1-2. Ịyẹ tị́ du ká iJihova họhị nyọka chị ọkẹkẹnị ụka kahị hu ha angịkịla?

 AHỊ kaa chị ọkẹkẹnị ụka kahị hu ha angịkịla gụ́ ụka kahị ye bwu ẹga nyaa. Abwọlẹ ká iJihova họhị à wẹ lẹ. (Ụkụr. 20:35) Ọọwa ri áhị kaa chị ọkẹkẹnị ụka ká angịkịla á gahị āhị ka ịnyị? Ehe. Ahị wuu kaa chị ọkẹkẹnị ụka kị gahị āhị. Ma, ahị kaa chị ọkẹkẹnị gụ́ ụka ko ri ahị kahị hu ha. Ọ tị há lụmẹ nyọlẹ ká iJihova họhị ụ-ụgbẹyị ọlịịwẹ. Ịyẹ tị́ du?

² Chajị nyọlẹ ká iJihova họhị ịịwẹ wẹẹ, ahị ka jẹ́-ẹ họ ahị ka chị ọkẹkẹnị gụ́ ọọwa. Ahị kà jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị gụ́ ọọwa bwụla ọ-mwahị nya agbẹyị ịlẹ kahị ka jẹ́-ẹ hu ha angịkịla. Ọ́ há lụmẹ nyọlẹ ká iJihova họhị ụ-ụgbẹyị ọlịịwẹ ka?—Eje. 139:14.

3. Ịyẹ tị́ du kị chabwọ nya iJihova lala “Ohe Oluhye ọlẹ kọ ri ọngịnyị nya ahị ọwawa,” lee ọkẹkẹnị?

³ ỊBayịbụụ ya nyori o-hu ha nyị kaa kpa ọkẹkẹnị wẹ ọngịnyị, lẹ ọ́ lahị ẹbyẹbyị lụmẹ ka, chajị ịBayịbụụ chabwọ nya iJihova lala “Ohe Oluhye ọlẹ kọ ri ọngịnyị nya ahị ọwawa,” lee ọkẹkẹnị. (1 Tim. 1:11) IJihova à ri ọngọlẹ kọ hu ha họhẹ-họhẹ lẹ, ọngọngọhẹ-ẹ́ tị ji ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ hu ha lala ọwa kaka. Ọlẹrụ ịPọlụ ya nyori, ‘ẹ-ẹpwụtụbwọ nya Ohe Oluhye ọhịhị bala ọngịrị ọ-kpa họ ụkụrwọ bala irya nya ọngịnyị ehe ọlẹ kahị la wuu à bwu lẹ.’ (Ụkụr. 17:28) Ọnọọkịla á juwa ka, “ang o-hu ha ọnyịịla ọnyị myị ọnyị wuu bala ang ọgahị ọkpẹẹkpẹẹ ọlẹ wuu kaahị angịnyị ehe kaa la lẹ,” ẹ-ẹga nya iJihova, ọ kaa bwu hireji lẹ.—Jem. 1:17.

4. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka yé ọkẹkẹnị gụ́ olene?

⁴ Ahị wuu kaa tịtọ nyọka yé ọkẹkẹnị ọlẹ ko ji ẹpwụ nya o-hu ha gú ọwa-ọwa. Ahị ka jẹ́-ẹ họ ịnyị bwụla o-hu ha pyẹ ụbwọ maa lala iJihova. (Efe. 5:1) Jaabwọ kahị wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ abwọlẹ kahị ka bwu gbịla iJihova ẹ-ẹpwụ nya o-hu ha, ya ẹhị reeji nya ang ọlẹ ká ka họ kori kọ lang lala o-ri ọnahị ọhọhọ nyang á kaa myị angịnyị lẹhị ka. Ọ-họ ịnyị ka dahị ụbwọ nyọka kịnyaa la o-hu ha bala ọ-ka yé ọkẹkẹnị ọlẹpwụ nyamwụ.

 HU HA LALA IJIHOVA

5. Ang nya ugbinyịrọ iyina iJihova à tị́ kaa ya hahị?

⁵ Agbẹyị iyina iJihova à tị́ kaa hu ha pyẹ ụbwọ maa? Kụ ẹhị yẹ ịmanyị-manyị lẹẹ wẹẹ. IJihova kaa ya ang nya ugbinyịrọ ịlẹ kahị baba hahị. Ụ-ụka wuu ahị kaa lang lụmẹ-lụmẹ ka, ma ahị tị ji iJihova obe chajị iru nyahị kaa lang ịlẹ kahị baba. Ọ-chụ pwokwita, ọ họ chịkpẹẹ ahị yé ang oriri, ang ịkụrụ-kụrụ bala ẹga onune. (Eje. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) IJihova á kaa ya ang ịlẹ kahị baba hahị chajị nyori ọ ri ụkụrwọ nyamwụ lẹ kem ka. Ịyẹ tị́ du ká iJihova kaa họ ịbaba nyahị hahị tịtị?

6. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwụ ụpwụ nya ịMatiyu 6:25, 26?

⁶ IJihova kaa họ ịbaba nyahị hahị chajị nya ọháha ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nyahị. Kụ ẹhị yẹ omyi ẹla nya iJisọsị ọla ịMatiyu 6:25, 26 wẹẹ. (Wọọ.) IJisọsị kpa ang ịlẹ ká Ohe họ ya ẹla. IJisọsị ya ẹla rụ ịchịnụ, nyọlẹ kọ ya nyori: “Anụ dọmwụ yẹ ọchịnụ ọhẹ-lọhẹ kọ kaa wu ẹrụ lee o-juwa tọ ang ẹ-ẹrụ lee o-juwa hu ang bwu ẹrụ nyamwụ kpa kaka gu ukuna nyamwụ kpong-kpong ẹnẹnẹhẹ lẹ?” Wo ẹla ọlẹ kọ ya ba ọọwa ba lẹẹ: “Ohe Oluhye Adanụ olepwoohe tị wẹẹ kpaa la ang oriri ẹnụ myị́ ẹnụ wuu.” Ọọwa iJisọsị à tọ wo yẹkẹẹ: “Ọ ri ánụ jẹ́ kpong-kpong yẹkẹẹ, ịwa nyaa ri ang nya ịlẹhị ọ-kpụ ịnya ọtụka ị-ịlahị nya Ohe Oluhye gụ ịchịnụ ịwẹ ka?” Ẹlịyẹ ọ tị́ wẹẹ tịtọ kọ ka mẹjẹẹhị? Anchẹ nya iJihova ịlẹ kị kaa gbịgba họọ kpẹẹkpẹẹ jwoo apyobwuna gụ́ iyo ịkịla ịlẹ kọ họ. Lẹ kori ká iJihova á kaa kpahị ju iyo aalẹ, ahị la ahị ọdahile nyori ọ ka họ ịbaba nyahị hahị ịnyịnyị! Jaabwọ ká adịda kaa kpahị ju ugbiyegu nyamwụ, ịnyịnyị iJihova à kaa kpahị ju ugbiyegu nyamwụ la ọháha lẹ.—Eje. 145:16; Mat. 6:32.

7. Ụgbẹyị oyina ahị tị́ ka jẹ́-ẹ hu ha pyẹ ụbwọ maa lala iJihova? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁷ Lala iJihova, ahị ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ họ ịbaba nya angịkịla haa chajị nyori ị háahị. Ọ-chụ pwokwita, à jẹ ọọnahị ọlẹng lee ọnyang ọhẹ ọlẹ kọ baba nya ang oriri lee ang ọkụrụ-kụrụ? IJihova ka jẹ́-ẹ kpang họ ịbaba nyamwụ họọ myị́. Angịnyị jẹ́ anchẹ nya iJihova nya angị kaa da awụlẹ ụbwọ ụka ká ayịreji o-bwu agaga á họ. Ọ-chụ pwokwita, ụka ká ẹdụrụ nya COVID-19 kpehe, aanahị alẹng bala anyang ga ang iriri, ang ịkụrụ-kụrụ, bala ang ịkịla ha angịlẹ kị baba nyaa. Iru nya angịkịla hu okpoko ha chajị nya ụkụrwọ nyahị ọla odehe wuu. Ọọwa du ká ụbwọ ọdada nyahị jẹ́ wu aanahị ịla odehe wuu ọyị jaabwọ kọ baba lụka nya ayịreji o-bwu agaga. Aanahị ịlẹ kị hu ha wẹ kpa ẹla ọla ụpwụ nya Ala iHiburu 13:16 họ ụkụrwọ. Ụwa yẹkẹẹ:  “Anụ juwa yẹhị da ụkụrwọ ọnyịịla ọhọhọ bwee kpong-kpong ka. Lee, o-juwa deeri nyọka juwa da angịkịla ụbwọ yẹẹyẹẹ ka, ịnyịnyị. Chajị, abwẹla ọnyịịla ọhọhọ ịlịịwẹ wuu a ri ụma nya iya ọkịlaakịla ọlẹ kọ kaa kpụ Ohe Oluhye ịpyọ lụmẹ lẹ.”

8. Apyobwuna oyina ahị tị́ kaa yé bwu ọngịrị nya iJihova? (Ala iFilipayị 2:13)

⁸ IJihova kaa ya ọngịrị hahị. Ọ kaa kpụ iJihova ịpyọ nyọka ya ọngịrị ha anchẹ nyamwụ ị-la ọmyịmyị. (Wa Ala iFilipayị 2:13.) À raabwọ nya Ohe ọ-ka ya ọngịrị hang ká ka kụrụ ọmayẹ, lee ọ-ka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ẹnẹhẹ lẹẹ? Ọhẹka à tị ka raabwọ ká ka yé ọngịrị ọlẹ ká baba nyọka họ ụkụrwọ nya ahyẹẹnụ nyang myị́ ịnyịnyị ẹnẹhẹ lẹ. Ụka ká Ohe á wẹ abwọ ọrịrị nyang, à ka myị ju ọlẹrụ ịPọlụ, kọ da ụpwụ yẹkẹẹ: “Am ayịdang kaa jụ ang myị́ ang wuu họ myị́ bwula ụbwọ ọdada nya ịKịrayịsị Ọngọlẹ kọ kaa ya ọngịrị nyamwụ ham.”—Filip. 4:13.

9. Agbẹyị iyina ahị tị́ ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova bwula ọ-kpa ọngịrị nyahị da angịkịla ụbwọ? (Yẹ ifoto ịnyinyị.)

⁹ Ịlẹhị lẹ áhị la kpẹẹkpẹẹ ka, ma ahị ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova bwula ọ-kpa ọngịrị nyahị họ ụkụrwọ ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka da angịkịla ụbwọ. Ọ-chụ pwokwita, ahị ka jẹ́-ẹ da aanahị ịlẹ kị ri angịgbahị lee ọ-la ogogo nwa ka ụbwọ họ ụkụrwọ ịla ẹpwa lee ọ-ka ihi kaka rang haa. Kori ká iwe-ahụrụ nyahị ka ya iwe hahị, ahị ka da ụbwọ ẹ-ẹga nya Ube nya Ịpyị-Adịrahụ nyahị ọ-kpa cheri-cheri myị́. Ọngịrị nyahị ọ-kpa họ ụkụrwọ a-agbẹyị ịlịịwẹ kaa da angịkịla ịlẹ kị́ kaa gbịgba ha iJihova ụbwọ.

10. Ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ kpa ẹla ọla ọnụ nyahị ju angịkịla ọhụ?

¹⁰ A deeri ka, ẹla ọla ọnụ nyang ka jẹ́-ẹ ju angịkịla ọhụ ịnyịnyị. À ka jẹ́-ẹ kụ irya nya ọngọhẹ ọlẹ kọ ka yé ọhụ ojuju kori ká dọọ ọlẹẹkwaa ọlam-ọlam myị́? À jẹ́ ọngọhẹ ọlẹ kọ baba nya ẹjẹ ọkpụ́kpụ? Kori kọ la ịnyị, họ ká ọngọọwa a jẹ́ nyori à juwa nyọka dọọ ụbwọ. À ka jẹ́-ẹ ju ọngọlịnyị ụga, wụrọọ bwu ifon, ya ang āhị du kịlọọ, lee ọ-da ụpwụ du kịlọọ. A chuko u-uhye nya ẹla ọlẹ ká ka ya ka. Ẹla ọpyịnyẹng ọlẹ kọ bwu ọkịlẹtụ nyang ka ri ẹla ọlẹ ká ọọnahị ọọwa baba kpangga nyọka ya ụbwọ chị ọmyịmyị nyamwụ da ahyẹẹnụ ọkịla lee ọ-ka la ịlọmwụ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọlẹ kọ ji myị́.—Etu 12:25; Efe. 4:29.

11. Ányị iJihova à tị́ kaa kpa ẹla ọjẹ́jẹ nyamwụ họ ụkụrwọ?

¹¹ IJihova kaa ya ẹla ọjẹ́jẹ hahị. IJemsi da ụpwụ nyori: “Ó ri ká ọngọngọhẹ nyanụ á juwa kọ jẹ́ yẹkẹẹ, ọwa nyị́ la ẹla ọjẹ́jẹ lẹka lẹ aalẹ, ọngọọwa a bịlẹ Ohe Oluhye ẹla ọjẹ́jẹ mẹ. Ohe Oluhye Ọngọ ọnahị ọtụka ọlẹ kọ kaa hu ang ha angịnyị ehe la alibyi oyaya taa-ka, ka hu ẹla ọjẹ́jẹ ọọwa ha ọngọlẹ kọ bịlọọ pyii.” (Jem. 1:5) Ọwẹ mẹjẹ nyori, iJihova á kaa wu ẹla ọjẹ́jẹ  nyamụ kpa hiihi ka. Ọ kaa ga ọng myị́ ọng wuu. IJemsi myị́myị́ ya nyori, ụka ká iJihova á ya ẹla ọjẹ́jẹ ha angịnyị, ọ kaa ya haa “la alibyi oyaya taa-ka.” Ọ́ kaa tịtọ kọ ka lahị abwẹhẹ-abwẹhẹ nyori ahị ja bịlọọ nya ụbwọ ọdada ka. Ọ dọmwụ tịtọ kahị ka ja bịlọọ.—Etu 2:1-6.

12. Iwe oyina ahị tị́ la nyọka mẹ ang ọlẹ kahị jẹ́ jẹ angịkịla?

¹² Ahị tị bẹẹ? Ahị kaa gbịla iJihova bwula ọ-họ ká angịkịla ka jẹ́ ang bwu ẹla ọjẹ́jẹ nyahị? (Eje. 32:8) Angịnyị nya iJihova la iwe lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ kpa ang ọlẹ kị jẹ́ mẹjẹ angịkịla. Ọ-chụ pwokwita, ahị kaa mẹ ang jẹ angị inyeewe ẹ-ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. Angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa ju ugbodu bala angị myị ẹrụ tụ alẹng ịlẹ kị hu enyi Ohe, ụka kị ja mẹ ang jaa jaabwọ kị ka bwu họ ụkụrwọ nyaa ịla ọjịra-jịra. Angịlẹ kị tị jẹ́ ang yẹẹyẹẹ u-uhye nya ube ọnwụ-nwụ bala ọnwụla-nwụla kaa da ụbwọ mẹ ang jẹ angịkịla chajị kị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ẹ-ẹga nya ebe ị-kpa gbịgba nyahị ịnwụ-nwụ.

13. Ụka kahị ja mẹ ang jẹ angịkịla, ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ gbịla abwọlẹ ká iJihova kaa ya ẹla ọjẹ́jẹ ha angịnyị?

¹³ Angịlẹ kị kaa mẹ ụkụrwọ ọlịịwẹ jẹ angịkịla kaa maga nyọka gbịla abwọlẹ ká iJihova kaa ya ẹla ọjẹ́jẹ ha angịnyị. Kpịtịya nyori iJihova kaa ya ẹla ọjẹ́jẹ nyamwụ ha ọng myị́ ọng wuu. Lẹ ahị tịtọ nyọka mẹ ang ọlẹ kahị jẹ́ wuu jẹ angịlẹ kị wẹẹ jẹ́ ang bwu ẹga nyahị. Ahị ya ang ịhyẹ ịlẹ kahị jẹ́ kpịbaa la uhi nyori ọngọlẹ kahị wẹẹ mẹ ang jẹ ka wẹ ka ye iwe nyahị ka. Ịnyịnyị, ahị ka hwabwọ hi irya nyori: ‘Ọngọhẹ-ẹ́ mẹjẹm ka! O cheri kọ jẹ́ la ịlọmwụ mẹ.’ Angịnyị nya iJihova ọhẹ-lọhẹ á kaa kụ irya ọlịịwẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ahị kaa chị ọkẹkẹnị bala ọ-họ ịgịngịhyẹ ọlẹ kahị ka jụ họ myị́ nyọka mẹ ang jẹ angịkịla. (1 Tẹs. 2:8) Ahị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyori, “angịịwa tịtị ka jẹ́-ẹ kpa ẹla ọọwa kaka mẹjẹ angịkịla ịnyịnyị.” (2 Tim. 2:1, 2) Kori kahị wuu á ja mẹ ang ọlẹ kahị jẹ́ jẹ angịkịla, ahị bala angịlẹ kahị wẹẹ mẹ ang jẹ ka jẹ́ ẹla gụ́ ọọwa bala ọ-chị ọkẹkẹnị gụ́ olene.

ỤKA KỌ LALA O-RI ANG ỌLẸ KAHỊ HỌ Á MYỊ ANGỊKỊLA LẸHỊ KA

14. Ányị iru nya angịhyẹ à tị́ kaa họ ụka kahị haa ọnahị?

¹⁴ Ụka kahị ya ang ga angịkịla lee ọ-họ ang haa, ọgụgụ kori kọ ri aanahị alẹng bala anyang, ị kaa jihi obe ọhọhọ. Ị ka da ụpwụ wẹ ka jihi obe ọhọhọ lee ọ-kpa ụgbẹyị ọkịla mẹjẹ nyori ẹla nyahị myaa lẹhị myị́. (Kol. 3:15) Obe ojiji nyaa ọlịnyị kaa kpa ọkẹkẹnị wahị.

15. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kpịtịya ụka ká angịhyẹ á myị jihi obe ọhọhọ nya ọnahị ọlẹ kahị haa ka?

¹⁵ Ma ụka ọhẹ angịhyẹ á ka jihi ube ọhọhọ nya ang ịlẹ kahị họ haa ka. Ụka ọhẹ, ahị ka kpa ụka nyahị, ọngịrị nyahị, okpoko nyahị họ ang họ ọngịnyị wuu, ụka ọhyẹẹkpẹ ọ ka lala o-ri ang ọlẹ kahị họ á dọmwụ myị ọngọọwa lẹhị ka. Kori kọ la ịnyị ẹ-ẹga nyahị, ányị ahị tị́ ka họ chajị ká ọkẹkẹnị nyahị ka guhi byi lee ọ-ka chị ijima ka? Kpịtịya nya omyi ẹla ịla ụpwụ nya Ụkụrwọ nya Alẹrụ 20:35, ọlẹ kị gba egbeju nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ bwu. Obe ojiji nya angịnyị à du kahị kaa chị ọkẹkẹnị ụka kahị hu ha ka. Ahị ka jẹ́-ẹ chụ nyọka hu ha la ọkẹkẹnị kori ká angịnyị á mẹjẹ nyori ẹla nyahị myaa lẹhị ka wẹwẹ. Ịyẹ à tị́ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ? Kụ ẹhị yẹ agbẹyị ịmanyị-manyị lẹẹ wẹẹ.

16. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ kịnyaa la o-hu ha la ọkẹkẹnị?

¹⁶ Ya ẹhị rịrị ọ-ọka gbịla iJihova. Ọ kaa họ ang ịnyịịla ha angịnyị kori kị ji obe ọhọhọ lee ị jiji ka. (Mat. 5:43-48) IJihova chịhị ehe nyori kori kahị hu ha “la ọdahịhile ọ-ka yeye tịrẹkpẹ” ka, aalẹ “uri [nyahị] ka lụmẹ.” (Luk. 6:35) Lẹ, kori ká angịnyị á kaa jing obe ọhọhọ nya ang ịnyịịla ịlẹ ká họ haa ka alẹ, ọkịlẹtụ a kpụng enyi ka. Kpịtịya nyori iJihova ka nwụng uri chajị nya ang ọnyịịla ọlẹ ká wẹẹ họ nyọka da angịkịla ụbwọ, bala ọlẹ ká ri ọngọ kaa hu ha.—Etu 19:17; 2 Kọr. 9:7.

17. Ụgbẹyị ọkịla oyina ahị tị́ ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova ụka kahị ja hu ha? (ILuku 14:12-14)

 ¹⁷ Ang ọkịla ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ họ nyọka gbịla iJihova ụka kahị ja hu ha ri ọ-ka kpa ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya ụ-ụpwụ nya iLuku 14:12-14 họ ụkụrwọ. (Wọọ.) Kori kahị họ ang ọnyịịla ha angịlẹ kị ka jẹ́-ẹ họ ẹla ụma ọlịnyị ẹ-ẹga nyahị lee ọ-dọmwụ wụraa ẹpwa, ịgịhyẹ á tịpyọ ẹ-ẹpwụ nya ọọwa ka. Ma, kori kahị yẹ nyori ahị kaa hu ha angịkịla chajị ahị ya ẹhị rịrị nyọka yé ang tịrẹkpẹ bwụ ẹga nyaa bẹẹ? Kori kọ la ịnyị aalẹ, maga ká họ jaabwọ ká iJisọsị ya. Ọngọlẹ kahị jẹ́ nyori ọ́ lang ja nwụhị uri tịrẹkpẹ ka, ahị ka jẹ́-ẹ họ ọngọlinyị ụga myị́. Ahị ka chị ọkẹkẹnị chajị ahị wẹẹ gbịla iJihova. Irya ọlịịwẹ ọ-lala ka dahị ụbwọ du kahị ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọkẹkẹnị ọchịchị kori ká angịlẹ kahị họ ọnahị á mẹjẹ nyori ọ myaa lẹhị ka wẹwẹ.

18. Irya ọlanyị ahị tị́ ka la u-uhye nya aanahị ka? Ịyẹ à tị́ du?

¹⁸ A yẹ angịkịla lala angịlẹ ká ang kaa myị lẹhị ka lẹ ka. (1 Kọr. 13:7) Kori ka angịkịla á kaa mẹjẹ nyori ẹla nyahị myaa lẹhị ka, ahị ka tọ ịlọhị wo myị́: ‘Ang a myaa lẹhị ka wẹ ịlẹhị lẹ, lee ị tị́ deeri nyọka ji obe ọhọhọ ịnyị?’ Ọhẹka ẹlẹhẹ ka du myị́ kị jihi obe ọhọhọ jaabwọ kahị me irya ka. Angịhyẹ ji ká ẹla kaa myaa lẹhị yẹẹyẹẹ, ma ị tị jẹ́ jaabwọ kị ka yoo kpehe ka. Ọ ka laa oyoyi myị́, ọgụgụ kori kị ri angị la ang kaa hu ha angịkịla lụka ọkẹkpẹ. Ma kori ká aanahị alẹng bala anyang á háahị yẹẹyẹẹ, áhị ka kụ irya ọtịpyọ u-uhye nyaa ka, ma ahị ka kịnyaa la o-hu ha la ọkẹkẹnị.—Efe. 4:2.

19-20. Ịyẹ tị́ du ka ugbodu ojuju baba ụka kahị ja hu ha angịkịla? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁹ La ugbodu ojuju. Adịrahu iSolomọn da ụpwụ u-uhye nya ọnahị ọhọhọ yẹkẹẹ: “Hụ ajẹ ẹ-ẹrụ nyang pyẹ ụbwọ maa; ụka kọ nọ chẹẹ a ka ye wụ ọgwọgụ.” (Ọngọ. 11:1) Ẹlẹwẹ mẹjẹ nyori ọ ka tata ene ká angịhyẹ ka wẹ ka ji obe nya ang ọlẹ kahị họ haa myị́. “Ụka kọ nọ chẹẹ” angịhyẹ à kaa wẹ lẹ. Ọ la ịnyị ẹ-ẹga nya ọọnahị ọnyang ọhẹ.

²⁰ Ẹka lụmẹ-lụmẹ kẹkpẹ, ahụ nya ọngọ kpẹhị rịrị isekut ọhẹ da ịlẹta o-ju ọngịnyị ọhụ du kịla ọọnahị ọnyang ọhẹ ọlẹ kọ hu enyi Ohe kpanjẹ.  Ẹ-ẹpwụ nya ileta ọọwa, ọ jwoo ọhụ nyọka ya ụbwọ chị ọmyịmyị nyamwụ giri-giri. Nyọlẹ ká ẹka ineku chịpwụrụ kpá, ọọnahị ọnyang ọọwa wẹ ẹla ọlẹ kị da du wọọ yẹkẹẹ: “M̀ yẹ nyori m̀ baba nyọka da ụpwụ ọlẹ du tang nyọka ya jaabwọ ká dam ụbwọ kaka ba ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịlẹ kị chịpwụrụ wẹ, la ahụ ọ-dọmwụ jẹ́jẹ ka.” Ọ myị́myị́ yẹkẹẹ: “À da ala i-gu ọgịnyị o-olegu, ḿ tị ka jẹ́-ẹ deeri nya ịBayịbụụ ọlẹ ká da ụbwọ ka ẹnẹnẹhẹ kaka.” a Nyọlẹ kọ wụlẹ ya joo akama ịlẹ kọ yẹ wuu kpá lẹ, ọọwa ọ yẹkẹẹ: “Ụka ọhẹ ọ kaa hám kam ka pẹhi ang myị́ ang wuu kam ka ba la ọ-gbịgba ha iJihova. Ma m̀ tị kaa kpịtịya nya ịBayịbụụ ọlẹ ká da du wam ụka wuu, ọọwa jum ọngịrị du ká abwọ á chịm pyẹpyẹ ka.” Ọ myị́myị́ ya dọọ u-uhye nyori: “Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ineku ịwẹ, ịngịngịhyẹ-ẹ́ ji kọ dam ụbwọ lee o-jum ọhụ lala ileta ọlẹ ká da bala ịBayịbụụ ọlẹ ká da ụbwọ ka kaka.” Kụ irya nya abwọlẹ ká ahụ nya ọngọ kpẹhị rịrị isekut ọwẹ ka chị ọkẹkẹnị kaka ba ụka kọ ye ileta ọọwa, nanana nyori ọ “nọ chẹẹ” ene wẹẹ! Ọ ka tata chẹẹ ene ká ọngịnyị ka jihi obe ọhọhọ nyọlẹ kahị hu ịlọhị ha ụ-ụgbẹyị ọhẹ lee ọkịla ịnyịnyị myị́.

21. Ịyẹ tị́ du ká cheje nyọka kịnyaa la o-hu ha pyẹ ụbwọ maa lala iJihova?

²¹ Jaabwọ kahị jẹ́ wẹ, iJihova họhị la abwụma ọdatị. Nanana nyori ahị kaa chị ọkẹkẹnị ụka ká ọngịnyị á gahị āhị, ọkẹkẹnị nyahị tị kaa gụ́ ụka kahị hu ha angịkịla. Ugbodu kaa kpụhị nyii ụka kahị da aanahị ụbwọ. Ahị tị kaa chị ọkẹkẹnị ụka kị jihi obe ọhọhọ. Ma, kori ká ọngọlẹ kahị họ ọnahị á ji obe ọhọhọ lee ọ-họ nyị ka wẹwẹ, ahị ka jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị chajị nyori ahị họ ang ọnyịịla. A deeri ka, ịngịngịhyẹ ọlẹ ka hu ha, “[iJihova] ka ya ọ-gụ ọọwa gụ hang tịrẹkpẹ myị.” (2 Ego. 25:9) Ahị-ị́ ka jẹ́-ẹ hu ha lala iJihova ẹnẹnẹhẹ kaka! Ịngịngịhyẹ-ẹ́ tị ji ọ ka ya ọkẹkẹnị hahị lala iJihova ọ-nwụhị uri la ịlọmwụ kaka. Lẹ ahị cheje nyọka gbịla Adahị ọla epwoohe ọlẹ kọ kaa hu ha pyẹ ụbwọ maa mẹ.