1. Jaabwọ ká ụpwụ nya ịMatiyu 24:9 ya, ịyẹ tị́ du kọ ka lahị ẹbyẹbyị ụka ká alodehe-é juwa baahị ẹtẹ ka?

IJIHOVA họhị kahị ka mẹ ọháha jẹ bala ọ-tịtọ kahị ka há angịkịla ịnyịnyị. Lẹ ụka ká ọngịnyị á baahị ẹtẹ, ọ kaa jụụhị, ahị dọmwụ ka juhi myị́. Ọ-chụ pwokwita, ọọnahị ọnyang ọhẹ ịị Europe ká ẹnyị nyamwụ ri Georgina, yẹkẹẹ: “Ụka kam gu ẹka iwo kụrụ ine, ịnam baam ẹtẹ ọọlajị nyọlẹ kam kaa gbịgba ha iJihova. Ẹla ọọwa jụm, m̀ lịlọm ụbwọm-ụbwọm bala ọ-dọmwụ nyọka kụ irya nyori ọhẹka ḿ ri ọngịnyị ọnyịịla ka.” * Ọọnahị ọlẹng ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Danylo da ụpwụ yẹkẹẹ: “Ụka ká ala isoja nyim enyiri, dom ido, bala ọ-chị uhi jum chajị nyọlẹ kam ri ọngọhẹ nya Alibeenu nya iJihova, m̀ juhi bala ọ-la ịlọm oyoyi.” Ẹtẹ ọbaba ọlịịwe kaa jụ ọngịnyị, ma ọ́ tị lahị ẹbyẹbyị ka. IJisọsị ya neeji ene nyori angịnyị nyị ka baahị ẹtẹ.​—Wa ịMatiyu 24:9.

2-3. Ịyẹ tị́ du ká angịnyị kaa ba angịjụgbẹyị nya iJisọsị ẹtẹ?

² Alodehe ba angịjụgbẹyị nya iJisọsị ẹtẹ. Ịyẹ à tị́ du? Ọọlajị nyọlẹ kahị ri “ịnya odehe ọlẹ ka” lala iJisọsị. (Jọn. 15:17-19) Lẹ, nanana nyori ahị ka ju ihi nya alegbeju i-kpeji, áhị kaa gbịgba haa lee ang ẹjẹẹ ọlẹ kọ ku ọmwakpa nyaa ka. IJihova kem ahị kaa gbịgba ha lẹ. Ahị myị ọnụ nyori Ohe Oluhye à la ọngịrị nyọka kpeji lẹ, ma Olegu Onyobyi bala ọnyị nyamwụ tị pwa ọọwa gbanggbang. (Ọmwụ. 3:1-5, 15) Ahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ nyori Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe Oluhye kem à ka jẹ́-ẹ chị akama nyahị eju myị́ lẹ bala o-ri ọ ka ta angịlẹ wuu kị chẹkpẹ jwoo ka ayịreji. (Dan. 2:44; Ọwụ. 19:19-21) Ẹla ọwẹ ri oja ọnyịịla ha angịlẹ kị kpịlaa keji, ma ọ tị ri oja ọtịpyọ ẹ-ẹga nya alọkwọ.​—Eje. 37:10, 11.

 ³ Ị kaa baahị ẹtẹ ịnyịnyị chajị nyọlẹ kahị kaa ju ihi nya ehile nya Ohe Oluhye. Ang ọlẹ ká Ohe Oluhye ya nyị há lee ọ-tịpyọ datị gbanggbang hi ọlẹ ká alodehe ya nyị há lee ọ-tịpyọ. Ọ-chụ pwokwita, angịnyị lụmẹ-lụmẹ á hwoo nya ang ọtịpyọ nyọka họ ụma nya ụya ọlẹ ko dudu ká Ohe Oluhye ta angịnyị ịla iSọdọm bala iGomora ayịreji ka! (Jud. 7) Chajị nyọlẹ kahị kaa ba ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya u-uhye nya ẹla ịlịịwẹ jẹ, angịnyị lụmẹ-lụmẹ kaa kpahị họ bala ọ-yẹhị lala angị myị angịnyị ka!​—1 Pit. 4:3, 4.

4. Abwẹla iyina à tị́ ka dahị ụbwọ ụka ká angịnyị á baahị ẹtẹ?

⁴ Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ ụka ká angịnyị á baahị ẹtẹ bala o-doohi? Ahị baba nyọka la ọmyịmyị ọnyọọngịrị nyori iJihova ka dahị ụbwọ. Lala akụmada ọlẹ kọ kaa chị ewu ke ọngịnyị, ọmyịmyị nyahị ka jẹ́-ẹ “tụ ịnmọ ilila-lila . . . nya Ohe Onyobyi” kịnyaa hiihi. (Efe. 6:16) Ma, ọ-ọmyịmyị ahị ka la kem ka. Ahị baba nyọka la ọháha ịnyịnyị. Ịyẹ à tị́ du? Chajị ọháha “á kaa wụ ẹjẹ nya ẹla gbegbe ka.” Ọ kaa hịnyọhi bala ọ-la ugbodu ojuju ẹ-ẹpwụ nya ang myị́ ang wuu. (1 Kọr. 13:4-7, 13) Ahị yẹ ugbẹnyị jaabwọ ká ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova, ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya aanahị ịlọjịra-jịra, bala ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya angịlẹ kị dọmwụ ri aluji nyahị kaa dahị ụbwọ nyọka bọhụ ụka kị baahị ẹtẹ wẹẹ.

5. Ányị ọháha ọlẹ ká iJisọsị la ẹ-ẹga nya Adamwụ à tị́ jwoo ọngịrị?

⁵ Lobyi ene nya ẹnụmwụ ọlẹ ká aluji nya iJisọsị nwọọ, o byi angịjụgbẹyị nyamwụ yẹkẹẹ: ‘Ohe Oluhye Adịda hám lẹ, jaabwọ ká Adịda ọọwa ayịdang dam ehile kpangga m ka họ pyii lẹ.’ (Jọn. 14:31) Ọháha ọlẹ ká iJisọsị la ẹ-ẹga nya iJihova jwoo ọngịrị nyọka bọhụ myị́ ụka kọ ji ẹpwụ nya ịmayẹ ịnyịịngịrị. Ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova ka dahị ụbwọ ụ-ụgbẹyị ọlịnyị-ịnyị.

6. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala iRom 5:3-5 ya, ányị ọ tịị la anchẹ nya iJihova nyọka bọhụ ụka kị ja baa ẹtẹ?

⁶ A-alẹ ọháha ọlala ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye à kaa da anchẹ nyamwụ ụbwọ kaka. Ọ-chụ pwokwita, ụka ká alegbeju ịla ẹga oleje ọgbẹgbịlẹ nya ala iJuu da alẹrụ ehile nyị ba la o-ya ẹla nya Ohe mẹ lẹ, ọháha ọlẹ kị la ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye gwaa gbịla nyọka ‘ju ihi nya Ohe Oluhye gụ ịnya angịnyị ehe.’ (Ụkụr. 5:29; 1 Jọn. 5:3) Ọháha ọnyọọngịrị ọwẹ wẹẹ ju aanahị ọngịrị alẹ, dudu ká iru nyaa jẹ́-ẹ dayị giri-giri ụka ká alegbeju i-kpeji ịlẹ kị lọkwọ á ja taa pyịpyị. Ọkọkọ ká ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi ụka ká alodehe á baahị ẹtẹ, ahị kaa chị ọkẹkẹnị.​—Ụkụr. 5:41; wa Ala iRom 5:3-5.

7. Ányị ahị tị́ ka họ ụka ká alugbiyegu nyahị á tụụhị pyịpyị?

⁷ Kori ká alugbiyegu nyahị á ja baahị ẹtẹ, ọ kaa lujwo nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka bọhụ. Ụka kahị dọmwụ nyọka ye ẹlịlẹhị myị, alugbiyegu nyahị ịhyẹ ka me nyori nyị hụhị ahị lẹ. Angịkịla ka me nyori ahị nyị ja hya ụla lẹ. (Kụ ẹhị yẹ ịMakị 3:21.) Ị dọmwụ ka kpa ụgbẹyị ọnyọọngịrị tụụhị pyịpyị myị́. Ọtụpyịpyị ọlịnyị-ị́ ka lahị ẹbyẹbyị ka. IJisọsị yẹkẹẹ: “Alọdọdẹpwa ookpokpo ka yẹ ri aluji nya awụlẹ.” (Mat. 10:36) Ma, jaabwọ myị́ abwọ ká alugbiyegu nyahị á kpahị, áhị kaa baa ẹtẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa, jaabwọ ká ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova wẹẹ nwà, ịnyịnyị ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya angịnyị à kaa nwà lẹ. (Mat. 22:37-39) Ma, áhị tị ka hwabwọ la o-ju ihi nya ehile bala itiwe nya ehile ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ chajị nyọka họ ẹla kpụ ọngịnyị ọhẹ-lọhẹ ịpyọ ka.

8-9. Ịyẹ à tị́ da ọọnahị ọnyang ọhẹ ụbwọ nyọka godayị giri-giri ẹ-ẹpwụ nya ọtụpyịpyị ọnyọọngịrị?

⁸ Georgina ọlẹ kahị ya ẹla nyamwụ lalẹ ene-ene, maga kpụ ọ dayị giri-giri ẹ-ẹpwụ nya ọtụpyịpyị o-bwu ẹga nya ịnamwụ. Georgina yẹkẹẹ: “Am bala ịnam dọmwụ nyọka jẹ́ ịBayịbụụ  bala Alibeenu nya iJihova. Ma, nyọlẹ kam tịtọ nyọka ka ọjịra-jịra ẹ-ẹpwụ nya ọya ịrwọnyẹ ku ẹkpẹ nyọọwa, ịnam à dọmwụ nyọka tụm pyịpyị lẹlẹ. M̀ wẹ ka yẹ nyori ọ kaa yẹjula angịlẹ kị nyẹẹkpẹ da ogu nya iJihova, lẹ ọ kaa kpa ịwẹẹ ọdada nya angịịwa ya ẹla tọm. Ọ dọmwụ kaa dom, gbilem inyi, jum achụ-imyi, bala o-go apwụ nyam chị hụrụ. M̀ gu ẹka iwo kụrụ ịrụ ene kaam hu enyi Ohe. Ịnam maga nyọka hum abwọ la ọ-ka gbịgba ha iJihova bwula o-yam du ka kụ bala anyị ikolobya ẹ-ẹga ọlẹ kị kaa ya angị la egbeju ọngịrị du ka. Angịhyẹ nyaa kaa mile etiji ịnyịịngịrị bala ọ-kaa họ uguru-ẹla. Ọtụpyịpyị kaa lujwo la ọ-ka bọhụ ẹ-ẹpwụ nyamwụ, ọgụgụụgụ kori kọ bwu ẹga nya ọngịnyị ọlẹ kọ chịla nyọka la ọháha ẹ-ẹga nyang bala ọ-kpahị jung.”

⁹ Ịyẹ à tị́ da Georgina ụbwọ nyọka bọhụ? O yẹkẹẹ: “Ahyẹẹnụ ọlẹ ká ịnam kà jahị dam wẹẹ, m̀ wa ịBayịbụụ lẹpwụ-lẹpwụ kpa ene lẹ. M̀ jẹ́ myị̀myị̀ ụka ọwẹ nyori ẹlịlẹhị à wẹ kam jẹ́ lẹ, chajị nyọọwa ọ lam lala o-ri iJihova nyị ji bam ba. M̀ kaa raabwọ họ ụka myị́ ụka, ọ tị kaa ke ụrụ wo lam ịnyịnyị. Ụka kam juwa ẹ-ẹga kọ yam du ka, ọọnahị ọnyang ọhẹ wụrụm ka ẹpwa nyamwụ, ahị jẹ́ ịBayịbụụ lawụlẹ. Lụka ọwẹ wuu, aanahị alẹng bala anyang ịlọjịra-jịra kaa jum ọngịrị. Ị hum nya ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu nyaa. M̀ yẹ gede-gede nyori iJihova la ọngịrị gụ angịlẹ kị kaa tụụhị pyịpyị, jaabwọ myị́ abwọ ká angịịwa-á la.”

10. Ịyẹ ahị tị́ ka dahịhile nyori iJihova Ohe nyahị ka họ ụka myị́ ụka?

¹⁰ Ọlẹrụ ịPọlụ da ụ-ụpwụ nyori ịngịngịhyẹ nyị ka jẹ́-ẹ “chịhị ẹbwọ hi ọháha ọlẹ ká [Ohe Oluhye la ẹ-ẹga nyahị] bwula ịKịrayịsị iJisọsị ọngọlahị kpa myị́ ẹnẹnẹhẹ kaka.” (Rom. 8:38, 39) Ahị ka yẹ akama ụka ọhẹ myị́, iJihova tị ka juwa balahị ụka myị́ ụka nyọka kpụụhị ẹjẹ bala o-juhi ọngịrị. Jaabwọ ọle ká oja nya Georgina mẹjẹ wẹ, iJihova kaa dahị ụbwọ bwula aanahị alẹng bala anyang ịla ọjịra-jịra ịnyịnyị.

11. Ányị ọháha ọlẹ ká iJisọsị chabwọ ụ-ụpwụ nya ịJọn 15:12, 13 à tị́ ka da angịjụgbẹyị nyamwụ ụbwọ? Ya ọ-chụ pwokwita ọhẹ wẹẹ.

¹¹ Lodu ọlẹ kọ chịpwụrụ ene nya ẹnụmwụ ọlẹ ká iJisọsị gbu, ọ kpụ angịjụgbẹyị nyamwụ ịtịya nyọka la ọháha ẹ-ẹga nya awụlẹ. (Wa ịJọn 15:12, 13.) Ọ jẹ́ nyori ọháha nya ọngịnyị o-hu ịlọmwụ ha nyị ka daa ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ yẹjula awụlẹ bala ọ-ka bọhụ ụka ká alodehe á baa ẹtẹ. Kụ irya nya ọ-chụ pwokwita nya ọjịra-jịra ọla ịTẹsalonika wẹẹ. Bwu ụka ọlẹ ká ọjịra-jịra ọwẹ yeji, ị kaa tụ aanahị ịlụwa pyịpyị. Ma, aanahị  ịlụwa tị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji ẹ-ẹga nya o-godayị giri-giri bala ọháha ọlala. (1 Tẹs. 1:3, 6, 7) ỊPọlụ jwaa ọhụ nyọka kịnyaa la ọ-mẹ ọháha jẹ, nyị dọmwụ họ ịnyị “ọgwọgụ.” (1 Tẹs. 4:9, 10) Ọháha ka gwaa gbịla nyọka kpụ́ angịlẹ ká ọkịlẹtụ kpaa enyi ẹjẹ bala ọ-da angị la dẹwụ-dẹwụ ụbwọ. (1 Tẹs. 5:14) Ị ba ẹla ọmẹjẹ nya ịPọlụ jẹ, chajị ẹ-ẹpwụ nya ileta oheeye nyamwụ ọlẹ kọ da lala ẹka ookpokpo ị-ịlahị nyọọwa, ịPọlụ jẹ́ ya nyori: “Ọng myị́ ọng nyanụ wẹẹ la ọháha nyịlẹhị-ịlẹhị ẹ-ẹga nya awụlẹ gụ olene-ene.” (2 Tẹs. 1:3-5) Ọháha ọlẹ kị la daa ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama bala ọtụpyịpyị.

12. Ányị aanahị ịla ẹpwụma ọhẹ à tị́ mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya awụlẹ lụka ká ẹwụ ọdada ji?

¹² Kụ irya nya oja nya ọọnahị Danylo, ọlẹ kahị gu ẹnyị nyamwụ ene lalẹ, bala ahụ nyamwụ wẹẹ. Ụka ká ẹwụ ọlẹ kị da ẹ-ẹpwụma nyaa jẹ pwụ epweji ọlẹ kị kụ, ị kịnyaa la ọ-ka ọjịra-jịra, kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ jaabwọ kị ka jụ́ họ myị́, bala ọ-ka ga ang oriri ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kị la bala aanaa. Ọọwa ẹnẹhẹ lẹ, ala isoja à wẹ ẹpwa nya Danylo la ịkọnị lẹlẹ. Danylo yẹkẹẹ: “I ya nyori am nyị wụ́ ọnụ hi ọmyịmyị nyam mẹ. Nyọlẹ kam pwa, ị mịlam nyi, bala ọ-da ọkọnị bwu uhye egbeju nyam ja họ lala o-ri nyị wẹẹ ka chịm ọkọnị lẹ. Ene kị ka rụ, ị chị uhi jum nyori ịwa nyị ja mwẹẹkpẹ wẹ ka wu ahụ nyam chị beji. Ma, aanahị tị yahị ju ụgbọ rụ ka epweji ọkịla i-ijata. Ḿ ka jẹ́-ẹ deeri nya ọháha nya aanahị ilikẹjẹ ịwẹ ẹnẹnẹhẹ ka. Ụka kahị tị pwụ epweji ọkịla, aanahị ịlụwa ya ang oriri hahị bala ọ-dam ụbwọ nyọka ye ụkụrwọ bala ẹpwa! Chajị nyọọwa, ahị jẹ́ ye ẹga ha aanahị ịkịla ịlẹ kị rụnyẹ rụ hi ẹwụ ịnyịnyị.” Oja ịlịịwẹ mẹjẹ nyori ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya awụlẹ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka bọhụ ụka ká angịnyị á baahị ẹtẹ.

13. Ányị olegu ịgọgọ à tịị dahị ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ kahị wẹẹ họ ha iJihova tụ́ ụka ká angịnyị á ja tụụhị pyịpyị?

¹³ IJisọsị byi angịjụgbẹyị nyamwụ nyị la ọháha ẹ-ẹga nya aluji nyaa. (Mat. 5:44, 45) Ọ chịkpẹẹ lụmẹ nyọka họ ịnyị? Ehe, ọ́ chịkpẹẹ lụmẹ ka! Ma, ahị tị ka họọ myị́ bwula ụbwọ ọdada nya olegu ịgọgọ nya Ohe Oluhye. Ọháha, tụ́ ugbodu ojuju, ọnahị, ọdụmwọ, bala ang ọ-họ ba o-oyi juwa ẹ-ẹpwụ nya abwẹla ịlẹ kị ri ugbe nya olegu ịgọgọ. (Gal. 5:22, 23) Abwẹla ịwẹ ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ ụka ká angịnyị á baahị ẹtẹ. Angịnyị lụmẹ-lụmẹ hwabwọ la ọ-ka tụụhị pyịpyị lẹ, ọọlajị nyori ọrụ, ahụ, ọnyị, lee aloye-ẹpwa nyaa kaa mẹ abwẹla ịwẹ jẹ. Iru nya angịhyẹ ịlẹ kị kaa tụụhị pyịpyị ịlịnyị dọmwụ wẹ ka ri  aanahị lẹẹlẹẹ lẹ. Lẹ, kori kọ lang ujwo nyọka la ọháha ẹ-ẹga nya angịlẹ kị wẹẹ baahị ẹtẹ chajị nyori ahị kaa gbịgba ha iJihova aalẹ, raabwọ bịlẹ olegu ịgọgọ. (Luk. 11:13) Jẹ́ myị̀myị̀ nyori o-ju ihi nya Ohe Oluhye à ri ang ọlẹ kọ há gụ wuu nyọka họ ụka myị́ ụka lẹ.​—Etu 3:5-7.

14-15. Ányị ụpwụ nya Ala iRom 12:17-21 à tị́ da Yasmeen ụbwọ nyọka mẹ ọháha jẹ nanana nyori ọrụmwụ tọọ pyịpyị?

¹⁴ Kụ irya nya ọ-chụ pwokwita nya ọọnahị ọnyang, Yasmeen ọlẹ kọ kụ Oye nya Ẹmwẹnụ-ụtụrụ wẹẹ. Ụka kọ wẹ ka ri ọngọhẹ nya Alibeenu nya iJihova, ọrụmwụ me nyori ọngọhẹ nya-à pịrọọ ju wẹ lẹ, ọọwa lẹ ọ maga nyọka hwoo abwọ la ọ-ka gbịgba ha iJihova lẹlẹ. Ọrụmwụ doo ido yẹẹyẹẹ bala o-byi alugbiyegu nyamwụ tụ́ olegbeju nya ịchọọchị ọhẹ bala ọngọhẹ ọlẹ kọ kaa mwụ ịnwa nyọka chị uhi jwoo bala ọ-chị ẹla bọọ nyori nyị ja chị ugbiyegu nyamwụ ebwo. Ọrụmwụ dọmwụ do aanahị ido ụka kị ja kpa ọjịra-jịra họ ẹnẹhẹ lẹ! Yasmeen kaa bida ụka lụmẹ-lụmẹ chajị nyọlẹ kị wẹẹ họọ ẹla ọtịpyọ ọlịịwe.

¹⁵ U-ube nya Ịpyị-Adịrahụ, aanahị kaa kpụ́ Yasmeen ẹjẹ bala ọ-jwoo ọngịrị. Angịgbahị nya ọjịra-jịra byoo nyị kpa ẹla ọlụpwụ nya Ala iRom 12:17-21 họ ụkụrwọ. (Wọọ.) Yasmeen yẹkẹẹ: “Ọ jụjụ ịnọ, ma m̀ tị bịlẹ iJihova nyọka dam ụbwọ, ọọwa lẹ m kpa ẹla ọla ịBayịbụụ họ ụkụrwọ jaabwọ kam ka họ ba myị́ lẹlẹ. Lẹ, ụka ká ọrụm tọchị-tọchị go ajeyi kpa ka chị ube ọkpang oriri ịrị, m̀ kpa ụwa cheri-cheri. Ụka kọ dom, m̀ wọọ ẹla kpẹnẹẹ. Ụka ká ẹdụrụ tị jwọọ, m̀ kpahị jwoo ịnyịnyị.”

16-17. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya Yasmeen?

¹⁶ Yasmeen ye ahị ọwawa nyọlẹ kọ mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya ọrụmwụ. Ọ yẹkẹẹ: “Ọrụm dọmwụ nyọka dahịhilem gụ ọọwa chajị ọ jẹ́ nyori am nyị kaa ya ẹlịlẹhị ụka wuu. Ọ dọmwụ nyọka ke ụrụ wo lam lihi-lihi ụka kahị ja ya ẹla u-uhye nya ịgba ọgbagba, ọọwa lẹ ọ myị ọnụ nyọka họ okpunyi ẹ-ẹpwa lẹlẹ. Am bala ọrụm tụ ju awụlẹ chwẹẹ lẹẹlẹẹ gụ olene, ẹpwa nyahị tị ju okpunyi ịnyịnyị. Ẹhị ọrịrịị-rịrị nyam ri ọrụm ọ-ka ye ẹlịlẹhị myị chajị kọ ka yẹjulam ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova.”

¹⁷ Oja nya Yasmeen ọwẹ mẹjẹ nyori ọháha kaa ‘hịnyọhi, ọ kaa la ẹhị ọrịrịị-rịrị, bala ọ-kaa la ugbodu ojuju ẹ-ẹpwụ nya ang myị́ ang wuu.’ (1 Kọr. 13:4, 7) Ẹtẹ ọbaba ka la ọngịrị bala ọ-jụjụ myị́, ma ọháha tị la ọngịrị gụ́ wẹẹ. Kori kahị mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya angịkịla, ị ka hwabwọ la ọ-ka tụụhị pyịpyị myị́. Ọọwa tị ka kpa ọkẹkẹnị wẹ ọkịlẹtụ nya iJihova. Ma kori ká angịlẹ kị kaa tụụhị pyịpyị á kịnyaa la ọ-ka baahị  ẹtẹ wẹwẹ, ahị kà jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị. Ányị ọ tị́ ka jẹ́-ẹ la ịnyị?

18. Ịyẹ tị́ du kahị kà jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị ụka ká angịnyị-ị́ baahị ẹtẹ?

¹⁸ IJisọsị yẹkẹẹ: “Anụ ka pyẹẹ [chị ọkẹkẹnị, NW ] ụka ká angịnyị juwa baanụ ẹtẹ.” (Luk. 6:22) A-ahị à kaa chụ nyori angịnyị a baahị ẹtẹ mẹ ka. Ọ́ kaa kpụhị ịpyọ nya angịnyị ọ-ka baahị ẹtẹ chajị nya ọmyịmyị nyahị ka. Lẹ, ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị ụka ká angịnyị-ị́ baahị ẹtẹ? Kụ irya nya ang ịta ịlẹ wẹẹ. Ọhọhẹ, ụka kahị bọhụ, ẹla nyahị kaa kpụ Ohe ịpyọ. (1 Pit. 4:13, 14) Oheeye, ọmyịmyị nyahị kaa kpịnya bala ọ-la ọngịrị gụ́ olene. (1 Pit. 1:7) Ọhata tị ri, ahị ka ye ahị ọwawa ọ-la ọchụme ka, ko ri ọhịhị ọmyịmyị-ka.​—Rom. 2:6, 7.

19. Ịyẹ tị́ du ká alẹrụ chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kị nyaa enyiri kpá?

¹⁹ Lụka o-kpii nyọlẹ ká iJisọsị wuleji bwula igu kpá, alẹrụ nyamwụ ye ọkẹkẹnị ọlẹ kọ ya ẹla chajị nyamwụ. Nyọlẹ kpá kị nyaa enyiri bala o-byaa nyị hwabwọ la o-ya ẹla nya Ohe mẹ, ị chị ọkẹkẹnị. Ịyẹ à tị́ du? ‘Chajị Ohe Oluhye waa lala angị chịla ọ-ka yẹ akama bala ọ-chị oyoyi ju o-oluhye nya ẹnyị nya iJisọsi lẹ.’ (Ụkụr. 5:40-42) Ọháha ọlẹ kị la ẹ-ẹga nya Ayịbaba nyaa la ọngịrị gụ́ uhi nya aluji nyaa ojuju. Ị tị mẹ ọháha nyaa jẹ bwula ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ “la ịnyọ ọmwụmwụ ka.” Iru nya aanahị alẹ wẹẹ kịnyaa la ọ-ka gbịgba ha iJihova la ọmyịmyị ẹ-ẹpwụ nya akama. Ị jẹ́ nyori iJihova nyị́ ka deeri hi ụkụrwọ nyaa bala ọháha ọlẹ kị la ẹ-ẹga nya ẹnyị nyamwụ ka.​—Hib. 6:10.

20. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọkịla?

²⁰ Alodehe ka baahị ẹtẹ jaabwọ myị́ abwọ ká odehe ọlẹ ka jam tata ka ba. (Jọn. 15:19) Ma áhị tị baba nyọka juhi ka. Jaabwọ kahị wẹẹ ka yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọkịla, angịlẹ kị godayị giri-giri, iJihova ‘ka waa kpa gogo’ bala ọ-chị ewu kaa. (2 Tẹs. 3:3) Lẹ, ahị kịnyaa la ọ-ka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova, la ọháha ẹ-ẹga nya aanahị ịlọjịra-jịra, bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nya angịlẹ kị kaa baahị ẹtẹ mẹ. Kori kahị ba ẹla ọmẹjẹ ọwẹ jẹ, ahị ka jẹ́-ẹ yẹjula awụlẹ kịnyaa bala ọmyịmyị nyahị ọ-ka la ọngịrị, ahị ka kpa ihi wẹ iJihova, bala ahị ọ-ka jẹ́-ẹ mẹjẹ nyori ọháha la ọngịrị yẹẹyẹe gụ́ ẹtẹ ọbaba.