ANG ỌJẸ́JẸ 16
Ke Ụrụ, Jẹ́ Ang, Bala ọ-Mẹ Ahyẹẹrwẹrwa Jẹ
“Anụ . . . chị eje nya ẹla kpong-kpong jaabwọ kanụ juwa yẹ lẹhị kem ka. Ma, anụ dịrẹ ẹla ọọwa yẹẹyẹẹ ene kanụ ka kpa abwẹla ọnyịịla chị eje ọchịla-chịla.”—JỌN. 7:24.
EJE 101 Working Together in Unity
ẸHỊ NYA ẸLA *
1. ỊBayịbụụ tị́ mẹ ẹlịlẹhị ọnyịịla oyina jẹ u-uhye nya iJihova?
Ọ KA háng ká ụgbẹyị ọlẹ ká angịnyị ka lang eje ka kpụnịrọ abwọlẹ ká ugbinyịrọ bala ahị nyang la lee abwọlẹ ka ri ọtụka lee ochiche kaka ba? Ọ́ ka háng ka. O ri ẹjẹ ọkpụ́kpụ ọtụka-ọtụka nyọka jẹ́ nyori, irya ọlẹ ká iJihova la u-uhye nyahị á kaa kpụnịrọ ang ịlẹ ká ẹhị nya ọngịnyị ehe ka jẹ́-ẹ yẹ ka. Ọ-chụ pwokwita, ụka ọlẹ ká ịSamwẹlụ mwụrụ yẹ anyị alẹng nya iJesi lẹ, ọ́ yẹ ang ọlẹ ká iJihova yẹ u-uhye nyaa ka. IJihova byi ịSamwẹlụ nyori ọnyị nya iJesi ọhẹ nyị ka ri adịrahụ nya Isirẹlụ. Ma, oowo bwu ẹpwụ nyaa tị́? Ụka ọlẹ ká ịSamwẹlụ yẹ Eliyabụ, ọnyị ọlẹng ọgbahị nya iJesi, o yẹkẹẹ, ‘Ẹhẹẹ, ọngọlẹ ká iJihova chụ a godayị lẹẹ ị-ịlahị nyamwụ lẹlẹ.’ Eliyabụ me ọngọlẹ ká adịrahụ oriri pwoku. Ma, iJihova byi ịSamwẹlụ yẹkẹẹ: “A yẹ uhye ọlala lee ụhị ọ-há nwurwo-nwurwo nyamwụ koo. Ọ-ọwa m chụ ka.” Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́? IJihova myịmyị yẹkẹẹ, ‘Ọngịnyị ehe kaa yẹ ang to ugbẹhị ọkpụkpụrụ. Ma, am iJihova kaa yẹ ọkịlẹtụ.’—1 Sam. 16:1, 6, 7.
2. Jaabwọ ká ụpwụ nya ịJọn 7:24 mẹjẹ, ịyẹ tị́ du ká irya ọlẹ kahị ka la u-uhye nya ọngịnyị ka kpụnịrọ ang ọlẹ kahị yẹ lẹhị kem ka? Ọ-chụ pwokwita oyina à tị́ ji?
2 Chajị nyọlẹ kahị la kpẹẹkpẹẹ ka lẹ, irya ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya ọngịnyị kaa kpụnịrọ ẹla ọlẹ kahị yẹ lẹhị ọkpụkpụrụ ụka lụmẹ-lụmẹ. (Wa ịJọn 7:24.) Ma, ang ọlẹ kahị yẹ lẹhị á kaa mẹ ịngịhyẹ pịlẹ jẹ́ẹhị u-uhye nya ọngịnyị ka. Ọ-chụ pwokwita, ọngọ họ utoji ọlẹ kọ jẹ́ ang yẹẹyẹẹ bala ọ-jẹ́ utoji yẹẹyẹẹ ịnyịnyị, á ka jẹ́ ang lụmẹ u-uhye nya ẹdụrụ ọlẹ kọ jụ ọngịnyị bwula ọ-yọọ lẹhị ọkwọngọ kem ka. Kori kọ tịtọ nyọka jẹ́ ang u-uhye nya ẹdụrụ ọlẹ kọ kpa ọngịnyị lụka ọkẹkpẹ, irya ọlẹ ká ọngọọwa la u-uhye nya iwe-ahụrụ nyịlọmwụ, bala ang ẹjẹẹ nya ẹdụrụ ọlẹ kọ la, o ri opyii kọ ka ke ụrụ wo lọọ kpẹnẹẹ lẹ. Ọ dọmwụ chịkpẹẹ kọ ka byoo nyị hu ẹpwụ nya ịnyịrọ nyamwụ ụrụrụ chajị kọ ka jẹ́-ẹ yọọ yẹeyẹẹ. Kori kọ họ ịnyị ka, ọ ka họọ utoji ododu. Ịnyịnyị ọ la ẹ-ẹga nya aanahị lẹ. Áhị ka jáa yẹẹyeẹ bwula ang ọlẹ kahị yẹ lẹhị kem ka. Ahị ka yọyị kpoye nyọọwa pyii, chajị nyọka jẹ́ ọngịnyị ụma ọlẹ kị ri ịnyịlẹhị. O ri ịnyịlẹhị, áhị jẹ́-ẹ yẹ ọkịlẹtụ nya ọngịnyị ka, lẹ áhị ka jẹ́-ẹ jẹ́ angịnyị jaabwọ ká iJihova jáa kaka ba ka. Ma, ahị ka jẹ́-ẹ maga nyọka gbịla iJihova. Ụgbẹyị oyina tị́?
3. Ányị oja ịla ịBayịbụụ ịlẹ kị gba kpehe a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ à tị́ ka dahị ụbwọ gbịla iJihova?
3 Ányị iJihova à tịị kpa anchẹ nyamwụ? Ọ kaa ke ụrụ wo ẹla nyaa. Ọ kaa kpa iwe-ahụrụ nyaa i-irya bala ang ịkịla ịlẹ kị ka kpaa họ ẹla. Ọ myịmyị kaa mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nyaa. Jaabwọ kahị wẹẹ ka ya ẹla u-uhye nya ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova bwu họ ịnyị ẹ-ẹga nya iJona, Ịlayịja, ịHẹga, bala ịLọtụ, ahị yẹ jaabwọ kahị ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova ụ-ụgbẹyị ọlẹ kahị kaa kpa aanahị alẹng bala anyang wẹẹ.
KE ỤRỤ KPẸNẸẸ
4. Ịyẹ tị́ du kahị ka yẹ iJona la ẹhị ọnyịịla ka myị́?
4 Chajị nyọlẹ kahị jẹ́ ang myị́ ang u-uhye nya iwe-ahụrụ nya iJona ka lẹ, ahị ka me irya nyori ọ ri ọngịnyị ọlẹ kọ ju ọ-dahịhile lee o-godayị giri-giri ka. IJihova dọọ ehile kpụrụrụ nyori nyị ka iNineve kaka ya ẹla dodehe u-uhye nya eje ọlala nyọwa. Ma ọkọkọ nyọka ju ihi nya iJihova, iJona ju ụgbọ nya enyi ‘rụnyẹ rụ hi iJihova’ ka ẹga ọkịla. (Jon. 1:1-3) Ó ri ahụ, à ka ya ẹga da ha iJona nyọka họ ụkụrwọ ọwẹ wẹẹ? Oheka á ka myị ka. Ma, iJihova yẹ nyori ọ baba nyọka ya iwe ọkịla họọ.—Jon. 3:1, 2.
5. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya iJona bwu ọmyị ẹla nyamwụ ọlụpwụ nya iJona 2:1, 2, 9?
5 IJona mẹ ụma nya ọngịnyị ọlẹ kọ ri kpangga jẹ ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị nyamwụ. (Wa iJona 2:1, 2, 9.) O ri ịnyịlẹhị nyori iJona raabwọ ha iJihova ụka lụmẹ-lụmẹ, ma abwọ ọrịrị nyamwụ ụka ọlẹ kọ juwa ẹ-ẹpwụ nya iyenyi dahị ụbwọ nyọka yọọ lala ọngọlẹ kọ rụnyẹ rụ hi ụkụrwọ ọlẹ ká iJihova ya họọ kem ka. Omyi ẹla nyamwụ mẹjẹ nyori ọ kpịlọmwụ keji, ẹla kaa myọọ lẹhị bala ọ-nwụlanọ nyọka ju ihi nya iJihova. Ọ́ lahị ẹbyẹbyị ka, iJihova yọyị kpoye nya ọ-jẹ́ họ-ka nya iJona bwula ọ-wẹ abwọ ọrịrị nyamwụ bala ọ-kịnyaa la ọ-kpọọ họ ụkụrwọ nya ọlọmwụ nyamwụ.
6. Apyobwuna iyina à tị́ juwa ẹ-ẹpwụ nya ọ-ka ke ụrụ kpẹnẹẹ wo ẹla nya angịkịla?
6 Nyọka ke ụrụ kpẹnẹẹ wo ẹla nya angịkịla, ahị baba nyọka kpịlọhị keji bala o-ju ugbodu. Apyobwuna lala ịta ji kori kahị họ ịnyị. Etu 20:5) Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ Asia yẹkẹẹ: “Ụka ọhẹ, m̀ ya ẹla ene káam wo ẹla ọlẹ kọ ri ịnyịlẹhị. M̀ byi ọọnahị ọnyang ọhẹ nyori ọ baba nyọka nwà ẹ-ẹpwụ nya ịtọ ẹla ọwẹwẹ nyamwụ ọọjịra-jịra. Ụka ọkịla m̀ wẹ ka jẹ́ nyori, ọ jẹ́-ẹ wa ụpwụ gbuu ka, ọ tị kaa maga nyịlẹhị-ịlẹhị ene kọ jẹ́-ẹ wẹ ịtọ ẹla.” Lẹ, ọ baba ká Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọnyị myị́ ọnyị ka wo “ọnụ-ẹla” ene kọ ka chị ọngịnyị ega!—Etu 18:13.
Ọhọhẹ, ọọwa ka du kahị ka la irya ọtịpyọ ẹ-ẹga nya angịnyị ka. Oheeye, ahị ka jẹ́ jaabwọ ká ẹla la ọọnahị i-irya bala ang odudu kọ họ ẹla ịhyẹ. Ọọwa ka dahị ụbwọ nyọka mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nyamwụ. Ọhata ri, ahị ka jẹ́-ẹ da ọngọọwa ụbwọ nyọka jẹ́ ang ọhẹ u-uhye nya ịlọmwụ. Ụka ọhẹ áhị kaa jẹ́ ẹla olirya nyahị ka gbee kahị ka ya ẹla ọọwa kpehe ene. (7. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova họ ẹ-ẹga nya Ịlayịja?
7 Ọ kaa la aanahị ịhyẹ ujwo nyọka ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyaa chajị nya ẹga ọlẹ kị bwu, ọhọhọ nyaa, lee ọ-chajị nya angịnyị ụma ịlẹ kị ri. Ányị ahị tị́ ka họ kọ ka chaa kpẹẹ nyọka ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyaa jehi? Kpịtịya jaabwọ ọlẹ ká iJihova họ ẹ-ẹga nya Ịlayịja ụka ọlẹ kọ juwa rụnyẹ ru hi iJesebẹlụ. Ọ lala ahyẹẹnụ ịmanyị tị ene ká Ịlayịja ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyamwụ ju Adamwụ olepwoohe. IJihova ke ụrụ kpẹnẹẹ. Ọọwa lẹ, o ju Ịlayịja ọhụ bala ọ-ya ụkụrwọ ọkpọnchị họọ kọ ka họ lẹlẹ. (1 Ịdị. 19:1-18) Ụka ka chịpwụrụ kam chẹẹ ene kọ ka chị aanahị kpẹẹ nyọka ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyaa jehi myị́. Ma, ụka kahị ke ụrụ wo ẹla nyaa kẹnẹ-kẹnẹ lẹ, ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ jaabwọ kọ laa i-irya lẹlẹ. Kori kahị gbịla iJihova bwula o-ju ugbodu, ọ ka chị aanahị kpẹẹ nyọka dahịhileehi. Ọọwa lẹ, ahị ke ụrụ kpẹnẹẹ wo ẹla nyaa ụka kị nwụlanọ nyọka ya ẹla ọlọkịlẹtụ nyaa jehi lẹlẹ.
MAGA KÁ JẸ́ AANANG ALẸNG BALA ANYANG
8. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ọmwụ Ọdada 16:7-13 mẹjẹ, ányị iJihova à tị́ da ịHẹga ụbwọ?
8 ỊHẹga, ọnchẹ nya iSerayị, họ ẹla uchi ụka ọlẹ ká Ebiram yoo nya ahụ nyamwụ kpá. Ụka ọlẹ ká ịHẹga kpẹnyị, ọ dọmwụ nyọka ya ẹhị da iSerayị bwee, chajị nyọlẹ kọ ye ọnyị ma ka. Ẹla ọọwa lụmẹ gbee ká iSerayị ku ịHẹga rụ hi ẹpwa. (Ọmwụ. 16:4-6) Chajị nyọlẹ kahị la kpẹẹkpẹẹ ka lẹ, ahị ka kụ irya nyori ọngịnyị la ịHẹga ẹpẹpẹ lee o-hu ịlọmwụ hwaa lụmẹ, lẹ ọ chịla kị ka yọọ akama. Ma, iJihova á yẹ ịHẹga ịnyị ka. Ọ du olegu-ẹrụ nyamwụ tọọ. Ụka ọlẹ ká olegu-ẹrụ ọọwa yọọ, ọ dọọ ụbwọ nwụ abwẹla nyamwụ rịrị bala ọ-wahị kụrwọọ. ỊHẹga yẹ nyori iJihova juwa yọọ bala ọ-jẹ́ iwe-ahụrụ ọlẹ kọ wẹẹ chịpwụrụ bwu wuu. Ọọwa gwoo gbịla nyọka wụrọọ nya “Ohe Oluhye ọngọ yọyị.”—Wa Ọmwụ Ọdada 16:7-13.
9. Ịyẹ iJihova à tị́ kpa i-irya u-uhye nya ịHẹga?
9 Ịyẹ iJihova à tị́ yẹ u-uhye nya ịHẹga? Ọ jẹ́ ẹga ọlẹ kọ bwu bala akama ịlẹ kọ chịpwụrụ bwu wuu. (Etu. 15:3) ỊHẹga ri ala Ijipiti ọlẹ kọ juwa ẹ-ẹpwa nya ala iHiburu. Ọ kaa yẹ ịlọmwụ lala ọngga ụka ọhẹ? Iwoo nya alugbiyegu bala epweji nyamwụ kaa woo? Ọ-ọwa kem à ri ahụ nya Ebiram ka. Ụka ọhẹ ji ká alẹng ị-la ọmyịmyị kaa ye ịhụ gụ ookpokpo. Ma, ọọwa á ri irya nya Ohe Oluhye bwu ọmwụ ọdada ka. (Mat. 19:4-6) Ọ́ la ẹbyẹbyị ka, ọhọhọ ọwẹ kaa kpa ijiiji ọyẹyẹ bala ẹla ọ-kpa ẹ-ẹpwụ weji. IJihova jẹ́ nyori, ọ tịpyọ nya ịHẹga ọ-ka yẹhị da iSerayị bwee, ma ọ jẹ́ jaabwọ kọ la ịHẹga i-irya bala iwe-ahụrụ nyamwụ ịnyịnyị.
10. Ányị ahị tị́ ka bwu jẹ́ aanahị gụ ọwọwa?
10 Ahị ka jẹ́-ẹ ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJihova jẹ bwula ọ-maga nyọka jẹ́ iwe-ahụrụ nya aanahị. Jẹ́ aanang alẹng bala anyang yẹẹyẹẹ. Ya ẹla balaa ene nya ọjịra-jịra bala ụka ká ọjịra-jịra á kpehe kpá, kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ balaa, kori kọ Job. 6:29) Ịlẹhị lẹ, áhị ka ri angị “gba ju ka ẹpwụ nya ẹla nya angịkịla wurum” ka. (1 Tim. 5:13) Ma, ọ há nyọka jẹ́ aanahị bala iwe-ahụrụ nyaa. Ọọwa ka dahị ụbwọ jẹ́ ang odudu kị la abwẹla ọhẹ bala ọkịla.
tị chịkpẹẹ à wụrwaa kaka ri ang ẹ-ẹpwa nyang. Kori ká họ ịnyị, ọhẹka à ka yẹ nyori ọọnahị ọnyang ọlẹ ká me nyori nyị́ kaa yẹjula angịkịla ka wẹẹ, oyi ọ kaa ju lẹ. À ka yẹ nyori ọọnahị ọlẹng ọlẹ kọ la okpoko yẹẹyẹẹ, ká me nyori okpoko nyị họ́ọ lụmẹ lẹ, ịnyị ọ la ka, ma ọ kaa pyẹ ụbwọ maa hu ha angịkịla. Ọhẹka, ugbiyegu ọlẹ kọ kaa wẹ ọjịra-jịra hyaa ka, juwa ẹ-ẹpwụ nya ọtụpyịpyị ịnyịnyị. (11. Ịyẹ tị́ du kọ baba ká angịgbahị nya ọjịra-jịra ka jẹ́ ịkpịlọ nya iJihova yẹẹyẹẹ?
11 Ọ baba ká angịgbahị nya ọjịra-jịra gụgụụgụ ka jẹ́ aanahị alẹng bala anyang yẹẹyẹẹ. Kụ irya nya ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọọnahị Artur kọ ri ọngọ kpẹhị rịrị isekut ene-ene wẹẹ. Ọwa bala ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọkịla ju ọọnahị ọnyang ọhẹ ọlẹ kọ kaa ju oyi ụga. Artur yẹkẹẹ: “Ahị wẹ ka jẹ́ nyori ọrụmwụ gbu ahyaahị nyọlẹ kị ye awụlẹ bwaa. Nanana nyori ọhịhị á chịkpẹẹ họọ lụmẹ ka, ọ da anyị anyang imiiye nyamwụ ụbwọ nyọka la ọngịrị yẹẹyẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. Ọlẹẹlẹẹ tị lẹ, ọ́ jẹ́-ẹ yọyị yẹẹyẹẹ kaka, du ká ọkịlẹtụ kaa kpọọ enyi. Ọ lịnyị la kpá lẹ, ọháha ọlẹ kọ la ha iJihova bala ọmyịmyị nyamwụ la ọngịrị kịlahị-ịlahị. Ahị yẹ nyori ang lụmẹ-lụmẹ ji kahị ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nya ọọnahị ọwẹ.” (Filip. 2:3) Ọngọ kpẹhị rịrị isekut ọwẹ ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJihova jẹ. IJihova jẹ́ ịkpịlọ nyamwụ bala ang ọjụjụ ọlẹ kị juwa chịpwụrụ bwu. (Ehe. 3:7) Angịgbahị nya ọjịra-jịra ịlẹ kị jẹ́ ịkpịlọ nya iJihova yẹẹyẹẹ à ka jẹ́-ẹ daa ụbwọ lẹ.
12. Ányị Yip Yee à tị́ ye apyobwuna nyọlẹ kọ jẹ́ ọọnahị ọhẹ ọọjịra-jịra gụ olene?
12 Kori ká jẹ́ iwe-ahụrụ nya ọọnahị ọhẹ ọlẹ ká ẹla nyamwụ kaa chịng aga, ọọwa ka dang ụbwọ nyọka la ahyẹẹrwẹrwa u-uhye nyamwụ. Ahị yẹ ọ-chụ pwokwita ọhẹ wẹẹ. Ọọnahị ọhẹ Asia ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Yip Yee yẹkẹẹ: “Ọọnahị ọnyang ọhẹ ọọjịra-jịra kaa ya ẹla gboo lụmẹ. M̀ kaa ya nyori abwẹla nyamwụ ọọwa nyị́ há ka. Ma, ụka kam kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ balọọ, m̀ yẹ nyori ọ kaa da adamwụ bala ịnamwụ ụbwọ kpa iyo ra i-ihi. Lẹ, ọ baba nyọka ya ẹla gboo chajị ká angịnyị ka yọọ bala ọ-ra ihi nyamwụ. M̀ yẹ nyori ene kam ka jẹ́ ang odudu ká aanam la ọhịhị ụma ọlẹ kị la, m̀ baba nyọka jáa yẹẹyẹẹ.” À baba nyọka maga nyịlẹhị-ịlẹhị ene á ka jẹ́ aanang yẹẹyẹẹ. Ma, kori ká wụrụ ọkịlẹtụ nyang gbadaa jaabwọ ká ịBayịbụụ mẹjẹ aalẹ, à ka ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJihova 1 Tim. 2:3, 4; 2 Kọr. 6:11-13.
kọ kaa la ọháha ẹ-ẹga nya “angịnyị ehe wuu” jẹ.—MẸ AHYẸẸRWẸRWA JẸ
13. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ọmwụ Ọdada 19:15, 16 ya, ịyẹ alegu-ẹrụ à tị́ họ nyọlẹ ká ịLọtụ họ ịnẹkpẹ? Ịyẹ tị́ du kị họ ịnyị?
13 Lụka ọhẹ ọlẹ kọ ju apyobwuna yẹẹyẹẹ ọ-ọhịhị nya ịLọtụ, ọ́ myị ju ihi nya ehile nya iJihova ahyaahị ka. Alegu-ẹrụ imiiye ịhyẹ ju ịLọtụ ụga kaka byoo nyori nyị kpa ugbiyegu nyamwụ kpehe bwu ịSọdọm mẹ. Ịyẹ tị́ du kị ya ịnyị? Ị yẹkẹẹ: “Ohe Oluhye ayịdang a duuhi ẹrụ warị kahị ka ta epweji ọlẹ ayịreji gbanggbang lẹ.” (Ọmwụ. 19:12, 13) Alụtụrụ nya ahyẹẹnụ ọ-bọọ ba, ịLọtụ bala ugbiyegu nyamwụ juwa ẹ-ẹpwa wẹẹ. Lẹ, alegu-ẹrụ ịwẹ da ịLọtụ ọna myịmyị. Ma, “ịLọtụ ayịdang juwa họ ịnẹkpẹ.” Ahị ka me irya nyori ịLọtụ ri ọngọ yẹhị da ẹla ọlẹ ká iJihova byoo nyị họ bwee lee ọ-dọmwụ ri ọngọ la egbeju ọngịrị myị́. Ma, iJihova á hwabwọ la ọ-maga nyọka dọọ ụbwọ ka. Chajị nyọlẹ ká iJihova “Ohe Oluhye tị yọọ ahyẹẹrwẹrwa” lẹ, alegu-ẹrụ ịịwa yụbwọ chị ugbiyegu nyamwụ kpehe bwu epweji ọwẹ.—Wa Ọmwụ Ọdada 19:15, 16.
14. Ịyẹ tị́ du ká iJihova yẹ ịLọtụ ahyẹẹrwẹrwa?
14 IJihova ka yẹ ahyẹẹrwẹrwa nya ịLọtụ chajị nya ang ịmanyị-ịmanyị myị́. Ọ ka la ịLọtụ ujwo nyọka ru hi ẹpwa nyamwụ myị́ chajị o juhi nya angịlẹ kị juwa odehe nya epweji ọwẹ. Ang iluhi-uhi ịkịla juwa ịnyịnyị. Ọhẹka, ịLọtụ jẹ́ ang u-uhye nya ịdịrịhụ imiiye ịlẹ kị chabwọ kpụ ẹpwụ nya ụjẹ nya ida nya okorota. (Ọmwụ. 14:8-12) Chajị nyọlẹ ká ịLọtụ ye ahụ bala ọ-ma anyị lẹ, ọ ka chuko u-uhye nya ugbiyegu nyamwụ myị́. Datị hi ọọwa, ịLọtụ kpụdụ yẹẹyẹẹ, lẹ ọ ka la ẹpwa ọnyịịla ọhẹ ịị Sọdọm. (Ọmwụ. 13:5, 6) Ịlẹhị lẹ, ọlẹlẹhẹ nya ịngịịwẹ á chịla kọ ka wu ịLọtụ kpa la o-ju ihi nya iJihova ahyaahị ka. IJihova yọyị kpoye nya ẹla ịlẹ ká ịLọtụ họ tịpyọ, du kọ jẹ́ wụrwọọ nya “ọlabwẹla ọnyịịla.”—2 Pit. 2:7, 8.
15. Ọkọkọ nyọka la ọngịnyị eje u-uhye nya ẹla ọlẹ kọ họ, ányị ahị tị́ ka họ?
15 Ọkọkọ nyọka la ọngọkịla eje u-uhye nya ẹla ọlẹ kọ họ, maga nyọka jẹ́ jaabwọ kọ lọọ
i-irya. Ọọnahị ọhẹ ịị Europe ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Veronica maga nyọka họ ịnyị. O yẹkẹẹ: “Ọọnahị ọnyang ọhẹ kaa bwọ ayiiji ụka myị́ ụka. Ọ kaa chị ịlọmwụ ebwo hi angịkịla ụka myị́ ụka. Ọ kaa lam uhi-uhi nyọka ya ẹla balọọ. M̀ tị yọọ nyori, kori kam juwa i-iwe-ahụrụ nyamwụ, m̀ ka baba nya oligu. Lẹ, m̀ cheje nyọka tọọ wo jaabwọ ká ang la họọ. Ụka ọwẹ ọ dọmwụ nyọka ya irya nyamwụ jum lẹ! Ọlẹẹlẹẹ m̀ jẹ́ ang u-uhye nyamwụ gụ olene lẹ.”16. Ịyẹ tị́ du kahị ka raabwọ ká iJihova ka dahị ụbwọ mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ?
16 IJihova kem à jẹ́ẹhị weji-weji lẹ. (Etu 15:11) Lẹ, bịlẹ iJihova kọ ka dang ụbwọ nyọka yẹ angịkịla jaabwọ kọ yaa bala ọ-dang ụbwọ jẹ́ jaabwọ á ka bwu mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nyaa. Abwọ ọrịrị da ọọnahị ọnyang ọhẹ ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Anzhela ụbwọ nyọka yẹ angịnyị ahyẹẹrwẹrwa gụ ọwọwa. Ẹla nya ọọnahị ọhẹ ọọjịra-jịra nyaa kaa lujwo lụmẹ. Anzhela yẹkẹẹ: “Ịnọ ọ ka chịkpẹẹ ham yẹẹyẹẹ nyọka kpọọ abyị bala ọ-gba ụbwọ nyam hi ẹla nyamwụ. M̀ tị bịlẹ iJihova kọ ka dam ụbwọ jẹ́ ọngịnyị ụma ọlẹ kọ ri.” IJihova wẹ abwọ ọrịrị nya Anzhela? Ọ yẹkẹẹ: “Ahị kpehe ka ya ẹrụ ọnyịịla lawụlẹ. Ụka kahị tị họ kpá, ahị ya ẹla lawụlẹ ẹ-ẹpwụ nya awa ịmanyị tị́. M̀ ke ụrụ wo lọọ la ahyẹẹrwẹrwa. Ọlẹẹlẹẹ ọ hám gụ olene lẹ, m̀ tị cheje nyọka dọọ ụbwọ ịnyịnyị.”
17. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka cheje nyọka họ?
17 A-aanahị ịmanyị-ịmanyị ịlẹ kị háng a ka mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ kem ka. Angịhyẹ nyaa ka ju ọmwụ nya akama nya ịlaa myị́ lala iJona, Ịlayịja, ịHẹga, bala ịLọtụ. Ẹlịlẹhị tị ri, ahị wuu ju ọmwụ nya akama ha ịlọhị ụka ọhẹ lẹ. Ang odudu kọ há nyọlẹ ká iJihova byihi ahị nyị “la olegu nya ahyẹẹrwẹrwa ẹ-ẹga nya awụlẹ” à wẹ ẹẹ. (1 Pit. 3:8) Kori kahị ju ihi nya iJihova, ahị kaa ju ọ-yẹjula awụlẹ nya ugbiyegu nya olegu nyahị ọlẹ ọngịrị. Lẹ, ahị wuu a cheje nyọka ke ụrụ la aanahị, jẹ́ ang chajị nyaa, bala ọ-mẹ ahyẹẹrwẹrwa jẹ ẹ-ẹga nyaa mẹ.
EJE 87 Come! Be Refreshed
^ par. 5 Chajị nyọlẹ kahị la kpẹẹkpẹẹ ka, ahị kaa la angịkịla eje hyaa bala o-me irya nyori ahị jẹ́ ẹla olirya nyaa. IJihova ọwa tị kaa “yẹ ọkịlẹtụ” nya ọngịnyị. (1 Sam. 16:7) Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka ya ẹla u-uhye nya ụgbẹyị ọlẹ kọ da iJona, Ịlayịja, ịHẹga, bala ịLọtụ ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ọháha. Ọ tị ka dahị ụbwọ nyọka gbịla iJihova u-uhye nya ụgbẹyị ọlẹ kahị kaa bwu kpa aanahị alẹng bala anyang.
^ par. 52 ABWỌ ỌCHỊCHỊ NYA IFOTO: Ọọnahị ọlẹng ọgbahị ọhẹ wẹẹ wụ ẹjẹ nyọlẹ ká ọọnahị ọlẹng ọkịla á wẹ ọjịra-jịra hyaa ka. Ụka ọkịla ọ tị yẹ nyori ọ́ wẹ hyaa ka chajị nyọlẹ kị ya imoto mịla awụlẹ bala ọngọkịla.
^ par. 54 ABWỌ ỌCHỊCHỊ NYA IFOTO: Ọngọ kpịlahị e-ebwo nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ me irya ịnọ nyori ọọnahị ọnyang ọwẹ nyị́ ri ọngọ kaa yẹjula angịkịla ka, ma ọ wẹ ka yẹ ụka ohyẹẹkpẹ nyori ọ kaa ju oyi ẹ-ẹga nya angịlẹ kọ jẹ́ nwà ka ịnyị.
^ par. 56 ABWỌ ỌCHỊCHỊ NYA IFOTO: Nyọlẹ ká ọọnahị ọnyang ọhẹ bịrị ụka bala ọọnahị ọnyang ọkịla chajị nyọka jọ́o gụ ọwọwa, ọ yẹ nyori ọ́ ri ọngọ kaa bwọ ayiiji bala ọ-kpahị ju angịkịla ka, jaabwọ kọ me irya ụka ọlẹ kị tọ awụlẹ bwaa u-Ube nya Ịpyị-Adịrahụ ka.