɛ nyā lɛ abɔ kwu ōhī ku uwa nōo ya kéē ya ɛlā mla anya uwa ɔwɛ obɔbi. b Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa leyice ku ɔba kóō ya ɛlā mla ɔnyā nu a? Ohi a yɔ ipu ɛga ku Ubáyíbu néē je ikpɛyi ɛlā ku alɔ ŋma a.

 5. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 1 Upíta 3:7 ka a, ɛgɛnyá nɛ ɔba cika ō ya ɛlā mla ɔnyā nu a?

⁵ Jé 1 Upíta 3:7. Ujehofa je ɔ́da lɛ aɔba kéē lɛ ojilima ce anya uwa. Ɔba nōo gē lɛ ojilima ce ɔnyā nu géē ya ɛlā mla anu ɔwɛ ogbonɛnɛ mla ɔwɛ ku ihɔtu. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔba lɔfu mafu ojilima lɛ ɔnyā nu a. Amáŋ aflɛyi, alɔ kɛla lɛyikwu aɔdā nɛ ɔba i cika ō ya ɔnyā nu gboogboo ŋ ma.

AƆDĀ NƐ ƆBA I CIKA Ō YA ƆNYĀ NU GBOOGBOO Ŋ MA

 6. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu acɛnyilɔ nōo gē ŋmo anya uwa ije a? (Ācɛ Ukólōsi 3:19)

⁶ Ɔba i cika ō ŋmo ɔnyā nu ije ŋ. Ujehofa gē wɔtu ɔcɛ duuma nōo gē nuunu. (Aíjē 11:5) Ó gē wu Ujehofa ɔtu eko duuma nɛ ɔba gē ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ obɔbi. (Umál. 2:16; jé Ācɛ Ukólōsi 3:19.) Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 1 Upíta 3:7 nɛ ikpɛyi ɛlā ku alɔ ŋma a ka a, ɔdaŋ ka ɔba i ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ olɔhi ŋ, ó géē biya ɛma nɛ ó lɛ mla Ɔwɔico a. Ujehofa i kóō gáā lɔfu jahɔ tu ɔkɔ ō gba ku nu ŋ.

 7. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:​31, 32 ka a, ɛdɔ aɛlā nyá nɛ aɔba i cika ō ka ŋ ma? (Klla má “Ɛlā Ō Je Teyi Peee.”)

⁷ Ɔba i cika ō dɛgba tu ɔnyā nu amāŋ ka aɛlā obɔbi lɛ ɔ ŋ. Aɔba ōhī gē kɛla ɔwɛ icɔnu nɛhi lɛ anya uwa klla gē ka aɛlā nōo gē biya uwa ɔtu nɛɛnɛhi. Amáŋ Ujehofa gē wɔtu “ɔnɔɔtū, . . . ícɔ̄nū, . . . ɛgba ō dɛ̄ tū ācɛ mɛ́mla ɛcá ō cá.” c (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:​31, 32.) Ó gē po ɛjɛɛji ɛlā doodu. Ujehofa lɛ ɛlá wu ɛgɛ nɛ ɔba gē kɛla lɛ ɔnyā nu a, kwu eko nɛ ɔcɛ duuma ɔhá i kóō yɔ ŋ. Ɔba nōo gē kɛla ɔwɛ icɔnu lɛ ɔnyā nu i gē biya ɛma nɛ ó lɛ mla ɔnyā nu a foofunu ŋ, amáŋ ó gē biya ɛma nɛ ó lɛ mla Ɔwɔico a duu.—Ujɛ́m. 1:26.

 8. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu ō má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa a, ɔdi kē ya a?

⁸ Ɔba i cika ō má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa ŋ. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu ō má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa a? Ó gē wɔtu nu. Ohigbu ɛnyā, ɔba nōo gē má ifoto  amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa gē biya ɛma ku nu mla Ujehofa, ó klla mafu ojilima lɛ ɔnyā nu ŋ. d Ujehofa i leyice ka ɔba kóō gɔbu hayi kpaakpa lɛ ɔnyā nu ipu uce ō ya ku nu foofunu ŋ, amáŋ ipu ɛlá ō gbo ku nu duu. Ujisɔsi ka ka ɔcɛnyilɔ nōo yɔ i má ɔnyā ɔhá klla yɔ i hɔɔkɔ ku nu lɛ ikpo ku nu ce “ipɔ́tū kú nū” ɛ. e—Umát. 5:​28, 29.

 9. Ɔdiya nōó gē wu Ujehofa ɔtu eko duuma nɛ ɔba dɔka ō gwuta mla ɔnyā nu ɔwɛ nɛ ó dɔka ŋ ma?

⁹ Ɔba i cika ō kwu ɔnyā nu abɔfu kóō ya ɔdā nɛ ó dɔka ō ya ŋ, eko néē yɔ i gwuta mla iyi uwa. Aɔba ōhī gē kwu anya uwa abɔfu kéē gwuta mla uwa ɔwɛ néē dɔka ŋ, amāŋ ɔwɛ nōo gē ya ku ɔtu kóō ŋmo uwa ɛpɔbi. Ujehofa gē wɔtu uce ka ō gbɛla iyi ɔcɛ foofunu, mla uce ku á lɛ ɛlá wu ɔcɛ ŋ ɛgɛnyā. Ó leyice ka ɔba kóō yihɔtu ɔnyā nu, ya ɛlā mla anu ɔwɛ ogbonɛnɛ, klla lɛ ojilima ce ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ lɛ a. (Āfi. 5:​28, 29) Ɔdaŋ ka ɔba nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist kē yɔ i leyi má ɔnyā nu taajɛ, amāŋ yɔ i ya ɛlā ɔwɛ obɔbi mla anu, amāŋ yɔ i má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa gbɔbu ɛɛ kē bɛ? Ɛgɛnyá nɛ ó lɔfu piya ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku nu abɔ a?

ƐGƐ NƐ ƆBA LƆFU LƐ ABƆ CI UCE OBƆBI Ō YA

10. Ɛgɛnyá nɛ aɔba lɔfu lɛ itene ŋma ocabɔ ku Ujisɔsi a?

¹⁰ Ɔdi lɔfu ta ɔba abɔ kóō lɛ abɔ ce uce obɔbi ō ya a? Ó lɔfu ceyitikwu ō gbla ocabɔ ku Ujisɔsi ya. Ó wɛ ɔkwɛyi ka Ujisɔsi i lɛ ɔnyā ŋ, amáŋ ɔwɛ nɛ ó ya ɛlā mla ayikpo ku nu a wɛ ocabɔ olɔhi ku ɛgɛ nɛ ɔba cika ō ya ɛlā mla ɔnyā nu a. (Āfi. 5:25) Ocabɔ mafu, leyi yɛ ɛlā nɛ aɔba lɔfu nwu ŋma ɔwɛ nɛ Ujisɔsi ya ɛlā mla ayikpo ku nu mla ɔwɛ nɛ ó kɛla lɛ uwa a.

11. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi ya ɛlā mla ayikpo ku nu a?

¹¹ Ujisɔsi gē gbonɛnɛ lɛ ayikpo ku nu eko doodu klla gē ya ɛlā mla uwa ɔwɛ ojilima. Ó ya ɛlā mla uwa ɔwɛ icɔnu jejee ɛ ŋ. Naana nɛ ó lɛ ɔfu fiyɛ uwa nɛɛnɛhi a, ó bi ɔfu ku nu le ya kéē yuufi nu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó tu iyi nu waajɛ cɛ uwa ɛhɔ. (Ujɔ́n. 13:​12-17) Ó da ayikpo ku nu kahinii: “Aá klɔ́ɔcɛ́ ŋmá abɔ̄ um, ohígbū ka n gbonɛnɛ klla tū ɔtū wāajɛ, cɛ́ɛ́ ká aá kóō lɛ omlɛnyɔ̄ lɛ.” (Umát. 11:​28-30) Leyi bi ɔ ka Ujisɔsi tu ɔtu waajɛ. Ɔcɛ nōo tu ɔtu waajɛ i wɛ ɔcɛ o kwahi ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó wɛ ɔcɛ nōo lɔfu kwu iyi nu bi. Eko duuma nɛ ó le cɔnu, ó gē yɔ cii klla gē kwu ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ lɛ a bi.

12. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi kɛla lɛ ācɛ ɔhá a?

¹² Ujisɔsi bi aɛlā nɛ ó gē ka a le je ɔtu ō tu lé lɛ ācɛ ɔhá mla ō ta uwa ɔtu kwu ɔtu. Ó kɛla ɔwɛ icɔnu lɛ ācɛ nōo gē yɛce ɔ a ŋ. (Ulúk. 8:​47, 48) Eko nɛ aolɛla ku nu yɔ i ca ɔ ɛca klla ceyitikwu ya kóō cɔnu a, “ó lɛ ɛcá cíla ulé kú ɛcá ŋ́.” (1 Upít. 2:​21-23) Ekoohi, Ujisɔsi gē miya ō yɔ cii ikɔkɔ nɛ ó géē toohi ipu icɔnu a. (Umát. 27:​12-14) Ɛnyā wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ lɛ aɔba nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a!

13. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Umátiyu 19:​4-6 ka a, ɛgɛnyá nɛ ɔba lɔfu “bɔ́há mɛ́mla ɔnyā nū” a? (Má ifoto a.)

¹³ Ujisɔsi da aɔba kéē gɔbu hayi kpaakpa lɛ anya uwa. Ó kɛla ekponu nɛ Adā nu ka, nōo ka ka ɔba cika ō “bɔ́há mɛ́mla ɔnyā nū” a. (Jé Umátiyu 19:​4-6.) Ohigbu ɛnyā, ihɔtu nōo yɔ ɔtahɛ ku ɔba mla ɔnyā a cika ō lɛ ɔfu nɛɛnɛhi nōo géē lɛbɛɛka é lɛ uwa ɛplɛɛpa bɔha lɔfu lɔfu a. Ɔdaŋ ka oduuma ku uwa lɛ odee ya nōo kwu ɔmpa nu iyē, ó géē lɛ abɔ kwu uwa ɛplɛɛpa. Ɔba nōo yihɔtu ɔnyā nu nɛɛnɛhi, i gáā má ɛdɔ ku ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa doodu ŋ. Ó géē je eyī ku nu boobu ŋma ō má “aɔ́dā icííci.” (Aíjē 119:37) Bɛɛka Ujobu a, ó lɛ ɔtu ku nu ya ekponu ō hii hɔɔkɔ ɔnyā ɔhá doodu ŋ.—Ujób. 31:1.

14. Ɔdi mla ɔdi nɛ ɔba nōo gē ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ obɔbi cɛgbá ō ya, o ya ɛɛ kóō lɛ ɛma olɔhi mla Ujehofa mla ɔnyā nu kpɔ a?

 ¹⁴ Ɔba nōo gē ŋmo ɔnyā nu ije amāŋ gē ka aɛlā obɔbi lɛ ɔ géē cɛgbá ō ya aɔdā alɛwa, o ya ɛɛ kóō lɛ ɛma olɔhi lɛ mla Ujehofa mla ɔnyā nu kpɔ. Ɔdi mla ɔdi nɛ ó cɛgbá ō ya piii a? Aflɛyi, ó cika ō le jé peee ka ó lɛ unwalu nɛhi. Ujehofa má ɛjɛɛji ɔdā nɛ ó ya a klla po ɛjɛɛji aɛlā nɛ ó ka a. (Aíjē 44:21; Ɔ̄cok. 12:14; Uhíb. 4:13) Ɔmpa, ó cika ō lɛ abɔ ci ō ya ɛlā mla ɔnyā nu ɔwɛ obɔbi klla lɛ uce ō ya ku nu piyabɔ. (Aíit. 28:13) Ɔmɛta, ó géē gbɔɔkɔ lɛ ɔnyā nu mla Ujehofa kéē kwu je ya ɔ ɛhi. (Ācot. 3:19) Ó klla cika ō gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta ɔ abɔ kóō lɛ unwu ō ya piyabɔ, ka ó klla lɔfu gbɛla, kɛla, mla ō ya uce ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka kóō ya a. (Aíjē 51:​10-12; 2 Ukɔ́r. 10:5; Ufíl. 2:13) Ɔmɛnɛ, ó géē ya aɔdā nōo cɛtɔha mla ɔkɔ ō gba ku nu, ŋma lɛ ō ya ɛjɛɛji aɔdā nɛ ó ya gla ō wɔtu unu ō nu, mla aɛlā obɔbi ō ka ŋma okonu. (Aíjē 97:10) Ɔmɛhɔ, ó cɛgbá ō gā ɛgiyi anyakwɔcɛ ku ujɔ boobu o ya ɛɛ kéē lɔfu ta ɔ abɔ. (Ujɛ́m. 5:​14-16) Ɔmɛhili, ó géē ya ōmiya nōo géē ta ɔ abɔ kóō ya aɔdā obɔbi ɛgɔɔma doodu igbɔha gɛ ŋ. Ɔba duuma nōo gē má ifoto amāŋ uvidio ku ācɛ o tohɛwa géē ya aɔdā ɛhili nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ nyā duu. Ujehofa géē je otabɔ nɛ ó cɛgbá a lɛ ɔ o ya ɛɛ kóō lɛ uce ō ya ku nu piyabɔ. (Aíjē 37:5) Amáŋ ó jɛ ɔdaŋ ka ɔba lɛ abɔ ci ō ya aɔdā nōo gē kwu ɔnyā nu iyē foofunu ŋ. Ó cɛgbá ō nwu ɛgɛ nɛ ó géē mafu ojilima lɛ ɔnyā nu. Ɛgɛnyá nɛ ó lɔfu ya ɔɔma a?

ƐGƐ NƐ A GÉĒ MAFU IHƆTU MLA OJILIMA LƐ ƆNYĀ UWƆ

15. Ɛgɛnyá nɛ ɔba lɔfu mafu ihɔtu lɛ ɔnyā nu a?

¹⁵ Mafu lɛ ɔ ku a yihɔtu nu. Ayinɛ nɔnyilɔ ōhī nōo lɛ eeye ipu obatɔha ku uwa a, gē ya odee ɛ̄cī doodu kéē mafu lɛ anya uwa ɛgɛ néē yihɔtu ku uwa nɛɛnɛhi lɛ a. (1 Ujɔ́n. 3:18) Ɔba lɔfu mafu ihɔtu lɛ ɔnyā nu ɔwɛ nōó lɔnɔ ŋ, bɛɛka ō lɛ abɔ bi ɔ abɔ amāŋ ō kwu ɔ bɔtu. Ó lɔfu ta umɛseji ɛhɔ fu ɔ kahinii: “Abɔ ku uwɔ yɔ i kwu um.” Amāŋ ō da ɔ ɔka kahinii: “Ɛgɛnyá nɛ ɛ̄cī  ku uwɔ yɔ i nyɔ lɛ a?” Ŋma eko teeko, ó lɔfu mafu ɛgɛ nɛ ó yihɔtu ku nu lɛ a ŋma lɛ ō je ododo amāŋ ɛhi lɛ ɔ. Eko duuma nɛ ɔba gē ya aɔdā nōo ba nyā, ó yɔ i mafu ojilima lɛ ɔnyā nu klla yɔ i lɛ ɔfu tu obatɔha ku uwa iyē.

16. Ɔdiya nɛ ɔba cika ō cɛtra ɔnyā nu a?

¹⁶ Da ɔ ka ó cɛgbá gā uwɔ nɛɛnɛhi. Ɔba nōo gē lɛ ojilima ce ɔnyā nu gē da ɔ ɔdā nōo ya nɛ ó cɛgbá lɛ ɔ nɛhi a, klla gē ya kóō gweeye. Ɔwɛ éyi nɛ ó gē ya ɛnyā a wɛ oŋma lɛ ō ta ɔ ahinya ku ɛjɛɛji aɔdā nɛ ó gē ta ɔ abɔ ō ya a. (Ukól. 3:15) Eko duuma nɛ ɔba cɛtra ɔnyā nu ɔkwɔɔkwɛyi, ó gē lɛ abɔ kwu ɔ ɔtu nɛhi. Ɔdaŋ ka ɔba da ɔnyā nu ɔdā nōo he ɔ ɔtu lɛyikwu ɔ, ó géē ya kóō lɛ ɔtu ogbonɛɛ, klla géē ya kóō jé ka ɔba nu yihɔtu nu klla lɛ ojilima ce ɔ.—Aíit. 31:28.

17. Ɛgɛnyá nɛ ɔba lɔfu mafu ojilima lɛ ɔnyā nu a?

¹⁷ Bēē gbonɛnɛ klla mafu ojilima lɛ ɔ. Ɔba nōo yihɔtu ɔnyā nu gē mafu ka ɛlā ku ɔnyā nu jɛ ɔ eyī klla lɛ ɛlá wu ɔ. Ó gē leyi má ɔnyā nu ka ɛnɛɛnɛ ɛhi ŋma ɛgiyi Ujehofa. (Aíit. 18:22; 31:10) Ohigbu ɛnyā, ó gē ya ɛlā mla anu ɔwɛ ogbonɛnɛ klla gē mafu ojilima lɛ ɔ, kwu eko néē kóō yɔ i gwuta mla iyi uwa. Ó gáā kwu ɔ abɔfu kóō gwuta mla anu ɔwɛ nɛ ó dɔka ŋ amāŋ ɔwɛ nōo géē ya ku ɔtu kóō ŋmo ɔ ɛpɔbi ŋ. f Anu abɔyi nu i klla gáā ya ɔdā duuma nōo géē junwalu lɛ ɔtu ku nu eko néē yɔ i gwuta mla iyi uwa ŋ.—Ācot. 24:16.

18. Ɔdi nɛ aɔba cika ō lɛ ɔtu ku uwa ya ekponu ō ya a? (Má ikpati nyā nōo kahinii: “ Ɔwɛ Ɛnɛ Nɛ A Géē Je Piya Ɔba Nōo Gē Mafu Ojilima.”)

¹⁸ Ujehofa gē gweeye nɛhi eko duuma nɛ ó má ku a gē ceyitikwu lɔfu lɔfu ō lɛ ojilima ce ɔnyā uwɔ ipu ɛjɛɛji aɛlā nɛ a gē ka, mla aɔdā nɛ a gē ya a. Lɛ ɔtu ku uwɔ ya ekponu ō mafu ojilima lɛ ɔ ŋma lɛ ō hii ya ɔdā duuma nōo géē kwu ɔ iyē ŋ, mla ō gbonɛnɛ klla mafu ihɔtu lɛ ɔ. Oŋma lɛ ō ya lɛ a, a yɔ i mafu ku a yihɔtu nu ka ó klla cɛgbá gā uwɔ nɛhi. Lɛ ojilima ce ɔnyā uwɔ, ɔɔma kē géē ya ku a gbo ɛma ku uwɔ mla Ujehofa tu—nōo kē wɛ ɛma nōo cɛgbá fiyɛ duu a.—Aíjē 25:14.