1. Ẹlịyẹ angịnyị nya ịKịrayịsị à tị́ ka họ nyọka rụnyẹ nya ọhịhị pwụ ocheju?

ANGỊNYỊ nya ịKịrayịsị juwa ẹ-ẹpwụ nya ụnyẹ nya ọhịhị ọrụrụ. Kori kahị dọmwụ kpanjẹ lee ahị juwa ẹ-ẹpwụ nyamwụ tata lẹ, ahị wuu baba nyọka kịnyaa juwa rụnyẹ ọwẹ gbee kahị ka pwụ ocheju nyamwụ. Ẹla ọlẹ ká ịPọlụ ọngọmyẹrụ mẹjẹ angịnyị nya ịKịrayịsị ịla iFilipayị ka juhi ọhụ nyọka rụnyẹ nya ọhịhị ọwẹ pwụ ocheju. Ụka ọlẹ ká ịPọlụ da ụpwụ ọwẹ du kịla ala iFilipayị, angịhyẹ ọọjịra-jịra ọwẹ kaa gbịgba ha iJihova lụka ọtata lẹ. Ị kaa rụnyẹ nya ọhịhị ọwẹ yẹẹyẹẹ, ma ịPọlụ myịmyị kpaa ịtịya nyori ị baba nya ugbodu ojuju onyudiyo nyọka rụnyẹ ọwẹ pwụ ocheju myị́. Ọ tịtọ kị ka ba ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ jẹ bwula ọ-ka “rụnyẹ kele kịlahị-ịlahị” gbee kị ka yụbwọ wu ang āhị ọọwa.—Filip. 3:14.

2. Ịyẹ tị́ du ká ẹla ọlẹ ká ịPọlụ mẹjẹ ala iFilipayị baba lụmẹ?

² Ẹla ọlẹ ká ịPọlụ mẹjẹ ala iFilipayị wẹ baba lụmẹ. Alepweji ọwẹ kaa tụ ala ọjịra-jịra ọlụwa pyịpyị nyịlẹhị-ịlẹhị bwu ọmwụ ọdada. Ẹla ọọwa wuu dọmwụ la ẹka iwo ịrụ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (50 C.E). Ụka ọọwa, ịPọlụ bala ịSayịlasị ka epweji ọwẹ nyọka ju ihi nya ẹla ọlẹ ká Ohe Oluhye byaa nyori nyị ‘kpoye ka ọpyị nya ịMẹsịdoniya mẹ.’ (Ụkụr. 16:9) Ụ-ụwa, ị tọ ọnyang ọhẹ ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri iLidiya. IJihova “wụrụ ọkịlẹtụ nya iLidiya ọọwa lẹ, ọ juwa ke ụrụ la” oja ọnyịịla lẹlẹ. (Ụkụr. 16:14) Ọ́ tata ene ká ọwa bala alẹpwa nyamwụ wuu hụ enyi Ohe kaka. Olegu Onyobyi á tịtị hụhụ gọ ata chị awụlẹ ọna ka. Alepweji ọwẹ kpa ịPọlụ bala ịSayịlasị ka ẹga nya alegbeju ịlụwa bala ọ-chị ẹla baa nyori nyị kaa ju ọmwụ nya owúru-wùru. Chajị nya ọọwa lẹ, ị nyí ịPọlụ bala ịSayịlasị enyiri nyịlẹhị-ịlẹhị, waa ju agba, bala ọ-kwaa rụ bwu epweji ọwẹ. (Ụkụr. 16:16-40) Lẹ, ị ba la ọgbịgba ha Ohe? Ẹnẹnẹhẹ! Ányị aanahị ịla ọjịra-jịra onyeewe ọwẹ à tị́ họ? Ịwa ịnyịnyị la ugbodu ojuju onyudiyo! Ọ la gbagbịla nyori ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nya ịPọlụ bala ịSayịlasị jwaa ọhụ yẹẹyẹẹ.

3. Ẹlịyẹ ịPọlụ à tị́ wẹ ka jẹ́? Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ?

 ³ ỊPọlụ chị eje la ọngịrị-ọngịrị nyọka ya ẹga da ká abwọ ka chọọ pyẹpyẹ ka. (2 Kọr. 4:16) Ọ jẹ́ ịnyịnyị nyori, ọ baba nyọka yẹhị rịrị ang āhị ọlịlahị ọwẹ myị̀myị̀ị̀myị̀ chajị kọ ka rụnyẹ nya ọhịhị pwụ ocheju. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nya ịPọlụ? Ọgụ-ẹpẹtẹ nya angị la ọmyịmyị iyina loyi nyahị ọlẹ à tị́ mẹjẹ nyori ahị ka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịnyịnyị myị́? Ányị ahị ọdahile nya ijuju ọnyịịla à tị́ ka ju eje ọchịchị nyahị ọngịrị nyọka ya ẹga da ká abwọ ka chị́ịhị pyẹpyẹ ẹnẹnẹhẹ ka?

4. Ányị ịPọlụ à tị́ bwu kịnyaa juwa họ ụkụrwọ nya Ohe Oluhye ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọlẹ kọ ji?

⁴ Kụ irya nya ang ịlẹ ká ịPọlụ wẹẹ họ wuu ụka ọlẹ kọ da ụpwụ du kịla ala iFilipayị wẹẹ. I woo ju ube ẹ-ẹpwa ụ-ụwa i-iRom. Ọ́ la iwe nyọka kpehe ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ka. Ọ tị kịnyaa juwa họ ụkụrwọ nya Ohe Oluhye bwula o-ya ẹla nyamwụ ju angịlẹ kị kaa jwoo ụga bala ọ-da ụpwụ du kịla ọjịra-jịra ịlẹ kị ji lụrụ. Alẹ ịnyịnyị, angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị jẹ́-ẹ bwu ẹga ọhẹ ka ẹga ọkịla ka, kaa maga nyọka ya ẹla nya Ohe ju angịlẹ kị kaa jwaa ụga. Ị myịmyị kaa da ụpwụ ka ya ẹla nya Ohe ju angịlẹ kahị kaa tọ ẹ-ẹpwa ka.

5. Ịyẹ à tị́ da ịPọlụ ụbwọ nyọka yẹhị rịrị ang āhị ọlịlahị, jaabwọ kọ ya ụ-ụpwụ nya Ala iFilipayị 3:12-14?

⁵ ỊPọlụ á ya ẹga da ang ịnyịịla lee ang ịtịpyọ ịlẹ kọ họ kám kẹkpẹ joo irya da rụ hi ịgba ọgbagba nya iJihova ka. Ọ dọmwụ ya nyori, ọwa nyị ka “deeri nya ang ịlẹ kị ji ẹkpẹ” chajị nyọka jẹ́-ẹ “nịra cheechee ba iwe-ahụrụ ọnyịịla ọlịlahị” lee ọ-rụnyẹ nya ọhịhị pwụ ocheju myị́. (Wa Ala iFilipayị 3:12-14.) Ịyẹ à tị́ ri ang ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ ji irya nya ịPọlụ daarụ hi ẹla nya Ohe Oluhye? Họhẹ-họhẹ, ịPọlụ la ịlahị ọkaka yẹẹyẹẹ ẹ-ẹga nya ehile ọkpakpa nya ala iJuu. Ọ tị yẹ ang ịlịịwẹ wuu lala “ang i-hi deeji ịlọtẹwụụ.” (Filip. 3:3-8) Oheeye, ọ́ ya ẹga da olegu otolujwo ọlẹ kọ la u-uhye nya abwọlẹ kọ tụ angịnyị nya Ohe Oluhye pyịpyị lụka ọkẹkpẹ, hwoo abwọ la ọ-họ ẹla nya Ohe ka. Ọhata, ọ́ kụ irya nyori ụkụrwọ ọnyịịla ọlẹ kọ họ ha iJihova nyị nwà lẹ, ọwa nyị mwịịnyọ chẹẹ mẹ ka. ỊPọlụ họ ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ yẹẹyẹẹ nanana nyori i woo ju agba, nyoo enyiri, da ajwọ mịlọọ bala ọ-yẹ akama ụka ọlẹ ká ụgbọ nya enyi bịrị laa. Ọ yẹ akama nya imyi ọnwụnwụ bala ang o-ye kụrụ ka ịnyịnyị. (2 Kọr. 11:23-27) Tị wẹẹ, nanana nyori ịPọlụ họ ang ịnyịịla yẹẹyẹẹ bala ọ-yẹ akama, ọ jẹ́ nyori ọ baba kọ ka kịnyaa juwa gbịgba ha iJihova. Ịnyịnyị ọ chịla kahị ka họ lẹ.

6. “Ang ịlẹ kị ji ẹkpẹ” iyina ahị tị́ baba nyọka deeri hi?

⁶ Ányị ahị tị́ ka bwu dịrẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịPọlụ nyọka “deeri nya ang ịlẹ kị ji ẹkpẹ”? Angịhyẹ nyahị ka juwa ma uya nyọka kụrụ olegu otolujwo u-uhye nya ọhọbịrị ọlụka ọkẹkpẹ myị́. Kori kọ lịnyị, à ka jẹ́-ẹ dọmwụ nya ang ọjẹ́jẹ u-uhye nya iya ọkịlaa-kịla nya iJisọsị myị́. Kori kahị jẹ́ ang u-uhye nya ẹla ọ-kpụ ọkịlẹtụ nyii ọwẹ, kụ irya jwoo kpori-kpori bala ọ-raabwọ u-uhye nyamwụ, ọ ka dahị ụbwọ nyọka la olegu otolujwo ododoodu ka. Ahị ka ba la ọ-yẹ ịlọhị akama u-uhye nya ọhọbịrị ọlẹ ká iJihova hịnyọhi lẹ. Kụ irya nya ang ọkịla ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu ẹga nya ịPọlụ wẹẹ. Angịhyẹ lẹpwụ nyahị ka pẹhi ụkụrwọ o-ju okpoko yẹẹyẹẹ chajị nyọka họ ụkụrwọ nya Ohe Oluhye gụ ọwọwa myị́. Kori kọ lịnyị, ahị ka jẹ́-ẹ deeri hi ang ịlẹkpẹ bwula o-hu abwọ la ọ-kụ irya kẹkpẹ bala ọ-mama nya ang ịlẹ kahị ka la myị́ ịnọ. (Ọwa. 11:4-6; Ọngọ. 7:10) “Ang ịlẹ kị ji ẹkpẹ” ka jẹ́-ẹ ri ang ịlẹ kahị dọmwụ họ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova lee ịmayẹ ịlẹ kahị bọhụ ẹ-ẹpwụ nyaa lụka ọkẹkpẹ myị́. O ri nyịlẹhị nyori, ahị ka tụ ju iJihova Adahị chwẹẹ gụ  ọwọwa kori kahị kpịtịya nya ụgbẹyị ọlẹ kọ wahị kụrụụhị bala ọ-dahị ụbwọ lụka ọkẹkpẹ. Ma, ọọwa á ka myịhị lẹhị lụmẹ kpụ ahị ka me irya nyori ụkụrwọ ọlẹ kahị họ ha iJihova nyị nwà lẹ ka.—1 Kọr. 15:58.

7. (a) Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 9:24-27 ya, ịyẹ ahị tị́ baba chajị kahị ka kụrụ ụ-ụnyẹ nya ọhịhị ọrụrụ? Ọ-chụ pwokwita oyina à tị́ ji?

⁷ ỊPọlụ wo etu nya omyi ẹla nya iJisọsị ọlẹ kọ ya nyori: “Anụ cheri.” (Luk. 13:23, 24) ỊPọlụ jẹ́ nyori ọ baba nyọka cheri nya ịlẹhị-ịlẹhị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ wuu lala iJisọsị. Lẹ, ọ chụ ọhịhị nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ka pwoku ụnyẹ ọrụrụ. (Wa 1 Ala ịKọrịntị 9:24-27.) Irya nya ọngọ rụnyẹ wuu kaa ji ẹga nya ọya ocheju, lẹ ọ kaa cheji ba hi ang ịkịla ịlẹ kị ka kpọọ irya ka ẹga ọkịla. Ọ-chụ pwokwita, angị rụnyẹ ka bwu ụgbẹyị ọlẹ ká alọhị kaa ya ang nya ọhị nyaa guru, ká ang ịkịla ịlẹ kị chẹhị gbọgbọ tị ji ịnyịnyị myị́. À me irya ká ọngọ rụnyẹ ọhẹ ka godayị nyọka mwụrụ yẹ ang nya ọhị ịlẹ kị ya guru ụ-ụwa? Ọ́ ka họ ịnyị kori kọ tịtọ nyọka kụrụ ka! Ẹ-ẹpwụ nya ụnyẹ nya ọhịhị ọlẹ, ahị ịnyịnyị ka cheji ba hi ang ịlẹ kị ka ji irya nyahị da ka ẹga ọkịla. Kori ká irya nyahị wuu á juwa ẹ-ẹga ọlẹ kahị wẹẹ ka, kahị maga nya ịlẹhị-ịlẹhị lala ịPọlụ aalẹ, ahị ka ye ang ogu ọwẹ!

8. Ịmayẹ ịta iyina ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ?

⁸ Ahị kụ ẹhị yẹ ịmayẹ ịta ịhyẹ ịlẹ kị ka kpụhị ọkịlẹtụ enyi wẹẹ. Ọhẹ ri ụka ká ẹla á họ jaabwọ kahị me irya ka, ọkịla ri ịnyịrọ ọ-la gogo ka, bala ụka ká akama nyahị á myị cheju ka. Ahị ka ye apyobwuna bwula ọ-jẹ́ jaabwọ ká angịkịla bọhụ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ịlịịwẹ.—Filip. 3:17.

9. Ányị ọ tị kaa la ụka ká ẹla á họ jaabwọ kahị me irya ka?

⁹ Ụka ká ẹla á họ jaabwọ kahị me irya ka. Ahị wuu kaa charịnya nyọka yẹ ọ-họ jịra nya ehe ọchịchị ịnyịịla nya iJihova. Ụka kọ tọ ọlọmwụ ịHabakuku ta ká iJihova ka chị ọkwọ ọhọhọ ọla iJuda eju, iJihova byoo nyị “ju ugbodu godayị gbe ọ-họ jịra nyaa mẹ.” (Hab. 2:3) Ịnyịnyị, ụka ká ang ọlẹ kahị juwa yẹhị rịrị gbe á họ jịra lẹka, ọọwa ka dudu ká abwọ ka chị́ịhị pyẹpyẹ myị́. Ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi ịnyịnyị myị́. (Etu 13:12) Ẹla ọlịnyị họ ta aanahị ịhyẹ ju ẹka nya 1914 chwẹẹ. Lụka ọwẹ, angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ me irya nyori, ị  ka rụ ka epwoohe la ẹka nya 1914. Nyọlẹ kọ tị lịnyị ka lẹ, ányị angị chịla o-hu ọkịlẹtụ ha ịwẹ à tị họ?

10. Ányị ahụ bala ọrụ ọhẹ à tị họ ụka ọlẹ ká ẹla á la jaabwọ kị me irya ka?

¹⁰ Kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nya angịnyị nya ịKịrayịsị imiiye ịhyẹ ịlẹ kị kụrụ ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi myị́ wẹẹ. Ọọnahị Royal Spatz hu enyi Ohe la ẹka nya 1908, ụka ọlẹ kọ gu ẹka iwo imiiye (20). Ọ la ahị ọdahile nyori, ọ ka rụ ka epwoohe lụka o-kpii. Ụka ọlẹ kọ dọmwụ ya ẹla nyọka ye ọọnahị ọnyang ọhẹ ọlẹ kị wụrụ nya Pearl la ẹka nya 1911, o byoo yẹkẹẹ: “À tị́ jẹ́ ẹla ọlẹ kọ wẹẹ ka họ la 1914 lẹ. Kori kahị ka ye awụlẹ lẹ aalẹ, ahị họ ịnyị hyaa mẹ!” Ahụ bala ọrụ ọwẹ hwabwọ la ụnyẹ nya ọhịhị ọrụrụ nyọlẹ kị rụ ka epwoohe la 1914 ka? Ehe, chajị irya nyaa wuu nọ u-uhye nya ịgba ọgbagba ha iJihova pwụ ocheju, e-epwoohe ọ-kaka ka. Lẹ, aanahị Royal bala Pearl kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya iJihova ọhọhọ bala ọ-dayị giri-giri họọ gbee kịị gbu nyọlẹ ká ẹka lụmẹ-lụmẹ kam. O-ri ịnyịlẹhị nyori, à yẹhị rịrị gbe ụka ọlẹ ká iJihova ka chị ịgọgọ ju ẹnyị bala eji ọkpakpa nyamwụ, bala ọ-ka họ ọnụ ọmyịmyị nyamwụ wuu jịra. La ahị ọdahile nyori iJihova ka họ ang ịwẹ wuu jịra ụka ká ụka ọlẹ kọ hunọ á pwụ. Gbee ka da ụka ọọwa, ahị kịnyaa juwa họ ụkụrwọ ha iJihova la ila ọchịchị mẹ. Ahị ya ẹga da ká ẹla ọlẹ kọ họ jaabwọ kahị me irya ka, a kpụhị ọkịlẹtụ enyi lee ọ-chị́ịhị abwọ pyẹpyẹ ẹnẹnẹhẹ ka.

11-12. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ nya iJihova kịlahị-ịlahị kori kahị dọmwụ la ọngịrị jaabwọ kahị la ene-ene kaka? Ọ-chụ pwokwita oyina à tị́ ji?

¹¹ Ịnyịrọ ọ-la gogo ka. Angịlẹ kị kaa rụnyẹ baba nya ịnyịrọ ọ-la gogo. Ma, ahị tị lẹ, áhị baba nya ịnyịrọ ọ-la gogo pyii ene kahị ka kịnyaa juwa la ọngịrị ẹ-ẹga nya ang nya olegu ka. Aanahị ịhyẹ lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kị dọmwụ la gogo nwà ka, kaa maga nyọka họ ụkụrwọ nya iJihova jaabwọ kị ka jụ họ myị́. (2 Kọr. 4:16) Ọ-chụ pwokwita, ọọnahị Arthur Secord * gu ẹka iwo ineku kụrụ ineku (88). Ọ họ ụkụrwọ ị-ịBẹtẹlụ lala ẹka iwo ịrụ kụrụ ịrụ (55), ọ́ tị la ogogo nwà kaka ịnyịnyị. Ẹnẹhẹ, ọngọ kpẹhị rịrị alẹdụrụ ọhẹ wẹ ẹga nyamwụ nyọka dọọ ụbwọ. Ọ mwụrụ yọọ chịịng, lẹ ọ byoo la ọkọ ọkpẹnẹẹ yẹkẹẹ, “Ọọnahị Secord à họ ụkụrwọ yẹẹyẹẹ ha iJihova lẹ.” Ọọnahị Arthur á tị ya irya nyamwụ ọwa nọ u-uhye nya ang ịlẹ kọ họ kám kẹkpẹ ka. Ọ mwụrụ yọọ, chị ụmwẹhụ, lẹ ọ wọọ yẹkẹẹ: “Ee, ẹlịlẹhị a ya lẹ. Ma, a-ang ọlẹ kahị họ lụka ọkẹkpẹ à baba kaka. Ang ọlẹ kahị họ bwu ọlẹẹlẹẹ kịlahị à baba lẹ.”

¹² Ọhẹka ahụ ịnyịnyị gbịgba ha iJihova ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ lẹ, ma ọlẹẹlẹẹ á tị la ogogo họ ụkụrwọ ha iJihova jaabwọ ká kaa họ ene-ene kaka. Kori kọ lịnyị, ọkịlẹtụ  a kpụng enyi ka. Dahịhile nyori iJihova kpịtịya nya ang ịlẹ ká họ họọ lụka ọkẹkpẹ, ị tị myọọ lẹhị ịnyịnyị. (Hib. 6:10) Ọlẹẹlẹẹ, kpịtịya nyori, a-ang ịmanyị ịlẹ kahị họ ha iJihova à kaa mẹjẹ nyori ọ háahị ka. Ọkọkọ nya ọọwa lẹ, ahị kaa mẹ ọháha nyahị jẹ bwula ọ-la olegu ọnyịịla bala ọ-họ jaabwọ kahị ka jụ họ myị́ ka ba. (Kol. 3:23) IJihova jẹ́ jaabwọ kahị ka jụ họ myị́ kaka ba, ọ́ tị byihi ahị nyị họ kpoye nya ọngịrị nyahị ka.—Mak. 12:43, 44.

13. (a) Ẹlịyẹ à tị́ họ ta Anatoly bala Lidiya? (b) Ányị oja nyaa à tị́ ka bwu dahị ụbwọ?

¹³ Ụka ká akama nyahị á myị cheju ka. Anchẹ nya iJihova ịhyẹ ji ẹpwụ nya akama bala ọtụpyịpyị ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ lẹ. Ọ-chụ pwokwita, Anatoly Melnik * gu ẹka iwo kụrụ imiiye (12) kẹnẹ-kẹnẹ ụka kị wu adamwụ ju agba bala ọ-yọọ du ka Siberia. O-bwu Siberia ka ẹga ká ugbiyegu nyamwụ ji ịị Moldova gụ ịmayịlị ụnọ ine (4000). Ẹka ookpokpo ẹ-ẹkpẹ nya ọọwa, ị wu Anatoly, ịnamwụ, ịnamwụ ọgbahị bala adamwụ ọgbahị du ka Siberia ịnyịnyị. Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, ị jẹ́ ka ọjịra-jịra ka epweji ọkịla, ma ị kaa jẹdịyẹ lala ịmayịlị iwo imiiye (20) ẹ-ẹpwụ nya ekpawẹ bala ohu ọtụka-ọtụka. Ụka ọkịla, Ọọnahị Melnik họ ẹka ịta a-agba, hi ahụ nyamwụ Lidiya bala ọnyị ọnyang ochiche nyaa ọlẹ kọ gu ẹka ookpokpo kem. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ilujwo ịwẹ, Anatoly bala ugbiyegu nyamwụ kịnyaa juwa gbịgba ha iJihova kịlahị-ịlahị. Lẹẹlẹẹ, Anatoly gu ẹka iwo ineku kụrụ imiiye (82), ọ tị juwa ẹ-ẹpwụ nya angị kpẹhị rịrị egbeju-ẹpwa ịị Central Asia. Ahị ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya Anatoly bala Lidiya jẹ bwula ọ-kpa ọngịrị nyahị wuu họ ụkụrwọ nya iJihova bala ọ-la ugbodu ojuju onyudiyo jaabwọ kahị kaa họ ene-ene mẹ.—Gal. 6:9.

14. Ịyẹ ịPọlụ à tị́ jẹ́ kọ ka họ nyọka wu ang ọlẹ kọ wẹẹ ku ọyị?

¹⁴ ỊPọlụ la ahị ọdahile nyori ọwa nyị ka rụnyẹ ọwẹ pwụ ocheju bala o-wu ang ọlẹ kọ wẹẹ ku ọyị. Nyọlẹ ká ịPọlụ ri ọngọhẹ ọlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ wẹẹ, ọ la ahị ọdahile nyọka ye ‘ang ọgahị nya ẹkọ obebe ọlịgọgọ’ nya Ohe Oluhye ka uhye-ọgba. Ma, ọ jé nyori ọ baba nyọka “rụnyẹ kele kịlahị-ịlahị” kori kọ ka pwụ ụwa myị́. (Filip. 3:14) ỊPọlụ kpa ẹla ọ-chụ pwokwita ọnyịịla da ala iFilipayị ụbwọ nyọka ya irya nyaa wuu nọ ẹ-ẹga nya ang ọlẹ kị wẹẹ ku.

15. Ányị ịPọlụ à tị kpa ẹla nya ọnyị ọlọpyị oriri da angịnyị nya ịKịrayịsị ịla iFilipayị ụbwọ?

¹⁵ ỊPọlụ kpụ ala iFilipayị ịtịya nyori nyị juwa  ka ka epwoohe ẹnẹhẹ wẹẹ. (Filip. 3:20) Ịyẹ tị́ du kị baba nyọka kpịtịya nyọọwa? Lụka onyogo, angịnyị lụmẹ-lụmẹ kaa tịtọ nyọka ri ọnyị ọlọpyị nya iRom. * Ma, angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ ri anyị ịlọpyị nya eji ọkpakpa ọlẹ kọ há bala o-ju apyobwuna yẹẹyẹẹ gụ ịnya iRom. Ị́ ka jẹ́-ẹ chụ ọnyị ọlọpyị nya ala iRom oriri ka pwokwoo ka! Chajị nyọọwa lẹ, ịPọlụ ju ala iFilipayị ọhụ yẹkẹẹ: “Anụ́-ụ myị ká abwẹla ọhọhọ nyanụ ọlẹpwụ nya ọhịhị ọlẹ wuu a ri ang ọlẹ kọ chịla-chịla pwoku ang ọmẹjẹ nya ẹrụ ọnyịịla nya ịKịrayịsị yẹẹyẹẹ mẹ.” (Filip. 1:27.) Etu nya “abwẹla ọhọhọ” ọla ọgba ọlẹ ri ọ-ka họ ẹla lala anyị ịlọpyị. Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji alẹ bwula ọ-họ ụkụrwọ kịlahị-ịlahị nyọka la ọhịhị ọmyịmyị-ka e-epwoohe.

16. Kori ká ahị ọdahile nyahị á ri ọ-ka hịhị e-epwoohe lee odehe ọlẹ wẹwẹ, ịyẹ ụpwụ nya ala iFilipayị 4:6, 7 à tị́ ya káahị wuu ka juwa họ?

¹⁶ Kori ká ahị ọdahile nyahị á ri ọ-ka hịhị gbe oyi myị́ oyi e-epwoohe lee odehe ọlẹ wẹwẹ, ọ baba káahị wuu ka kịnyaa juwa họ ụkụrwọ jahị da ọọwa. Jaabwọ myị́ abwọ ká iwe-ahụrụ nyahị á la, ahị juwa kụ irya nya ang ịlẹ kahị tụụbwọ hi lee ọ-myị ká ịngịngịhyẹ a huhi abwọ hi ịgba ọgbagba ha iJihova ka. (Filip. 3:16) O ri nyịlẹhị nyori, ụka ọhẹ ọ kaa lahị lala o-ri iJihova nyị juwa họ atịmẹ ẹ-ẹpwụ nya ọnụ ọmyịmyị nyamwụ lee o-juwa chị uko u-uhye nya ịnyịrọ ọ-la ogogo ka nyahị. Ọhẹka ịnyịnyị, ahị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama bala ịtụpyịpyị lụka ọlụrụ tata lẹ. Jaabwọ myị́ abwọ kọ la, a “la uko ọchịchị u-uhye nya ịngịngịhyẹ kpong-kpong ka.” Ọkọkọ nyọọwa, raabwọ ha Ohe Oluhye bala o-juwa bịlọọ bịlẹ. Kori ká họ ịnyi, ọ ka ya okpunyi ọlẹ ká me irya nyamwụ kpong-kpong ka hang.—Wa Ala iFilipayị 4:6, 7.

17. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹe ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ nyahị ọkịla?

¹⁷ Lala ọngọ rụnyẹ ọlẹ kọ kaa cheri ọgwọgwụ ụka kọ juwa ka pwụ ocheju, irya nyahị wuu lẹpwụ-lẹpwụ a juwa ọ-ka rụnyẹ nya ọhịhị ọwẹ pwụ ocheju. Jaabwọ myị́ abwọ ká ọngịrị bala iwe-ahụrụ nyahị á la, ahị cheri kahị juwa nwa kịlahị-kịlahị nyọka wu ang ịnyịịla-ịnyịịla ịlẹ kahị wẹẹ ku ọyị. Ányị ahị tị ka họ nyọka nwa kịlah-ịlahị ụ-ụgbẹyị ọnyịịla bala ọ-ka bọhụ myị? Ang ọjẹ́jẹ nyahị ọkịla ka dahị ụbwọ nyọka jẹ́ ang ọlẹ kahị ka hu nọ ịlahị bala ọ-ka “chụ ang ọlẹ kọ chịla-chịla gụgụ wuu.”—Filip. 1:9, 10.