1. Ịyẹ iJisọsị à tị́ ja ka họ lụka okpii?

 AHỊ jam hịhị lụka ọlẹ ká ang ja ka yẹda ụ-ụgbẹyị ọkpọnchị! Lụka okpii, iJisọsị ka la ọng myị́ ọng ọlẹ kọ ji la ọhịhị eje. IJisọsị chabwọ nya ang ịlẹ kị ka họ ụka ká eje ọlala ọọwa á ju chwẹẹ. Ọ ya “ang o-ju ẹjẹẹ” ịlẹ kị lala ọmwụ ọyẹyẹ u-uhye nya ijata ojiji nyamwụ bala ụka ká “ọmyịmyị nya odehe ọlẹ ka pwụ eji” ha angịjụgbẹyị nyamnwụ. (Mat. 24:3) Ị da ọmwụ ọyẹyẹ ị-ịwa ju a-apwụ nya ịMatiyu egbeju 24 bala 25 bala ịMakị egbeju 13 bala iLuku egbeju 21.

2. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ? Ịyẹ tị́ du ká ọọwa ka dahị ụbwọ?

² IJisọsị kpa oja ị-chụ pwokwita ịta ịhyẹ ya ẹla nyọka dahị ụbwọ nwụlanọ. Ẹla nyamwụ ọọwa tị lala ọna ọdada hahị. Ẹla ị-ịwa ri oja ọ-chụ pwokwita nya ịkpịlọ bala embiri, ịyẹẹnọ angị jẹ́ ẹla bala aluchi, bala okpoko ụnọ. Ọnyọnyọọnyị nya oja ịwẹ dahị ụbwọ nyọka yẹ jaabwọ ká abwẹla nya ọngịnyị ka gu abwọlẹ ká iJisọsị ka lọọ eje. Jaabwọ kahị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ oja ị-chwụ pwokwita ịwẹ, ahị yẹ ẹhị reeji nya ang ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu ụwa bala abwọlẹ kahị ka kpa họ ụkụrwọ. Oja ọhọhẹ ọlẹ kahị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ri ịnya ịkpịlọ bala embiri.

ỊKPỊLỌ BALA EMBIRI

3. Ụka oyina iJisọsị à tị́ ka la angịnyị eje?

³ Ẹ-ẹpwụ nya oja ọ-chụ pwokwita nya ịkpịlọ bala embiri, iJisọsị chabwọ nya eje ọlẹ kọ ka la angịlẹ kị la iwe nyọka wo oja ọnyịịla bala ọ-ka da aanamwụ ịlẹ ká Ohe ya idu wụ́ ụbwọ. (Mat. 25:31-46) Ọ ka cheje ọwẹ lụka nya “akama ọtụka okpelego,” ene ká Amagẹdọn ka dọmwụ. (Mat. 24:21) Jaabwọ ká ọngọ gbikpịlọ kaa chị ịkpịlọ ebwo hi embiri, iJisọsị ka chị angịlẹ kị kaa da angịnyị nyamwụ ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ụbwọ, ebwo hi angịlẹ kị họ ịnyị ka.

4. Jaabwọ ká Ayịsaya 11:3, 4 ya, ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJisọsị ka la angịnyị eje ụ-ụgbẹyị ọ-la kpakpa? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ ịnyịnyị.)

 ⁴ ỊBayịbụụ mẹjẹ nyori ụka ká iJisọsị ka leje ha iJihova, ọ ka la angịnyị eje ụ-ụgbẹyị ọkpakpa. (Wa Ayịsaya 11:3, 4.) Ọ kaa wụla abwẹla, ọhọhọ, bala ẹla oyaya nya angịnyị yẹ, tụ́ abwọlẹ kị kaa kpa aanamwụ ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́. (Mat. 12:36, 37; 25:40) IJisọsị ka jẹ́ angịlẹ kị chẹkpẹ ju aanamwụ ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ bala ụkụrwọ nyaa. a Ụgbẹyị ọkpọnchị ọhẹ ọlẹ ká angị lala ịkpịlọ kaa bwu da aanịna nya ịKịrayịsị ụbwọ ri ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. Ọ ka wa angịlẹ kị kaa dụbwọ ụ-ụgbẹyị ọwẹ nya “alabwẹla ọnyịịla” bala ọ-ya iwe nya “ọhịhị ọmyịmyị-ka” haa odehe ọlẹ. (Mat. 25:46; Ọwụ. 7:16, 17) Ahị ọwawa ọtụka-ọtụka à nụwa gba angịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ pwụ ocheju lẹ! Bwula ọ-kpa ọmyịmyị nyaa kpọọ lụka nya akama ọtụka okpelego bala ụka kọ chịpwụrụ kpá, ẹnyị nyaa ka jẹ́-ẹ juwa ẹ-ẹpwụ nya “ụpwụ nya ọhịhị.”—Ọwụ. 20:15.

5. Ẹlịyẹ oja ọ-kpịta nya ịkpịlọ bala embiri à tị́ juhị ọhụ nyọka họ? Owo anyị à tị́ ka kpa ẹla ọọwa họ ụkụrwọ?

⁵ Maga ká họ kpẹẹkpẹẹ bala o-godayị giri-giri. Oja ọ-kpịta nya iJisọsị u-uhye nya ịkpịlọ bala embiri ya ẹla ka ẹga nya angị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị odehe ọlẹ gụgụụgụ. Ị kaa mẹjẹ nyori ị la ọmyịmyị bwula ọ-da aanịna nya ịKịrayịsị ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ bala o-godayị giri-giri ẹ-ẹpwụ nya ihi ojuju nya ọnchẹ ọ-jẹ́ ẹla ọlẹ ká iJisọsị chụ. (Mat. 24:45) Ma angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka ka epwoohe tị baba nyọka kpa ọna ọdada ọla oja ọ-kpịta ọwẹ họ ụkụrwọ ịnyịnyị. Ịyẹ tị́ du? Chajị iJisọsị kaa ya ẹhị reeji nya abwẹla nyaa, ịrya nyaa, bala ẹla oyaya nyaa. Ịwa ịnyịnyị baba nyọka họ kpẹẹkpẹẹ. IJisọsị dọmwụ ja oja ọ-kpịta imiiye ịkịla ịlẹ kọ kpa da angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ọna kpangga. Oja ọ-kpịta ịịwa juwa ụ-ụpwụ nya ịMatiyu egbeju 25 ịnyịnyị. Ahị ya ẹla u-uhye nya oja nya ịyẹẹnọ ị-jẹ́ ẹla bala aluchi ugbẹnyị wẹẹ.

ỊYẸẸNỌ Ị-JẸ́ ẸLA BALA ALUCHI

6. Ányị ịyẹẹnọ angị ịrụ à tị́ bwu mẹjẹ nyori ị jẹ́ ẹla? (ỊMatiyu 25:6-10)

⁶ Ẹ-ẹpwụ nya oja nya anyang ị-jẹ́ alẹng ka, iJisọsị ya ẹla nya ịyẹẹnọ iwo ịhyẹ ịlẹ kị kaka kụ ọlọyị gbe ọrụ-ahụ ọhẹ. (Mat. 25:1-4) Ịwa wuu la irya nyọka kpa ọrụ-ahụ chị ka ọhụhụ nya awụlẹ oyeye. IJisọsị ya angị ịrụ lẹpwụ nyaa nyị “jẹ́ ẹla,” angị ịrụ ịkịla ri “aluchi.” Anyang ịlẹ kị jẹ́ ẹla nwụlanọ bala ọ-kụ lahị. Ị nwụla ịlaa nọ nyọka dayị gbe ọrụ-ahụ jaabwọ myị́ abwọ kọ ka tata ka ba, kori kọ dọmwụ ka pwụ eji lodu wẹwẹ. Lẹ, ị kpa otinika ọlẹ kọ ka wuru ahịgboo haa ụka ká ukpowu-ú chị. Ị dọmwụ kpa ida ọkịla ba ịlaa, chajị kori ká ọrụ-ahụ á ka tata ị́ jẹ́ ka lẹ. Lẹ ị nwụla ịlaa nọ yẹẹyẹẹ ká otinika nyaa ka jẹ́-ẹ juwa wuru. (Wa ịMatiyu 25:6-10.) Ụka ká ọrụ-ahụ pwụ eji, anyang ị-jẹ́ ẹla ịịwa bọọ rụ ka ọhụhụ nya awụlẹ oyeye ọọwa. Ụ-ụgbẹyị ọ-la ịnyịnyị, Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ kị kụ giri-giri bala ọ-kpa ọmyịmyị nyaa gbee da ụka ká ịKịrayịsị ka warị, ka yẹ jula iJisọsị, kọ ri Ọrụ-ahụ, ụ-ụwa ị-Ịpyị-Adịrahụ nyamwụ ọla epwoohe. b (Ọwụ. 7:1-3) Anyang ịlẹ kị ri aluchi tị bẹẹ?

7. Ịyẹ à tị́ họ ta ịyẹẹnọ ịrụ ịlẹ kị ri aluchi? Ịyẹ à tị́ du?

⁷ Anyang ịlẹ kị ri aluchi á nwụlanọ lala ịlẹ kị jẹ́ ẹla ụka ká ọrụ-ahụ pwụ eji ka. Otinika nyaa ja ka mịrị ụka ọwẹ lẹ, ị́ tị kpa ida ọkịla  ba ịlaa ka. Ụka kị wo nyori ọrụ-ahụ ja ka pwụ eji lẹ, ị rụ kaka ra ida lẹlẹ. Ị́ nya ene ká ọrụ-ahụ lẹẹ pwụ eji kaka. Ọọwa lẹ, “ịyẹẹnọ ị-jẹ́ ẹla angị ịrụ ịlẹ kịịwa ayịdang nwụlanọ gbe ọrụ-ahụ onyeewe, a bọọ rụ kele ka ẹpwụ nya ọjịra-jịra nya ang oriri nya ahụ oyeye ọọwa lẹ, ayịdẹpwa a tụ ụgbẹyị ku yaa dada lẹlẹ.” (Mat. 25:10) Ụka ohyẹẹkpẹ ọlẹ ká anyang aluchi nyà kị tịtọ nyọka juka ube, ọrụ-ahụ byaa yẹkẹẹ: “Am jẹẹnụ kpong-kpong ka.” (Mat. 25:11, 12) Anyang ịwẹ á nwụlanọ nyọka godayị gbe ọrụ-ahụ tata jaabwọ kọ ka baba ka. Ẹlịyẹ angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ à tị́ ka jẹ́ bwu ẹlẹwẹ?

8-9. Ẹlịyẹ angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ à tị́ ka jẹ́ bwu oja ọ-kpịta nya ịyẹẹnọ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁸ Nwụla ịlọng nọ bala ọ-kụ lahị. IJisọsị wẹẹ ya nyori angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ka la ebwo imiiye—ebwo ọhẹ ka ri angị nwụlanọ nyọka dayị gbe ụka ká iJisọsị ka wẹ la ụka nya akama ọtụka okpelego, ká ebwo ọkịla ka ri angị nwụlanọ ka ịnyị? Ehe. Ọkọkọ nya ọọwa, ọ wẹẹ wụlẹ ẹla ọlẹ kọ ka họ ta angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ kori kị nwụlanọ nyọka bọhụ pwụ ocheju ka ịnyị. Kori kị nwụlanọ ka, ị́ ka ye uri nyaa myị́ ka. (Jọn. 14:3, 4) Ẹ-ẹla nya ayịlọ à wẹ ka! Kori kahị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka ka epwoohe lee ọ-ka jam odehe ọlẹ, ahị ka kụ irya ju ọna ọdada ọla oja ọ-kpịta nya ịyẹẹnọ ịwẹ. Ọngọngọọng nyahị baba nyọka kụ lahị bala ọ-nwụlanọ nyọka bọhụ pwụ ọbaba.—Mat. 24:13.

⁹ Nyọlẹ ká iJisọsị ja oja nya ịyẹẹnọ ịwẹ kpá nyọka mẹjẹ nyori ọbaba ji nyọka nwụlanọ bala ọ-kụ lahị, o ja oja ọ-kpịta ọkịla u-uhye nya okpoko. Oja ọ-kpịta ọọwa ya ẹla u-uhye nya ọbaba nyọka họ ụkụrwọ la ọngịrị-ọngịrị.

ỤNỌ NYA OKPOKO

10. Ányị anchẹ imiiye à tị́ mẹjẹ nyori ị họ kpẹẹkpẹẹ? (ỊMatiyu 25:19-23)

¹⁰ Ẹ-ẹpwụ nya oja nya ụnọ nya okpoko, iJisọsị ya ẹla rụ anchẹ imiiye ịlẹ kị họ ẹla kpẹẹkpẹẹ ẹ-ẹga nya ayịbaba nyaa bala ookpokpo ọlẹ kọ họ ịnyị ka. (Mat. 25:14-18) Anchẹ imiiye họ kpẹẹkpẹẹ bwula ọ-họ ụkụrwọ la  ọngịrị-ọngịrị nyọka ye okpoko gụ́ ọọwa ha ayịbaa. Ene kọ ka rụ ka anyị, ọ ya ụnọ nya okpoko haa. Okpoko ọọwa lụmẹ ọtụka-ọtụka. Anchẹ imiiye ịkpẹẹkpẹẹ họ ụkụrwọ la ọngịrị-ọngịrị bala ọ-kpa okpoko ọọwa họ ang la ẹla ọjẹ́jẹ. Ịyẹ à tị́ ri ocheju nya ọọwa mẹ? Ụka ká ayịbaa ka nya wẹẹ, ị ye okpoko mwụ aba ba ọlẹ kọ ya haa lẹ. Ayịbaa daa ọlẹẹkwaa, ị tị ‘juka ẹpwụ nya ọkẹkẹnị ọchịchị nya ayịbaa’ ịnyịnyị. (Wa ỊMatiyu 25:19-23.) Ma ọnchẹ ọhata ọwa tị bẹ? Ịyẹ ọ tị́ kpa okpoko ọlẹ ká ayịbamwụ ya họọ họ?

11. Ẹlịyẹ à tị́ họ ta ọnchẹ “ọtụbwọ”? Ịyẹ à tị́ du?

¹¹ Ọnchẹ ọhata ye ụnọ nya okpoko ookpokpo, ma ọ tị ri “ọtụbwọ.” Ayịbamwụ ya ahị guru kọ ka kpa okpoko ọwẹ họ ụkụrwọ la ẹla ọjẹ́jẹ. Ma ọkọkọ nya ọọwa, ọ kpa ka chị ụjẹ ju eji. Ụka ká ayịbaba nyaa nyà, ọnchẹ ọwẹ á la apyobwuna ọhẹ da uhye ọ ka ya ha ayịbamwụ ka. Ọnchẹ ọwẹ á la irya ọnyịịla ka. Ọkọkọ kọ ka ya ụbwọ beji nyọlẹ kọ ri apyobwuna ọhẹ ha ayịbamwụ ka, ọ wụrụ ayịbamwụ nyị “ọngọ lujwo” ododu. Ẹla nya ọnchẹ ọwẹ á há ayịbamwụ ka. Da ọọwa u-uhye, ị ye okpoko ọọwa bwu ụbwọ nyamwụ ene kịị kwọọ rụ hi ẹpwa nya ayịbaba ọwẹ.—Mat. 25:24, 26-30.

12. Owo anchẹ imiiye ịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ à tị́ ku ọmwakpa alẹ?

¹² Anchẹ imiiye ịlẹ kị họ hiigu wẹ ku ọmwakpa nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́. Ayịbaba, ko ri iJisọsị, wụraa nyọka ‘ju ka ẹpwụ nya ọkẹkẹnị ọchịchị okpori-kpori nya ayịbaa tọọ.’ Ị ka ye uri nyaa ọla epwoohe, bwula owuleji bwula igu nya ọgbanyẹ. (Mat. 25:21, 23; Ọwụ. 20:5) Ma ọgụ-ẹpẹtẹ ọtịpyọ nya ọchẹ ọtụbwọ rị ụbwọ ọ-gbile ụrụ ha angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́?

13-14. Ẹlịlẹ angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ à tị́ jẹ́ bwu oja ọ-kpịta nya okpoko ụnọ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹³ La kpịra-kpịra. Jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya oja ọ-kpịta nya anyang ịyẹẹnọ, oja nya okpoko ụnọ á mẹjẹ nyori iJisọsị wẹẹ ya nyori angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ nyị ka tụbwọ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ọ wẹẹ wụlẹ ẹla ọlẹ kọ ka họ kori kị nyiri ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọhọhọ nyaa  ịnyị. Ọ ka lujwo haa nyọka họ kọ ka laa kpakpa nyori ‘Ohe Oluhye à be ẹkọ wụraa bala ọ-chwaa’ lẹ, ọọwa tị ka du ká Ohe-é ka ya iwe da haa nyọka jụ ka ẹpwụ nya Ịpyị-Adịrahụ ọla epwoohe ka.—2 Pit. 1:10.

¹⁴ Oja nya anyang ịyẹẹnọ bala ịnya okpoko ụnọ ịlẹ ká iJisọsị kpa chụ pwokwita họ kọ la gede-gede nyori Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ wuu ká Ohe ya ida wụ́ ka nwụlanọ bala ọ-gbeji pyii, bala ọ-ka la kpịra-kpịra ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọhọhọ. Ma iJisọsị ya ẹla ọkịla ọhẹ ọlẹ kọ ka ri ụbwọ o-gbile ụ-ụrụ ha Angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ wẹẹ? Ee, ọ họ ịnyị! Ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya ụ-ụpwụ nya ịMatiyu 24:40, 41 gu eje ohyẹekpẹ ọlẹ kị ka la angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ịnyịnyị.

OWO Ị TỊ KA “KPA RỤ”?

15-16. Ányị ịMatiyu 24:40, 41 à tị́ da angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ụbwọ nyọka yẹ ọbaba nyọka gbeji giri-giri?

¹⁵ Ene ká iJisọsị lẹẹ ja oja ị-chụ pwokwita ịta ịwẹ, ọ chabwọ nya eje ohyẹẹkpẹ ọlẹ kị ka la angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ nyọka jẹ́ ọngọlẹ kọ họ hiigu. Ọ ya ẹla nya alẹng imiiye kị ka juwa họ ang ẹ-ẹrụ bala anyang imiiye ịlẹ kị ka juwa go ang i-igo. Alẹng ịwẹ lala o-ri nyị ja họ ụkụrwọ ookpokpo, ịnyịnyị ọ tị la ẹ-ẹga nya anyang ịwẹ lẹ, ma iJisọsị ya nyori nyị ka “hu ọngọhẹ nyaa kpa rụ hi ọngọkịla.” (Wa ịMatiyu 24:40, 41.) Ọọwa lẹ o byi angịjụgbẹyị nyamwụ yẹkẹẹ: “Anụ juwa gbeji giri-giri mẹ! Chajị anụ ayịdang á jẹ́ ẹnụtụrụ ọọwa ọlẹ ká Ọngọlanụ ka warị kpangga ka.” (Mat. 24:42) IJisọsị ya ẹla ụma ọlịnyị ụka kọ ja oja ọ-kpịta nya anyang ịyẹẹnọ kpá. (Mat. 25:13) Ẹla ịwẹ da ori wu awụlẹ? Ọ ka lịnyị myị́. Angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ịnyịlẹhị kị tị họ kpẹẹkpẹẹ ị ka “kpa rụ” lẹ, ịwa iJisọsị à ka ye jụ ka Ịpyị-Adịrahụ ọla epwoohe lẹ.—Jọn. 14:3.

¹⁶ Maga ká kụ lahị. Ọngọnyị kọ gbeji giri-giri lẹpwụ nya angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ka, Ohe-é ka kpọọ kaka jịra bala angịlẹ kọ “chụchụ ha ịlọmwụ” ka. (Mat. 24:31) Angịlẹ wuu kị tị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyoka hịhị odehe ọlẹ ka kụ la ahị kị ka gbeji giri-giri ịnyịnyị.

17. Kori ká iJihova á chụ angịhyẹ lụka nyahị, ịyẹ tị́ du ká ọọwa á ka ri ẹla nyahị ka?

¹⁷ Ahị jẹ́ iJihova yẹẹyẹẹ lẹ, ahị kaa dahịhile eje ọchịchị nyamwụ. Kori kọ chụ nyọka ya ida wụ́ angịhyẹ la ẹka ịkpanjẹ aalẹ, áhị ka chuko u-uhye nya ọọwa ka. c Ahị ka kpịtịya nya angịlẹ ká iJisọsị ya ẹla rụ nyị họ ụkụrwọ lụka nya awa iwo kụrụ ookpokpo, lee oje ịrụ, ẹ-ẹpwụ nya oja ọ-kpịta nya ẹrụ ọlẹ ká iJisọsị ja. (Mat. 20:1-16) Angịlẹ kị wụrụ lụka ohyẹẹkpẹ ye uri ta angịlẹ kị wụrụ jene meme. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, ụka myị́ ụka ká Ohe á chụ nyọka ya ida wụ ọngịnyị, ị ka ye uri nyaa e-epwohe kori kị kpa ọmyịmyị nyaa kpọọ.

KE ỤRỤ WO ỌNA ỌDADA

18-19. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ẹpwụ nya oja ịkpịta ịlẹ kahị kụ ẹhị yẹ wẹ?

¹⁸ Ẹlịyẹ ahị tị́ kụ ẹhị yẹẹ wẹ wuu? Ẹ-ẹga nya angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị gboyi myị́ oyi odehe, oja ọ-kpịta nya ịkpịlọ bala embiri ya ẹla u-uhye nya ọbaba nyọka godayị giri-giri ha iJihova—lẹẹlẹẹ bala ụka nya akama ọtụka okpelego ọlẹ kọ ka wẹ. Lụka ọọwa, iJisọsị ka ya eje rụ angịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ kpụ ị ka chịla nyọka “ju ka ẹpwụ nya ọhịhị ọmyịmyị-ka.”—Mat. 25:46.

¹⁹ Ahị tị kụ ẹhị yẹ oja ọ-kpịta imiiye ịkịla ịlẹ kị ri ọna ọdada ha angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ịnyịnyị. Ẹ-ẹpwụ nya oja ọlẹ ká iJisọsị ja u-uhye nya anyang ịyẹẹnọ, angị ịrụ lẹpwụ nyaa mẹjẹ nyori ị jẹ́ ẹla. Ị nwụlanọ bala ọ-kụ lahị, ju ịlaa agidi nyọka dayị gbe ọrụ-ahụ jaabwọ  myị́ abwọ kọ ka tata ka ba. Ma ịyẹẹnọ ịlẹ kị ri aluchi á nwụla ịlaa nọ ka. Lẹ ọrụ-ahụ pwa la ọ-ya iwe da haa kị ka ju ka ẹpwụ nya ọhụhụ nya ang oriri nya ahụ oyeye. Ahị ịnyịnyị ka nwụlanọ nyọka dayị jaabwọ myị́ abwọ kọ ka tata ka ba ene ká iJisọsị ka ta odehe ọlẹ ayịreji. Ịnyịnyị, ẹ-ẹpwụ nya oja ọ-kpịta nya iJisọsị u-uhye nya okpoko ụnọ, ahị kụ ẹhị yẹ anchẹ imiiye ịkpẹẹkpẹẹ ịlẹ kị la kpịra-kpịra ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọhọhọ. Ị họ ụkụrwọ la ọngịrị-ọngịrị ha ayịbaa du ká ẹla nyaa kpọọ ịpyọ. Ma, ọ tị pwa ọnchẹ ọtụbwọ. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́? Ahị ka kịnyaa la ụkụrwọ nya iJihova gbee da ka ocheju. Ohyẹẹkpẹ, ahị kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ baba nyọka gbeji giri-giri chajị ká iJisọsị ka jẹ́-ẹ “kpaa rụ” ka ye uri nyaa ọla epwoohe. Ị kaa ya ẹhị rịrị la ila ọchịchị gbe ụka ọlẹ kị ka kpaa kaka la “ọtụchawụlẹ” bala iJisọsị ụ-ụwa e-epwoohe. Ụka ká ẹwụ nya Amagẹdọn á myị́ kpá, ị ka ri ahụ nya iJisọsị lụka nya ahụ oyeye nya Ọnyị ọkpịlọ.—2 Tẹs. 2:1; Ọwụ. 19:9.

20. Ịyẹ iJihova à tị́ ka họ ha angịlẹ kị ke ụrụ wo ọna ọdada nyamwụ?

²⁰ Ịlẹhị lẹ eje ọlala ọwẹ wẹẹ wẹ la agaga lẹ, ma áhị la ịngịhyẹ ka juhi ka. Kori kahị kpa ọmyịmyị nyahị kpọọ lẹ aalẹ, Adahị ọla epwoohe ka ya “ọngịrị ọgụgụ ọtụka” nyamwụ hahị chajị kahị ka jẹ́-ẹ “ye ọngịrị ọ-ka kpa kụrụ [bala ọ-ka] godayị kpakpakpa gbee pwụ ụka nya ọwẹwẹ nya Ọnyị nya ọngịnyị ehe.” (2 Kọr. 4:7; Luk. 21:36) Kori ká ahị ọdahile nyahị á ri ọ-ka ka epwoohe lee ọ-ka hịhị odehe ọlẹ, ẹla nyahị ka kpụ Ohe ịpyọ kori kahị ke ụrụ wo ọna ọdada ịla oja ọ-chụ kpịta nya iJisọsị. Nyọlẹ ká iJihova ri ọlọnahị wẹẹ, ọ ka myị ahị ka juwa ẹ-ẹpwụ nya angịlẹ kị ‘da ẹnyị nyaa ụ-ụpwụ’ nya ọhịhị.—Dan. 12:1; Ọwụ. 3:5.