“Ụka kaam bala ọnyị nya ọnyịnịna nya ịnam ọhẹ rwarụ, m̀ ya ụbwọ chọọ ụ-ụkpịrọkọ, jwoo achụ imyi gogoogo. M̀ tịtọ kam ka nwọọ ịnọ.”—Paul.

“Ẹla á họ pyịnyẹng ẹ-ẹpwa, m̀ kaa ju agbama pwuu. Ang myị́ ang kam yẹ ẹ-ẹhị, lala ang ọ-da hụhụ, ang nya ayịlọ, m̀ kaa gyaa bene wuu.”—Marco.

Iru nyahị á ka họ ẹla agbụrụ lala angị imiiye ịwẹ ka myị́. Ma, ọ kaa lujwo hahị wuu ụka ọhẹ nyọka wu ịlọhị kpa. Ang odudu kọ kaa lịnyị gụgụụgụ ri, ahị ri ugu nya ọhọbịrị bwu ẹga nya ọlẹng ọhọhẹ kọ ri Adam. (Rom. 5:12) Ọ kaa la angịhyẹ ujwo nyọka wu agbama nyaa kpa lala Paul bala Marco. Ọ kaa la angịkịla ujwo nyọka kụ irya ba o-oyi. Ọ-chụ pwokwita, ị kaa kịnyaa la ọ-kụ irya u-uhye nya ang ịlẹ kị kaa hu uhihi jwaa lee ọ-kpaa ọkịlẹtụ enyi. Ọ tị ka la angịkịla ujwo nyọka wu ịlaa kpa hi ụya ọhọhọ, ere ọ-nwa kpoye, bala eteji ịnyịịngịrị omilee-mile.

Angịlẹ kị wu ịlaa kpa ẹ-ẹga nya irya ọkụkụ, imyi nya ang ọlẹ kọ kaa nwaa, bala ang ọlẹ kị kaa họ ka, ka jẹ́-ẹ ta ọhịhị nyaa ayịreji. Ma, ahị ka jẹ́-ẹ cheji ba hi ocheju ọlịnyị. Ányị ahị tị́ ka bwu họ ịnyị? Bwula ọ-họ ẹla ba o-oyi lee ọ-la abwụma nya ịlọhị o-wu kpa. Nyọka dahị ụbwọ họ ịnyị, ahị kụ ẹhị yẹ ịtọ ẹla ịta wẹẹ: (1) Ịyẹ à tị́ ri ịlọng o-wu kpa? (2) Ịyẹ tị́ du kọ baba? (3) Ányị ahị tị́ ka bwu la abwụma ọwẹ ko ri “ugbe nya Olegu Ịgọgọ”? (Gal. 5:22, 23) Ọọwa lẹ, ahị ka kụ ẹhị yẹ ang ọlẹ ká ọngọngọọngụ nyahị ka họ kori kọọ lahị ujwo nyọka wu ịlọhị kpa ụka ọhẹ lẹlẹ.

Ọngịnyị ọlẹ kọ wu ịlọmwụ kpa á kaa họ ẹla myị́ ẹla ọlẹ kọ wẹ irya nyamwụ ka. Ọkọkọ nyọọwa lẹ, ọ kaa wu ịlọmwụ kpa hi ọ-ka ya ẹla lee ọ-họ ẹla ọlẹ kọ ka wụ Ohe Oluhye ẹjẹ.

IJisọsị mẹ ang ọlẹ ká ịlọhị o-wu kpa ri jẹ. ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “Ụka ká angịnyị ehe juwa chị oyoyi ju iJisọsị bwula ido o-doo do lẹ, iJisọsị á daa ido tịtị kwiwa kpong-kpong ka. Ụka ọlẹ ká angịnyị ehe juwa yọọ akama ododu tị lẹ, ịKịrayịsị ayịdang á kpa ang onyobyi ọ-ka họ angịịwa họ kwiwa, jwaa uhi-uhi kpong-kpong ka. Ma, ọkọkọ nya ọọwa lẹ, ọ tụụbwọ hi ịlọmwụ ju Ohe Oluhye Ọngọlẹ kọ kaa la eje ọkpẹẹkpẹẹ ụ-ụbwọ.” (1 Pit. 2:23) IJisọsị wu ịlọmwụ kpa nyọlẹ ká aluji wẹẹ kpọọ họ ụka kị gwoo iloo ba okoji. (Mat. 27:39-44, NWT) Ene nya ụka ọwẹ, o wu ịlọmwụ kpa ụka ọlẹ ká alegbeju nya ịgba ọgbagba tọọ ịto ẹla lụmẹ-lụmẹ chajị kọ ka ya ẹla ọtịpyọ (Mat. 22:15-22) Ọ tị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji ịnyịnyị ụka ọlẹ ká iru nya angịnyị go ajwọ kị ka da nwọọ! Ọkọkọ nyọka haa kwiwa, “iJisọsị . . . jụ kwiikwii gba kpehe bwu ẹpwụ nya ube ịgọgọ.”—Jọn. 8:57-59.

Ahị ka jẹ́-ẹ ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị jẹ? Ahị ka jẹ́-ẹ họ ịnyị pwụ ẹgẹhẹ. Ọlẹrụ iPita yẹkẹẹ: “Ajị nya anụ ọ-ka juwa ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịKịrayịsị jẹ . . . a du ká . . . ịKịrayịsị ayịdang yẹ akama chajị nyanụ nyọka ri ang o-ju ẹjẹẹ hanụ” lẹ. (1 Pit. 2:21) Nanana nyori áhị la kpẹẹkpẹẹ ka, ahị ka jẹ́-ẹ ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị rige-rige. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka họ ịnyị?

Ahị baba nyọka la abwụma nya ịlọhị o-wu kpa kori kahị tịtọ nyọka họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ. Kori kahị dọmwụ gbịgba ha iJihova lụka ọtata lẹ, igu oriri nyahị balọọ ka jẹ́-ẹ tayịreji myị́ kori kahị wu ịlọhị kpa ẹ-ẹga nya ẹla ọlẹ kahị kaa ya lee ọhọhọ ka.

Kụ irya nya ẹla ọlẹ kọ họ ẹ-ẹga nya iMosisi, ọngọlẹ kọ “la dụmwọ gụ angịnyị ehe ịlẹ kị jam odehe” lụka nyamwụ wẹẹ. (Ọwa. 12:3) IMosisi ju ugbodu ke ụrụ wo ẹla ọ-mwọ ya nya ala Isirẹlụ ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ. Ma, ẹnẹhẹ ọ́ wu ịlọmwụ kpa ka. O ju agbama nyọlẹ kị myịmyị mwọ ala ya u-uhye nya enyi ojiji nwà ka. Ọ ya ẹla la ọkọ ọnyọọngịrị ta ala Isirẹlụ. O byaa yẹkẹẹ: “Anụ wo mẹ, anụ angị la egbeju-ọngịrị ịwẹ. Āhị gba enyi kpehe bwu ẹpwụ nya ẹjwọ ọlẹ hanụ mẹ-ẹ̄ẹ́?”—Ọwa. 20:2-11.

IMosisi á wu ịlọmwụ kpa ka. Ọ́ ya ogbo ha iJihova nya ọngọ họ ụkụrwọ ẹbyẹbyị du ká enyi ji haa ka. (Eje. 106:32, 33) Chajị nyọọwa lẹ, iJihova á ya iwe họọ nyọka pwụ ọpyị ọlẹ kọ myị ọnụ haa ka. (Ọwa. 20:12) Ọhẹka iMosisi chị ijẹma nya ẹla ọlẹ kọ gwọọ họ-ọ̀ wẹ gbee ka pwụ ahyẹẹnụ nya igu nyamwụ.—Ehile. 3:23-27.

Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́? Kori kahị dọmwụ jẹ́ ẹlịlẹhị lụka ọtata lẹ, áhị ka ya ẹla chabala ta angịlẹ kị họ ẹla wụ́ụhị ẹjẹ lee angịlẹ kị baba nya ọ-nwụrịrị ka. (Efe. 4:32; Kol. 3:12) Ịlẹhị lẹ, jaabwọ kahị wẹẹ ri angịgbahị, áhi kaa ju ugbodu lụmẹ lala ene-ene kaka. Tị kpịtịya nya iMosisi. Áhị tịtọ nyọka bịrị ẹnyị ọnyịịla ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova lụka ọtataata chajị nyọlẹ kahị wu ịlọhị kpa ka lẹ ka. Ányị ahị tị́ ka họ chajị kahị ka la abwụma o-ju apyobwuna ọwẹ?

Raabwọ bịlẹ olegu ịgọgọ. Ịyẹ tị́ du? Chajị abwụma nya ọngịnyị o-wu ịlọmwụ kpa ri ụpa nya ugbe nya olegu ịgọgọ, iJihova tị kaa ya olegu nyamwụ ha ọngọlẹ kọ bịlọọ. (Luk. 11:13) Bwula olegu ịgọgọ, iJihova ka jẹ́-ẹ ya ọngịrị ọlẹ kahị baba nyọka wu ịlọhị kpa hahị. (Filip. 4:13) Ọ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka la ugbe nya olegu ịgọgọ ịkịla, lala ọháha, ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ ju abwụma nya ịlọhị o-wu kpa ọngịrị gụ ọwọwa.—1 Kọr. 13:5.

Cheji ba hi ang myị́ ang ọlẹ ọ́ ka du kọ ka lang ujwo nyọka wu ịlọng kpa. Ọ-chụ pwokwita, cheji ba hi intanẹtị lee ụya ọyaya ọlẹ ká  abwẹla ọtịpyọ ji. (Efe. 5:3, 4) Ọ dọmwụ baba kahị ka cheji ba hi ang myị́ ang ọlẹ kọ ka mahị yẹ nyọka họ ang ọtịpyọ. (Etu. 22:3; 1 Kọr. 6:12) Ọ-chụ pwokwita, ọngọlẹ kọ kaa la ọmayẹ nyọka họ ụya ka baba nyọka cheji ba hi apwụ lee ifim wuu ịlẹ ká alẹng bala anyang kaa há awụlẹ gbang-gbang myị́.

Ọ ka lahị ujwo nyọka kpa ẹla ọwẹ họ ụkụrwọ myị́. Ma, kori kahị maga yẹẹyẹẹ, iJihova ka ya ọngịrị ọlẹ kahị baba hahị nyọka wu ịlọhị kpa. (2 Pit. 1:5-8) Ọ ka dahị ụbwọ nyọka wu ịlọhị kpa ẹ-ẹga nya irya ọkụkụ, ẹla oyaya, bala ang ịlẹ kahị kaa họ. Ọhịhị nya Paul bala Marco ịlẹ kahi ya ẹla rụ ene, mẹ ọọwa jẹ. Ịwa angị imimiiye jẹ́ wu agbama nyaa kpa lẹẹlẹẹ lẹ. Kụ ẹhị yẹ ẹla nya ọọnahị ọhẹ ọlẹ kọ kaa ju agbama ta angịkịla hyaahyaa ụka kọ juwa pa iMoto, kpụ ọ dọmwụ kaa rwarụ taa wẹẹ. Ịyẹ ọ tị́ họ? Ọ yẹkẹẹ, “M̀ kaa raabwọ yẹẹyẹẹ ẹnụ myị́ ẹnụ. M̀ wa apwụ ịlẹ ká ogu nya iJihova da u-uhye nya ọngịnyị o-wu ịlọmwụ kpa bala ọ-kpa ịBayịbụụ ịlẹ kị ka dam ụbwọ e-egbeju. Nanana nyori m̀ họ ụkụrwọ jwoo ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ lẹ, m̀ kaa kpụ ịlọm ịtịya ẹnụ myị́ ẹnụ nyori m̀ tịtọ nyọka kpa ọkịlẹtụ weji. M̀ myịmyị kaa wuleji nya ẹga hyaa chajị kam ka chị agaga kpoye-kpoye ka.”

Ahị wuu á kaa jụ ịlọhị wu kpa ka ụka ọhẹ. Kori kọ lịnyị, ọ ka lahị oyoyi nyọka raabwọ ha iJihova myị́. Ma, ụka ọwẹ ahị baba nyọka raabwọ bịlẹ ụbwọ ọdada nya iJihova gụgụ wuu lẹ. Lẹ, ya ẹla ta iJihova ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị ahyaahị. Bịlọọ kọ ka hịnyọhi hang, tọọ wo nya ụbwọ ọdada, ká cheje nyori á ka ma ẹla ọọwa họ gụ ọwẹ kaka. (Eje. 51:9-11) A me irya nyori iJihova á ka ke ụrụ ka lẹ ka. (Eje. 102:17) Ọlẹrụ ịJọn kpụhị ịtịya nyori ịwọ nya Ọnyị nya Ohe Oluhye nyị “hụ́ ọhọbịrị nyahị ọnyị myị ọnyị wuu cheri-cheri hiihi lẹ.” (1 Jọn. 1:7; 2:1; Eje. 86:5) Kpịtịya nyori iJihova byi anchẹ nyamwụ nyị hịnyọhi ụka lụmẹ-lụmẹ. Lẹ, ahị dahịhile nyori ọwa ayịdang ka họ ịnyị ịnyịnyị.—Mat. 18:21, 22; Kol. 3:13.

Ọ wụ́ iJihova ẹjẹ nyọlẹ ká iMosisi wu ịlọmwụ kpa ka ụka ookpokpo u-ugbileji. Ọ tị lịnyị odu lẹ, iJihova hịnyọhi họọ. Omyi ẹla nya Ohe Oluhye myịmyị ya nyori iMosisi nyị ri ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọmyịmyị ọtụka-ọtụka. (Ehile. 34:10; Hib. 11:24-28) IJihova á ya iwe da ha iMosisi nyọka ka ọpyị ọlẹ kọ chị ala Isirẹlụ ehe nyọka ya haa ka, ma ọ ka dọọ ọwụraba wẹ odehe onyeewe, la iwe nyọka hịhị gboyi myị́ oyi. Ahị ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị gboyi myị́ oyi kori kahị kịnyaa la ọ-maga nyọka la abwụma nya ịlọhị o-wu kpa lee ang ọ-họ ba o-oyi.—1 Kọr. 9:25.