1. Ẹla ọ-ya ẹjẹ ọkpụkpụ ha ọngịnyị oyina iJihova à tị́ mẹjẹ Ebiraham?

 EBIRAHAM á ka jẹ́-ẹ deeri nya ẹla oyaya nyaa ọwẹ ẹnẹnẹhẹ ka. Bwụla olegu-ẹrụ, Ohe byi Ebiraham nyori ọwa nyị ja ka ta epweji nya ịSọdọm bala iGomora ayịreji. Ẹlẹwẹ ri olo ha ọlẹng ọ-la ọmyịmyị ọwẹ. Ọ tọ wo yẹkẹẹ: “A ya ká ka ta angịlẹ kị ji ẹpwụ nya ẹla onyobyi ọhọhọ-ka ayịreji kpịlọ bala angịnyị inyibyi lẹ? . . . Agaba ọ-cheje ọtụka-ọtụka nya alodehe wuu,” a ka cheje ọchịla-chịla ka? Ugbodu ojuju nya iJihova mẹ ang jẹ oligu nyamwụ ọwẹ yẹẹyẹẹ, ahị ịnyịnyị tị yé apyobwuna bala ẹjẹ ọkpụkpụ bwu ọọwa: Ohe-é ka myị-ị ta alabwẹla ịnyịịla ayịreji ka.—Ọmwụ. 18:23-33.

2. Ịyẹ à tị́ ya ọ-jẹ́ myịmyị hahị nyori eje ọlala nya iJihova la kpakpa bala ọ-ka mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ?

² Ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ bwu jẹ́ myị̀myị̀ nyori eje ọlala nya iJihova la kpakpa bala ọ-kaa myị̀ la ahyẹẹrwẹrwa? Chajị ahị jẹ́ nyori iJihova “kaa yẹ ọkịlẹtụ” nya angịnyị. (1 Sam. 16:7) Ọ tị dọmwụ “jẹ irya ọlọkịlẹtụ nya ọngịnyị ehe.” (1 Ịdị. 8:39; 1 Ego. 28:9) Ẹlịlẹhị ọkpọnchị à wẹ lẹ. Áhị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ẹla lala iJihova ẹnẹnẹhẹ ka, lẹ áhị ka jẹ́ ang odudu kọ chị eje ịhyẹ ụka ọhẹ ka myị́. Ọọwa à du ká pləgu ịgọgọ kpa ọlẹrụ ịPọlụ tọ ẹla ọlẹ wọ u-uhye nya iJihova lẹ: “Oowo a tị́ ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang chajị nya eje ọchịchị nya Ohe Oluhye wuu myị́?”—Rom. 11:33.

3-4. Ịtọ iyina à tị́ ka wẹ irya nyahị ụka ọhẹ myị́? Ịyẹ ahị tị́ wẹ ka jẹ́ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ? (Jọn. 5:28, 29)

³ Nanana nyori ahị jẹ́ nyori iJihova kaa họ ẹla ọlẹ kọ la kpakpa ụka wuu, ahị ka tọ ụma nya ịtọ ịlẹ ká Ebiraham tọ ịnyịnyị myị́. Ahị ka ja kụ irya myị́: ‘Ahị ọdahile ọhẹ ji ha angịnyị lala  angịlẹ ká iJihova tayịreji ị-ịSọdọm bala iGomora nyọka hịhị myịmyị wẹẹ? Ọ chịkpẹẹ myị angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nyaa ka ji ẹpwụ nya “owuleji bwula igu . . . nya alabwẹla onyobyi”?’—Ụkụr. 24:15.

⁴ Ahị wụla ẹla ọlẹ kahị jẹ́ u-uhye nya owuleji bwula igu yẹ wẹẹ. Ọ́ tata lụmẹ nyọlẹ kahị ye ọdawụlẹ ọlẹ kọ la gbadaa u-uhye nya ­‘owuleji bwula igu kaka la ọhịhị’ bala ‘owu­leji bwula igu ka ju ka ẹpwụ nya eje owu­wu’ lẹka. a (Wa ịJọn 5:28, 29.) Ọdawụlẹ ọwẹ dudu ká ọ-nwụhọ ịkịla ji, jaabwọ kahị wẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ bala ọkịla. Ahị ka jene kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ kahị jẹ́ ka, u-uhye nya eje ọ-la kpẹẹkpẹẹ nya iJihova, ọọwa lẹ ahị tị ka myịmyị ya ẹla u-uhye nya ang ịlẹ kahị jẹ́ lẹlẹ.

ANG ỊLẸ KAHỊ JẸ́ KA

5. Ányị apwụ nyahị a tị́ ya ene-ene u-uhye nya angịlẹ kị tayireji ị-ịSọdọm bala iGomora?

⁵ Ene-ene, apwụ nyahị kaa ya ẹla u-uhye nya ang ọlẹ kọ ka họ ta angịlẹ ká iJihova la eje nya ala abwẹla onyobyi. Ahị ya nyori angịle ká iJihova tayịreji la ịlọmwụ lala ala ịSọdọm bala iGomora, nyị́ la ẹhị ọrịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu kaka. Ma nyọlẹ ká Angị Kpẹhị Rịrị Ogu raabwọ bala ọ-wụla ẹla ọwẹ yẹ yẹẹyẹẹ, ahị wẹ ka yẹ nyori áhị ka jẹ́-ẹ chị ẹla ọwẹ eju kpịrang ịịwẹ ka. Ịyẹ tị́ du?

6. Ọ-chụ pwokwita nya eje ọlala nya iJihova u-uhye nya alabwẹla onyobyi oyina ahị tị́ jẹ́? Ịyẹ ahi tị́ jẹ́ ka?

⁶ Ahị kụ ẹhị yẹ ịtọ ẹla ịhyẹ ịlẹ kị gu ẹlẹwẹ wẹẹ. ỊBayịbụụ ja oja lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya eje ọlala nya iJihova jahị da ala abwẹla onyobyi. Ọ-chụ pwokwita, iJihova ta angịnyị ayịreji wuu la ukpenyi kaka hi iNuwa bala alugbiyegu nyamwụ. Ọ kpa ala Isirẹlụ ta ala ẹpwụma irwiye ịlẹ kị kụ ọpyị ọ-myị ọnụ ha ayịreji. Ọ kpa olegu ẹrụ ookpokpo nwụ angịdẹwụ nya ala Asiriya angị 185,000 lodu ookpokpo. (Ọmwụ. 7:23; Ehile. 7:2, 3; Ayị. 37:36, 37) Ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ịwẹ wuu, ịBayịbụụ ya jehi nyori iJihova ya eje nya ayịreji wu angịwẹ gboyi myị́ oyi lẹ, du ká ẹhị ọrịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu-ú ka ji haa kaka? Ehe. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị?

7. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ ka u-uhye nya angịlẹ ká ukpenyi tayịreji bala ala iKenan ịlẹ ká ala Isirẹlụ tayịreji? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ.)

⁷ Ẹ-ẹpwụ nya ọ-chụ pwokwita ịwẹ, áhị jẹ́ jaabwọ ká iJihova la ọngọngọọng nyaa eje ka. Áhị tị jẹ́ kori ká angịlẹ kị nwụ wẹ á la iwe nyọka jẹ́ iJihova bala ọ-ka yẹda ka. Ụka nya ukpenyi lẹ, ịBayịbụụ ya nyori iNuwa nyị “ya ẹla nya Ohe Oluhye ju alodehe.” (2 Pit. 2:5) Ma ụpwụ ịgọgọ á ya nyori ụka kọ wẹẹ kpa ụmwụ ọtụka-ọtụka nwụ lẹ, ọ maga nyọka ya ẹla ta ọngọngọọng odehe wuu u-uhye nya ayịreji nya ukpenyi ọlẹ kọ wẹẹ warị ka. Ẹ-ẹga nya ala iKenan ịnyịnyị, áhị jẹ́ kori ká alọkwọ ọwẹ á la iwe nyọka jẹ́ ang u-uhye nya iJihova kpụ ị ka yẹ irya da ka.

8. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ u-uhye nya ala ịSọdọm bala iGomora ka?

⁸ Ala ịSọdọm bala iGomora tị bẹẹ? ỊLọtụ kọ ri ọlabwẹla ọnyịịla, kụ ẹpwụarịrị nya angịwẹ. Ahị wo nyori ịLọtụ ya ẹla nya Ohe jaa ịwa wuu? Ehe. Ị ri ala abwẹla onyobyi ịlẹhị, ma ọngọngọọng nyaa jẹ́ ang ọnyịịla bala ang ọtịpyọ datị kpụ ị ka jẹ́-ẹ chụ ha ịlaa? Kpịtịya nyori alẹng lụmẹ-lụmẹ à tịtọ nyọka họ ụya tọ angga nya ịLọtụ lẹ. ỊBayịbụụ ya nyori “ikolobya bala angịgbahị” nyị juwa ẹ-ẹpwụ nya angịlẹ kị wẹ ẹga nya ịLọtụ. (Ọmwụ. 19:4; 2 Pit. 2:7) Ahị ka jẹ́-ẹ ya ịlẹhị nyori iJihova, kọ ri Ohe nya ọháha, la ọngọngọọng nya angịwẹ eje nyori nyị́ ka jẹ́-ẹ la ẹhị orịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu kaka? IJihova byi Ebiraham nyori alabwẹla ọnyịịla nyị́ ja la angị iwo myị́ e-epweji ọwẹ ka. (Ọmwụ. 18:32) Lẹ ị ri alabwẹla onyobyi ịlẹhị, iJihova tị nwaa uri  nya abwẹla nyaa ọwa ịlẹhị. Lẹ ahị ka jẹ́-ẹ ya nyori, ọngọngọhẹ lẹpwụ nyaa á ka tịrẹkpẹ wẹ ọhịhị ụka nya owuleji bwula igu nya “angịlẹ kị . . . họ abwẹla onyobyi” kaka? Ehe, áhị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị ka!

9. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ u-uhye nya iSolomon ka?

⁹ ỊBayịbụụ tị ya ẹla u-uhye nya angịlẹ kị ri alabwẹla ọnyịịla, kị tị yẹ ka ri alabwẹla onyobyi ịnyịnyị. Adịrahu iSolomon ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nyaa. Ị mẹ ụgbẹyị nya Ohe jọ́ọ yẹẹyẹẹ, iJihova tị wahị kụrwọọ yẹẹyẹẹ ịnyịnyị; ma, ụka ohyẹẹkpẹ o ji ẹkpẹ da Ohe, juwa gbịgba ha ijiga. Ẹlẹwẹ du ká agbama ju iJihova lụmẹ, du ká ala Isirẹlụ yẹ akama ẹ-ẹpwụ nya ẹka ohu ịmanyị tị́ ọọlajị nya ịhọbịrị nya iSolomọn. Ịlẹhị lẹ, ịBayịbụụ ya nyori nyị ju iSolomọn eji “e-epweji nya iDevidi adamwụ,” kọ ri ẹga ọlẹ kị ju Adịrahụ iDevidi eji. (1 Ịdị. 11:5-9, 43; 2 Ịdị. 23:13) Nyọlẹ ká ịBayịbụụ ya nyori nyị jwọọ eji e-epweji nya adamwụ, ọọwa du kọ ka la iwe nya owuleji bwula igu? ỊBayịbụụ-ụ́ ya ịnyị ka. Angịhyẹ tị ka kụ irya myị́ nyori iSolomọn nyị ja wuleji bwula igu chajị nyọlẹ ká ịBayịbụụ ya nyori, “ụka ká ọngịnyị ehe á gbu lẹ aalẹ, ọwa ayịdang gbocho bwu ẹpwụ nya ọhọbịrị ọhọhọ gbanggbang lẹ.” (Rom. 6:7) Ọọwa ri nya ịlẹhị, ma ọọwa á ri angịlẹ kị gbu wuu ka wuleji bwula igu, lala o-ri ọngịnyị-ị́ gbu lẹ aalẹ, ọ la iwe nyọka yé ọhịhị onyeewe lẹ ka. Owuleji bwula igu ri āhị bwu ẹga nya Ohe nya ọháha. Ọ ka ya āhị ọwẹ ha angịlẹ kọ tịtọ nyọka la iwe nyọka gbịgba họọ gboyi myị́ oyi. (Job. 14:13, 14; Jọn. 6:44) ISolomọn ka yé āhị ọwẹ ịnyịnyị? IJihova à la ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ọwẹ lẹ; áhị jẹ́ ka. Ang ọlẹ kahị jẹ́ ri, iJihova ja họ ang ọlẹ kọ chịla pyii lẹ.

ANG ỌLẸ KAHỊ JẸ́

10. Anyị ọ tị́ kaa la iJihova u-uhye nya angịnyị ọ-tayireji? (Isikẹlụ 33:11) (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁰ Wa Isikẹlụ 33:11. IJihova họ kahị jẹ́ jaabwọ kọ kaa lọọ, ụka kọ ja ka la angịnyị eje. Ọlẹrụ iPita ịnyịnyị ya jaabwọ ká Isikẹlụ da, nyori iJihova “ayịdang á tịtọ ká ọngọngọhẹ ka ta ayịreji ẹ-ẹpwụ nya ọhọbịrị ọhọhọ kpong-kpong ka.” (2 Pit. 3:9) Ẹlẹwẹ ya ahị ọdahile hahị nyori iJihova-á kaa chị agaga ka ta ọngịnyị ayịreji gbangbang ka, kori kọ yẹ nyori ọbaba nya ọọwa jị mẹ ịnyị. Ahyẹẹrwẹrwa nyamwụ lụmẹ yẹẹyẹẹ, ọ tị kaa mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ụka ká ọbaba nyamwụ-ụ́­ ji.

11. Oowo à tị́ ka wuleji bwula igu ka? Ányị ahị tị́ họ kahị jẹ́?

¹¹ Ẹlịyẹ ahị tị jẹ́ u-uhye nya angịlẹ kị ka wuleji bwula igu ka? ỊBayịbụụ gu ẹnyị nya angị ịmanyị-ịmanyị ịlịnyị. b IJisọsị ya nyori iJudasị nyị́ ja wuleji bwula igu ka. (Mak. 14:21; yẹ ịJọn 17:12 bala ang ọjẹ́jẹ ọlụwa ịnyịnyị.) IJudasị jẹ́ nyori ang ọlẹ ká ọwa nyị wẹẹ ka họ nyị́ há ka, ma ọ tọchị-tọchị họ ẹla wu iJihova bala Ọnyị nyamwụ ẹjẹ. (Yẹ ịMakị 3:29 bala ang ọjẹ́jẹ ọlụwa ịnyịnyị.) Ịnyịnyị, iJisọsị ya nyori angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya alegbeju nya ịgba ọgbagba ịlẹ kị bọọ ẹtẹ nyị ka gbu la ọ-ka la iwe nya owuleji bwula igu ka. (Mat. 23:33) Ọlẹrụ ịPọlụ tị ya nyori angị ji ẹkpẹ da ogu ịlẹ kị myị yẹ irya da ka nyị́ ka wuleji bwula igu ka.—Hib. 6:4-8; 10:29.

12. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ u-uhye nya ahyẹẹrwẹrwa nya iJihova? Ya ọ-chụ pwokwita ọhẹ wẹẹ.

¹² Ma, ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ u-uhye nya ahyẹẹrwẹrwa nya iJihova? Ányị ọ tị́ mẹjẹ nyori ọwa “ayịdang á tịtọ ká ọngọngọhẹ ka ta ayịreji” ka? Ahị yẹ jaabwọ kọ mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nya angịlẹ kị họ ọhọbịrị ọtụka bọọ wẹẹ. Adịrahụ iDevidi họ ụya bala ọ-nwụ ọngịnyị, kị ịhọbịrị ịtụka-ịtụka. Ma iDevidi yẹda, iJihova tị hịnyọhi họọ. (2 Sam. 12:1-13) Ị jẹ́ Adịrahụ ịManasẹ nya ọlọkwọ ẹ-ẹpwụ nya  ọhịhị nyamwụ. Ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọwẹ, iJihova jẹ́ hịnyọhi ha ịManasẹ chajị ọ yẹda bwu ịhọbịri nyamwụ. (2 Ego. 33:9-16) Ọ-chụ pwokwita ịwẹ mẹjẹ nyori iJihova kaa mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ụka ká ọbaba nya ọọwa á ji. Ọ ka wule angịlịịwẹ eji chajị ị jẹ́ nyori ịwa nyị họ ọhọbịrị, ị tị yẹda bwu ịhọbịrị nyaa ịịwa.

13. (a) Ịyẹ tị́ du ká iJihova yẹ ala iNineve ahyẹẹrwẹrwa? (b) Ẹlịyẹ iJisọsị à tị́ myị́myị́ ya u-uhye nya ala iNineve?

¹³ Ahị tị myịmyị jẹ́ ang u-uhye nya ahyẹẹrwẹrwa nya iJihova u-uhye nya ala iNineve ịnyịnyị. Ohe byi iJona yẹkẹẹ: “M jẹ ẹla nya ọkwọ ọlala nya alụwa lẹ-ẹ̄.” Ma nyọlẹ kị yẹ irya da, iJihova hịnyọhi haa. Ahyẹẹrwẹrwa nyamwụ gụ ịnya iJona yẹẹyẹẹ. IJona ju agbama ọtụka-ọtụka, ma Ohe họ ọ jẹ́ nyori “angịnyị ehe linyi e-egbeju ị-jẹ ẹlẹlẹhẹ ka” ị ri lẹ (Jọn. 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, iJisọsị kpa ẹlẹwẹ mẹ ang jẹ u-uhye nya ahyẹẹrwẹrwa bala ẹla ọ-họ kpakpa nya iJihova. IJisọsị ya nyori ala iNineve ịlẹ kị yẹ irya da nyị ka “wuleji” lụka nya “eje.”—Mat. 12:41.

14. Ịyẹ ‘ọwuleji bwula igu ka ju ka ẹpwụ nya eje’ à tị́ ka ri ha ala iNineve?

¹⁴ Ụka nya “eje” oyina ala iNineve à tị́ ka “wuleji”? IJisọsị ya nyori angịnyị nyị ka “wuleji bwula igu ka ju ka ẹpwụ nya eje.” (Jọn. 5:29) Ọ wẹẹ ya ẹla rụ́ ụka nya Eji Ọkpakpa ọla Ẹka Ụnọ, ọlẹ ká “alabwẹla ọnyịịla bala alabwẹla onyobyi” ka wuleji bwula igu ịnyị. (Ụkụr. 24:15) Alabwẹla onyobyi ka wuleji bwula igu “ju ka ẹpwụ nya eje.” Ọọwa ri, iJihova bala iJisọsị ka wụlẹ abwẹla nyaa yẹ bala abwọlẹ kị myị ke ụrụ la ọmẹjẹ ọla ụka ọwẹ. Ala iNineve ọnyị kọ wuleji bwula igu kpá, kọ tị pwa la ọ-ka gbịgba ha iJihova, iJihova-á ka myị họọ ọọ kịnyaa la ọhịhị ka. (Ayị. 65:20) Ma ọngọnyị kọ myị ọnụ nyọka gbịgba ha iJihova kpẹẹkpẹẹ, ka la iwe nyọka hịhị gboyi myị́ oyi!—Dan. 12:2.

15. (a) Ịyẹ tị́ du kahị ka ba la ọ-ya nyori ọngọngọhẹ nya angịlẹ kị tayịreji ị-ịSọdọm bala iGomora-á ka wuleji bwula igu ka? (b) Ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ wo etu nya ẹla ọla iJudu 7 myị́? (Yẹ akpa ọlẹ ko ri “ Ányị IJudu à Tị́ Wẹẹ Ya?”)

¹⁵ IJisọsị ya ẹla rụ ala ịSọdọm bala iGomora nyori nyị ka há haa “ẹnụtụrụ nya eje ọtụka” gụ angịlẹ kị nyẹẹkpẹ dọọ bala ang ọmẹjẹ nyamwụ. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luk. 10:12) Ányị ọ tị wẹẹ ya? IJisọsị wẹẹ chị upwonụ nya ẹla nyọka ya jaabwọ ká ala ịSọdọm bala iGomora há gụ alụka nyamwụ kem ịnyị? Ahị kpịtịya nyori ụka ọlẹ ká iJisọsị ya nyori ala  iNineve nyị ka “wuleji” la “ẹnụtụrụ nya eje” lẹ, ẹla ọ ya kpụrụrụ lẹ, u-upwonu nya ẹla ọ chị ka. c “Ẹnụtụrụ nya Eje” ịlẹ kọ wẹ ya ẹla rụ́ ẹ-ẹga imiiye ịwẹ la ookpokpo. Lala ala iNineve, ala ịSọdọm bala iGomora họ ang ọtịpyọ. Ma ala iNineve la iwe kpụ ị yẹda. Ahị tị kpịtịya nya ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya u-uhye nya ‘owuleji’ la “ẹnụtụrụ nya eje” wẹẹ. O ya nyori “angịlẹ kị tị họ abwẹla onyobyi” nyị ka wuleji ịnyịnyị. (Jọn. 5:29) Lẹ ahị ọdahile ka ji ha ala ịSọdọm bala iGomora myị́. Ọ chịkpẹẹ nyori angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nyaa ka wuleji bwula igu, kpụ ahị ka la iwe nyọka mẹ ang jáa u-uhye nya iJihova bala iJisọsị myị́!

16. Ẹlịyẹ ahi tị́ jẹ́ u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova wẹẹ ka cheje u-uhye nya angịlẹ kọ ka tịrẹkpẹ wẹ ọhịhị? (IJeremaya 17:10)

¹⁶ Wa iJeremaya 17:10. Ọgba ọwẹ chị ẹla ịlẹ kahị u-uhye nya eje ọlala nya iJihova kpii: IJihova “kaa wụla irya omeme tụ ọkịlẹtụ nya ọngịnyị ehe yẹ kpete-kpete” ụka wuu. Ụka nya owuleji bwula igu ọlẹ kọ wẹẹ wẹ ị-ịlahị, ọ ka “nwụ ọng myị ọng uri kpẹẹkpẹẹ jaabwọ ká abwẹla nyamwụ la bala jaabwọ ka ọhọhọ nyamwụ la.” IJihova ka cheje kpakpa, ma ọ tị ka mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ụka ká ọbaba nya ọọwa á ji. Lẹ áhị baba nyọka ya ẹnẹnẹhẹ ­nyori angịhyẹ-ẹ́ ka wuleji bwula igu ka lẹka, kẹnẹ-kẹnẹ kori kahị jẹ́ nyori ịBayịbụụ ya ịnyị lẹ mẹ ịnyị!

“AGABA Ọ-CHEJE ỌTỤKA-ỌTỤKA NYA ALODEHE WUU” KA “CHEJE ỌCHỊLA-CHỊLA”

17. Ịyẹ à tị́ ka họ ta angịlẹ kị gbu ị-ịlahị?

¹⁷ Bwu ụka ọlẹ ká Adam bala Iivu yẹjula Olegu Onyobyi ẹ-ẹpwụ nya ọ-la egbeju ọngịrị ta iJihova Ohe Oluhye, ụnọ ­uku-uku nya angịnyị gbu kẹhị-kẹhị lẹ. Oluji nyahị ko ri “igu” du ká ọpyị ri iyo nya angịnyị tata lẹ! (1 Kọr. 15:26) Ẹhị ọrịrịị-rịrị oyina à tị́ ji ha angịwẹ wuu? Angị ịmanyị-ịmanyị ẹ-ẹpwụ nyaa, lala angị 144,000 kị ri aanịna nya iJisọsị ka wuleji bwula igu ka epwoohe ka la ọhịhị ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ ta ayịreji ẹnẹnẹhẹ kaka. (Ọwụ. 14:1) Iru nya alẹng bala anyang  ịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ, ká iJihova háa ka tịrẹkpẹ wẹ ọhịhị ụka nya “owuleji bwula igu . . . nya alabwẹla ọnyịịla,” ị tị ka kịnyaa la ọhịhị gboyi myị́ oyi odehe kori kị kịnyaa la abwẹla ọnyịịla nyaa lụka nya Eji Ọkpakpa nya ịKịayịsị ọla Ẹka Ụnọ bala ụka nya ọmayẹ ohyẹẹkpẹ. (Dan. 12:13; Hib. 12:1) Lụka nya Eji Ọkpakpa ọla Ẹka Ụnọ ọwẹ ịnyịnyị, “alabwẹla onyobyi”—kị ri angịlẹ kị gbịgba ha iJihova ẹnẹnẹhẹ lẹka bala ‘angị họ abwẹla ọtịpyọ’—ka la iwe nyọka yẹda kaka ri anchẹ ịkpẹẹkpẹẹ ha iJihova. (Luk. 23:42, 43) Ma, angịhyẹ ji ịlẹ ká ọkwọ nyaa lụmẹ, ị tọchị-tọchị cheje nyọka la egbeju ọngịrị ta iJihova bala obyi omeme nyamwụ, ọwa ịnyịnyị tị cheje nyori owuleji bwula igu nyị́ ka ji haa ka gbangbang.—Luk. 12:4, 5.

18-19. (a) Ịyẹ tị́ du kahị ka dahịhile eje ọlala nya iJihova u-uhye nya angịlẹ kị gbu? (Ayịsaya 55:8, 9) (b) Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọkịla?

¹⁸ Ahị la ọ-jẹ myịmyị ọlam-ọlam ugbẹnyị nyori eje ọnyị myị́ ọnyị ká iJihova á chị u-uhye nya ọngịnyị kaa la kpẹẹkpẹẹ lẹ? Ee! Jaabwọ ká Ebiraham jẹ́ yẹẹyẹẹ, iJihova à ri Ohe ọlẹ kọ la kpẹẹkpẹẹ, kọ jẹ́ ẹla gụgụ wuu, kọ myị̀ la ahyẹẹrwẹrwa, bala o-ri “agaba ọ-cheje ọtụka-ọtụka nya alodehe wuu” lẹ. Ọ chụ ọnyị nyamwụ bala ọ-mẹ ang jọ́ọ nyọka la angịnyị wuu eje lẹ. (Jọn. 5:22) IJihova tụ́ iJisọsị jẹ́-ẹ yẹ ọkịlẹtụ nya ọngịnyị. (Mat. 9:4) Lẹ ụka kị la ọngịnyị eje, ị kaa họ ẹla “ọchịla-chịla” pyii lẹ!

¹⁹ Ahị cheje nyọka dahịhile iJihova bala eje ọchịchị nyamwụ wuu mẹ. Ahị jẹ́ nyori áhị nwà ọ-ka la eje ka—ma ọwa nwà! (Wa Ayịsaya 55:8, 9.) Ọọwa dudu kahị dahịhile iJihova bala ọnyị nyamwụ iJisọsị nyọka cheje ọnyị myị́ ọnyị wuu lẹ. Ahị tị jẹ́ ịnyịnyị nyori iJisọsị Adịrahụ nyahị, ja gbịla ahyẹẹrwẹrwa bala ẹla ọ-họ kpakpa nya Adamwụ kpẹẹkpẹẹ. (Ayị. 11:3, 4) Ẹlịyẹ ahị tị ka jẹ́-ẹ ya u-uhye nya eje ọlala ọla ụka nya akama ọtụka okpelego? Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ ka? Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́? Ang ọjẹ́jẹ ọkịla ka wẹ ịtọ ẹla ịwẹ.