1. Ányị ọhịhị nya ịJọn ọngọmyẹrụ à tị́ la lụka nya ẹka iwo ihikichu kụrụ ịrụ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá?

ỊJỌN ọngọmyẹrụ juwa ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ olujwo nya ịlẹhị-ịlẹhị lụka nya ẹka iwo ihikichu kụrụ ịrụ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá. Ọ chị okwirichi ụka ọwẹ lẹ, ị woo ju agba ọ-ọpyị nya ịPatịmọsị, ọwa kem à tị hi bwu ẹpwụ nya angịmyẹrụ nya iJisọsị ẹẹ. (Ọwụ. 1:9) Ọ jẹ́ nyori angịlẹ ká ẹla nya Ohe Oluhye waa ẹjẹ juwa me ọnọọkịla ju angịnyị bala ọ-maga nyọka chị ọjịra-jịra ebwo. Ọ ka lala o-ri, lụka o-kpii ọngịnyị nya ịKịrayịsị nya ịlẹhị ọlẹlẹhẹ á ka hi jam kaka.—Jud. 4; Ọwụ. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 7:9-14 ya, ẹla ọkpịpyọ oyina Ohe Oluhye à tị́ mẹjẹ ịJọn a-arụrụ? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ)

² Ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ olujwo ọwẹ, Ohe Oluhye mẹ ẹla ọkpịpyọ ọhẹ ọlẹ kọ ka họ ị-ịlahị, jẹ ịJọn a-arụrụ. Ẹ-ẹpwụ nya ọyị ọyẹyẹ ọwẹ, olegu-ẹrụ ọhẹ byi alegu-ẹrụ ine ịkịla nyị wu igbachịwụ nya ayịreji nya akama ọtụka okpelego kpa, gbee kịị nyị ka ju ebwo nya anchẹ nya Ohe Oluhye ịhyẹ ẹjẹẹ ohyẹẹkpẹ kpá ene. (Ọwụ. 7:1-3) Ebwo ọọwa ri angịnyị angị ụnọ ohu da ụnọ iwo ine kụrụ ine (144,000) ịlẹ kị wẹẹ ka kpeji bala iJisọsị e-epwoohe. (Luk. 12:32; Ọwụ. 7:4) Ọọwa lẹ, ịJọn à myịmyị ya ela u-uhye nya ebwo ọkịla lẹlẹ. Ebwo ọọwa lụmẹ gbee ká ịJọn yẹkẹẹ: “Ụka ká ọọwa chịpwụrụ kpá lẹ, m chẹhị kaka yẹ iru nya angịnyị lụmẹ-lụmẹ ọlẹ ká ọngọngọhẹ á ka jẹ́-ẹ jwaa wa myị́ kpá kaka lẹlẹ. Angịịwa bwu epwoja myị́ epwoja nya odehe ọlẹ wuu bala ụpwọma myị́ ụpwọma wuu bala ụma nya angịnyị la datị-datị wuu kị kele kaka godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ nya Ohe Oluhye bala ịlahị nya Ọnyị ọkpịlọ nya Ohe Oluhye.” (Wa Ọwụrụụ-wụrụ 7:9-14.) ỊJọn ka chị ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ nyọlẹ kọ jé nyori, angịnyị lụmẹ-lụmẹ nyị ka gbịgba ha Ohe Oluhye ụ-ụgbẹyị ọnyịịla ụka ọhẹ wẹẹ!

3. (a) Ịyẹ tị́ du ká ọyị ọyẹyẹ nya ịJọn ka ju ọmyịmyị nyahị ọngịrị? (b) Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

 ³ Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọyị ọyẹyẹ ọwẹ ju ọmyịmyị nya ịJọn ọngịrị. Ọ tị chịla kọ ka ju ọmyịmyị nyahị ahị ọngịrị gụ wẹẹ, chajị ahị jam ụ-ụka nya ọ-họ jịra nya ọyị ọyẹyẹ ọwẹ. Ụka nyahị, ahị yẹ jaabwọ ká uku-uku nya angịnyị wẹẹ dọmwụ nyọka gbịgba ha iJihova, la ahị ọdahile nyọka chịda bwu akama ọtụka okpelego kaka hịhị odehe ọlẹ gboyi myị́ oyi. A-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka yẹ jaabwọ ká iJihova bwu mẹ iru nya angịnyị ịwẹ jẹ anchẹ nyamwụ, gụ ẹka iwo ineku kẹkpẹ. Ahị ka myịmyị-ị̀ kụ ẹhị yẹ ẹla imiiye u-uhye nya iru nya angịnyị ịwẹ: (1) nyori ị lụmẹ bala (2) nyori ị bwu ụpa ịdatị-datị nya odehe. Ẹla ịwẹ a ju ọmyịmyị nya ọng myị́ ọng ọlẹ kọ yẹhị rịrị nyọka ri ụpa nya ebwo ọnyịịla ọwẹ ọngịrị mẹ.

4. (a) Ẹlịlẹhị ọlẹpwụ nya ịBayịbụụ oyina ala ịchọọchị à tị́ jẹ́ ka? (b) Ányị ọmẹjẹ nya Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ datị hyaa ẹ-ẹgẹwẹ?

⁴ Ịchọọchị ịlẹ kị ya ịwa nyị ri angịnyị nya ịKịrayịsị á kaa mẹ ẹlịlẹhị ọla ịBayịbụụ jẹ nyori angịnyị ịlẹ kị ju ihi nya Ohe Oluhye nyị ka hịhị odehe gboyi myị́ oyi ka. (2 Kọr. 4:3, 4) Iru nya ịchọọchị lụmẹ-lụmẹ alẹ kaa mẹjẹ nyori angịnyị ịnyịịla wuu nyị ka rụ ka epwoohe ụka kị gbu kpá. Ọmẹjẹ nya ogu ochiche nya Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ịlẹ kị dọmwụ nya ọ-họ ụpwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji bwu ẹka nya 1879, tị datị. Ị jẹ́ nyori Ohe Oluhye ka yẹ odehe la ịParadayịsị bala o-ri angịnyị ehe ịlẹ kị ju ihi nya Ohe Oluhye ka hịhị ám̀ odehe ọlẹ, e-epwoohe ka. Ma, ụka chịpwụrụ chẹẹ ene kịị jẹ́ angịlẹ kị wẹẹ ka hịhị ám̀ odehe.—Mat. 6:10.

5. Ẹlịyẹ Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ ya u-uhye nya angị 144,000?

⁵ Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ịwẹ jẹ́ bwu Ụpwụ ịgọgọ nyori angịhyẹ nyị ka “bwu odehe” ka epwoohe kaka kpeji bala iJisọsị ụ-ụwa. (Ọwụ. 14:3) Ebwo ọwẹ ka ri Angịnyị nya ịKịrayịsị angị 144,000 ịlẹ kị ya ịlaa chị ịgọgọ ha Ohe Oluhye bala ọ-gbịgba họọ la ila ọchịchị ụka kị jam odehe. Ẹlịyẹ ị tị́ ya u-uhye nya iru nya angịnyị ịkịla ịlaanyị?

6. Ẹlịyẹ Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ ya u-uhye nya ebwo nya iru nya angịnyị ịlẹ kị ịJọn yẹ a-arụrụ?

⁶ Ọ-ọyị ọyẹyẹ ọwẹ, ịJọn yẹ iru nya angịnyị ịwẹ kị “godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ nya Ohe Oluhye bala ịlahị nya Ọnyị ọkpịlọ.” (Ọwụ. 7:9) Ẹlẹwẹ du ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ya nyori iru nya angịnyị ịwẹ nyị ka hịhị e-epwoohe lala angị 144,000 ịnyịnyị. Kori ká ebwo imimiiye ịwẹ á ka juwa e-epwoohe, ọdatị oyina à tị́ ka ji ẹ-ẹga nyaa? Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ me irya ene-ene nyori, ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ nyị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị ju ihi nya ẹla nya Ohe Oluhye yẹẹyẹẹ ụka kị jam odehe ka. Nanana nyori angịwẹ ba ọmẹjẹ ọlẹpwụ nya ịBayịbụụ jẹ u-uhye nya abwẹla ocheri-cheri, ị́ myị kpehe bwu ịchọọchị nya odehe ka. Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ chị ẹla ọwẹ eju nyori angịlịnyị nyị la ọháha ha Ohe Oluhye, ma ọháha nyaa nyị́ tị lụmẹ nwà nyọka kpeji bala iJisọsị ka. Chajị nyọlẹ ká ọháha nyaa la ọngịrị lụmẹ ka-à wẹẹ, ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ ka pwụ́ epwoohe kị ka godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ, ma ị́ ka jẹ́-ẹ hụhụ u-uhye nya ẹchị Adịrahụ ka.

7. (a) Oowo anyị Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ ya kị ka jam odehe ọlẹ lụka nya Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị? (b) Ẹlịyẹ Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ ya u-uhye nya Angị chịla o-hu ọkịlẹtụ ha ịlụka onyogo?

⁷ Oowo anyị à tị́ tịng tị ka hịhị gbe oyi myí oyi ám̀ odehe ọlẹ mẹ? Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ya nyori, kori ká Ohe Oluhye nyị go angị 144,000 bala iru nya angịnyị rụ kele ka epwoohe kpá, nyị ka ya iwe da ha uku-uku nya angịnyị ịkịla kị ka hịhị odehe ọlẹ nyọka ye apyobwuna bwu Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị. Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ á kụ irya nyori angịịwa ka gbịgba ha iJihova ene nya Eji Ọkpakpa nya iJisọsị ka. Ọkọkọ nyọọwa, ị me irya  nyori ị ka mẹ ẹla nya iJihova jaa lụka nya Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị. Ụka ọọwa á chịpwụrụ kpá, angịlẹ kị ba ẹla nya iJihova jẹ ka la iwe nyọka hịhị gbe oyi myị oyi odehe, ma angịlẹ kị la egbeju ọngịri ka ta ayịreji. Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ me irya ịnyịnyị nyori, angịlẹ kịị nyị ri “ịdịrịhụ” odehe lụka nya Eji Ọkpaka nya ịKịrayịsị tụ́ “angị ịnyogo” (ị-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha ịlẹ kị gbu ene nya ịKịrayịsị) nyị ka rụ ka epwoohe ụka ká eji ọkpakpa ọọwa á cheju kpá.—Eje. 45:16.

8. Ebwo nya angịnyị ịta iyina Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ à tị́ ya kị ka lụbwọ ẹ-ẹpwụ nya irya nya Ohe Oluhye ọ-họ jịra?

⁸ Lẹ, Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ me nyori angịnyị nyị la ebwo ịta: (1) Angị 144,000, ịlẹ kị ka kpeji bala iJisosi ụ-ụwa e-epwoohe; (2) iru nya anịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ ká ọháha nyaa á lụmẹ nwà ka, kị ka godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị-adịrahụ nya iJisọsị ụ-ụwa e-epwoohe bala (3) uku-uku nya angịnyị ịlẹ kị ka mẹ ẹla nya iJihova jaa odehe lụka nya Eji Ọkpakpa nya ịKịraysị. * Ma, nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, iJihova daa ụbwọ nyọka jẹ́ ẹla ọwẹ gụ ọọwa.—Etu. 4:18.

9. (a) Ụgbẹyị oyina ebwo nya iru nya angịnyị à tị́ ka jẹ́-ẹ “godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ nya Ohe Oluhye bala ịlahị nya Ọnyị ọkpịlọ”? (b) Ịyẹ tị́ du ká ọ-nwụ họ nya ẹla ọlụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 7:9 la kpẹẹkpẹẹ?

⁹ La ẹka nya 1935, Alibeenu nya iJihova wẹ ka jẹ́ angịlẹ ká ebwo nya iru nya angịnyị ịla ọyị ọyẹyẹ nya ịJọn ri. Ị wẹ ka jẹ́ nyori, ebwo nya angịnyị ịwẹ á baba nyọka rụ kele ka epwoohe ene kị ka “godayị rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ nya Ohe Oluhye bala ịlahị nya Ọnyị ọkpịlọ” ka. Ma, ọ ku ọmwakpa nya ang ịnyị. Nanana nyori ebwo nya angịnyị ịwẹ ka jam odehe, ị ka jẹ́-ẹ “godayi rịrị ị-ịlahị nya ẹchị Adịrahụ” bwula ọ-wẹ ka jẹ́ nyori iJihova à chịla nyọka kpeji lẹ, bala ọ-kpịlaa ka ekpeleji nyamwụ. (Ayị. 66:1) Ị tị ka jẹ́-ẹ ‘godayị rịrị ị-ịlahị nya Ọnyị ọkpịlọ’ bwula ọ-ka myị la iya ọkịlaakịla nya iJisọsị. Ịnyịnyị, ụpwụ nya ịMatịyu 25:31, 32 ya nyori “alepwoja myị epwoja . . . wuu”—tụ́ alọkwọ—nyị “kele kaka jịra ị-ịlahị” nya ẹchị adịrahụ olihi-lihi nya iJisọsị. Ọ la gbagbịla nyori e-epwoohe alepwoja myị epwoja ịwẹ wuu à ji ka, ma odehe ịnyị. Lẹ, ọ-nwụ họ ọwẹ la kpẹẹkpẹẹ. Ọọwa du ká ịBayịbụụ á ya nyori ebwo nya iru nya angịnyị nyi ka rụ ka epwoohe ka lẹ. Ebwo nya angịnyị angị 144,000 ịlẹ kị ka “ri ịdịrịhụ igbeji . . . ẹ-ẹpwụ nya odehe ọlẹ “ ta iJisọsị à ka rụ ka e-epwohe kem lẹ.—Ọwụ. 5:10

10. Ịyẹ tị́ du kọ baba ká ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ ka jẹ́ ẹla nya iJihova ene nya Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị?

¹⁰ Bwụ ụka nya 1935, Alibeenu nya iJihova wẹ ka jẹ́ nyori ebwo nya iru nya angịnyị ịlẹ ká ịJọn yẹ a-arụrụ nyị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị ị-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha ịlẹ kị la ahị ọdahile nyọka hịhị gbe oyi myị́ oyi ám̀ odehe ọlẹ. Kori ká ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ á ka chịda lụka nya akama ọtụka okpelego aalẹ, ị baba nyọka jẹ́ ẹla nya iJihova bala ọ-ka gbịgba họọ ene nya Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị. Ị ka baba nya ọmyịmyị ọnyọọngịrị ịnyịnyị nyọka “ye ọngịrị ọ-ka kpa kụrụ ang ịlẹ wuu kị juwa ka họ jịra” ene nya Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị Ọlẹpwụ nya Ẹka Ụnọ.—Luk. 21:34-36.

11. Ịyẹ tị́ du ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ịhyẹ me irya nyori angịhyẹ nyị ka rụ ka epwoohe kori ká Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị á cheju kpá?

¹¹ Ọlẹ kị tị ya nyori angị ịnyịịla ịhyẹ bwu odehe nyị ka rụ ka epwoohe ụka ká Eji Ọkpakpa nya ịKịrayịsị á cheju kpá tị bẹẹ? Ị gba irya ọwẹ kpehe la ẹka lụmẹ-lụmẹ kẹkpẹ ụ-ụpwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya ahyẹẹnụ 15 nya Ọya Oheeye, 1913. À tị ka kụ irya myị́ nyori, ‘Ịyẹ tị́ du ká angịnyị nya Ohe Oluhye  inyogo ịlẹ kị chịla o-hu ọkịlẹtụ ha, ka la iwe nyọka hịhị odehe kem, ká Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị dọmwụ chịla-chịla lala ịwa ka, ka ye uri nyaa e-epwoohe?’ Ẹla imiiye ịhyẹ ịlẹ kị ri ẹlịlẹhị ka à kpaa kụ irya ọwẹ lẹ: (1) Ị me irya nyori ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ nyị ka hịhị e-epwoohe bala (2) nyori angịlẹ kị ka ji ebwo ọwẹ nyị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị kaa họ ela nya Ohe lụmẹ ka.

12-13. Ẹlịyẹ ebwo nya angịlẹ kị ya ida wụ́ bala ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ à tị́ wẹ ka jẹ́ u-uhye nya uri oyeye nyaa?

¹² Jaabwọ kahị yẹ-ẹ̀ wẹ, bwu ẹka nya 1935, Alibeenu nya iJihova wẹ ka jẹ́ kpẹẹkpẹẹ nyori iru nya angịnyị ịla ọyị ọyẹyẹ nya ịJọn ọwẹ bala angịlẹ kị chịda bwu ẹwụ nya Amagẹdọn ri ebwo ookpokpo. Ị ka “bebe bwu ẹpwụ nya akama ọtụka-ọtụka” ọwẹ ám̀ odehe ọlẹ bala o-juwa “da iwuru lomyi o-gboo yẹkẹẹ, ‘Oo! Ahụ Ohe Oluhye nyahị, Ọngọlẹ kọ hụhụ wẹ u-uhye nya ẹchị adịrahụ nyamwụ kpakpakpa, a ri Ọngọlẹ ká ọchịda wuu ri ịnyamwụ bala o-ri ịnya Ọnyị ọkpịlọ nya Ohe Oluhye ọọwa lẹlẹ.’ ” (Ọwụ. 7:10, 14) Ụpwụ Ịgọgọ myịmyị mẹjẹ nyori angịlẹ kị ka wuleji bwula igu kaka hịhị e-epwoohe la ẹhị ọrirịị-rịri “ọhagụ” ịnya angị inyogo ịlẹ kị chịla o-hu ọkịlẹtụ ha. (Hib. 11:40) Chajị nyọọwa lẹ, aanahị dọmwụ nyọka wụrụ angịnyị kaka gbịgba ha iJihova chajị kị ka la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị gboyi myị́ oyi odehe.

¹³ Ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ kaa chị ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ẹhị ọrịrịị-rịrị nyaa. Ị wẹ ka jẹ́ nyori iJihova à kaa chụ ẹga ọlẹ ká anchẹ ị-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha nyamwụ ka ji juwa gbịgba họọ, kori ọ́-ri epwohe lee odehe lẹ. Ebwo nya angịlẹ kị ya ida wụ́ bala ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ wẹ ka jẹ́ ịnyịnyị nyori, uri oyeye nyaa chịkpẹẹ myị́ chajị nya ọnahị ọgahị nya Ohe Oluhye ọlẹ kọ mẹjẹ ẹ-ẹga nyahị bwula iya ọkịlaakịla nya iJisọsị ịnyị.—Rom. 3:24

14. Ụka ká ẹka nya 1935 chịpwụrụ kpá, ịyẹ tị́ du ká angịnyị lụmẹ-lụmẹ kụ irya kori ká ọmwụ ọyẹyẹ u-uhye nya iru nya angịnyị ịwẹ ka họ jịra?

¹⁴ Ụka ká angịnyị nya iJihova la ẹla ọjẹ́jẹ gụ ọọwa u-uhye nya ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ la 1935 kpá, angịnyị lụmẹ-lụmẹ kaa kụ irya jaabwọ ká angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị odehe ka bwu ju iru myị́. Ọ-chụ pwokwita, Ronald Parkin gu ẹka iwo kụrụ imiiye ụka ká anchẹ nya Ohe Oluhye jẹ́ angịlẹ kị ji ebwo ọwẹ. Ọ yẹkẹẹ, “Ụka ọwẹ, angị kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ odehe wuu la ụnọ iwo ịrụ kụrụ ịrwọnyẹ (56,000) kẹnẹ-kẹnẹ. Iru nyaa, kori kọ dọmwụ ri ịwa wuu ka, tị ri angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́. Ọ lala o-ri ebwo ọwẹ á ju iru lụmẹ ka.”

15. Ányị Ohe Oluhye à tị́ bwu tụ́ iru nya angịnyị ịwẹ guru pyịnyẹng-pyịnyẹng gbee daalẹ?

¹⁵ Ma, ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịmanyị tị́ kịlahị, ị ya  aanahị du ka ẹpwụma lụmẹ-lụmẹ kaka ya ẹla nya Ohe, du ká iru ojuju nya Alibeenu nya iJihova nwà kịlahị-ịlahị. Ọọwa lẹ, ị dọmwụ nyọka mẹ ịBayịbụụ jẹ angịnyị bwula ụpwụ ọlẹ ko ri, The Truth That Leads to Eternal Life la ẹka nya 1968 lẹlẹ. Jaabwọ ká ụpwụ ọwẹ da ịBayịbụụ wụlẹ ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ chịkpẹẹ, du ká angịnyị lụmẹ-lụmẹ wẹ ka jẹ́ iJihova gụ olene. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ine, angị inyeewe gụ ụnọ ohu ịrụ (500,000) hu enyi Ohe. Nyọlẹ ká ịchọọchị nya ịfada á la ọngịrị lụmẹ ịị Latin America bala ẹpwụma ịkịla kaka, ká ehile tị dọmwụ nyọka ye ụkụrwọ nyahị myị o-oye edii nya Europe bala ụpa nya Africa wẹẹ, uku-uku nya angịkịla hu enyi Ohe. (Ayị. 60:22) Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịkpanjẹ, ogu nya iJihova họ ang abwọ ịnyịịla-ịnyịịla ịkịla nyọka da angịnyị ụbwọ jẹ́ ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ. Ọ la gbagbịla nyori Ohe Oluhye tụ́ ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ guru alẹ lẹ, ị tị gụ uku ineku lẹẹlẹẹ lẹ.

16. Ale iru nya angịnyị ịwẹ à tị́ wẹẹ ka bwu ka tụguru?

¹⁶ Ụka ká ịJọn da ọyị ọyẹyẹ a-arụrụ ọwẹ ju a-ang, o ya nyori iru nya angịnyị ịwẹ nyị ka “bwu epwoja myị́ epwoja nya odehe ọlẹ wuu bala ụpwọma myị́ ụpwọma wuu bala ụma nya angịnyị la datị-datị wuu.” Ọlọmwụ ịSẹkaraya yọmwụ ụma ọwẹ-ọwẹ neeji ene-ene yẹkẹẹ: “Ụka ọọwa, angịnyị angị iwo ịlẹ kị bwu ẹpwụma bala epwoja ịkịla ka wẹ kaka yụbwọ chị ọla iJuu ookpokpo kirikpa ka juwa byọọ yẹkẹẹ, ‘Āhị ju ogu tang chẹẹ mẹ-ẹ̀, chajị ahị wo ya Ohe Oluhye juwa tanụ.’ ”—Sẹk. 8:23.

17. Ịyẹ ị tị́ họ nyọka da angịlẹ kị bwu ẹpwụma myị́ ẹpwụma bala òja myị́ òja ụbwọ?

 ¹⁷ Alibeenu nya iJihova wẹ ka jẹ́ nyori, kori ká angịnyị bwu òja myí òja á ka tụguru aalẹ, ị ka ya ẹrụ ọnyịịla la òja lụmẹ-lụmẹ ịnyịnyị. Ahị dọmwụ nyọka yẹ ang-abwọ ị-da ịBayịbụụ wụlẹ da ka òja ịkịla gụ ẹka ohu da iwo ịta kẹkpẹ lẹ. Ma, ọlẹẹlẹẹ ahị wẹẹ họ ụkụrwọ nya òja ọyẹda ọlẹ kọ gụgụ wuu. IJihova wẹẹ họ ụkụrwọ ẹbyẹbyị alẹ bwula ọ-tụ́ iru nya angịnyị guru bwu ẹpwụma myị́ ẹpwụma wuu. ỊBayịbụụ bala apwụ ị-da ịBayịbụụ wụlẹ ịlẹ kị yẹda ka ìja lụmẹ-lụmẹ, dudu kọ chịkpẹẹ ha ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ nyọka gbịgba ha iJihova lawụlẹ ẹ-ẹpwụ nya okpunyi, nanana nyori ị bwu ẹga ịdatị-datị. Ịnyịnyị, ị jẹ́ Alibeenu nya iJihova nya angịlẹ kị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ la ila ọchịchị bala ọ-mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya awụlẹ. Ẹla ọwẹ ju ọmyịmyị nyahị ọngịrị yẹẹyẹẹ.—Mat. 24:14; Jọn. 13:35.

18. (a) Jaabwọ ká ụpwụ nya Ayịsaya 46:10, 11 mẹjẹ, ịyẹ tị́ kọ lahị ahịbwuu nyọlẹ ká iJihova họ ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ jịra ka? (b) Ịyẹ tị́ du kọ la angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị odehe lala o-ri Ohe tụụbwọ hyaa deeji ka?

¹⁸ Ahị la ang odudu ọlẹ kahị ka chị ọkẹkẹnị u-uhye nya ọmwụ ọyẹyẹ nya ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ. Ọ́ lahị ahịbwuu nyọlẹ ká iJihova họ ọmwụ ọyẹyẹ ọọwa jịra ụ-ụgbẹyị ọ-la ẹbyẹbyị ọlịịwẹ ka. (Wa Ayịsaya 46:10, 11.) Ọ tị myị ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ lẹhị nya ịlẹhị-ịlẹhị nya ẹhị ọrịrịị-rịrị ọlẹ ká iJihova ya haa. Ị́ yọọ lala iJihova nya-à tụụbwọ hyaa deeji nyọlẹ kọ chwaa nyọka kpeji ta iJisọsị e-epwoohe ka lẹ ka. Ịnyịnyị, ahị wa ẹ-ẹpwụ nya Ụpwụ Ịgọgọ jaabwọ ọlẹ ká olegu ịgọgọ kpa alẹng bala anyang ịlẹ kị la ọmyịmyị họ ụkụrwọ, ma ị́ tị ri ụpa nya ebwo nya angịnyị 144,000 ịlẹ kị ka kpeji bala iJisọsị ka. ỊJọn Ọngọ Hu Enyi Ohe ri ọngọhẹ lẹpwụ nyaa. (Mat. 11:11) IDevidi ri ọngọkịla. (Ụkụr. 2:34) Ịwa bala angịnyị ịkịla ịlẹ kahị ka jụ́ wa myị́ ka, ka wuleji bwula igu kaka hịhị ị-ịParadayịsị ám̀ odehe ọlẹ. Ịwa wuu, tụ́ ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ ka la iwe nyọka mẹ ọháha o-gbu enyi-ka nyaa jẹ ẹ-ẹga nya iJihova bala eji ọkpakpa nyamwụ.

19. Ányị ọ-họ jịra nya ọmwụ ọyẹyẹ nya ịJọn u-uhye nya ebwo nya iru nya angịnyị à tị́ mẹjẹ nyori ocheju nya odehe ọlẹ ju chwẹẹ lẹ?

¹⁹ IJihova á tụ́ iru nya angịnyị guru bwu ẹpwụma myị́ ẹpwụma nyọka gbịgba họọ lawụlẹ ịịwẹ ẹnẹnẹhẹ lẹka. Kori ká ẹhị ọrịrịị-rịrị nyahị á ri ọ-ka rụ ka e-epwoohe lee ọ-ka jam odehe ọlẹ wẹwẹ, ahị baba nyọka da angịnyị lụme-lụmẹ ụbwọ wẹ ka ji ebwo nya iru nya “ịkpịlọ . . . ịkịla.” (Jọn. 10:16) Lụka o-kpii, iJihova ka ta iGomenti bala ịgba ọgbagba nya ịnịịkịla ịlẹ kị kaa kpa akama wẹ angịnyị ehe ayịreji bwula akama ọtụka okpelego ọlẹ kọ chị ehe. Lẹ, ebwo nya iru nya angịnyị ịwẹ ka la iwe ọtụka-ọtụka nyọka gbịgba ha iJihova gbe oyi myị́ oyi ám̀ odehe ọlẹ!—Ọwụ. 7:14.