JEHOVA gwara Ebreham, sị: ‘Si na Ọọ nke dị na Mesopotemia jee nke gị ruo ala ahụ nke M ga-eme ka ị hụ ya anya.’ Ala ahụ bụ nke ndị mmadụ bi na ya na nke mba ndị ọzọ gbara gburugburu.—Je 12:1-3; 15:17-21.

Ka ndị Chineke si Ijipt na-apụ, ha maara na ndị iro ha, dị ka “ebulu nke Moab,” pụrụ iguzogide ha. (Ọp 15:14, 15) Ndị Amalek, Moab, Amọn, na Amọraịt bi n’ụzọ ndị Izrel ga-esi gaa Ala Nkwa ahụ. (Ọg 21:11-13; De 2:17-33; 23:3, 4) Ndị Izrel ga-ezutekwa mba ndị ọzọ bụ́ ndị iro n’ala ahụ Chineke kwere ha ná nkwa.

Chineke sịrị na Izrel “ga-ewepụkwa” ‘mba asaa dị ọtụtụ’—ndị Het, ndị Gegash, ndị Amọraịt, ndị Kenan, ndị Perizaịt, ndị Haịvaịt, na ndị Jibọs—bụ́ ndị kwesịrị mbibi. Ha bụ ndị omume ha rere ure nakwa ndị okpukpe ha rụrụ arụ. Chi ha gụnyere Bel (nke e ji ogidi nkume yiri akụkụ ahụ́ e ji enwe mmekọahụ mara), Molek (nke e ji ụmụaka achụrụ àjà), na chi nwanyị ọmụmụ bụ́ Ashtọret (Astarte).—De 7:1-4; 12:31; Ọp 23:23; Le 18:21-25; 20:2-5; Ikp 2:11-14; Ọma 106:37, 38.

Mgbe ụfọdụ, a na-akpọ gburugburu ebe ahụ nile Chineke na-aga inye Izrel “Kenan,” site n’ebe ugwu nke Saịdọn ruo “mmiri iyi Ijipt.” (Ọg 13:2, 21; 34:2-12; Je 10:19) N’oge ndị ọzọ, Bible na-akpọgasị mba, obodo, ma ọ bụ ndị bi n’ala ahụ aha. Ụfọdụ nwere ógbè ndị doro anya, dị ka ndị Filistia bi n’ụsọ oké osimiri na ndị Jibọs bi n’ugwu ndị dị Jeruselem nso. (Ọg 13:29; Jos 13:3) Ndị ọzọ gbanwere ógbè ma ọ bụ ókèala ka oge na-aga.—Je 34:1, 2; 49:30; Jos 1:4; 11:3; Ikp 1:16, 23-26.

N’oge Ọpụpụ ahụ, o yiri ka ọ bụ ndị Amọraịt bụ agbụrụ kasị ike. a (De 1:19-21; Jos 24:15) Ha ejiriwo aka ike nara ala ndị Moab ná mgbada ndagwurugwu mmiri iyi Anọn, ọ bụ ezie na a ka na-akpọ ebe dị n’ófè Jeriko ‘ala ihe na-adịghị nke Moab.’ Ndị eze Amọraịt chịkwara Beshan na Gilied.—Ọg 21:21-23, 33-35; 22:1; 33:46-51.

N’agbanyeghị na ha nwere nkwado Chineke, ndị Izrel ekpochapụghị mba ndị ahụ a mara ikpe ọnwụ, bụ́ ndị duhiere Izrel ka oge na-aga. (Ọg 33:55; Jos 23:13; Ikp 2:3; 3:5, 6; 2Ez 21:11) Ee, e duhiere ndị Izrel n’agbanyeghị ịdọ aka ná ntị, bụ́: “Unu ejesola chi ọzọ, ndị sitere na chi nke ndị ahụ ndị nọ unu gburugburu.”—De 6:14; 13:7.

[Ihe e dere n’ala ala peeji]

 [Map dị na peeji 11]

(Ị chọọ ịhụ ebe e sere map a, gaa n’akwụkwọ a nke e biri ebi)

Mba Ndị A Ga-ekpochapụ n’Ala Nkwa Ahụ

FILISTIA (D8)

CH8 Ashkelọn

CH9 Geza

D8 Ashdọd

D8 Gat

D9 Giraa

KENAN (D8)

B10 NDỊ AMALEK

CH12 Heza-ada (Ada?)

CH12 Kedesh (Kedesh-bania)

D8 Lekish

D9 Bia-shiba

D10 NDỊ AMỌRAỊT

D11 NEGEB

E4 Dọọ

E5 Megido

E5 Teanak

E6 Efek

E6 NDỊ HAỊVAỊT

E7 NDỊ JIBỌS

E8 Bet-shimesh

E8 Hibrọn (Kiriat-aba)

E9 NDỊ HET

E9 Diba

E10 Erad (nke Kenan)

E10 NDỊ KENA

E11 Akrabim

F4 NDỊ GEGASH

F6 Shikem

F7 NDỊ PERIZAỊT

F7 Gilgal

F7 Jeriko

F8 Jeruselem

G2 NDỊ HAỊVAỊT

G2 Dan (Leish)

G3 Hezọ

FINISHIA (F2)

E2 Taịa

F1 Saịdọn

IDỌM (F12)

F11 SIA

G11 Bọzra

NDỊ AMỌRAỊT (SAỊHỌN) (G8)

G6 GILIED

G7 Shitim

G7 Heshbọn

G9 Aroa

SIRIA (GB1)

G1 Bel-gad

G2 NDỊ HAỊVAỊT

GH1 Damaskọs

MOAB (H10)

NDỊ AMỌRAỊT (ỌG) (GH5)

G6 GILIED

GB3 BESHAN

GB4 Ashtarọt

GB4 Edraị

AMỌN (GH7)

GB7 Raba

[Ọzara]

GB12 ỌZARA AREBIA

[Ugwu]

E4 Ugwu Kamel

E11 Ugwu Họọ

G1 Ugwu Hemọn

G8 Ugwu Nibo

[Mmiri]

CH6 Oké Osimiri Mediterenian (Osimiri Ukwu)

F9 Oké Osimiri Nnu

G4 Oké Osimiri Galili

[Osimiri na Iyi]

B11 N.M.I. Ijipt

F6 Osimiri Jọdan

G6 N.M.I. Jabọk

G9 N.M.I. Anọn

G11 N.M.I. Zired

[Foto ndị dị na peeji nke 10]

N’aka nri: Eze Ọg nke Amọraịt chịrị Beshan, bụ́ ebe e ji oké ehi na atụrụ ya mara

N’okpuru: Moab, nke chere ihu n’ófè Oké Osimiri Nnu na ọzara Juda

[Foto dị na peeji nke 11]

Jehova gwara ndị Izrel ka ha bibie mba ndị na-efe chi ụgha ndị dị ka Bel, Molek, na chi nwanyị ọmụmụ bụ́ Ashtọret (nke e gosiri n’ebe a)