Ihe na-adịghị mma banyere ime ihere: Ihere nwere ike ime ka ị ghara imete ezigbo ndị enyi, gbochiekwa gị ime ọtụtụ ihe ga-atọ gị ụtọ.

 Ihe dị mma banyere ime ihere: Ọ bụghị mgbe niile ka ọ dị njọ ime ihere. O nwere ike inyere gị aka ịna-eche echiche tupu gị ekwuo okwu, mee ka ị na-elerukwu anya iji mara otú ihe si aga, meekwa ka ị na-ege ndị ọzọ ntị nke ọma.

 Ihe ọzọ dị mma banyere ime ihere: Na mmadụ na-eme ihere ugbu a apụtaghị na ọ ga-emerezi ya na-aga. N’ihi ya, i nwere ike ịkwụsịlata ịna-eme ihere. Isiokwu a ga-agwa gị otú ị ga-esi eme ya.

•  Chọpụta ihe bụ́ ụjọ gị

•  Ihe ị ga-eme

•  Ihe ndị na-eto eto ibe gị kwuru

 Ihere nwere ike ime ka gị na ndị mmadụ ịkparịta ụka ihu na ihu na-atụ gị ụjọ. O nwere ike ime ka ọ dị gị ka ị bụ onye a jụrụ ajụ, ka à ga-asị na naanị gị nọ n’ụlọ gbara ọchịchịrị. Ụdị ihe a nwere ike ime ka ụjọ tụwa mmadụ. Ma ị mata ihe bụ́ ụjọ gị kpọmkwem, i nwere ike ịchọpụta na e nweghị ihe ihe ahụ bụ. Chegodị gbasara ihe atụ ndị a.

•   Ihe mbụ nwere ike ịbụ ụjọ gị: “Amaghị m ihe m ga-ekwu.”

   Nke bụ́ eziokwu: Ihe ndị mmadụ na-echetakarị bụ otú i si kpaso ha àgwà ọma, ọ bụghị ihe ndị i kwuru. Ị mụta ịna-ege ndị ọzọ ntị na igosi ha na i jighị ihe ha na-ekwu egwu egwu, ị ga-ahụ na ị ga-akwụsị ịtụ ụjọ.

   Ihe ị ga-echebara echiche: Olee ụdị onye ị ga-achọ ka ọ bụrụ enyi gị? Ọ̀ bụ onye ekwurekwu ka ọ̀ bụ onye na-ege ndị mmadụ ntị nke ọma?

•   Ihe nke abụọ nwere ike ịbụ ụjọ gị: “Ndị mmadụ ga-eche na ike m ga-agwụ ha ma mụ na ha nọrọ.”

   Nke bụ́ eziokwu: Ndị mmadụ ga na-ekwu ihe ụfọdụ gbasara gị, ma ị̀ bụ onye ihere ma ọ bụ na ị bụghị. Ị na-akpa àgwà otú i si akpa, ha ga-amata na ọ bụ otú ahụ ka i si akpa àgwà n’eziokwu, ya emezie ka ha na-eche ihe dị mma gbasara gị, gị esikwa otú ahụ mee ka ụjọ kwụsị ịtụ gị.

   Ihe ị ga-echebara echiche: Ọ bụrụ na ị na-eche na mmadụ niile na-ekwu ihe na-adịghị mma gbasara gị, o nwere ike ịpụta na ọ bụ gịnwa na-eche ihe na-adịghị mma gbasara ha n’ihi na ị na-eche na ha kpọrọ gị asị.

•   Ihe nke atọ nwere ike ịbụ ụjọ gị: “Ihere ga-emegbu m ma m kwuo ihe na-adịghị mma.”

   Nke bụ́ eziokwu: Ụdị ihe a na-eme onye ọ bụla mgbe ụfọdụ. Ọ bụrụ na i were ihe ndị i mejọrọ ka otú ị ga-esi egosi ndị ọzọ na ị bụghị onye zuru okè, ụjọ gị ga-akwụsị.

   Ihe ị ga-echebara echiche: Ọ̀ bụ na ọ naghị amasị gị iso ndị na-ekweta na ha ezughị okè anọrị?

 Ị̀ ma ihe a? Ọtụtụ ndị chere na ha anaghị eme ihere n’ihi na ha na-ezigara ọtụtụ ndi ozi n’ekwentị. Ma, imete ezigbo ndị enyi na-akacha mfe ma ọ bụrụ na mmadụ na ndị ọzọ na-ekwurịta okwu ihu na ihu. Sherry Turkle, bụ́ ọkachamara n’ihe gbasara akparamàgwà na nkà na ụzụ, dere, sị: “Anyị na-amatakwu ibe anyị nke ọma ma anyị na-ahụ ibe anyị ihu na ihu ma na-anụ ka ibe anyị na-ekwu okwu.” a

•   Ejila onwe gị atụnyere ndị ọzọ. Ihe a na-ekwu abụghị na ị ga-agbanwezi, bụrụ onye ekwurekwu. Kama, mkpa gị kwesịrị ịbụ ka ị kwụsịlata ime ihere nakwa ka ihere ghara igbochi gị imete ezigbo ndị enyi na ime ihe ndị ọzọ ga-atọ gị ụtọ.

   “Ọ bụghị iwu na mkparịta ụka gị na mmadụ ga-etorịrị ogologo, ọ bụghịkwa iwu na ọ bụ gị ga na-echeta ihe gị na ndị ọzọ ga na-ekwurịta mgbe niile. Naanị ihe i nwere ike ime bụ ịkọwara onye na-amabughị gị onwe gị ma ọ bụkwanụ ịjụ ya ajụjụ ole ole.”​—Alicia.

   Ihe Baịbụl kwuru: “Ka onye ọ bụla na-eleru ihe ọ na-eme anya, ka o wee na-enwe ọṅụ maka ihe ọ na-eme ma ghara ịna-eji onwe ya atụnyere onye ọzọ.”​—Ndị Galeshia 6:4.

•   Na-eleru anya ala. Na-eleru ndị ọ na-amasị ha na ndị ọzọ ikwurịta okwu anya ka ị chọpụta otú ha si akparịta ụka. Gịnị ka ha na-eme? Gịnị ka ha na-anaghị eme? Olee ihe ha na-eme i nwere ike ịgba mbọ mụta ime?

   “Na-eleru ndị imete ndị enyi na-anaghị esiri ike anya, mụtakwa ihe n’aka ha. Chọpụta ihe ha na-eme na ihe ha na-ekwu mgbe mbụ ha hụrụ mmadụ.”​—Aaron.

   Ihe Baịbụl kwuru: “Otú ahụ a na-eji ígwè amụcha ígwè ka mmadụ na-amụcha enyi ya.”​—Ilu 27:17.

•   Na-ajụ ajụjụ. Ọ na-amasịkarị ndị mmadụ ikwu uche ha gbasara ihe dị iche iche, n’ihi ya, ịjụ mmadụ ajụjụ bụ otú magburu onwe ya gị na ya nwere ike isi kparịtawa ụka. Ọ na-emekwa ka uche ndị gị na ha na-ekwurịta okwu ghara ịdịcha n’ebe ị nọ.

   “Ibu ụzọ kwadebe ihe ị ga-ekwu nwere ike ime ka ị ghara ịna-echegbu onwe gị. I nwedịrị ike ile ma ị̀ ga-echeta ihe ole na ole unu ga-ekwu gbasara ha ma ọ bụ ajụjụ ndị i nwere ike ịjụ ndị ọzọ tupu gị agawa nnọkọ ọ bụla. Ihe a ga-eme ka obi ruo gị ala ma ị hụ ndị ị na-amabughị.”​—Alana.

   Ihe Baịbụl kwuru: “Unu achọla ihe ga-adị naanị onwe unu mma, kama na-achọkwanụ ihe ga-adị ndị ọzọ mma.”​—Ndị Filipaị 2:4.