1. Ányị ọ tị́ kaa la ọngịnyị ụka kị gba ọngọhẹ ugbiyegu nyamwụ kpehe hi ọjịra-jịra?

Ị GBA ọngọ háng há ọhẹ kpehe hi ẹpwụ nya ọjịra-jịra ụka ọhẹ lẹẹ? Ọọwa kaa bịrị ọngịnyị ọkịlẹtụ kaka kpoye! Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Hilda yẹkẹẹ: “Ụka ọlẹ ká ọrụm gbu nyọlẹ kam rụrwọọ la ẹka 41 kpá, m̀ me nyori ọọwa à ri ẹla ọjụjụ gụ́ wuu ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ họ tam ẹẹ. * Ma ụka ọlẹ ká ọnyị nyam ọlẹng nyẹẹkpẹ da ọjịra-jịra bala o-nyẹẹkpẹ da ahụ nyamwụ la anjwo nyaa imiiye, ọ jụm gụ́ mwụ aba ba dọmwụ wẹẹ.”

2-3. Jaabwọ ká ụpwụ nya Eje Ọnyịịla 78:40, 41 ya, ányị ọ tị́ kaa la iJihova ụka ká anchẹ nyamwụ á nyẹẹkpẹ dọọ?

² Kụ irya nya abwọlẹ kọ ka kpụ iJihova ọkịlẹtụ enyi kaka ba nyọlẹ ká alegu-ẹrụ ịhyẹ bwu ẹpwụ nya ugbiyegu nyamwụ ji ẹkpẹ dọọ wẹẹ! (Jud. 6) Myịmyị kụ irya nya abwọlẹ kọ ka jwọọ kaka ba nyọlẹ ká ala Isirẹlụ kị ri angịnyị ị họ́ọ há, kaa la egbeju ọngịrị tọọ ụka lụmẹ-lụmẹ wẹẹ. (Wa Eje Ọnyịịla 78:40, 41.) Jẹ́ myịmyị nyori ọ kaa jụ Adahị ụka ká ọngịnyị ọlẹ kọ háng á rụ hyoo. Ọ jẹ́ ọjụjụ ọlẹ ká wẹẹ chịpwụru bwu ẹpwụ nyamwụ. Ọ ka ya ọhụ ojuju bala ụbwọ ọdada ọlẹ ká baba hang chajị nya ahyẹẹrwẹrwa nyamwụ.

³ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ kahị ka bwu yé ụbwọ ọdada nya iJihova ụka ká ọngịnyị ọ-háahị há á hwabwọ la ọ-gbịgba họọ. Ahị ka myịmyị-ị̀ ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ da angịkịla ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra ụbwọ, kori kị la akama ọlịnyị. Ma nyọka dọmwụ, ahị kụ ẹhị yẹ irya ọtịpyọ ọhẹ ọlẹ kahị baba nyọka hwabwọ hi pyii wẹẹ.

4. Ányị ọ tị́ kaa la adịda bala ịnịna ịhyẹ ụka ká ọnyị nyaa á nyẹẹkpẹ da iJihova?

⁴ Ụka ká ọnyị ọlịkẹjẹ nya ọngịnyị á nyẹẹkpẹ da iJihova, ịnịna  bala adịda kaa kụ irya nyori ọhẹka ịngịhyẹ nyị ji kịịwa nyị ka họ gụ́ ọwẹ nyọka da ọnyị nyaa ụbwọ kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova. Nyọlẹ kị gba ọnyị nya ọọnahị Luke kpehe hi ọjịra-jịra, ọ yẹkẹẹ: “M̀ kpụ ịlọm abyị. M̀ kaa la aláa ịtịpyọ u-uhye nya ọọwa. Ụka ọhẹ, m̀ kaa jida gbee ká ọkịlẹtụ ka jụm.” Elizabeth, ọọnahị ọnyang ọhẹ kọ chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọlịịwẹ ịnyịnyị cheru yẹkẹẹ: “Ẹlịyẹ m tị́ họ tịpyọ lala ịnịna? Ọ lam lala o-ri am nyị mịleji ẹ-ẹpwụ nya ọ-mẹ ẹlịlẹhị jẹ ọnyị nyam lẹ.”

5. Abyị nya owo ọ tị́ ri kori ká ọngịnyị á nyẹẹkpẹ da iJihova?

⁵ Ahị baba nyọka kpịtịya nyori iJihova ya āhị ha ọng myị́ ọng nyọka cheje nya ẹla lịlọmwụ. Ọọwa ri, ahị ka jẹ́-ẹ chụ kori kahị ka jwoo ihi lee kahị ka jwoo ihi ka. Anjwo ịhyẹ juwa ká adaa bala ịnaa á ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla da haa ka, ma ị tị cheje nyọka gbịgba ha iJihova bala o-godayị giri-giri họọ. Angịkịla tị juwa ká adaa bala ịnaa maga yẹẹyẹẹ nyọka kpaa nwà pwoku itiwe nya ehile ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ, kị tị nyẹẹkpẹ da ẹlịlẹhị ụka kị ri angịgbahị. Ọ mẹjẹ nyori ọngọngọọng nyahị à ka cheje kori kahị ka gbịgba ha iJihova lẹ. (Joch. 24:15) Lẹ, adịda bala ịnịna ịlẹ ká olujwo wẹẹ tọ chajị nyọlẹ ká ọnyị nyaa hwabwọ la ọ-gbịgba ha iJihova a me nyori ịwa à la abyị lẹ ka!

6. Kori ká ịnịna lee adịda á nyẹẹkpẹ da Ohe Oluhye, ányị ọ tị ka la ẹ-ẹga nya ọnyị myị́?

⁶ Ụka ọhẹ, adịda lee ịnịna kaa hwabwọ la ọ-gbịgba ha iJihova bala ọ-dọmwụ nyẹẹkpẹ da ugbiyegu nya ịlọmwụ myị́. (Eje. 27:10) Ọọwa kaa ju ọmwụ nya ọkịlẹtụ ọ-kpenyi ha anjwo ịlẹ kị kaa yẹhị rịrị ka ẹga nya adịda bala ịnịna lala angịlẹ kị ka jẹ́-ẹ dịrẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa. Esther, kị gba adamwụ kpehe hi ọjịra-jịra yẹkẹẹ: “M̀ kaa jida ụka lụmẹ-lụmẹ chajị m̀ jẹ́ nyori ẹ-ẹta ọ wẹẹ gbile kẹkpẹ hi ẹlịlẹhị ịịwẹ kem ka. Ọ tọchị-tọchị cheje nyori ọwa nyị ka rụ hi iJihova gbanggbang lẹ. Adam hám, lẹ ụka kị gbọọ kpehe hi ọjịra-jịra, m̀ kaa chuko u-uhye nya abwọlẹ ká ọhịhị ka la họọ. M̀ dọmwụ kaa hu gburu-gburu bwu une ụka ọhẹ.”

7. Irya ọlanyị iJihova à tị́ la ẹ-ẹga nya ọnyị ọlẹ kị gba adamwụ lee ịnamwụ kpehe hi ọjịra-jịra?

⁷ Anụ anjwo, kori kị gba adanụ lee ịnanụ kpehe hi ọjịra-jịra aalẹ, ọ jụ́ụhị ọ-ọkịlẹtụ tanụ ịnyịnyị! Chuchuu jẹ́ ịnyịnyị nyori iJihova jẹ́ abwọlẹ kọ jụ́ụnụ kaka ba. Anụ họ́ọ, ọ tị chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kanụ wẹẹ kịnyaa la ọ-gbịgba họọ ẹ-ẹpwụ nya ọmyịmyị. Ahị aananụ ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra tị chị ọkẹkẹnị ịnyịnyị. Kpịtịya ịnyịnyị nyori, ánụ la abyị u-uhye eje ọlẹ ká adanụ lee ịnanụ chị ka. Jaabwọ kahị ya lalẹ ene, iJihova ya iwe da ha ọng myị́ ọng nyọka jẹ́-ẹ cheje nya ẹla. Ọng myị́ ọng ọlẹ kọ tị́ hu ịlọmwụ ju Ohe Oluhye ụ-ụbwọ bala o-hu enyi Ohe “ka kpa olo nya ụkụrwọ ọhọhọ ọlẹ kọ chụ́ụhị e-egbeju pyii” la ịlọmwụ. ​—Gal. 6:5.

8. Ịyẹ alugbiyegu à tị́ ka jẹ́-ẹ họ ụka kị wẹẹ dayị gbe ọngọ háa há nyọka tịrẹkpẹ wẹ ẹga nya iJihova? (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri, “ Tịrẹkpẹ Wẹ Ẹga nya IJihova.”)

⁸ Ụka ká ọngịnyị ọlẹ kọ háahị á nyẹẹkpẹ da iJihova, ịngịhyẹ ọlẹ kahị kaa họ ri ọ-ka dahịhile nyori ọ ka tịrẹkpe wẹ ẹga nyamwụ ẹnẹhẹ wẹẹ. Ịyẹ a tị́ ka jẹ́-ẹ họ kịnọọ? Họ jaabwọ ká ka họ ba myị́ nyọka ju ọmyịmyị nyang ọngịrị. Bwula ọ-họ ịnyị, à ka ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla da ha angịkịla ịlẹpwụ nya ugbiyegu, ọọwa tị dọmwụ ka da ọngọlẹ kị gba kpehe wẹ ụbwọ ịnyịnyị myị́. À ka  yé ọngịrị ọlẹ ká baba nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọjụjụ ọlẹ ká ji ẹpwụ nyamwụ wẹ ịnyịnyị. Ahị ya ẹla u-uhye nya ẹta ẹdịyẹ ịhyẹ ịlẹ á ka hu nyọka da ịlọng ụbwọ wẹẹ.

9. Agbẹyị iyina á tị́ ka jẹ́-ẹ bwu yé ọngịrị bwu ẹga nya iJihova? (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri, “ Ụpwụ Ịgọgọ Ịlẹ kị ka Kpụng Ẹjẹ Kori ká Ọngọ Háng ha á Nyẹẹkpẹ Da IJihova.”)

⁹ Họ ang ọlẹ á ka họ myị́ nyọka ju ọmyịmyị nyang ọngịrị. Ọ baba yẹẹyẹẹ nya ahụ ọ-ka ju ịlọng ọngịri bala alugbiyegu nyang. Ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị? Yé ọngịrị bwu ẹga nya iJihova bwula ọ-wa ịBayịbụụ ụka myị́ ụka bala o-me irya jwọọ, bala ọ-ka ọjịra-jịra nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ịnyịnyị. Joanna, ká adamwụ bala ọnyịnamwụ ọnyang nyẹẹkpẹ da ẹlịlẹhị, yẹkẹẹ: “Ọkịlẹtụ nyam kaa weji ụka kam wa oja nya angịnyị ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ lala Abigẹlụ, Esita, iJobu, iJosẹfụ, bala iJisọsị. Oja nyaa kaa jum ọhụ bala ọ-dam ụbwọ nyọka la irya ọnyịịla. Eje ịkpịpyọ-kpịpyọ nyahị kaa jum ọhụ ịnyịnyị.”

10. Ẹlịyẹ ụpwụ nya Eje Ọnyịịla 32:6-8 à tị́ ya kọ ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ ụka ká ẹla á jụ́ụhị ọ-ọkịlẹtụ?

¹⁰ Ya ẹla myị́ ẹla ọlẹ ko ri akama nyang je iJihova. Ụka ká ịkẹjẹ-awụrụ á myị ẹpwụ nyang, a hwabwọ la ọ-raabwọ họọ ka. Kịnyaa la ọ-bịlẹ Ohe Oluhye nya ọháha kọ ka dang ụbwọ nyọka kụ irya u-uhye nya ẹla jaabwọ kọ kaa họ, “mẹjẹng ụgbẹyị ọlẹ ká ka bwu,” bala ọ-ka “jung irya.” (Wa Eje Ọnyịịla 32:6-8.) Ịlẹhị lẹ, ọ ka jụ́ụhị a-abwọ la ọ-ka ya abwọlẹ ká ẹla lahị je iJihova myị́. Ma iJihova tị́ jẹ́ ọjụjụ ọlẹpwụ ọkịlẹtụ nyang. À họ́ọ yẹẹyẹẹ, ọ tị wẹẹ bying nyị ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyang wuu je ọwa mẹ.​—Ehe. 34:6; Eje. 62:7, 8.

11. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala iHiburu 12:11 ya, ịyẹ tị́ du kahị ka dahịhile alibyi nya iJihova? (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri, “ Ọngịnyị ọ-Gba Kpehe Mẹjẹ Nyori Ahị Há IJihova.”)

¹¹ Ye eje ọchịchị nya angịgbahị nya ọjịra-jịra myị. Ọ-gba ọngịnyị kpehe hi ẹpwụ nya ọjịra-jịra ri obyi omeme nya iJihova. Ụgbẹyị nya ọháha ọlẹ kọ kaa kpa nwụ̀ ọngịnyị rịrị kaa da ọng myị́  ọng wuu ụbwọ, tụ́ ọngọlẹ kọ họ ẹla ọtịpyọ wẹ. (Wa Ala iHiburu 12:11.) Angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra ka ya myị́ nyori angịgbahị nya ọjịra-jịra nyị́ cheje kpakpa nyọlẹ kịị nyị gba ọngịnyị kpehe hị ọjịra-jịra ka. Ma, kpịtịya nyori, angị ya ẹla ọlịnyị á kaa ya ẹla ọtịpyọ ọlẹ ká ọlọhọbịrị ọọwa họ ụka ọlịnyị ka. Ẹlịlẹhị ri, áhị jẹ́ ẹla ọlẹ kọ juwa wuu ka. Lẹ, o pwoku nyọka dahịhile nyori angịgbahị ịlẹ kị dịrẹ ẹla ọọwa kpẹhị chịng nyọka ba ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya jẹ bala o-cheje ọọwa ‘ha iJihova ịnyị.’​—2 Ego. 19:6.

12. Apyobwuna iyina angịhyẹ à tị́ kaa yé chajị nyọlẹ kị ju ihi nya ugboji ọchịchị nya iJihova?

¹² Bwula ọ-chẹkpẹ ju eje ọlẹ ká angịgbahị nya ọjịra-jịra chị nyọka gba ọngịnyị ọ-háng há kpehe, ọ ka ri ụbwọ ká wẹẹ da ọngọọwa nyọka nyà tịrẹkpẹ wẹ ẹga nya iJihova myị́. Elizabeth ọlẹ kahị ya ẹla rụ́ lalẹ ene yẹkẹẹ: “Ọ lujwo nya ịlẹhị-ịlẹhị nyọka la ẹlẹlẹhẹ bala ọnyị gbẹgbịlẹ nyahị kaka. Ma ụka ọlẹ kọ tịrẹkpẹ wẹ ẹga nya iJihova lẹ, ọ ya nyori nyị chịla kịị nyị ka gba ọwa kpehe ịnyịlẹhị. Ụka ohyẹẹkpẹ, o ya jaabwọ ká ẹla ọlẹ kọ jẹ́ bwu ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọwẹ myọọ lẹhị kaka ba. M̀ wẹ ka jẹ́ apyobwuna nya ugboji ọchịchị nya iJihova.” Mark ọrụmwụ ya ịnyịnyị yẹkẹẹ: Nyọlẹ kọ tata chẹẹ, ọnyị nyam byim nyori ọlẹ káahị nyị́ kaa yẹ jula ọwa ka nyị ri ang odudu ọhẹ ọlẹ kọ nya tịrẹkpẹ. Lẹ m̀ chị ọkẹkẹnị nyọlẹ ká iJihova dahị ụbwọ nyọka ju ihi.”

13. Ịyẹ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ajụjụ ọla ọkịlẹtụ?

¹³ Ya ẹla bala aligu nyang ịlẹ kị jẹ́ abwọlẹ ká ẹla ọwẹ lang. Yẹ jula aanahị alẹng bala anyang ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ nyọka la ẹhị ọrịrịị-rịrị kịnyaa. (Etu 12:25; 17:17) Joanna ọlẹ kahi gu ẹnyị ụka ọhẹ lalẹ, yẹkẹẹ: “Ẹ-ẹpwụ ọkịlẹtụ nyam, m̀ kaa lịlọm ụbwọọm-ụbwọọm. Ma ẹla o-ya bala aligu nyam i-ju ọ-dahịhile, dam ụbwọ nyọka bọhụ.” Ma ányị a tị́ ka họ kori ká angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra á ya ẹla ọlẹ kọ dudu kọ kaa jung gụ́ olene?

14. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka “juwa la ugbodu ojuju onyudiyo ẹ-ẹga nya awụlẹ” bala ọ-la “ọhịnyọhi ha awụlẹ”?

¹⁴ Dọhụ pịlẹẹ bala aanang. Ẹlịlẹhị ri, ọ-ọng myị́ ọng wuu à ka jẹ́-ẹ ya ẹla ọ-kpụhị nyii ụka wuu ka. (Jem. 3:2) Ahị wuu á la kpẹẹkpẹẹ ka, lẹ ọ lang ẹbyẹbyị kori ká angịhyẹ á jẹ́ ẹla ọlẹ kị ka ya ka lẹ ka, lee kori ká ẹla ọlẹ kọ ka jung á gwaa gụ ya ka. Kpịtịya nya ẹla ọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ byihi: “Kanụ juwa la ugbodu ojuju onyudiyo ẹ-ẹga nya awụlẹ mẹ. Ó ri ká angịhyẹ lẹpwụ nyanụ á họ ẹla o-hi awụlẹ ọnụ juwa aalẹ, anụ́-ụ juwa la ọhịnyọhi ha awụlẹ mẹ.” (Kol. 3:13) Ọọnahị ọnyang ọhẹ kị gba alugbiyegu nyamwụ ọhẹ kpehe hi ọjịra-jịra yẹkẹẹ: “IJihova dam ụbwọ nyọka hịnyọhi ha aanahị ịlẹ kị maga nyọka jum ọhụ, ma kị tị họ ẹla ọ-jụm jụ dachichi.” Ịyẹ alọjịra-jịra à tị́ ka jẹ́-ẹ họ nyọka da alugbiyegu nya angịlịnyị ụbwọ?

15. Ịyẹ ahị tị́ ka jẹ́-ẹ họ nyọka da alugbiyegu ọlẹ kị gba ọngịnyị nyaa kpehe hi ọjịra-jịra kpangjẹ ụbwọ?

¹⁵ Da alugbiyegu nya ọngọlịnyị ọwụraba. Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Miriam ya nyori nyị la ọwa abwẹbwẹhẹ nyọka ka ọjịra-jịra nyọlẹ kị gba ọnyịnamwụ ọlẹng kpehe. O yẹkẹẹ: “M̀ juhi nya ẹla ọlẹ ká angịnyị ka ya. Ma aligu nyam ịnyịịla-ịnyịịla ịlẹ ká ẹla ọọwa jụ  juwa ịnyịnyị. Ị́ tị kpa ẹla ọtịpyọ nya ọnyịnam ọọwa ya ka. M̀ ji Ohe obe chajị nyaa, ḿ lịlọm ụbwọọm ẹ-ẹpwụ nya ọjụjụ ọwẹ ka.” Ọọnahị ọnyang ọkịla yẹkẹẹ: “Nyọlẹ kị gba ọnyị nyahị ọlẹng kpehe, aligu nyahị wẹ ka kpụ́ụhị ẹjẹ. Angịhyẹ ya gbagbịla nyori ịwa nyị́ jẹ́ ẹla ọlẹ kịịwa nyị ka ya ka. Angịhyẹ kaa jida balam, angịkịla kaa da ụpwụ wẹ ka jum ọhụ. Ẹla ọlẹ kị họ dam ụbwọ nya ịlẹhị-ịlẹhị!”

16. Ányị ọjịra-jịra à tị́ ka jẹ́-ẹ dụbwọ ịnyịnyịịnyị?

¹⁶ Kịnyaa la ọ-da angị ihihi ịlẹpwụ nya ugbiyegu ụbwọ. Ị baba nya ọháha bala ọhụ ojuju nyang lẹẹlẹẹ gụ́ olene. (Hib. 10:24, 25) Ụka ọhẹ, alugbiyegu nya ọngọlẹ kị gba kpehe kaa yẹ nyori angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra nyị́ kaa ya ẹla balaa kaka lala o-ri nyị gbaa ịwa kpehe kpịlọ ịnyịnyị lẹ. Ahị-ị́ tịtọ kọ ka laa ịnyị ka! Anjwo ịlẹ ká adaa bala ịnaa hwabwọ la ọ-gbịgba ha iJihova baba nyahị ọ-ka daa ọlẹẹkwaa bala ọ-jwaa ọhụ gụgụụgụ. Maria, ká ọrụmwụ rụ hi ugbiyegu nyamwụ nyọlẹ kị gbọọ kpehe hi ọjịra-jịra yẹkẹẹ: “Aligu nyam ịhyẹ wẹ ẹpwa nyahị ka dahị ụbwọ kpụ́ ang oriri bala ọ-dam ụbwọ mẹ ang je anyị nyam. Ị jẹ́ ọjụjụ nyam, ị kaa jida balam. Ị kaa ya ẹla hyịm ibeenu ụka ká angịnyị á ja kpa oja ọnọọkịla pyẹ u-uhye nyam. I jum ọhụ yẹẹyẹẹ!”​—Rom. 12:13, 15.

17. Ịyẹ angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ ka họ nyọka kpụ́ angịlẹ kị la ọjụjụ nya ọkịlẹtụ ẹjẹ?

¹⁷ Angịgbahị nya ọjịra-jịra, anụ kpa iwe ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kanụ la ju angịlẹ kị dayị giri-giri ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu ọọwa ọngịrị. O ri ụkụrwọ ọdatị hanụ nyọka kpụ́ aanahị ịlẹ ká angị háa há rụ hi iJihova ẹjẹ. (1 Tẹs. 5:14) Nyọka jwaa ọhụ, maga ká ya ẹla balaa ene ká ọjịra-jịra ka dọmwụ bala ụka kọ cheju kpá. Jwaa ụga ka ẹpwa nyaa, ká raabwọ balaa. Kpehe nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ balaa, lee ọ-wụraa ka julang ụka nya ang ọjẹ́jẹ nya ugbiyegu. Ịkpịlọ nya iJihova ịlẹ kị la akama baba ọháha bala ahyẹẹrwẹrwa. Angịgbahị nya ọjịra-jịra baba nyọka mẹ ọháha bala ahyẹẹrwẹrwa ọọwa jẹ ẹ-ẹga nyaa.​—1 Tẹs. 2:7, 8.

18. Jaabwọ ká ụpwụ nya 2 iPita 3:9 ya, ịyẹ Ohe à tị́ tịtọ bwu ẹga nya angịlẹ kị họ ẹla ọtịpyọ?

¹⁸ IJihova á “tịtọ ká ọngọngọhẹ ka ta ayịreji ẹ-ẹpwụ nya ọhọbịrị ọhọhọ kpong-kpong ka.”  Ma ọ tịtọ “ká ọng myị́ ọng ka yẹ irya da” ịnyị. (Wa 2 iPita 3:9.) Ịlẹhị lẹ, ọngịnyị ka họ ọhọbịrị ọtụka myị́, ọhịhị nyamwụ tị ju apyobwuna ha Ohe wẹẹ. Kpịtịya nyori iJihova nwụ uri ọtụka-ọtụka la ọhịhị nya ọnyị ọlịkẹjẹ nyamwụ, chajị nya ọngọngọọng nyahị. IJihova kaa kpa ọháha da angịlịnyị ụbwọ nyọka tịrẹkpẹ wẹ ẹga nyamwụ. Ọ yẹhị rịrị nyori ị ka chụ nyọka họ ịnyị jaabwọ kahị yẹ bwu ẹpwụ nya oja ọkpịta nya ọnyị oluhwo ọlẹ ká iJisọsị ja. (Luk. 15:11-32) Iru nya angịlẹ kị rụ hi ẹlịlẹhị kaa tịrẹkpẹ ụka ohyẹẹkpẹ wẹ ẹga nya Adaa olepwoohe. Aanahị ịla ọjịra-jịra tị kaa chị ọkẹkẹnị nyọka yaa myị la abwiye-abwiye. Elizabeth ọlẹ kahị ya ẹla nyamwụ lalẹ ụka ọhẹ, chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kị tịrị ọnyị nyamwụ ẹkpẹ. Nyọlẹ kọ kụ irya kẹkpẹ, ọ yẹkẹẹ: “Ọ myịm lẹhị yẹẹyẹẹ nyọlẹ ká aanahị lụmẹ-lụmẹ juhi ọhụ nyori ẹhị ọrịrịị-rịrị nyị gụụhị myị́ ka.”

19. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova?

¹⁹ Ahị ka jẹ́-ẹ dahịhile iJihova ụka myị́ ụka. Ọ́ kaa mẹ ụgbẹyị ọlẹ kọ ka kpahị ju ka ẹpwụ nya ang ọtịpyọ jẹ́ẹhị ka. Ọ ri Adịda ọ-la ahyẹẹrwẹrwa ọlẹ kọ kaa hu ha. Ọ la ọháha okpori-kpori ẹ-ẹga nya angịlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ bala ọ-kaa gbịgba họọ. Jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova á ka nyẹẹkpẹ dang ụka nya ajụjụ nyang ka. (Hib. 13:5, 6) Mark ọlẹ kahị gu ẹnyị lalẹ ene yẹkẹẹ: “IJihova á tụụbwọ hiihi ka. Ọ ka dahị ụbwọ ụka myị́ ụka kahị ja chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya akama.” IJihova ka kịnyaa la ọ-ya “ọngịrị ọgụgụ ọtụka” nyamwụ hang. (2 Kọr. 4:7) Ee, à ka jẹ́-ẹ dayị giri-giri bala ọ-la ẹhị ọrịrịị-rịrị myị́ kori ká ọngọ háng há á dọmwụ nyẹẹkpẹ da iJihova.