1. Ahị ọwawa ịyina ahị tị́ ye nyọlẹ kahị ri ọngẹhẹ ẹ-ẹpwụ nya ogu nya iJihova?

 AHỊ ọwawa ọtụka o ri hahị nyọka ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ogu nya iJihova lụka olujwo ọhyẹẹkpẹ ọlẹ lẹ. Iwe-ahụrụ nya odehe ọlẹ wẹẹ tịpyọ gụ olene, ma iJihova ya aanahị alẹng bala anyang hahị kị kaa dahị ụbwọ. (Eje. 133:1) Ọ dahị ụbwọ chajị kahị ka jẹ́-ẹ yẹ jula awụlẹ la ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu. (Efe. 5:33–6:1) Ọ ya ẹla ọjẹ́jẹ ọlẹ kahị baba hahị nyọka jẹ́-ẹ la okpunyi nya ọkịlẹtụ.

2. Ịyẹ ahị tị́ baba nyọka họ? Ịyẹ à tị́ du?

² Ma ahị tị ka baba nyọka cheri kahị ka kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova kpẹẹkpẹẹ pyii. Ịyẹ tị́ du? Chajị aanahị ka họ ẹla wụụhị ẹjẹ bwụla ẹla ọyaya lee ọhọhọ nyaa myị́. Ọkịlẹtụ tị ka kpụhị enyi ụka kahị chị ụchụụ myị́, ọgụgụụgụ kori ká ẹla ọọwa a gụhị gụ họ mwụba-mwụba. Ahị ka baba nyọka cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova (1) ụka ká ọọnahị ọhẹ á họ ẹla wụụhị ẹjẹ, (2) ụka ká ahụ lee ọrụ nyahị á dahị chọpyị, bala (3) ụka ká ọkịlẹtụ á ja kpụhị enyi u-uhye nya ụchụụ ọlẹ kahị chị. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka kụ ẹhị yẹ iwe-ahụrụ ọnyọnyọọnyị lẹpwụ nya ịwẹ. Ahị ka kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ kahị ka jẹ́ bwụ oja nya ọngọ lụka nya ịBayịbụụ ọhẹ ọlẹ kọ họ kpẹẹkpẹẹ.

GODAYỊ GIRI-GIRI HA IJIHOVA ỤKA KÁ ỌỌNAHỊ ỌHẸ Á HỌ ẸLA WỤNG ẸJẸ

3. Akama oyina angịnyị nya iJihova a tị kaa yẹ?

³ Ang odu kọ lujwo. Aanahị ịhyẹ ka la abwẹla ịlẹ kị ka chịhị aga myị́. Angịkịla tị ka dahị chọpyị lee ọ ka họhị ẹla me irya ka myị́. Angịlẹ kị wẹẹ kpa ịlahị ka chị ụchụụ myị́. Iwe-ahụrụ ọlịịwẹ ka dudu ka angịhyẹ ka la ịwẹẹ ọdada kori ká ogu ọlẹ á rị nya Ohe ịnyịlẹhị. Ọkọkọ nyọka kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova “lawụlẹ wuu” bala aanahị alẹng bala anyang, ị ka ba la ọ-yẹjula angịlẹ kị  họ ẹla waa ẹjẹ lee ọ-ba la ọ-ka ọjịra-jịra myị́. (Sẹf. 3:9) Ọ há ịnyị? Kụ ẹhị yẹ ang ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ bwu ẹga nya alụka nya ịBayịbụụ ịlẹ kị chịpwụrụ bwụ ẹpwụ nya akama ịlịịwẹ wẹẹ.

4. Akama iyina ọlẹrụ ịPọlụ à tị́ yẹ?

⁴ Alụka nya ịBayịbụụ. Ọlẹrụ ịPọlụ jẹ́ nyori aanamwụ alẹng bala anyang ịla ọjịra-jịra á la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ-chụ pwokwita, ala ọjịra-jịra ịla iJerusalẹm ịhyẹ á myị nyori o ri ọngọjụgbẹyị lẹ ụka nya ọgbanyẹ ka. (Ụkụr. 9:26) Ụka ọkịla, angịhyẹ kpọọ kụ nyọka bịrị ẹnyị yamwụ. (2 Kọr. 10:10) ỊPọlụ yẹ ụka ọlẹ ká ọngọhẹ nya angị kpa ịlahị cheje nya ẹla ọlẹ kọ chị angịkịla mileji. (Gal. 2:11, 12) ỊMakị kọ jwoo chuu yẹẹyẹẹ, dọọ chọpyị ịnyịnyị. (Ụkụr. 15:37, 38) ỊPọlụ ka ya iwe da iwe-ahụrụ ịwẹ ka du kọ ka cheji ba hi aanamwụ ịlẹ kị họ ẹla wọọ ẹjẹ wẹ myị. Ma, ọ kịnyaa la ọ-kpa ẹhị ọnyịịla yẹ aanamwụ alẹng bala anyang ịwẹ bala ọ-kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova. Ịyẹ tị́ da ịPọlụ ụbwọ nyọka cheri kịnyaa?

5. Ịyẹ à tị́ da ịPọlụ ụbwọ du kọ jẹ́ tụ ju aanamwụ alẹng bala anyang chwẹẹ? (Ala iKolosi 3:13, 14) (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁵ ỊPọlụ la ọháha ẹ-ẹga nya aanamwụ alẹng bala anyang. Ọháha ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nya angịkịla à dudu kọ ya ẹhị rịrị u-uhye nya abwẹla ọnyịịla nyaa ọkọkọ nya ọ-jẹ́ họ ka nyaa lẹ. Ọháha a myị́myị́ da ịPọlụ ụbwọ du kọ jẹ́ kpa ẹla ọlẹ kọ da ụ-ụpwụ nya Ala iKolosi 3:13, 14 họ ụkụrwọ lẹ. (Wọọ.) Yẹ jaabwọ ká ịPọlụ hịnyọhi ha ịMakị wẹẹ. Nanana nyori ịMakị nyẹẹkpẹ da ịPọlụ lụka nya ogu-ẹdịyẹ ọhọhẹ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nyamwụ, ịPọlụ á kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ẹjẹ ọwụwụ ka. Ụka ọkịla ọlẹ ká ịPọlụ da ileta ọnyịịla ọhẹ du kịla ala ọjịra-jịra ịla iKolosi, ọ wa ịMakị yẹẹyẹẹ nya ọngọ họ ụkụrwọ balọọ, bala o-ya nyori ọhọhọ nyamwụ nyị kaa ‘hu ẹjẹ ọkpụ́kpụ ha ọwa lụmẹ.’ (Kol. 4:10, 11) Ụka ká ịPọlụ juwa u-ube nya agba i-iRom, ọ bịlẹ ká ịMakị kpangga à ka wẹ ka dọọ ụbwọ. (2 Tim. 4:11) Ọla gbagbịla nyori, ịPọlụ hịnyọhi ha aanamwụ ịwẹ bala ọ-jẹ tụ jwaa chwẹẹ lẹ. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwụ ẹga nya ịPọlụ?

6-7. Ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya aanahị alẹng bala anyang nanana nyori ị́ la kpẹẹkpẹẹ ka? (1 Jọn. 4:7)

⁶ Ang ọlẹ kahị ka jẹ. IJihova tịtọ kahị ka cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ọháha ọlala ẹ-ẹga nya aanahị alẹng bala anyang. (Wa 1 ịJọn 4:7.) Ụka ká aanahị á họ ẹla ẹ-ẹga nyahị ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ pwoku ọngịnyị nya ịKịrayịsị ka, ahị ka jẹ́-ẹ yọọ nyori ị́ tọchị nyọka họ ẹla wụụhị ẹjẹ ka, ma ị kaa maga nyọka họ ẹla ọlẹ kọ há ị-ịlahị nya iJihova. (Etu 12:18) Anchẹ nya Ohe ị-la ọmyịmyị họ́ọ yẹẹyẹẹ nanana nyori ị́ la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ́ kaa nyẹẹkpẹ dahị ụka kahị chị ụchụụ ka; ọ́ tị kaa ju agbama ịịwẹ pyịyọọ ka. (Eje. 103:9)  Ahị chị ọkẹkẹnị nyọlẹ ká Adahị olepwoohe kaa hịnyọhi hahị, ahị tị ka gbịlọọ bwula ọ-hịnyọhi ha angịkịla ịnyịnyị!—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Kpịtịya ịnyịnyị nyori, jaabwọ ká ahyẹẹnụ ọhyẹẹkpẹ wẹẹ ju chwẹẹ gụ olene, ahị baba nyọka tụ ju aanahị alẹng bala anyang chwẹẹ gụ ọọwa. Ahị ya ahị guru nyori ọtụpyịpyị ka lụmẹ gụ ọwọọwa. Ị ka wuhi ju agba ọọlajị nya ọmyịmyị nyahị myị́. Kori kọ la ịnyị, ahị ka baba nya ụbwọ ọdada nya aanahị alẹng bala anyang gụ olene. (Etu 17:17) Yẹ ang ọlẹ kọ họ ta Joseph, a kọ ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ bụ Spain wẹẹ. Ị wụ ọọwa bala aanahị alẹng ịkịla ịhyẹ ju agba chajị nyọlẹ kị myị nyọka ri isoja ka. Ọ yẹkẹẹ: “Ẹ-ẹpwụ nya agba, ahị wuu ji ẹga ookpokpo lẹ, ọ chịkpẹẹ nyọka họ ẹla chị awụlẹ aga lee ọ-họ ẹla wụ awụlẹ ẹjẹ. Ahị baba nyọka gu ahị daarụ hi ọ-họ pyị nya awụlẹ bala ọ-ka hịnyọhi ha awụlẹ. Ọọwa dahị ụbwọ nyọka yẹ jula awụlẹ bala o-chewu ke awụlẹ. Iru nya angịkịla ji ube nya agba tahị kị ri angị gbịgba ha iJihova ka. Ụka ọhẹ jụwa kam họ ịlọm ang ụ-ụbwọ kpụ ị ya abacha chọọ, du kam jẹ́-ẹ họ ịngịngịhyẹ la ụbwọ ọwa ka. Ma ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya aanam ịwẹ hụ́ ịwụrụ nyam bala ọ-kpahị jum a-agbẹyị ịkịla ịlẹ kam baba nya ụbwọ ọdada. Ị mẹ ọháha ọlam-ọlam jẹ ẹ-ẹga nyam ụka ọlẹ kam baba nyamwụ gụ wụụ.” Ọwẹ ri ẹla ọkpọnchị ọhẹ ọlẹ kọ du kahị baba nyọka họ okpunyi bala awụlẹ lẹẹleẹ!

GỊGBA HA IJIHOVA KỊNYAA ỤKA KÁ AHỤNG LEE ỌRỤNG Á DANG CHỌPYỊ

8. Akama iyina ahụ bala ọrụ à tị́ kaa la?

⁸ Ang odu kọ lujwo. Ahụ bala ọrụ ọnyị myị́ ọnyị kaa la akama. ỊBayịbụụ ya gbagbịla nyori angị ye ahụ lee ọ-rwọrụ nyị ka “la akama nya odehe ọlẹ bọọ ẹ-ẹgọ.” (1 Kọr. 7:28) Ịyẹ tị́ du? Chajị ahụ bala ọrụ á la kpẹẹkpẹẹ ka, ị tị la abwẹla ịdatị-datị hi awụlẹ, ang ịlẹ kị há ọngọhẹ ka datị hi ịnya ọngọkịla myị́ ịnyịnyị. Ahụ bala ọrụ ka bwụ ẹga ọlẹ ká ọhọhọ nyaa datị hi awụlẹ myị́. Ọngọhẹ ka gba abwẹla ịhyẹ kpehe ịlẹ ká ọngọkịla á jẹ́ nyori nyị la ene nya awule oyeye nyaa ka myị́. Ọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ala ịwẹ ka ju ọmwụ nya akama myị́. Ọkọkọ nyọka myị nyori ọngọngọng la ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya akama ọlẹ kọ ji, du kị ka maga nyọka myị ẹla ọọwa, ị ka ja kpụ awụlẹ abyị myị́. Ọhẹka ị ka dọmwụ nyọka kụ irya nyori awụlẹ ọ-pwapwa lee ebwo ọchịchị nyị ka há gụ. Lẹ awụlẹ ọ-pwapwa lee ọngọngọọng ọ-ji ụbwọọmwụ ka chị akama ọọwa eju lẹẹ? b Ahị jẹ́ ang bwụ ẹga nya alụka nya ịBayịbụụ ọhẹ ọlẹ kọ cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyamwụ nanana nyori ọ lujwo họọ yẹẹyẹẹ wẹẹ.

9. Akama oyina Abigẹlụ à tị́ la?

⁹ Alụka nya ịBayịbụụ. Abigẹlụ rụrwọ ịNabalụ, ọlẹ ka ịBayịbụụ ya nyori nyị rị ọlagbama bala ọngọ họ ẹla bíri-bìri. (1 Sam. 25:3) Ọ ka lujwo ha Abigẹlụ yẹẹyẹẹ nyọka kụ ẹpwa bala ọlẹng ọlịịwẹ. Abigẹlụ la iwe nyọka pwa ọrụmwụ? Ee. Iwe ọọwa wụrụ da họọ ụka ká iDevidi, ọngọlẹ kọ ja ka ri adịrahụ nya ala Isirẹlụ ịlahị, warị nyọka nwụ ọrụmwụ chajị nya ido ọlẹ ko do iDevidi bala angịnyị nyamwụ. (1 Sam. 25:9-13) Abigẹlụ ka rụnyẹ rụ, du ká iwe ka wụrụ da ha iDevidi nyọka nwụ ọrụmwụ myị́. Ma ọ́ họ ịnyị ka, ọkọkọ nya ọọwa, ọ ya ẹla bala iDevidi ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka chị ịNabalụ da. (1 Sam. 25:23-27) Ịyẹ à tị́ ka gwọọ gbịlaa du kọ họ ịnyị?

10. Ịyẹ tị́ du myị́ ká Abigẹlụ kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyamwụ ananana nyori ọchịkpẹẹ ka?

¹⁰ IJihova há Abigẹlụ yẹẹyẹẹ, ọ tị jẹ́ ihi nya awụlẹ oyeye lala iJihova. Ọ jẹ́ ẹla ọlẹ ká Ohe byi Adam ụka ọlẹ kọ họ Iivu ha Adam nya ahụ  nyamwụ. (Ọmwụ. 2:24) Abigẹlụ jẹ́ nyori awụlẹ oyeye nyị la ịgọgọ ẹ-ẹhị nya iJihova. Ọ tịtọ nyọka họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ, ọọwa à gwọọ gbịla du kọ maga jaabwọ kọ ka họ ba myị́ nyọka chị alugbiyegu nyamwụ da, tụ ọrụmwụ lẹ. Ọ họ ẹla la agaga nyọka chị ịNabalụ da bwụ ụbwọ nya iDevidi. Ọ tị nwụlanọ nyọka ya ụbwọ kụ eji u-uhye nya abyị nya ẹla ọlẹ ká ọwa à họ ka. Ọ la gedegede nyori, ẹla nya ọnyang ọ-ju uhi ka bala ọ-yẹ ịlọmwụ-ịlọmwụ ka ọwẹ há iJihova yẹẹyẹẹ. Ịyẹ ahụ bala ọrụ à tị́ ka jẹ́ bwụ ẹga nya Abigẹlụ?

11. (a) Ịyẹ iJihova à tị́ tịtọ bwụ ẹga nya ahụ bala ọrụ? (Ala Efesọsị 5:33) (b) Ịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya ụkụrwọ ọlẹ ká Carmen họ du kọ jẹ́ kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyaa? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹¹ Ang ọlẹ kahị ka jẹ. IJihova tịtọ ká ahụ bala ọrụ ka hụ lawụlẹ kori kọ jwaa aabwọ la ọ-ka họ ịnyị wẹwẹ. Ọ ka kpụ Ohe ịpyọ yẹẹyẹẹ kori ka ahụ bala ọrụ á ja họ ụkụrwọ jahị da ọ-ka myị́ o-wo lawụlẹ-ka ọla ẹpwụ arịrị nyaa, bala ọ-mẹ ọháha ọlam-ọlam bala ihi ojuju jẹ ẹ-ẹga nya awụlẹ. (Wa Ala Efesọsị 5:33.) Ahị kụ ẹhị yẹ oja nya Carmen wẹẹ. Lala ẹka ịrwọnyẹ nyọlẹ ká Carmen rwọrụ kpá, ọ dọmwụ nyọka jẹ́ ang bala Alibeenu nya iJihova kpụ ọ hu enyi Ohe. Carmen yẹkẹẹ: “Eje ọchịchị nyam ọwẹ á há ọrụm ka. Ọ kaa yẹ ijiiji nya iJihova. Ọ kaa dom bala ọ-chị uhi jum nyori ọwa nyị ka rụ him.” Nanana nyọlẹ kọ lịnyị, Carmen cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyamwụ. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka 50 gbẹgbịlẹ, ọ kaa maga ká ọháha bala ihi ojuju ka ji ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyaa. “Jaabwọ ká ẹka ịwẹ wẹẹ chịpwụrụ, m̀ kaa maga nyọka jẹ́ abwọlẹ ká ayịbam wẹẹ kụ irya u-uhye nya ẹla bala ọ-kaa ya ẹla tọọ ụ-ụgbẹyị ọkpẹnẹẹ. Nyọlẹ kam jẹ́ nyori awụlẹ oyeye ri ang ọlẹ kọ la ịgọgọ ị-ịlahị nya iJihova wẹẹ, m̀ kaa maga yẹẹyẹẹ nyọka chewu ke ịnyahị. Abwọ á chịm pyẹpyẹ u-uhye nya ọrụm ẹnẹnẹhẹ ka chajị m la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova.” c Kori ká o-wo lawụlẹ-ka á ji ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyang, a ka jẹ́-ẹ dahịhile nyori iJihova ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ kịnyaa ẹ-ẹpwụ nyamwụ.

KỊNYAA LA Ọ-GBỊGBA HA IJIHOVA ỤKA KÁ DA ỊLỌNG CHỌPYỊ

12. Akama oyina ahị tị́ ka la myị́ kori kahị họ ọhọbịrị ọtụka ọhẹ?

¹² Ang odu kọ lujwo. Kori kahị họ ọhọbịrị, ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi yẹẹyẹẹ myị́. ỊBayịbụụ ya nyori ịhọbịrị nyị kaa dudu ka “ọkịlẹtụ [kaa] juwa tọ olujwo.” (Eje. 51:17) Ọọnahị ọlẹng ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Robert maga ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ kpụ ọ wẹ ka ri ọngọ myị ẹrụ lẹ. Ma, ọ họ ọhọbịrị ọtụka ọhẹ du kọ wẹ ka jẹ́ nyori ọwa nyị họ tịpyọ ẹ-ẹga nya iJihova lẹ. Ọ yẹkẹẹ: “Ụka kam jẹ́ abyị nya ẹla ọlẹ kam họ wẹ, olegu kaa lam ilo kaka kpoye. Ụka ohyẹẹkpẹ, ọ  kaa tọm olujwo kaka wu igbene ọyị. M̀ kaa gbokiri juwa raabwọ ha iJihova. M̀ kpịtịya kam kaa kụ irya nyori Ohe á ka jẹ́-ẹ ke ụrụ wo lam ẹnẹnẹhẹ kaka. Ịyẹ tị́ du kọ ka myị́-ị họ ịnyị? Kam-m̀ dọọ chọpyị lẹ.” Ụka ká ọhọbịrị á gụụhị gụ họ, ọ ka lahị lala o-ri ahị nyị́ ka jẹ́-ẹ kịnyaa myị́ kaka, chajị irya nyahị ka bihi nyori iJihova nyẹẹkpẹ dahị lẹ. (Eje. 38:4) Kori kọ lang ịịwẹ aalẹ, kụ ẹhị yẹ oja nya ọngọhyẹ nya alụka nya ịBayịbụụ ọlẹ kọ cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova nanana nyori ọ họ ọhọbịrị ọtụka lẹẹ wẹẹ.

13. Ọhọbịrị ọtụka oyina iPita à tị́ họ? Ịyẹ à tị́ du kọ chabwọ kpa ẹpwụ nyamwụ?

¹³ Alụka nya ịBayịbụụ. La odu ene kịị nwụ iJisọsị, ọlẹrụ iPita họ ọhọbịrị ọhẹ ọlẹ kọ dụ kọ chijima yẹẹyẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ. Ụka nya ọgbanyẹ, iPita dahịhile ịlọmwụ kpoye, juwa ya nyori ọwa nyị ka godayị giri-giri kori ká angịjụgbẹyị ịkịla wuu nyị́ rụ hi iJisọsị wẹwẹ. (Mak. 14:27-29) Ụka ọkịla, kị juwa i-iku nya iGetisemeni, iPita á gbeji giri-giri jaabwọ ká iJisọsị ya ka. (Mak. 14:32, 37-41) Ụka ká ịrụ nya angịnyị wẹ la ang-abwọ nya ẹwụ nyọka wu iJisọsị, iPita rụnyẹ rụ hyoo. (Mak. 14:50) Ụka ọhyẹẹkpẹ, iPita pwa iJisọsị arwarwụ ụka ịta gbẹgbịlẹ, dọmwụ juwa nwa iro ba ọnọọkịla ọọwa u-uhye. (Mak. 14:66-71) Ányị iPita à tị́ họ nyọlẹ kọ jẹ́ nyori ọwa nyị họ ọhọbịrị ọtụka? Ọ dakpuu la ida ọtụka-ọtụka, chajị ẹlẹwẹ ka tọọ olujwo kaka kpoye myị́. (Mak. 14:72) Kụ irya jaabwọ kọ ka la iPita lee ọ-jwọọ kaka ba nyọlẹ kị nwụ iJisọsị oligu nyamwụ ẹ-ẹpwụ nya awa ịmanyị-ịmanyị kịlahị nya ọọwa wẹẹ. Ọ la gbagbịla nyori iPita ka yẹ ịlọmwụ lala ọngọ ju apyobwuna ọhẹ-lọhẹ kaka!

14. Ịyẹ à tị́ da iPita ụbwọ du kọ jẹ́ kịnyaa la ịgba ọgba-gba nya iJihova? (Yẹ ẹbẹ nya ọgbanyẹ.)

¹⁴ IPita jẹ́ kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova ọọlajị nya ang lụmẹ-lụmẹ. Ọ́ chị ịlọmwụ ebwo ka; ọ kaka tọ aanamwụ nya olegu, ọ́ tị ka dayi la o-yé ẹjẹ ọkpụ́kpụ bwu ẹga nyaa kaka. (Luk. 24:33) Da ọọwa u-uhye, nyọlẹ ká iJisọsị wuleji bwula igu kpá, ọ hu ta iPita, ọhẹka chajị nyọka jwoo ọhụ. (Luk. 24:34; 1 Kọr. 15:5) Ụka ọkịla, ọkọkọ nya iJisọsị ọ-ka ya alibyi la iPita u-uhye nya ọ-jẹ́ họ ka nyamwụ, iJisọsị byi oligu nyamwụ nyori nyị ja ya ọkụrwọ ịtụka-ịtụka ju iPita ụ-ụbwọ wẹẹ. (Jọn. 21:15-17) IPita jẹ́ nyori ọwa nyị họ ọhọbịrị ọtụka-ọtụka lẹ, ma ọ kịnyaa la ọ-ka họ ang ọnyịịla. Ịyẹ tị́ du? Chajị ọ jẹ́ myịmyị nyori ọwa nyị há iJisọsị Ayịbamwụ wẹẹ. Aanịna nya iPita ẹ-ẹpwụ nya olegu tị kịnyaa la ọ-dọọ ụbwọ ịnyịnyị. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu oja nya iPita?

15. Ịyẹ kpangga iJihova à tị́ titọ kahị ka jẹ́ myị̀myị̀? (Eje Ọnyịịla 86:5; Ala iRom 8:38, 39) (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁵ Ang ọlẹ kahị ka jẹ́. IJihova tịtọ kahị ka  jẹ́ myị̀ymyị̀ nyori ahị họ́ọ bala o-ri ọ nwụlanọ nyọka hịnyọhi ịhọbịrị nyahị. (Wa Eje Ọnyịịla 86:5; Ala iRom 8:38, 39.) Ụka kahị họ ọhọbịrị, ọkịlẹtụ kaa kpụhị abyị. Ọ chịla kọ ka la ịnyị ịlẹhị. Ma, ahị tị kụ irya nyori áhị ka jẹ́-ẹ há iJihova kaka bala o-ri ọ́ ka myịị hịnyọhi hahị ka lẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa ahị tịtọ nya ụbwọ ọdada ahyaahị. Robert, ọngọlẹ kahị ya ẹla rụ lalẹ ene, yẹkẹẹ: “M̀ dahịhile ọngịrị nya ịlọm kpoye nyọka jẹ́-ẹ cheji ba hi ọmayẹ à dudu kam kpẹpwụ nya ịhọbịrị lẹ.” Ọ wẹ ka jẹ́ nyori ọwa nyị baba nyọka ya je angịgbahị nya ọjịra-jịra. Ọ yẹkẹẹ: “Ụka kam ya je angịgbahị nya ọjịra-jịra, ị dam ụbwọ nyọka yẹ jaabwọ ka iJihova la ọháha ẹ-ẹga nyam. M̀ tị yẹ ịnyịnyị nyori ẹla nyam há angịgbahị nya ọjịra-jịra. Ị dam ụbwọ nyọka jẹ́ nyori iJihova nyị́ deeri nyam kpongkpong ka.” Ahị ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova la ọháha ẹ-ẹga nyahị bala ọ-kaa hịnyọhi hahị kori kahị yẹda bwụ ẹpwụ nya ịhọbịrị nyahị, tọ wo nya ụbwọ ọdada ọlẹ kahị baba, bala ọ-maga nyọka tịrẹkpẹ ka ẹpwụ nya ọhọbịrị ọọwa kaka. (1 Jọn. 1:8, 9) Kori kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova la ọháha ẹ-ẹga nyahị bala o-ri ọ nwụlanọ nyọka hịnyọ hi hahị, ọọwa kaa dahị ụbwọ kịnyaa la ọ-gbịgba họọ kori kahị họ ịhọbịrị wẹwẹ.

16. Ịyẹ tị́ du ká cheje nyọka cheri kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova?

¹⁶ Ọ kaa myị̀ iJihova lẹhị yẹẹyẹẹ jaabwọ kahị wẹẹ maga nyọka gbịgba họọ lụka olujwo ọhyẹẹkpẹ ọlẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova kori ká ọkịlẹtụ á kpụhị enyi u-uhye nya ọ-jẹ́ họ ka nyahị lee kori ka angịkịla á dahị chọpyị wẹwẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ la ọháha ọlam-ọlam ẹ-ẹga nya aanahị alẹng bala anyang bala ọ-hịnyọhi haa kori kị họ ẹla wụụhị ẹjẹ wẹwẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ mẹjẹ jaabwọ ká ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye la kpori-kpori kaka ba bwula o-ju ihi nya ehile nyamwụ u-uhye nya awụlẹ oyeye bala ọ-ka họ ịngịngịhyẹ ọlẹ kahị ka jụ họ myị́ nyọka myị akama ọhẹ-lọhẹ ọlẹ kọ kaa kpehe ẹ-ẹpwụ nya awụlẹ oyeye nyahị. Kori kahị tị họ ịhọbịrị, ahị ka jẹ́-ẹ bịlẹ ká iJihova ka dahị ụbwọ, bala ọ-ka ye ọháha bala ọ-hịnyọhi nyamwụ myị, bala ọ-kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nyamwụ. Ahị ka la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka wahị kụrụụhị yẹẹyẹẹ kori ká abwọ á “chị́ịhị pyẹpyẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọnyịịla ọhọhọ kpong-kpong kaka” lẹ aalẹ.—Gal. 6:9.