1, 2. Olee ọrụ ebube Pita na Jọn rụrụ mgbe ha rutewere n’ọnụ ụzọ ámá dị n’ụlọ nsọ?

 ÌGWÈ mmadụ nọ na-agagharị ka anwụ na-achasi ike n’ehihie. Ndị Juu bụ́ ndị ji obi ha niile na-efe Chineke nakwa ndị na-eso ụzọ Kraịst na-abanye n’ogige ụlọ nsọ. Ọ fọrọ obere ka ‘oge e ji ekpe ekpere’ ruo. a (Ọrụ 2:46; 3:1) Pita na Jọn so n’ìgwè mmadụ ahụ. Ha gawara n’ọnụ ụzọ ámá ụlọ nsọ a na-akpọ Ọnụ Ụzọ Mara Mma. N’agbanyeghị ụzụ ndị mmadụ na-eme nakwa mkpọtụ ụkwụ ndị na-agafe agafe na-eme, otu onye arịrịọ karịrịla afọ iri anọ, onye dara ngwọrọ kemgbe a mụrụ ya, nọ ebe ahụ na-arịọ ndị mmadụ ego.​—Ọrụ 3:2; 4:22.

² Ka Pita na Jọn na-abịaru nso, onye arịrịọ ahụ malitere ịrịọ ha ego otú o si arịọ ndị na-agafe ebe ahụ. Ndịozi ahụ kwụsịrị, ya elegide ha anya, chee na ha ga-enye ya ego. Pita gwara ya, sị: “Enweghị m ọlaọcha na ọlaedo. Ihe m nwere ka m ga-enye gị. N’aha Jizọs Kraịst onye Nazaret, jewe ije!” Chegodị ụdị akpata oyi wụrụ ìgwè mmadụ ahụ n’ahụ́ mgbe Pita jidere onye ngwọrọ ahụ n’aka, ya eguzoro ọtọ nke mbụ ná ndụ ya. (Ọrụ 3:6, 7) Weregodị ya na ị na-ahụ ka nwoke ahụ na-ele ụkwụ ya anya mgbe a gwọrọ ya, ya ejiri nwayọọ na-agbalị ịga ije nke mbụ ya. Ka a sịkwa ihe mere o ji na-amali elu ma na-etosi Chineke ike.

3. Olee onyinye na-enweghị atụ nwoke ahụ bụ́bu onye ngwọrọ na ìgwè mmadụ ahụ nwere ohere inweta?

³ Ìgwè mmadụ ahụ obi dị ụtọ gbaara ọsọ gaa n’ebe Pita na Jọn nọ na Varanda Solomọn. E nwere mgbe Jizọs nọ n’ebe a kụziere ndị mmadụ ihe. Pita gwara ìgwè mmadụ ahụ ihe mere ha ji nwee ike ịrụ ọrụ ebube ahụ. (Jọn 10:23) O nyere ìgwè mmadụ ahụ na nwoke ahụ bụ́bu onye ngwọrọ onyinye karịrị ọlaọcha ma ọ bụ ọlaedo. Onyinye a abụghị naanị ịgwọ mmadụ ọrịa. Ọ bụ ohere e nyere ha ka ha chegharịa, ka e hichapụ mmehie ha, nakwa ka ha bụrụ ndị na-eso ụzọ Jizọs Kraịst, bụ́ “Nnukwu Onye Ndú” Jehova “họpụtara ka o nye ndị mmadụ ndụ.”​—Ọrụ 3:15.

4. (a) Gịnị ka ọrụ ebube Pita na Jọn rụrụ ga-akpata? (b) Olee ajụjụ abụọ anyị ga-aza?

⁴ Ụbọchị ahụ pụrụ ezigbo iche. A gwọrọ onye ngwọrọ, ya ejewe ije. E nyekwara  ọtụtụ puku mmadụ ohere ịghọta uche Chineke ka ha nwee ike ịna-eme ihe otú ndị na-efe Chineke kwesịrị ịna-eme. (Kọl. 1:9, 10) Ihe ndị mere n’ụbọchị ahụ ga-emekwa ka ndị ọchịchị chọọ imechi ndị ji obi ha niile na-eso ụzọ Kraịst ọnụ ka ha ghara irube isi n’iwu Jizọs nyere ha, nke bụ́ ikwusa ozi ọma Alaeze Chineke. (Ọrụ 1:8) Ma, olee ihe ndị anyị nwere ike ịmụta n’otú Pita na Jọn si zie ìgwè mmadụ ahụ ozi ọma nakwa n’otú ha si kpaa àgwà n’agbanyeghị na ha bụ “ndị nkịtị na-agụghị akwụkwọ”? b (Ọrụ 4:13) Oleekwa otú anyị ga-esi eme ihe Pita na Jọn na ndị na-eso ụzọ Jizọs ndị ọzọ mere mgbe a na-emegide ha?

5. Olee ihe anyị na-amụta n’otú Pita si gwa ìgwè mmadụ ahụ okwu?

⁵ Pita na Jọn guzo n’ihu ìgwè mmadụ ahụ. Ha ma na ọ ga-abụ na ụfọdụ ndị nọ ebe ahụ so ná ndị ji iwe kwuo ka a kpọgbuo Jizọs izu ole na ole gara aga. (Mak 15:8-15; Ọrụ 3:13-15) O doro anya na Pita nwere obi ike. Ọ bụ ya mere o ji kata obi kwuo na ọ bụ aha Jizọs ka ha ji gwọọ onye ngwọrọ ahụ. Pita amaghị ọnụ jijiji mgbe ọ na-agwa ha eziokwu a. O kwuru hoo haa na ìgwè mmadụ ahụ so ná ndị gburu Kraịst. Ma Pita eburughị ha iwe n’obi, n’ihi na ha ‘mere ihe ha mere n’amaghị ụma.’ (Ọrụ 3:17) Ọ kpọrọ ha ụmụnna ya ma kwusie okwu ike gbasara uru ozi ọma Alaeze Chineke ga-abara ha. Ọ bụrụ na ha echegharịa ma nwee okwukwe na Kraịst, Jehova ga-eme ‘ka obi ruo ha ala.’ (Ọrụ 3:19) Anyị kwesịkwara ikwu okwu n’atụghị egwu mgbe anyị na-agwa ndị mmadụ banyere ikpe Chineke ga-ekpe ndị mmadụ. Ma, anyị ekwesịghị ịgba ndị mmadụ ka akpị, iji ọnụ ọjọọ na-ezi ha ozi ọma, ma ọ bụkwanụ ịma ha ikpe. Kama, anyị kwesịrị iwere ndị anyị na-ezi ozi ọma ka ndị nwere ike ịbụ ụmụnna anyị. Ihe anyị kwesịrị ilekwasị anya bụ uru ozi Alaeze Chineke ga-abara ndị mmadụ, otú ahụ Pita mere.

6. Olee otú Pita na Jọn si gosi na ha dị umeala n’obi, marakwa ebe ike ha ruru?

⁶ Ndịozi Jizọs dị umeala n’obi. Ha ekwughị na ha ji ike ha rụọ ọrụ ebube ahụ. Pita gwara ìgwè mmadụ ahụ, sị: “Gịnịkwa mere unu ji na-ele anyị ka à ga-asị na ọ bụ ike anyị ma ọ bụ maka na anyị na-efesi Chineke ike mere anyị ji mee ka nwoke a jewe ije?” (Ọrụ 3:12) Pita na ndịozi ndị ọzọ ma na ihe ọma ọ bụla ha rụrụ n’ozi ha si n’ike Chineke, ọ bụghị n’ike ha. N’ihi ya, ebe ha ma ebe ike ha ruru, ha nyere Jehova na Jizọs otuto niile maka ihe ndị ha rụrụ n’ozi ha.

7, 8. (a) Olee onyinye anyị nwere ike inye ndị mmadụ? (b) Olee otú nkwa e kwere na a “ga-eme ka ihe niile dị ọhụrụ” si emezu taa?

⁷ Anyị kwesịkwara ịdị umeala n’obi mgbe anyị na-ezisa ozi ọma Alaeze. N’eziokwu, mmụọ Chineke anaghị enye Ndị Kraịst n’oge anyị a ike ịgwọ ọrịa. N’agbanyeghị ya, anyị nwere ike inyere ndị mmadụ aka ka ha nwee okwukwe na Chineke nakwa na Kraịst. Anyị nwekwara ike ime ka ha nweta onyinye Pita nyere ìgwè mmadụ ahụ, ya bụ, ime ka ha chegharịa, Jehova agbaghara ha mmehie  ha, obi eruokwa ha ala. Kwa afọ, ọtụtụ narị puku mmadụ na-anabata onyinye a ma bụrụ ndị na-eso ụzọ Kraịst e mere baptizim.

⁸ N’eziokwu, anyị bi n’oge Pita kpọrọ oge a “ga-eme ka ihe niile dị ọhụrụ.” Alaeze Chineke malitere ịchị n’eluigwe n’afọ 1914. Ihe a mezuru ihe “Chineke si n’ọnụ ndị amụma ya dị nsọ kwe nkwa” n’oge ochie na ya ga-eme. (Ọrụ 3:21; Ọma 110:1-3; Dan. 4:16, 17) Obere oge alaeze ahụ malitere ịchị, Kraịst mere ka a malite ife Chineke ezigbo ofufe n’ụwa. N’ihi ya, e meela ka ọtụtụ nde mmadụ bụrụ ndị Alaeze Chineke na-achị, ha na-efekwa Jehova ugbu a, ha na ụmụnna ha adịrịkwa n’otu. Ha eyipụla àgwà ochie ha nke rụrụ arụ ma ‘yiri àgwà ọhụrụ nke Chineke chọrọ.’ (Efe. 4:22-24) Otú ahụ o si bụrụ mmụọ Chineke ka e ji gwọọ onye ngwọrọ ahụ ka o sikwa bụrụ mmụọ nsọ Chineke na-eme ka ndị mmadụ gbanwee ma fewe Chineke, ọ bụghị ike mmadụ. Anyị kwesịrị iji Okwu Chineke na-akụziri ndị mmadụ ihe nke ọma n’atụghị egwu, otú Pita mere. Ọ bụ ike Chineke ka anyị ji enyere ndị mmadụ aka ịghọ ndị na-eso ụzọ Kraịst, ọ bụghị ike anyị.

9-11. (a) Olee ihe ndị isi ndị Juu mere mgbe ha nụrụ ihe Pita na Jọn nọ na-akụzi? (b) Gịnị ka ndịozi ahụ kpebiri ime?

⁹ Ihe ahụ Pita kwuru nakwa otú nwoke ahụ bụ́bu onye ngwọrọ si na-amali elu ma na-aṅụrị ọṅụ mere ka ìgwè mmadụ ahụ na-enwe obi ụtọ ma na-eme mkpọtụ. N’ihi ya, onyeisi ndị nche ụlọ nsọ, onye a họpụtara ka ọ hụ na e nweghị nsogbu n’ụlọ nsọ, nakwa ndị isi nchụàjà gbaara ọsọ gaa ka ha mata ihe na-emenụ. Ọ ga-abụ na ha bụ ndị Sadusii. Ndị Sadusii bụ ndị aka ji akụ̀ nakwa ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọnụ na-eru n’okwu, ndị na-ahụ na udo dị n’etiti ndị Juu na ndị Rom. Ha ekweghị n’iwu ndị Juu e nyere n’ọnụ, mana ndị Farisii ejighị iwu ndị ahụ egwu egwu. Ndị Sadusii ekweghịkwa ná mbilite n’ọnwụ. c Iwe juru ha obi mgbe ha hụrụ na Pita na Jọn katara obi nọrọ n’ụlọ nsọ na-akụzi na Jizọs esila n’ọnwụ bilie.

¹⁰ Ndị mmegide ahụ iwe juru obi tụbara Pita na Jọn n’ụlọ mkpọrọ ma kpụpụta ha n’ihu nnukwu ụlọikpe ndị Juu n’echi ya. Ndị isi ahụ lere Pita na Jọn anya ka “ndị nkịtị na-agụghị akwụkwọ,” ndị na-erughị eru ịkụzi ihe n’ụlọ nsọ. Ha agụghị akwụkwọ n’ụlọ akwụkwọ okpukpe ọ bụla a ma ama. N’agbanyeghị ya, nkwuwa okwu ha na obi ike ha juru ndị nọ n’ụlọikpe ahụ anya. Gịnị mere Pita na Jọn ji na-akụzi ihe nke ọma? Otu ihe kpatara ya bụ na “ha na Jizọs na-anọbu.” (Ọrụ 4:13) Nna ha ukwu kụziri ihe dị ka onye nwere ikike, ọ bụghị dị ka ndị odeakwụkwọ.​—Mat. 7:28, 29.

¹¹ Ndị nọ n’ụlọikpe ahụ nyere ndịozi Jizọs iwu ka ha kwụsị izisa ozi ọma. N’obodo ndị Juu, a naghị arụ ụlọikpe ahụ ụka. N’izu ole na ole gara aga mgbe Jizọs bịara n’ihu ụlọikpe ahụ, ọ bụ ndị nọ n’ụlọikpe ahụ kwubiri, sị: “O kwesịrị ịnwụ.” (Mat. 26:59-66) Ma, ụjọ atụghị Pita na Jọn. Ha nọ n’ihu ndị ahụ bụ́ ndị aka ji akụ̀ a ma ama, ndị gụkwara ezigbo akwụkwọ, kwuo okwu n’atụghị egwu.  Ha kwanyekwaara ha ùgwù mgbe ha na-agwa ha okwu. Ha sịrị ha: “Chegodịnụ ma ọ̀ ga-adị Chineke mma ka e gee unu ntị kama ige yanwa ntị. Ma, anyịnwa enweghị ike ịkwụsị ikwu gbasara ihe anyị ji anya anyị hụ na ihe anyị ji ntị anyị nụ.”​—Ọrụ 4:19, 20.

12. Olee ihe ga-enyere anyị aka ka eziokwu ndị dị na Baịbụl dokwuo anyị anya, obi esikwuo anyị ike?

¹² Ị̀ na-enwe obi ike otú Pita na Jọn nwere? Olee otú obi na-adị gị ma ohere dapụta ka i zie ndị aka ji akụ̀, ndị gụrụ ezigbo akwụkwọ, ma ọ bụ ndị a ma ama n’ebe i bi ozi ọma? Gịnị ka ị ga-eme ma ọ bụrụ na ndị ezinụlọ unu, ụmụ akwụkwọ ibe gị, ma ọ bụ ndị gị na ha na-arụkọ ọrụ ana-achị gị ọchị n’ihi ihe ndị i kweere? Ị̀ ga-atụ ụjọ? Ọ bụrụ otú ahụ, i nwere ike ịkwụsị ịtụ ụjọ. Mgbe Jizọs nọ n’ụwa, ọ kụziiri ndịozi ya otú ha ga-esi jiri obi ike na-agwa ndị mmadụ ihe ha kweere, na-akwanyekwara ha ùgwù mgbe ha na-agwa ha okwu. (Mat. 10:11-18) Mgbe Jizọs si n’ọnwụ bilie, o kwere ndị na-eso ụzọ ya nkwa, sị: “M nọnyekwaara unu ụbọchị niile ruo ọgwụgwụ oge a.” (Mat. 28:20) Taa, Jizọs si n’aka “ohu ahụ kwesịrị ntụkwasị obi, onye nwekwara uche” akụziri anyị otú anyị ga-esi na-agwa ndị mmadụ ihe ndị anyị kweere. (Mat. 24:45-47; 1 Pita 3:15) Ohu a na-akụziri anyị ihe ndị a n’ọmụmụ ihe anyị dị iche iche, dị ka Ozi Anyị na Otú Anyị Si Ebi Ndụ. Ha na-esikwa n’akwụkwọ ndị e ji amụ Baịbụl akụziri anyị ha, dị ka isiokwu ndị na-agba n’Ịntanet na jw.org, bụ́ “Ajụjụ Ndị Baịbụl Zara.” Ị̀ na-agachi ọmụmụ ihe anya ma na-agụ akwụkwọ ndị ahụ mgbe niile? Ọ bụrụ na ị na-eme otú ahụ, eziokwu ndị dị na Baịbụl ga-edokwu gị anya, ị ga-enwekwu obi ike. Ị ga-emekwa ka ndịozi Jizọs, ị gaghị ekwe ka ihe ọ bụla gbochie gị ịgwa ndị mmadụ eziokwu ndị magburu onwe ha ị mụtara na Baịbụl.

13, 14. Olee ihe anyị kwesịrị ime mgbe a na-emegide anyị, n’ihi gịnịkwa?

¹³ Ozugbo a kpọpụtara Pita na Jọn n’ụlọ mkpọrọ, ha na ndị ọzọ nọ n’ọgbakọ zukọtara. Ha niile “ji olu dara ụda gwa Chineke” okwu ma rịọ ya ka o mee ka ha kata obi, ka ha nwee ike ịnọgide na-ekwusa ozi ọma. (Ọrụ 4:24) O doro Pita anya  na mmadụ ịtụkwasị ike ya obi mgbe ọ chọrọ ime uche Chineke bụ ime iberiibe. N’izu ole na ole gara aga, Pita tụkwasịrị onwe ya obi. Ọ bụ ya mere o ji gwa Jizọs, sị: “Ọ bụrụgodị na ndị ọzọ niile ahapụ gị, o nweghị ihe ga-eme ka m hapụ gị.” Ma, dị ka Jizọs gwara Pita, egwu mmadụ mere ka Pita gọnahụ enyi ya na onye ozizi ya. Ma, Pita mụtara ihe n’ihe o mejọrọ.​—Mat. 26:33, 34, 69-75.

¹⁴ Ọ bụghị naanị ikpebi na ị ga-abụ onyeàmà Kraịst ga-eme ka i jezuo ozi gị. Ọ bụrụ na ndị mmegide agbalịa ime ka ị kwụsị ife Jehova ma ọ bụ ka ị kwụsị ikwusa ozi ọma, mee ihe ahụ Pita na Jọn mere. Kpee ekpere gwa Jehova ka o nye gị ume. Gwa ụmụnna nọ n’ọgbakọ ka ha nyere gị aka. Gwa ndị okenye na ndị ọzọ ma nke a na-akọ n’ọgbakọ nsogbu ndị ị na-enwe. Ekpere ndị ọzọ ga-ekpere gị nwere ike ime ka i nweta ume ị ga-eji na-efe Chineke.​—Efe. 6:18; Jems 5:16.

15. Gịnị mere ndị kwụsịtụrụ ikwusa ozi ọma na-ekwesịghị ịda mbà?

¹⁵ Ọ bụrụ na e nwee mgbe mmegide mere ka ị kwụsịtụ ikwusa ozi ọma, adala mbà. Cheta na ndịozi Jizọs niile kwụsịtụrụ ikwusa ozi ọma mgbe Jizọs nwụchara, ma ha mechara malitekwa. (Mat. 26:56; 28:10, 16-20) Kama ikwe ka ihe ndị i mejọrọ n’oge gara aga mee ka ị daa mbà, jiri ihe ndị ị mụtara na ha mee ka okwukwe ndị ọzọ sie ike.

16, 17. Olee ihe anyị nwere ike ịmụta n’ekpere ndị na-eso ụzọ Kraịst nọ na Jeruselem kpere?

¹⁶ Ọ bụrụ na ndị ọchịchị na-emegide anyị, olee ihe anyị kwesịrị ịgwa Chineke n’ekpere ka o meere anyị? Biko, cheta na ndị na-eso ụzọ Jizọs arịọghị Chineke ka o mee ka ọnwụnwa ghara ịbịara ha. Ha chetara nke ọma na Jizọs gwara ha, sị: “Ọ bụrụ na ha kpagburu m, ha ga-akpagbukwa unu.” (Jọn 15:20) Kama, ha rịọrọ Jehova ka o “leba anya” ná mmaja ndị na-emegide ha na-amaja ha. (Ọrụ 4:29) Ndị ahụ ji obi ha niile na-eso ụzọ Jizọs ghọtara na ihe kacha mkpa bụ ka uche Chineke mezuo. Ha ghọtara na mkpagbu a na-akpagbu ha na-emezu amụma. Ha ma na n’agbanyeghị ihe ụmụ mmadụ nkịtị bụ́ ndị ọchịchị nwere ike ikwu, ‘uche Chineke ga-eme n’ụwa’ otú Jizọs kụziiri ha ka ha na-ekpe n’ekpere.​—Mat. 6:9, 10.

¹⁷ Ebe ọ bụ na ndị na-eso ụzọ Jizọs chọrọ ime uche Jehova, ha rịọrọ ya n’ekpere,  sị: ‘Nye anyị bụ́ ndị ohu gị ike ka anyị na-ekwu okwu gị n’atụghị egwu ọ bụla.’ Olee ihe Jehova mere ozugbo? “Ebe ahụ ha zukọtara mara jijiji. Ha niile wee jupụta na mmụọ nsọ, na-ekwukwa okwu Chineke n’atụghị egwu.” (Ọrụ 4:29-31) O nweghị ihe ga-eme ka uche Chineke ghara imezu. (Aịza. 55:11) N’agbanyeghị otú nsogbu anyị ma ọ bụ ndị na-emegide anyị siruru n’ike, ọ bụrụ na anyị arịọ Chineke arịrịọ n’ekpere, obi kwesịrị isi anyị ike na ọ ga-enye anyị ike anyị ga-eji nọgide na-ekwusa okwu ya n’atụghị egwu.

18. Gịnị ka ndị nọ n’ọgbakọ dị na Jeruselem meere ibe ha?

¹⁸ Ọ dịghị anya, ọgbakọ ọhụrụ a dị na Jeruselem mụbara karịa puku mmadụ ise (5,000). d N’agbanyeghị na ndị na-eso ụzọ Jizọs si ebe dị iche iche, ha “nwere otu obi.” Ihe ha niile na-eche bụ otu. (Ọrụ 4:32; 1 Kọr. 1:10) Ihe ndị na-eso ụzọ Jizọs mere abụghị naanị ikpe ikpere ka Jehova gọzie mbọ ha na-agba. Ha mere ka okwukwe ibe ha sie ike, jirikwa ihe ha nwere nyere ibe ha aka mgbe ha kwesịrị ime otú ahụ. (1 Jọn 3:16-18) Dị ka ihe atụ, onye na-eso ụzọ Jizọs aha ya bụ Josef, onye ndịozi kpọrọ Banabas, rere ala ya ma weta ego niile o retara ka e were ya nyere ndị si ebe dị anya bịa aka ka ha nọtụkwuo na Jeruselem ma mụtakwuo ihe banyere otú ọhụrụ ha ga na-esi efe Chineke.

19. Gịnị mere Jehova ji gbuo Ananayas na Safaịra?

¹⁹ Otu di na nwunye aha ha bụ Ananayas na Safaịra rekwara ala ha ma wetara ndịozi ego ala ahụ. Ha mere ka à ga-asị na ha wetara ego niile ha retara, ma ha “zoro ụfọdụ” n’ime ha. (Ọrụ 5:2) Jehova gburu di na nwunye a, ọ bụghị n’ihi na ego ha nyere ebughị ibu, kama n’ihi na ha bu ihe ọjọọ n’obi nye ego ahụ, ghọọkwa aghụghọ n’elu ya. ‘Ọ bụ Chineke ka ha ghaara ụgha, ọ bụghị mmadụ.’ (Ọrụ 5:4) Ananayas na Safaịra kpara àgwà ka ndị ihu abụọ Jizọs katọrọ. Ihe bụ́ mkpa ha bụ ka ndị mmadụ too ha, ọ bụghị ka ha mee ihe dị Chineke mma.​—Mat. 6:1-3.

20. Olee ihe ndị anyị mụtara banyere inye Jehova onyinye?

²⁰ Ọtụtụ nde Ndịàmà Jehova taa na-emesapụ aka ka ezigbo ndị na-eso ụzọ Jizọs nọ na Jeruselem n’oge ndịozi. Ha na-eji obi ha niile enye onyinye iji kwadoo ọrụ ikwusa ozi ọma a na-arụ n’ụwa niile. E nweghị onye a na-amanye ka o nye ego ma ọ bụ oge ya iji kwadoo ọrụ a. N’eziokwu, Jehova achọghị ka anyị ghara isi n’obi anyị na-ejere ya ozi ma ọ bụ na-eje ya ka à manyere anyị amanye. (2 Kọr. 9:7) Ihe dị Jehova mkpa mgbe anyị na-enye onyinye abụghị ego ole anyị nyere, kama ọ bụ ihe anyị bu n’obi nye ya. (Mak 12:41-44) Anyị ekwesịghị ịdị ka Ananayas na Safaịra. Ihe mere anyị ji ejere Chineke ozi ekwesịghị ịbụ maka na anyị na-achọ ihe ga-abara naanị anyị uru ma ọ bụ na anyị na-achọ ka ndị ọzọ too anyị. Kama, ka anyị mee ka Pita, Jọn, na Banabas. N’oge niile, ka ọ bụrụ maka na anyị hụrụ Chineke na mmadụ ibe anyị n’anya mere anyị ji ejere Jehova ozi.​—Mat. 22:37-40.