1-2. Ahị ọwawa iyina ọngịnyị à tị́ kaa ye ụka kọ hu enyi Ohe kpá?

 Ọ RI ọkẹkẹnị nya ọngịnyị ọ-ka hu enyi Ohe wẹ ka ri ụpa nya ugbiyegu nya iJihova. Ihi ọtụka ọ ri nyọka jẹ́-ẹ ri igu o-chii bala iJihova lẹ. Ahị ka myị ju ẹla ọlẹ ká iDevidi ọngọ da eje ọnyịịla ya yẹkeẹ: “Angịlẹ wuu ká chụ, ká kpaa kaka kụ ta ịlọng ẹ-ẹpwa ịgọgọ nyang-ǹg wẹẹ, ịnya angịịwa há haa lẹ!”—Eje. 65:4.

² Ọọng myị́ ọng wuu iJihova à kaa ye juka ugbiyegu nyamwụ ka. Jaabwọ kahị ya ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ kọ jene nya ọlẹ, ọ kaa chụ nyọka tụ ba angịlẹ kị mẹjẹ nyori ị tịtọ nyọka ri igu balọọ. (Jem. 4:8) Ụka ká hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ ká hu enyi Ohe, à kaa tụ jwoo chwẹẹ ụ-ụgbẹyị ọdatị. Jẹ́ myị̀myị̀ nyori ụka ká hu enyi Ohe kpá, ọ ka “do iru nya ahị ọwawa [kụrụng] lala enyi” gbee ká ịngịngịhyẹ á ka kung amwụ kaka.—Mal. 3:10; Jer. 17:7, 8.

3. Ụkụrwọ ọkpọnchị oyina Angịnyị nya ịKịrịyasị ịlẹ kị hu ịlaa ju Ohe ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe lẹ à tị́ la ka họ? (Ọngọlirya 5:4, 5)

³ Ẹlịlẹhị tị ri, enyi Ohe ohuhu ri ọmwụ ọdada wẹẹ ịnyị. Ụka ká hu ẹtẹ-ẹdịyẹ ọwẹ kpá, ọ ka háng nyọka maga nyọka hịhị ba iro ọnwanwa ọwẹ jẹ, tụ ụka ká la ọmayẹ nyọka họ ang ọtịpyọ lee ịmayẹ ịnyịịngịrị ịkịla. (Wa Ọngọlirya 5:4, 5.) Lala ọngọhyẹ nya angịjụgbẹyị nya iJisọsị, à ka ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị bala ehile nyamwụ jẹ jaabwọ ká ka họ ba myị́. (Mat. 28:19, 20; 1 Pit. 2:21) Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị.

KỊNYAA LA Ọ-BA IJISỌSỊ JẸ ỤKA KÁ LA ỊMAYẸ BALA ỊTỤPYỊPYỊ

4. Ụgbẹyị ọlanyị angịjụgbẹyị nya iJisọsị à tị́ kaa bwu hu olo nya ‘ogbilo nya akama’ ọyẹyẹ kpa? (ILuku 9:23)

⁴ A me nyori kori ká hu enyi Ohe kpá lẹ aalẹ, ọhịhị ka chịkpẹẹ hang lẹ ka. Ẹlịlẹhị ri, iJisọsị họ kọ la gede-gede nyori  angịjụgbẹyị nyamwụ nyị ka hu ‘ogbilo nya akama’ ọyẹyẹ kpa. Ị tị ka họ ịnyị “ẹnụ myị́ ẹnụ.” (Wa iLuku 9:23.) IJisọsị wẹẹ ya nyori angịjụgbẹyị nyamwụ nyị ka yẹ akama ụka myị́ ụka ịnyị? Ịnyị kpong-kpong ka. Ẹla ọlẹ kọ wẹẹ ya ri, datị hi ahị ọwawa ịlẹ ká angịjụgbẹyị nyamwụ ka la, ị ka la akama kpịlọ. Akama ịhyẹ lẹpwụ nyaa ka dọmwụ lujwo nya ịlẹhị-ịlẹhị myị́.—2 Tim. 3:12.

5. Ahị ọwawa iyina iJisọsị à tị́ myọnụ ha angịlẹ kị kaa tụụbwọ hi ang kịliya?

⁵ Ọhẹka alugbiyegu nyang kaa tụng pyịpyị, lee ọhẹka à tụụbwọ hi ang kịliya chajị nyọka jẹ́-ẹ hu irya nya Ohe kụ ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyang lẹ. (Mat. 6:33) Kori kọ lịnyị aalẹ, jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova jẹ́ ụkụrwọ ịlẹ ká wẹẹ họọ wuu. (Hib. 6:10) Ọ chịkpẹẹ ká ka yẹ ọ-họ jịra nya ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya nyori: “Ó-ri ká ọngọngọhẹ á tụụbwọ hi ẹpwa nyamwụ wuu lee anyịnamwụ alẹng bala anyang lee adamwụ, lee ịnamwụ lee ahụ nyamwụ, lee, anyị nyamwụ lee ịpyị ị-kpa họ ang nyamwụ wuu, chajị nya ẹnyị nyam bala ẹrụ ọnyịịla ọlẹ aalẹ, ọngọọwa ayịdang ka ye ịngịịwẹ wuu mwụ aba ba ịlọmwụ ugbabwọ ohu ịrụ chiriri ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị olodehe ọlẹ. Ọ ka la iru nya ebe, ọ ka la anyịnịna alẹng bala anyang. Ọ ka la ịnịna bala ọ-la anyị bala ọ-la ịpyị ọ-kpa họ ang. Ọngọọwa tị ka la ị-tụ pyịpyị u-uhye nya ịngịịwẹ wuu odehe ọlẹ kpịlọ. Ma, ọ ka la ọhịhị ọmyịmyị-ka lụka ohyẹẹkpẹ ịnyịnyị.” (Mak. 10:29, 30) Ahị ọwawa ịlẹ ká yé gu ang ịlẹ ká tụụbwọ hi kịliya ịlẹhị.—Eje. 37:4.

6. Ịyẹ tị́ du ká ka baba nyọka kịnyaa la ọ-ma uya ta “ang ịlẹ ká imyi nya ịnyịrọ nya ọngịnyị ehe kaa mama” ụka ká hu enyi Ohe kpá?

⁶ À ka baba nyọka ma uya ta “ang ịlẹ ká imyi nya ịnyịrọ nya ọngịnyị ehe kaa mama” ụka ká hu enyi Ohe kpá wẹẹ. (1 Jọn. 2:16) Ọ lịnyị chajị nyọri à ri ọnyị ọtụma nya Adam ọlẹ kọ la kpẹẹkpẹẹ lẹka. Ụka ọhẹ, irya nyang ka lala ịnya ọlẹrụ ịPọlụ myị́. Ọ da ụpwụ yẹkẹẹ: “Ihi nya ehile nya Ohe Oluhye ojuju kpẹẹkpẹẹ ri ang ọ-kpụm ịpyọ ẹ-ẹpwụ nya olegu nyam nya ịlẹhị-ịlẹhị. Ma, m tị yẹ ehile nya ọhọbịrị ọhọhọ ọlẹpwụ nya ugbinyịrọ nyam, kọ juwa dẹwụ ta ehile nya olegu ọlẹpwụ nyam ọlanyị. Ọọwa lẹ, ehile nya ọhọbịrị ọhọhọ ọlẹpwụ nya ugbinyịrọ nyam ọọwa a kụrụm, jam kpa ugbinyịrọ nyam họ ang onyobyi jaabwọ kọ họ́ọ lala ọnyọhị nyamwụ lẹlẹ.” (Rom. 7:22, 23) Ọkịlẹtụ ka kpụng enyi myị́ kori ká irya nya ọhọbịrị á ja dang uya. Ma, irya ọ-kụ u-uhye nya iro ọlẹ ká nwa ha iJihova ụka ká hu ịlọng jwọọ ụ-ụbwọ ka dang ụbwọ nyọka la ọngịrị ma uya kụrụ ọmayẹ. Ẹlịlẹhị ri ụka ká la ịmayẹ, iro nya ịlọng o-hu ju Ohe ụ-ụbwọ ka dang ụbwọ. Ányị ọ tị́ ka bwu lịnyị?

7. Ányị o-hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ họ kpẹẹkpẹẹ ẹ-ẹga nyamwụ?

⁷ Kori ká hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ lẹ aalẹ, à pwa ịlọng rwarụ lẹ. Ọọwa ri à kaa chụ nyọka nyẹẹkpẹ da irya nya ịlọng ịlẹ kị ka wụ iJihova ẹjẹ. (Mat. 16:24) Lẹ ụka ká la ọmayẹ, á ka baba nyọka kụ irya nya ang ọlẹ ká ka họ ụka ọọwa kaka. Chajị à cheje nya ang ọlẹ ká ka họ ene-ene, kọ ri ọ-ka họ kpẹẹkpẹẹ ẹ-ẹga nya iJihova lẹ. À ka cheje kpịrang nyọka họ ẹla ọlẹ kọ ka kpụ iJihova ịpyọ. Ọọwa tị ka du ká ka lala iJobu. Nanana nyori ọ la ịmayẹ ịlẹ ki lujwo kaka kpoye, ọ cheje yẹkẹẹ: “M̀ godayị rịrị ẹ-ẹga kam ji gbee kị ka bwu ọpyị bam.”—Job. 27:5.

8. Ányị irya ọ-kụ u-uhye nya abwọ ọlẹ ká rị ụka ká hu ịlọng ju Ohe ụ-ụbwọ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka kụrụ ịmayẹ?

⁸ Bwula ọ-kụ irya u-uhye nya iro ọlẹ ká nwà ụka ká hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ, à ka yé ọngịrị ọ-kpa kụrụ ọmayẹ ọnyị myị́ ọnyị. Ọ-chụ pwokwita, à ka myị-ị dọmwụ nyọka chị umwara kịlaka ta ahụ lee ọrụ nya ọngịkịla? Á ka myị-ị họ ịnyị ẹnẹnẹhẹ ka! À chị iJihova eye ene-ene nyori á ka họ ang ọlịnyị kaka lẹ. Kori ká myị  irya ọtịpyọ wẹ ẹpwụ nyang ka, á ka baba nyọka ma uya nyọka kwọọ rụ kaka ịnyịnyị. À ka “jahị kpata” hi “ẹga ọlẹ ka angịnyị ịnyibyi kaa ka.”—Etu 4:14, 15.

9. Ányị irya ọ-kụ u-uhye nya abwọ ọlẹ ká rị ụka ká hu ịlọng o-hu ju Ohe ụ-ụbwọ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka hu ịgba ọgbagba nya iJihova kụ ịlahị?

⁹ Ó tị ri ká ọngịnyị á ya ụkụrwọ ọlẹ kọ ka wung kpa la ọ-ka ọjịra-jịra ụka myị́ ụka hang bẹẹ? Á ka da ịwẹẹ ju ẹla ọlẹ ká baba nyọka họ ka. Ene kị dọmwụ ka ya ụkụrwọ ọwẹ hang wẹẹ, à cheje nyori á ka ye ụkụrwọ ọlẹ kọ ka kung iwe nya ọjịra-jịra kaka lẹ. Lẹ á dọmwụ ka myị-ị juka ẹpwụ nya ọmayẹ nyọka ye ụkụrwọ ọlịnyị myị, ene ká ka kụ irya nya ụgbẹyị ọkịla ọlẹ ká ka bwu họ irya nya iJihova jene ka. Irya ọ-kụ ju abwọlẹ ká iJisọsị cheje nyọka họ irya nya Adamwụ ka dang ụbwọ nyọka cheje la ọngịrị-ọngịrị nyọka pwa ịngịngịhyẹ ọlẹ ká jẹ́ nyị ka wụ Ohe ọngọlẹ ká hu ịlọng ju ụ-ụbwọ ẹjẹ.—Mat. 4:10; Jọn. 8:29.

10. Ányị iJihova à tị́ ka dang ụbwọ nyọka ‘kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ’ ụka ká hu enyi Ohe kpá?

¹⁰ Ẹlịlẹhị ri ịmayẹ ịhyẹ bala ịkịla kaa ya iwe hang nyọka mẹjẹ nyori à cheje nyọka ‘kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ.’ Jaabwọ ká wẹẹ họ ịnyị, jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka dang ụbwọ. ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “Ohe Oluhye ayịdang ri ọngọ chịla o-hu ọkịlẹtụ ha lụmẹ lẹ, ọ́ ka myị-ị ya ẹga da ha ụma nya ọmayẹ ọ-ka kịlaanụ kịla, ya, nyị wẹ chịnụ ọgụ mẹ, kpong-kpong ka. Ma, ụka nya ọmayẹ ọlịnyị wuu, Ohe Oluhye ka ya ọngịrị nyamwụ bala ugbodu ojuju hanụ bala ọ-ka mẹ ụgbẹyị ọlẹ kanụ ka jẹ́-ẹ bwu be hi ọmayẹ ọọwa jẹẹnụ ịnyịnyị.”—1 Kọr. 10:13.

ANG ỌLẸ KỌ KA DANG ỤBWỌ BA IJISỌSỊ JẸ KỊNYAA

11. Ụgbẹyị oyina à tị́ há gụ́ wuu ká ọngịnyị ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹¹ IJisọsị kaa gbịgba ha iJihova la ila ọchịchị, abwọ ọrịrị tị du kọ kaa ji ba iJihova ba ụka myị́ ụka ịnyịnyị. (Luk. 6:12) Ẹlịlẹhị ri, ụgbẹyị ọhẹ  ọlẹ kọ há gụ́ wuu ká ka jẹ́-ẹ ba iJisọsị jẹ ụka ká hu enyi Ohe kpá ri ọ-ka kịnyaa la ọ-họ ang ịlẹ kị ka tụng ju iJihova chwẹẹ gụ́ ọọwa. ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “Ahị cheri kahị juwa yụbwọ chị ang ọnyịịla ọlẹ kahị la ene lẹ, kpa ụ-ụwa gogo, juwa kpa họ ụkụrwọ pyịyọọ mẹ.” (Filip. 3:16) Bwu ụka ka ụka, à ka ja wo oja nya aanahị ịlẹ kị kaa chụ nyọka họ ụkụrwọ nya iJihova gụ́ ọọwa. Ọhẹka ị ka Ube-ụpwụ nya Angị Kpa Ẹrụ Ọnyịịla Pyẹ lee ị mwụ ka ẹga ká ọbaba ji gụ́. Kori ká iwe-ahụrụ nyang á ka myị hang aalẹ, ọ ka hiigu kori ká chị ang ọlịịwẹ nọ ha ịlọng. Anchẹ nya iJihova kaa mwahị nya agbẹyị ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ họọ gụ́ ọọwa. (Ụkụr. 16:9) Ma ọ́ tị ri ká ka jẹ́-ẹ họ ịnyị lẹẹlẹẹ ka bẹẹ? A kụ irya nyori á lala angịlẹ kị jẹ́ wẹẹ họ ịnyị ka lẹ ka. Ọhụ ọbaba à ri ang ọlẹ kọ baba gụ́ wuu ẹẹ. (Mat. 10:22) Kpịtịya nyori iJihova kaa chị ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ kori ká họ ụkụrwọ họọ la ọngịrị nyang wuu jaabwọ ká iwe-ahụrụ nyang ya iwe da hang. Ụgbẹyị ọlẹ kọ baba ká ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ ụka ká hu enyi Ohe kpá à wẹ ẹẹ.—Eje. 26:1.

12-13. Kori ká ọkẹkẹnị ọlẹ ká kaa yé ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya iJihova ene-ene á ja pwuru, ịyẹ à tị́ ka họ? (1 Ala ịKọrịntị 9:16, 17) (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri “ Kịnyaa la Ụnyẹ.”)

¹² Ọ́ tị ri ká yẹ nyori abwọ ọrịrị nyang á kaa bwu ẹpwụ ọkịlẹtụ nwa ka lee o-ri ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ á kaa kpụng ịpyọ lala olene ka bẹ? Kori ká ịBayịbụụ ọwawa á kaa kpụng ịpyọ lala ụka ọ-ka ẹkpẹ kaka bẹ? Kori kọ lang ịnyị ụka ká hu enyi Ohe kpá aalẹ, a yọọ nyori olegu nya iJihova rụ hying lẹ ka. À ri ọngịnyị ehe ọlẹ kọ la kpẹẹkpẹẹ ka, lẹ irya nyang ka yẹ kele-warị ụka ọhẹ myị́. Kori ká abwọ á ja pwurung aalẹ, kpịtịya nya ọlẹrụ ịPọlụ. Ịlẹhị lẹ ọ kaa maga nyọka gbịla iJisọsị, ma ọ jẹ́ nyori ụka ọhẹ kaa ji ká ịnyịrọ á kaa hwoo lala ụka ọkịla ka. (Wa 1 Ala ịKọrịntị 9:16, 17.) Ọ yẹkẹẹ: “Ọ́ tị riri ká irya nyam á juwa tụ ọọwa pyịpyị wẹwẹ aalẹ, am kpangga, Ohe Oluhye a tị tụụbwọ hi  ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa ya pyẹ nyamwụ ọlẹ kọ hunọ lẹẹlẹẹ ju ụ-ụbwọ pyii lẹlẹ.” Etu nya ọọwa ri, ịPọlụ cheje nyọka họ ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ yẹẹyẹẹ, nanana nyori ọọwa á kaa ji irya nyamwụ ụka ọhẹ ka myị́.

¹³ Ụ-ụgbẹyị ọlịnyịnyị, a myị ká irya nya ọkpẹẹkpẹẹ ọlala-ka nyang a kpang cheje nya ẹla ka. Cheje nyori à ka họ ang ọlẹ kọ pwoku nanana nyori irya á ka hung ka. Kori ká kịnyaa la ọ-họ ang ọlẹ kọ pwoku, irya nyang ka yẹ ka ẹga nya ang ọnyịịla ụka kọ nọ chẹẹ. Jaabwọ myị́ abwọ kọ tị la, ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ nya ịlọng, abwọ ọrịrị, ọjịra-ịra ọ-kaka, bala ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ụka myị́ ụka ka dang ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ ụka ká hu enyi Ohe kpá. Ụka ká aanang á yẹng ká ja bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova, ọ ka ri ọhụ ojuju haa ịnyịnyị.—1 Tẹs. 5:11.

‘KỊNYAA LA Ọ-WỤLA ỌHỊHỊ NYANG YẸ. KỊNYAA LA Ọ-MA ỊLỌNG YẸ’

14. Ịyẹ a tị́ ka wụlayẹ bwu ụka ka ụka? Ịyẹ tị́ du? (2 Ala ịKọrịntị 13:5)

¹⁴ Ọ ka dụbwọ kori ká ja wụla ịlọng yẹ bwu ụka ka ụka kori ká hu enyi Ohe kpá. (Wa 2 Ala ịKọrịntị 13:5.) Ụka ọhẹ bala ụka ọkịla, maga ká wụla ọhịhị bala abwẹla nyang yẹ rige-rige nyọka yẹ kori ká kaa raabwọ ẹnụ myị́ ẹnụ, wa ịBaịbụụ bala ọ-jẹ́ ang bwu ụwa, ka ọjịra-jịra, bala ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ. Maga ká mwahị nya agbẹyị ịlẹ ká ang ịwẹ ka kpụng ịpyọ la ọhọhọ gụ ọọwa. Ọ-chụ pwokwita, tọ ịlọng ịtọ ẹla lala: ‘M̀ ka jẹ́-ẹ da ẹlịlẹhị ịkpọnchị ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ wụlẹ je angịkịla? Agbẹyị ịhyẹ ji kam ka jẹ́-ẹ họ ká ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ka kpụm ịpyọ gụ́ ọọwa? M̀ jẹ́-ẹ ya ẹla ọla ọkịlẹtụ nyam je iJihova kpụrụrụ ẹ-ẹpwụ abwọ ọrịrị? M̀ kaa ka ọjịra-jịra ụka myị́ ụka? Ányị m tị́ ka họ kam ka jẹ́-ẹ ke ụrụ bala ọ-ka wẹ ẹla ọọjịra-jịa gụ́ ọọwa?’

15-16. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu oja nya ọọnahị ọlẹng ọwẹ u-uhye nya ọmayẹ ọ-ma uya ta?

¹⁵ Ọ tị baba yẹẹyẹẹ ká ka jẹ́ ang ịlẹ kị ri ọdẹwụ-dẹwụ nyang ịnyịnyị. Ọọnahị ọlẹng ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Robert ja oja ọlẹ kọ pwoku ẹlẹwẹ yẹẹyẹẹ. Ọ yẹkẹẹ: “Ụka kam gu ẹka 20, m̀ kaa chịchịị-chị họ ụkụrwọ ọhẹ. Ẹnẹhẹ ká ụkụrwọ tụku kpá, ọnyang ọhẹ ọlẹ kahị kaa họ ụkụrwọ lawụlẹ wụrụm ẹpwa. Ọ ya nyori ọngọhẹ nyị́ ka juwa ẹ-ẹpwa dalahị ka lẹ, ‘ahị nyị ka la iwe.’ Ụka nya ọgbanyẹ, m̀ ya ang ịmanyị-ịmanyị ịlẹ kọ du ká ọọwa ka lujwo kem, ma ụka ohyẹẹkpẹ m̀ jẹ́ byoo nyị ehe bala ọ-wụlẹ ang odudu ya joo.” Robert jẹ́ be ọmayẹ ọwẹ, ahị tị dọọ ọlẹẹkwaa chajị nya ọọwa. Ma ụka kọ chẹhị ka ẹkpẹ u-uhye nya ẹlẹwẹ, ọ yẹ nyori ịnọ ọwa nyị chịla nyọka wẹ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ́  ọwẹ. Ọ myị yẹkẹẹ: “Ḿ pwa ẹlẹwẹ la ọngịrị-ọngịrị i-ijata jaabwọ ká iJosẹfụ pwa ju ahụ nya ịPọtịfa ka. (Ọmwụ. 39:7-9) Ọ dọmwụ lam ẹbyẹbyị nya ang odudu kọ lujwo ham nyọka pwa ẹlẹwẹ. Ẹlẹwẹ mẹjẹm nyori m̀ baba nyọka ju igu oriri nyam bala iJihova ọngịrị wẹẹ.”

¹⁶ À ka yé ụbwọ ọdada myị́ kori ká wụla ịlọng yẹ jaabwọ ká Robert họ. Kori ká dọmwụ jẹ́ be ọmayẹ myị́ wẹwẹ, tọ ịlọng wo, Ányị ọ tị́ tata ka ba ene kam jẹ́-ẹ pwa ẹla ọọwa?’ Kori ká yẹ ọbaba nyọka nwụ họ, a yẹ ịlọng nya ọngịnyị ọtịpyọ ka. Chị ọkẹkẹnị nyọlẹ ká jẹ́ ọdẹwụ-dẹwụ ọwẹ wẹ lẹẹlẹẹ. Hwoo ju ẹpwụ nya abwọ ọrịrị, ká hu ẹta-ẹdịyẹ ịlẹ kị ka jung ọngịrị nyọka hịhị ba ehile nya iJihova u-uhye nya abwẹla ocheri-cheri jẹ.—Eje. 139:23, 24.

17. Ányị ẹnyị nya iJihova à tị́ gu oja nya Robert?

¹⁷ Ang ọkịla ji kahị jẹ́ bwu oja nya Robert wẹẹ. Ọ myịmyị yẹkẹẹ: “Nyọlẹ kam pwa ju ọngọlẹ kahị kaa họ ụkụrwọ lawụlẹ wẹ kpá, o ya nyori, ‘À be ọmyẹ ọwẹ lẹ!’ M̀ tọọ wo nya ang odudu kọ ya ịnyị, ọọwa ọ ya nyori oligu nya ọwa ọlẹng ọhẹ, kọ ri Alibeenu ene-ene nyị byi ọwa nyori anjwo nya Alibeenu wuu nyị kaa họ ang ọtịpyọ kpịbaa-kpịbaa ụka kị nyị la iwe. Lẹ ọ byi oligu nyamwụ ọlẹng ọọwa nyori ọwa nyị ka mọọ yẹ kori kam nyị lịnyị. Ụka ọwẹ m chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kam jẹ́ chị ihi ju ẹnyị nya iJihova lẹlẹ.”

18. Ịyẹ a tị́ cheje nyọka họ ụka ká hu enyi Ohe kpá? (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri “ Egbeju nya Ẹla Imiiye Ịlẹ kị ka Kpụng Ịpyọ.”)

¹⁸ Ụka ká hu ịlọng ju iJihova ụ-ụbwọ ká hu enyi Ohe lẹ, à mẹjẹ nyori à ka chị ihi ju ẹnyị nyamwụ jaabwọ myị́ abwọ kọ ka lujwo kaka ba lẹ. Tị jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova jẹ́ ịmayẹ ịlẹ kị kaa wẹ ẹga nyang bala ịlẹ ká wẹẹ kụrụ myị́. Ọ ka wahị kụrụ uya ọlẹ ká wẹẹ ma nyọka la ọhịhị ocheri-cheri. Dahịhile nyori ọ ka ya ọngịrị hang bwula olegu ịgọgọ nyamwụ nyọka họ ịnyị myị́. (Luk. 11:11-13) Bwula ụbwọ ọdada nya iJihova, à ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-ba iJisọsị jẹ ụka ká hu enyi Ohe kpá.