Kwee Ka Omume Maara Gị Ahụ Baara Gị Uru

NWOKE ahụ ebiela n’otu ógbè dịpụrụ adịpụ nke Atens ruo afọ 12. Kwa ụbọchị, ọ na-esi n’otu ụzọ ala ọrụ. Ya emesịa kwaga n’ógbè ọzọ dịpụrụ adịpụ. Otu ụbọchị, mgbe a gbasara ọrụ, ọ lawara. Ọ bụ nanị mgbe ọ hụrụ onwe ya n’ógbè ahụ o bibu na ya ka ọ matara na ya agahiela ụzọ. Ọ bụ n’ihi omume maara ya ahụ ka o jiri kwọrọ ụgbọala ya gawa n’ebe o bibu!

Ka a sịkwa ihe mere, mgbe ụfọdụ, e ji akpọ omume maara mmadụ ahụ ihe e bu pụta ụwa, ikike na-emetụta ndụ anyị n’ụzọ ndị dị ike. N’echiche a, a pụrụ iji omume tụnyere ọkụ. Ọkụ pụrụ inye ìhè n’ọchịchịrị, ọ pụkwara ime ka ahụ kpoo anyị ọkụ, meekwa ka nri anyị dị ọkụ. Ma, ọkụ pụkwara ịbụ onye iro dị obi ọjọọ nke na-ala ndụ na ihe onwunwe n’iyi. Otú ahụ ka omume dị. Ọ bụrụ na a zụlite ha nke ọma, ha na-aba uru dị ukwuu. Ma ha pụkwara imebi ihe.

 N’ihe banyere nwoke ahụ e kwuru maka ya ná mmalite, omume ahụ maara ya ahụ furu ya nanị oge o ji nọrọ n’ọnọdụ agaghị ihu ma ọ bụ azụ nke ụgbọala n’ime obodo ukwu. Mgbe a bịara n’ihe ndị ka mkpa, omume pụrụ ime ka anyị nwee ihe ịga nke ọma ma ọ bụ kpatara anyị ọdachi. Tụlee ihe atụ ole na ole mere eme dị na Bible, ndị na-egosi otú omume pụrụ isi nye aka ma ọ bụ mebie ihe n’ozi anyị na-ejere Chineke nakwa ná mmekọrịta anyị na ya.

Ihe Atụ Bible nke Omume Ọma na nke Ọjọọ

E ji iso Chineke nwee mmekọrịta chiri anya gọzie Noa, Job, na Daniel. Bible na-aja ha mma n’ihi “ezi omume ha.” (Ezikiel 14:14) N’ụzọ dị ịrịba ama, ụzọ ndụ nke ndị ikom atọ ahụ gosiri na ha zụlitere omume ọma.

A gwara Noa ka o wuo ụgbọ, nke dị ogologo karịa ọgbọ egwuregwu bọl ụkwụ na nke ịdị elu ya karịrị ụlọ dị okpukpu ise. Nnukwu ọrụ dị otú ahụ ga-akarịwo onye ọ bụla na-ewu ụgbọ n’oge ochie ịrụ. Noa na mmadụ asaa so n’ezinụlọ ya wuru ụgbọ ahụ n’ejighị ngwá ọrụ ọgbara ọhụrụ mee ihe. Tụkwasị na nke ahụ, Noa nọgidere na-eme nkwusa nye ndị ọgbọ ya. Anyị pụrụ ijide n’aka na ọ nọkwa na-egbo mkpa ime mmụọ na nke anụ ahụ nke ezinụlọ ya. (2 Pita 2:5) Iji mezuo ihe a nile, ọ ghaghị ịbụwo na Noa nwere omume dị mma nke ịrụ ọrụ. Ọzọkwa, e debara aha Noa n’akụkọ Bible dị ka onye ya “na Chineke yịkọrọ na-ejegharị. . . . Noa wee mee dị ka iwu nile si dị nke Jehova nyere ya.” (Jenesis 6:9, 22; 7:5) Ebe ọ bụ na a kpọrọ ya “onye zuru okè” na Bible, ọ ghaghị ịbụ na ọ nọgidere soro Chineke na-ejegharị mgbe Iju Mmiri ahụ gasịrị na ọbụna mgbe nnupụisi ahụ e nupụụrụ Jehova malitere na Bebel. N’ezie, Noa nọgidere soro Chineke na-ejegharị ruo mgbe ọ nwụrụ ka ọ dị afọ 950.—Jenesis 9:29.

Omume ọma Job nyeere ya aka ịbụ nwoke “zuru okè, ziekwa ezie.” (Job 1:1, 8; 2:3) Omume e ji mara ya ma ọ bụ nke maara ya ahu bụ ije ozi dị ka onye nchụàjà ezinụlọ ya n’ịchụ ájá n’isi ụmụ ya mgbe ha nwesịrị nke ọ bụla n’ime oriri ha, a dịghị ama ama ọ bụrụ na ha “emehiewo, gbakụtakwa Chineke azụ n’obi ha. Otú a ka Job na-eme ụbọchị nile.” (Job 1:5, ọ bụ anyị dere okwu ụfọdụ n’aka akwụkwọ dị iche.) Obi abụọ adịghị ya na omenala ndị hiwere isi n’ofufe Jehova bụ ihe a na-eme mgbe dum n’ezinụlọ Job.

Daniel jeere Jehova ozi “mgbe nile” n’ogologo ndụ ya. (Daniel 6:16, 20) Ezi omume ime mmụọ dị aṅaa ka Daniel nwere? Otu bụ na o kpekuchiri Jehova ekpere anya. N’agbanyeghị iwu eze tiri megide omume a, “ugbo atọ n’ụbọchị ka [Daniel] na-egbu ikpere ya n’ala na-ekpe ekpere na-ekele ekele n’ihu Chineke ya, n’ihi na otú a ka ọ na-emerị site na mgbe gara aga.” (Daniel 6:10, ọ bụ anyị dere okwu ụfọdụ n’aka akwụkwọ dị iche.) Ọ pụghị ịkwụsị omume ya nke ikpeku Chineke ekpere, ọbụna mgbe nke ahụ bụ ihe na-eyi ndụ egwu. Obi abụọ adịghị ya na omume a mere ka Daniel sikwuo ike n’ụzọ ndụ ya nke iguzosi ike n’ezi ihe nye Chineke n’ụzọ na-enweghị atụ. Ihe àmà na-egosi na Daniel nwekwara omume ọma nke ịmụ ihe na ịtụgharị uche n’ụzọ miri emi ná nkwa ndị na-akpali akpali Chineke kwere. (Jeremaịa 25:11, 12; Daniel 9:2) N’ezie, omume ọma ndị a nyeere ya aka ịtachi obi ruo ọgwụgwụ, jiri ikwesị ntụkwasị obi gbaa ọsọ ndụ ahụ ruo kpọmkwem ebe ọ gwụrụ.

N’ụzọ dị iche, ihe agazitụghịrị Daịna n’ihi omume ọjọọ. Ọ “[na-adị apụ, NW] ịhụ ụmụ ndị inyom ala ahụ,” bụ́ ndị na-adịghị efe Jehova. (Jenesis 34:1) Omume a yiri nke na-adịghị emerụ ahụ kpatara ọdachi. Nke mbụ, Shekem, bụ́ nwa okorobịa e weere dị ka onye “[nwere] nsọpụrụ karịa ụlọ nile nke nna ya,” kwasoro ya iko. E mesịa, omume mmegwara nke ụmụnne ya ndị  nwoke abụọ dugara ha n’igbu ndị ikom nile nọ n’obodo ahụ dum. Lee ihe dị mwute si na ya pụta!—Jenesis 34:19, 25-29.

Olee otú anyị pụrụ isi jide n’aka na omume anyị ga-abara anyị uru kama imeru anyị ahụ?

Ime Omume Maara Mmadụ Ahụ

“Omume bụ akara aka,” ka otu ọkà ihe ọmụma dere. Ma, ha ekwesịghị ịdị otú ahụ. Bible na-egosi n’ụzọ doro nnọọ anya na anyị pụrụ ịhọrọ ịgbanwe omume ọjọọ anyị ma zụlite omume ọma.

Ọ bụrụ na anyị nwere omume ọma, anyị ga na-arụpụtakwu ihe n’ụzọ ndụ ndị Kraịst, ọ ga-adịkwara anyị mfe karị ịgbaso ya. Alex, bụ́ onye Kraịst si Gris, na-ekwu, sị: “Omume ịgbasochi usoro ịrụ ọrụ dịgasị iche iche anya na-eme ka m na-echekwa oge bara uru.” Theophilus, bụ́ onye Kraịst bụ́ okenye, na-ezo aka n’ime atụmatụ dị ka omume na-enyere ya aka ịdị irè. Ọ na-ekwu, sị: “Ekwenyesiri m ike na agaghị m enwe ike ịrụ ọrụ m dị ka onye Kraịst n’ụzọ na-aga nke ọma n’enweghị omume ime atụmatụ dị mma.”

Dị ka ndị Kraịst, a na-agba anyị ume ka anyị “nọgide na-eje ije n’usoro n’otu ụkpụrụ a.” (Ndị Filipaị 3:16, NW) Ịgbaso ụkpụrụ na-agụnye ‘iji usoro a tụpụtara na-eme ihe mgbe nile.’ Omume ọma dị otú ahụ na-abara anyị uru n’ihi na ọ dịghị anyị mkpa igbu oge n’ịtụlewe nzọụkwụ nke ọ bụla anyị chọrọ iwere—anyị atụpụtalarị ụkpụrụ dị mma anyị na-agbaso n’ihi na ọ bụ omume maara anyị ahụ. Omume gbanyere mkpọrọgwụ na-afọ nke nta ka ọ bụrụ nke a na-eme n’echetụghị ya echetụ. Dị nnọọ ka omume ịkwọ ụgbọala nke ọma pụrụ isi mee ka ọkwọ ụgbọala mee mkpebi ozugbo, bụ́ nke ga-azọpụta ndụ, mgbe o chere ihe ize ndụ ihu n’okporo ụzọ, omume ọma pụrụ inyere anyị aka ime mkpebi ndị kwesịrị ekwesị ngwa ngwa ka anyị na-aga n’ụzọ ndị Kraịst anyị.

Dị ka onye edemede bụ́ onye England bụ́ Jeremy Taylor si kwuo: “Ime ihe mgbe nile na-eme ka ihe mara mmadụ ahụ.” Ọ bụrụ na omume anyị dị mma, anyị pụrụ ime ihe ndị dị mma n’enwechaghị ihe isi ike. Dị ka ihe atụ, ọ bụrụ na dị ka ndị Kraịst bụ́ ndị ozi, anyị nwere omume ikerechi òkè anya n’ọrụ nkwusa, ọ ga-adịkwuru anyị mfe ma na-amasịkwu anyị ịga ozi ubi. Anyị na-agụ banyere ndị ozi na “kwa ụbọchị, n’ụlọukwu Chineke na n’ụlọ nke aka ha, ha adịghị ahapụ izi ihe na izisa ozi ọma Jisọs, na Ọ bụ Kraịst.” (Ọrụ 5:42; 17:2, ọ bụ anyị dere okwu ụfọdụ n’aka akwụkwọ dị iche.) N’aka nke ọzọ, ọ bụrụ na anyị na-ekere òkè n’ozi nanị mgbe ọ masịrị anyị, anyị pụrụ inwe nchegbu, ọ pụkwara iwe oge ka ukwuu iji mee ka ọ mara anyị ahụ tupu obi esiwe anyị ike n’ọrụ ndị Kraịst a dị mkpa.

Otú ahụ ka ọ dịkwa akụkụ ndị ọzọ nke ihe omume ndị Kraịst anyị. Omume ọma pụrụ inyere anyị aka ‘n’ịgụchi Okwu Chineke anya ehihie na abalị.’ (Joshua 1:8; Abụ Ọma 1:2) Otu onye Kraịst nwere omume ịgụru Bible minit 20 ruo 30 tupu ọ lakpuo ụra n’abalị. Ọbụna mgbe ike gwụrụ ya nke ukwuu, ọ na-achọpụta na ọ bụrụ na ya alakpuo ụra n’agụghị ya, na ya apụghị ihi ụra nke ọma. Ọ ghaghị ibili ma gboo mkpa ime mmụọ ahụ. Omume ọma a enyewokwara ya aka ịgụchapụ Bible otu ugbo n’afọ ruo ọtụtụ afọ.

Onye Nlereanya anyị, bụ́ Jisọs Kraịst, nwere omume ịga nzukọ ndị a tụlere Bible na ha. “O wee baa n’ụlọ nzukọ ha n’ụbọchị izu ike, dị ka Ọ na-eme mgbe dum, O wee bilie ịgụ akwụkwọ.” (Luk 4:16) Nye Joe, bụ́ okenye nke nwere ezinụlọ buru ibu bụ́ onye na-arụ ọrụ ruo ọtụtụ awa, omume enyewo aka mee ka o nwee mkpali na ọchịchọ ịgachi nzukọ anya. Ọ na-ekwu, sị:  “Omume a na-eme ka m na-aga n’ihu, na-enyekwa m ume ime mmụọ dị m mkpa ka m wee nwee ike inwe ihe ịga nke ọma n’imeri ihe ịma aka na nsogbu dị iche iche.”—Ndị Hibru 10:24, 25.

Omume dị otú ahụ dị oké mkpa n’ọsọ ndụ ndị Kraịst na-agba. Otu akụkọ si n’otu mba a kpagbuworo ndị Jehova na ya kwuru, sị: “Ndị nwere omume ime mmụọ dị mma na ekele miri emi maka eziokwu ahụ enweghị nsogbu n’iguzosi ike mgbe ule bịara, ma ndị ahụ ọ na-abụ ‘n’oge ihe dị mma’ ha ahapụ ije nzukọ, ghara ịgachi ozi ubi anya ma na-ada n’ihe ndị dị nta, na-adakarị mgbe ha dabara n’ule ‘kpụ ọkụ n’ọnụ.’”—2 Timoti 4:2.

Zere Omume Ọjọọ, Na-eme nke Ọma

E kwuwo na ‘mmadụ kwesịrị ịzụlite nanị omume ndị ahụ ọ dị njikere ikwe ka ha mara ya ahụ.’ N’ezie, omume ọjọọ na-esi ike nkwụsị. Ma, a pụrụ ịkwụsị ya.

Ruo oge ụfọdụ, Stella bụ onye ikiri TV riri isi. Ọ na-ekweta, sị: “A bịa n’omume ọjọọ nile m dabatụrụla na ha, a na-enwekarị ‘ezigbo ihe’ dubara m na ya.” Otú a ka ọ dị n’omume ya nke ikiribiga TV ókè. Ọ gwara onwe ya na ya ga na-ekiri ya nanị iji “zurutụ ike” ma ọ bụ iji “gbanwee ihe omume.” Ma, ọ chịkwalighị omume ya, na-eme ka ọ na-ekiri telivishọn ruo ọtụtụ awa. “Ma ọ́ dịghị ihe ọzọ, omume ọjọọ a belatara ọganihu ime mmụọ m,” ka ọ na-ekwu. Site n’itinye mgbalị siri ike, o mesịrị belata oge o ji ekiri TV ma na-emezi nhọrọ karị. “Ana m agbalị mgbe nile icheta ihe mere m ji chọọ ịkwụsị omume a,” ka Stella na-ekwu, “ana m adaberekwa n’ebe Jehova nọ iji nọgidesie ike ná mkpebi m.”

Onye Kraịst aha ya bụ Charalambos na-ekwu banyere omume ọjọọ nke gbochiri ya inwe ọganihu ime mmụọ—iyigharị ihe. “Mgbe m matara na omume iyigharị ihe bụ ihe na-emebi ihe, amalitere m ịrụ ọrụ iji gbanwee ndụ m. Mgbe m na-esetịpụ ihe mgbaru ọsọ, ana m eme atụmatụ a kapịrị ọnụ banyere oge m ga-amalite na otú m ga-esi malite ịrụ ọrụ banyere ha. Ịgbasochi mkpebi na atụmatụ m anya bụ ihe ngwọta ya, ọ nọgidekwara na-abụ omume ọma ruo ugbu a.” N’ezie, omume ọma bụ ihe kasị mma iji dochie omume ọjọọ.

Ndị enyi anyị pụkwara ime ka anyị zụlite omume, nke ọma ma ọ bụ nke ọjọọ. Omume ọma na-efe efe, dị nnọọ ka nke ọjọọ na-eme. Ọbụna dị ka “mkparịta nile ọjọọ na-emebi omume ọma,” ndị enyi ọma pụrụ isetịpụrụ anyị ihe nlereanya nke omume ọma ndị anyị ga-agbaso. (1 Ndị Kọrint 15:33) Nke kasị mkpa, omume pụrụ ime ka mmekọrịta anyị na Chineke sikwuo ike ma ọ bụ mebie ya. Stella na-ekwu, sị: “Ọ bụrụ na omume anyị dị mma, ha na-eme ka mgbalị anyị ijere Jehova ozi dịkwuo mfe. Ọ bụrụ na ha na-emebi ihe, ha na-eme ka mgbalị anyị ghara ịdị irè.”

Zụlite omume ọma, ma kwee ka ọ na-eduzi gị. Ọ ga-abụ ihe dị ike, nke bara uru ná ndụ gị.

[Foto dị na peeji nke 19]

Dị ka ọkụ, omume pụrụ ịba uru ma ọ bụ bibie ihe

[Foto dị na peeji nke 21]

Omume e ji mara Jisọs bụ ịnọ n’ụlọ nzukọ n’Ụbọchị Izu Ike maka ịgụ Okwu Chineke

[Foto ndị dị na peeji nke 22]

Omume ime mmụọ dị mma na-eme ka mmekọrịta anyị na Chineke sikwuo ike