1. Agbẹyị iyina ẹla ọmẹjẹ à tị́ ka bwu myị́? Ịyẹ tị́ du kaahị wuu baba nyamwụ?

 AHỊ wuu baba nya ẹla ọmẹjẹ ụka ọhẹ bala ọkịla. Iiwe-ahụrụ ịhyẹ, ahị ka towo nya ẹla ọmẹjẹ bwu ẹga nya ọngọlẹ kahị jẹ́ nyị la ẹla ọjẹ́jẹ gụ́ụhị myị́. Iiwe-ahụrụ ịkịla, ọọnahị ọhẹ kọ juwa chuko chajị nyahị ka byihi nyori ahị nyị ja ka “họ ang onyobyi,” ọlẹ kahị ka chị ijẹma ụka ohyẹẹkpẹ myị́. (Gal. 6:1) Lee ahị ka ye ẹla ọmẹjẹ bwula ọ-nwụhị rịrị ụka ká ẹla ọtịpyọ á gụ́ụhị họ kpá myị́. Ụgbẹyị ọnyị myị́ ọnyị ká ẹla ọmẹjẹ-ẹ́ bwu, ọ chịla kahị ka ke ụrụ wo ẹla ọọwa. Ọ-họ ịnyị há hahị, ọ tị ka chị ọhịhị nyahị da myị́!​—Etu 6:23.

2. Jaabwọ ká ụpwụ nya Etu 12:15 ya, ịyẹ tị́ du kahị ka ke ụrụ wo ẹla ọmẹjẹ?

² ỊBayịbụụ ọlẹ kị gba egbeju nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ bwu juhi ọhụ nyọka “wo ẹla ọmẹjẹ nya ọngọ jẹ ẹla.” (Etu 22:17) Ọngọngọhẹ-ẹ́ ji kọ jẹ́ ang myị́ ang wuu ka; ọngọhẹ kaa ji kọ jẹ́ ang lee ọ-la ẹla ọjẹ́jẹ gụ́ụhị pyii lẹ. (Wa Etu 12:15.) Lẹ ụka kahị ke ụrụ wo ẹla ọmẹjẹ, ahị kaa mẹjẹ nyori ahị kpịlọhị keji. Ahị myịmyị mẹjẹ nyori ahị jẹ́ ẹga ká ọngịrị nyahị ba bala ọ-jẹ́ nyori ahị baba nya ụbwọ ọdada nyọka wu ang ịlẹ kahị wẹẹ ku ọyị. IJihova kpa Adịrahụ iSolomọn ọ-jẹ́ ẹla da ụpwụ yẹkẹẹ: “Irya o-juju nya angịnyị lụmẹ-lụmẹ họ ká ang hiigu.”​—Etu 15:22.

3. Agbẹyị iyina ahị tị́ ka bwu ye ẹla ọmẹjẹ myị́?

³ Ahị ka ye ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ ka lee ọ-kpụrụrụ myị́. Ịyẹ à tị́ ri etu nya ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ ka? Ahị ka wa ẹlẹhẹ bwu ịBayịbụụ lee apwụ nyahị ịhyẹ u-uhye nya ang ọlẹ kahị wẹẹ họ myị́, ọọwa lẹ ẹla ọlẹ kahị wa à guhi gbịla nyọka nwụ irya ọkụkụ bala abwẹla nyahị họ lẹlẹ. (Hib. 4:12) Ụma ọlịịwẹ à ri ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ ka lẹ. Ịyẹ à tị́ ri ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ mẹ? Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ lee ọngọkịla bwu ọjịra-jịra ọlẹ kọ nwà-nwà ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu ka gba ẹlẹhẹ kpehe u-uhye nyahị  ọlẹ kahị baba nyọka nwụhọ myị́. Ọwẹ à ri ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ ẹẹ. Kori kahị há ọngịnyị kpụ̀ kọ mẹ ẹla jẹ́ẹhị bwu ịBayịbụụ aalẹ, ọ chịla kọ ka myịhị lẹhị kahị ka ke ụrụ wo ẹla ọọwa bala ọ-kpa họ ụkụrwọ.

4. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ọngọlirya 7:9 ya, ẹlịyẹ ahị tị́ ka cheji ba hi ụka kị mẹ ẹla jẹ́ẹhị?

⁴ Ẹlịlẹhị ri, ọ ka lahị ujwo yẹẹyẹẹ nyọka ke ụrụ wo ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ bala ọ-kpa họ ụkụrwọ myị́. Ahị ka dọmwụ ju agbama myị́. Ịyẹ tị́ du? Ịlẹhị lẹ, ahị ka myị ahyaahị nyori áhị la kpẹẹkpẹẹ ka, ma ọ tị ka lahị ujwo myị́ nyọka ye ẹla ọmẹjẹ myị ụka ká ọngịnyị-ị́ gba ẹlẹhẹ ọlẹ kọ gụ́ụhị họ kpehe. (Wa Ọngọlirya 7:9.) Ahị ka ja ye ọnụ ya myị́. Ahị ka yẹ irya nya ọngọọwa ụ-ụgbẹyị ọkịla myị́ lee ọ-wẹẹjẹ u-uhye nya abwọlẹ kọ bwu ya ẹla ọọwa. Ahị ka dọmwụ nyọka mwala ya ba ọngọọwa myị́, juwa kụ irya nyori: ‘Ọngịrị oyina ọ tị́ la nyọka mẹ ẹla jẹ́m? Ọ́ há gụ́m ka!’ Kori ká ẹla ọmẹjẹ ọọwa á háahị ka aalẹ, ahị ka nyẹẹkpẹ dọọ lee o-towo nya ẹla ọmẹjẹ bwu ẹga nya ọngọkịla myị́ chajị ahị dahịhile nyori ọ ka ya ẹla ọ-kpụhị ịpyọ.

5. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

⁵ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya angịhyẹ bwu ịBayịbụụ ịlẹ kị pwa ẹla ọmẹjẹ bala angịlẹ kị ye myị. Ahị ka myịmyị-ị̀ kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ kị ka dahị ụbwọ nyọka ye ẹla ọmẹjẹ myị bala o-ye apyobwuna bwu ẹpwụ nyamwụ.

6. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu abwọlẹ ká Adịrahụ iRehobowam họ ẹ-ẹga nya ẹla ọmẹjẹ?

⁶ Kụ ẹhị yẹ oja nya iRehobowam wẹẹ. Ụka ọlẹ kọ ri adịrahụ nya ala Isirẹlụ, angịnyị nyamwụ kpa ịbaba nyaa kaka tọọ. Ị byoo nyị chụ olo olilo ọlẹ ká iSolomọn adamwụ ya chwaa hi hịwa mẹ. IRehobowam họ ẹla ọnyịịla ụka nya ọgbanyẹ. Ọ tọ angịgbahị ịla Isirẹlụ wo jaabwọ kọ ka bwu wẹ angịwẹ ẹla. Angịgbahị ịịwa ju adịrahụ irya nyori kori kọ họ jaabwọ ká angịwẹ ya aalẹ, nyị ka myẹrụ họọ ụka wuu. (1 Ịdị. 12:3-7) Ma, ẹla ọmẹjẹ ọọwa-á há iRehobowam ka, lẹ ọ tọ aliko nyamwụ ịlẹ kị nwà lawụlẹ wo ịnyịnyị. Ọ chịkpẹẹ ká angịịwa ka gu ẹka iwo ine myị́, lẹ ị ka la ẹla ọjẹ́jẹ pwụ ẹgẹhẹ ọ-ọhịhị. (2 Ego. 12:13) Ma, ị tị mẹ ẹla ọtịpyọ jẹ iRehobowam iiwe-ahụrụ ọwẹ. I jwoo irya nyori nyị hu olo olilo chwaa gụ ọọwa. (1 Ịdị. 12:8-11) Irya ịdatị-ịdatị imiiye à wẹ kị ju iRehobowam ẹẹ, lẹ ịnọ ọ chịla kọ ka raabwọ bịlẹ iJihova kọ ka mẹ irya ọlẹ kọ ka chụ jọ́ọ. Ọkọkọ nyọọwa, ọ cheje nyọka ba ẹla ọmẹjẹ ọlẹ kọ họ́ọ gụ jẹ bala ọ-kpa ẹla nya aliko nyamwụ họ ụkụrwọ. Ocheju nyamwụ tịpyọ ha iRehobowam bala ala Isirẹlụ. Ẹ-ẹga nyahị ahị lẹ, ẹla ọlẹ kị ka mẹjẹ́ẹhị-ị́ ka ri ọlẹ kọ ka kpụhị ịpyọ la o-wowo ụka wuu ka myị́. Ma, kori ká ẹla ọọwa á bwu Omyi Ẹla nya Ohe Oluhye aalẹ, ahị baba nyọka ye myị.

7. Ẹlịyẹ oja nya Adịrahụ Usiya à tị́ mẹjẹ́ẹhị?

⁷ Adịrahụ Usiya pwa ẹla ọmẹjẹ. Ọ ju ka ẹga ọlẹ ká angịkiliya kẹnẹ-kẹnẹ à la iwe nyọka ka u-ube ịgọgọ nya iJihova bala ọ-maga nyọka ju iya nya ịtangare ila lịlọmwụ. Angịkiliya nya iJihova byọọ yẹkẹẹ: “Usiya ee, ọ pwoku ká ka kịla iya nya ịtangare ha [iJihova] ka. Angịkiliya . . . kẹnẹ-kẹnẹ à ri angị kaa kịla iya ọwẹ lẹ.” Ányị Usiya à tị́ họ? Kori kọ kpịlọmwụ keji wo ẹla ọmẹjẹ ọwẹ kọ kpehe ahyaahị bwu ube ịgọgọ ịnọ, iJihova ka hịnyọhi họọ. Ọkọkọ nyọọwa, Usiya ‘wụ ẹjẹ.’ Ịyẹ tị́ du kọ pwa ẹla ọmẹjẹ ọwẹ? Ọ chịkpẹẹ kọ ka me nyori ọ ka jẹ́-ẹ họ ang myị́ ang ọlẹ kọ họ́ọ myị́, chajị nyọlẹ kọ ri adịrahụ. Ma, iJihova-á tị myọnụ ju ẹlẹwẹ ka. Usiya jụ́ ẹdụrụ nya ekpo ọọlajị nyọlẹ kọ họ ang ọlẹ kọ chịla kọ ka họ ka, ọ tị ri “ọlẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ ọwẹ gbẹnụ-gbẹnụ kọ gbu.” (2 Ego. 26:16-21) Oja nya Usiya ọwẹ mẹjẹ́ẹhị  nyori, ọng myị́ ọng ọlẹ kahị ri, kori kahị pwa ẹla ọmẹjẹ o-bwu ịBayịbụụ aalẹ, iJihova-á ka yehi myị ka.

8. Ányị iJobu à tị́ họ u-uhye nya ẹla ọmẹjẹ?

⁸ Datị hi ọgụ-ẹpẹtẹ ịtịpyọ nya angịlẹ kahị ya ẹla rụ wẹẹ, ịBayịbụụ ya ẹla u-uhye nya angịkịla ịlẹ kị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji bwula o-ke ụrụ wo ẹla ọmẹjẹ kị tị ye ahị ọwawa chajị nyọọwa ịnyịnyị. Kụ ẹhị yẹ oja nya iJobu wẹẹ. Nanana nyori Ohe họ́ọ bala ọ-kaa tịtọ nyọka họ ẹla kpọọ ịpyọ, ọ́ la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ ya ẹla ịhyẹ ịlẹ kị pwoku ka ẹ-ẹpwụ nya ajụjụ ịtụka. Chajị nyọọwa, iJihova bala Elihu nwọọ rịrị bwula o-ya ẹla tọọ. Ányị iJobu à tị́ họ? Ọ kpịlọmwụ keji ye ẹla ọmẹjẹ ọọwa myị. Ọ yẹkẹẹ: ‘Ụka kam jẹ ịngịhyẹ kpong-kpong ka ịlẹhị, m ya ẹla rụ ang ịlẹ kam jẹ ịngịngịhyẹ chajị nyaa kpa pyịnyẹng ka. Lẹẹlẹ, m̀ tịrẹkpẹ hi ala ịlẹ wuu kam ya ene-ene lẹ, m yẹ irya da, m hụhụ ẹ-ẹpwụ nya agbụ bala ẹpwụ nya ekuruwa.’ IJihova wahị kụrụ iJobu chajị nyọlẹ kọ kpịlọmwụ keji.​—Job. 42:3-6, 12-17.

9. Ányị iMosisi à tị́ họ ụka ọlẹ kọ ye ẹla ọmẹjẹ? Ịyẹ tị́ du kọ ri ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla hahị?

⁹ IMosisi ri ọngọhẹ ọlẹ kọ yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji ịnyịnyị ẹ-ẹga nya o-ye ẹla ọmẹjẹ myị ụka ká ẹla ọtụka ọhẹ gwọọ gụ họ. Ụka ọhẹ, o ju agbama nyịlẹhị-ịlẹhị du kọ chị ihi ju iJihova ka. Chajị nyọọwa, iMosisi á pwụ Ọpyị ọ-Myọnụ Ha ka. (Ọwa. 20:1-13) Ụka ká iMosisi bịlẹ iJihova kọ ka nwụ eje ọchịchị nyamwụ ọwẹ họ, iJihova byoo yẹkẹẹ: “Ā ya ẹla tam u-uhye nya ẹlẹwẹ gụ ọwẹ kokoo!” (Ehile. 3:23-27) IMosisi á wẹẹjẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa, o ye eje ọchịchị nya iJihova myị, iJihova tị kịnyaa la ọ-kpọọ kpa ala Isirẹlụ ụgbẹyị. (Ehile. 4:1) IJobu tụ́ iMosisi ye ẹla ọmẹjẹ myị, ị tị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji hahị kahị ka bajẹ ịnyịnyị. IJobu nwụ irya ọkụkụ nyamwụ họ; ọ́ ye ọnụ ya ka. IMosisi mẹjẹ nyori o ye ẹla ọmẹjẹ o-bwu ẹga nya iJihova myị bwula ọ-kịnyaa la ọmyịmyị nyamwụ nyọlẹ ká iwe ọlẹ kọ họ́ọ yẹẹyẹẹ dọmwụ gwọọ byi kpá.

10. (a) Ẹlịyẹ ụpwụ nya Etu 4:10-13 à tị́ ya u-uhye nya apyobwuna nya o-ye ẹla ọmẹjẹ myị? (b) Abwẹla ịnyịịla iyina angịhyẹ à tị́ mẹjẹ ẹ-ẹga nya ẹla ọmẹjẹ?

¹⁰ Ahị kaa ye apyobwuna ụka kahị gbịla ọgụ-ẹpẹte ọnyịịla ọlẹ ká angị la ọmyịmyị lala iJobu bala iMosisi ya deeji. (Wa Etu 4:10-13.) Iru nya aanahị kaa gbịla ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa bala o-ye ẹla ọmẹjẹ myị. Kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ ká ọọnahị ọhẹ kọ kụ Congo ká enyi nyamwụ ri Emmanuel, ya u-uhye nya ụbwọ ogbile ụ-ụrụ ọhẹ wẹẹ: “Angị nwa-nwa a-ang nya olegu ọọjịra-jịra nyam yẹ nyori am nyị wẹẹ ka bịrị igu oriri nyam bala iJihova lẹ, ọọwa ị maga nyọka dam ụbwọ ẹẹ. M̀ ye ẹla ọmẹjẹ nyaa ọọwa myị, ọ tị dam ụbwọ nyọka cheji ba hi akama lụmẹ-lụmẹ.” * Ọngọ ye ịlahị nya ụgbẹyị ọhẹ ịị Canada ká ẹnyị nyamwụ ri Megan ya ẹla u-uhye nya ẹla ọmẹjẹ yẹkẹẹ: “Ọ́ kaa ri ẹla ọlẹ kọọ kpụm ịpyọ la o-wowo ụka wuu ka, ma ọ kaa ri ẹla ọlẹ kam baba nyọka wo.” Ịnyịnyị ọọnahị Marko bwu Croatia yẹkẹẹ: “Iwe ọlẹ kam la gụm byi, ma ụka kam kụ irya u-uhye nya ụka ọọwa, m̀ yẹ nyori ẹla ọmẹjẹ ọlẹ kam ye dam ụbwọ nyọka ju igu oriri nyam bala iJihova ọngịrị myịmyị.”

11. Ẹlịyẹ Ọọnahị Karl Klein à tị́ ya u-uhye nya o-ye ẹla ọmẹjẹ myị?

¹¹ Ọngọkịla ọlẹ kọ ye apyobwuna bwu ẹla ọmẹjẹ ri Ọọnahị Karl Klein, kọ ri Ọngọhẹ nya Angị Kpẹhị Rịrị Ogu. Ẹ-ẹpwụ nya oja nya ọhịhị nyamwụ, Ọọnahị Klein ya ẹla u-uhye nya ụka ọhẹ kọ ye ẹla ọmẹjẹ ọkpọnchị ọhẹ bwu ẹga nya Ọọnahị Joseph F. Rutherford, kọ ri oligu nyamwụ yẹẹyẹẹ. Ọọnahị Klein myị nyori ẹla ọọwa nyị wụ́ ọwa ẹjẹ ụka nya ọgbanyẹ. Ọ  yẹkẹẹ: “Ụka ọkịla ọlẹ ká [Ọọnahị  Rutherford] yẹm, o byim la ọkẹkẹnị nyori, ‘Obe Karl!’ Ma nyọlẹ kam juwa wẹẹjẹ tọọ wẹẹ lẹ, m̀ kpa kẹpwụ ka myị. O byim nyori: ‘Karl, dụmwọ-dụmwọ mẹ! Olegu Onyobyi wẹẹ maga kọ ka da ụnya wung lẹ!’ Ọ lam oyoyi, m̀ wọ́ọ ya, ‘ehe, ḿ wẹẹjẹ tang kaka Ọọnahị Rutherford.’ Ma ọ jẹ́ am nyị wẹẹjẹ tọọ wẹẹ, lẹ ọ mẹ ẹla ọọwa ya myị́myị́ nyori, ‘Ọ́ tịpyọ ka. Tị dụmwọ-dụmwọ mẹ. Olegu Onyobyi wẹẹ maga kọ ka da ụnya wung.’ Ẹlịlẹhị o ya wẹ lẹ! Ụka kahị kịnyaa la ọ-kpa ẹla nya ọọnahị ọhẹ ẹ-ẹpwụ, ọgụgụ wuu ọọlajị nyọlẹ kọ ya ẹla ọlẹ kọ chịla kọ ka ya aalẹ . . . , ọ ka chịkpẹẹ ha Olegu Onyobyi nyọka da ụnya wuhi.” * (Efe. 4:25-27) Ọọnahị Klein ye ẹla ọmẹjẹ nya Ọọnahị Rutherford myị, ị tị kịnyaa la o-ri aligu la apatabwọ kiwa ka.

12. Ányị ịlọhị ọ-kpa keji à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka ye ẹla ọmẹjẹ myị? (Eje Ọnyịịla 141:5)

¹² Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka ye ẹla ọmẹjẹ myị? Ahị baba nyọka kpịlọhị keji bala ọ-kpịtịya nyori áhị la kpẹẹkpẹẹ kpongkpong ka, lẹ ahị ka họ ẹla ụchị nyịlẹhị-ịlẹhị ụka ọhẹ myị́. Jaabwọ kahị ya lẹẹ ene, iJobu la irya ọ-la kpakpa ka ụka ọhẹ. Ma ọ yẹ irya nyamwụ da ụka ohyẹẹkpẹ, iJihova tị wahị kụrwọọ chajị nyọọwa. Ịyẹ tị́ du? Chajị iJobu kpịlọmwụ keji. Ọ mẹjẹ nyori ọ kpịlọmwụ keji bwula o-ye ẹla ọmẹjẹ nya Elihu myị nanana nyori Elihu ri onjwo nyamwụ. (Job. 32:6,7) Ịlọhị ọ-kpa keji ka dahị ụbwọ ịnyịnyị nyọka kpa ẹla ọmẹjẹ họ ụkụrwọ ụka kọ dọmwụ lahị lala o-ri áhị baba nyamwụ ka lee ụka ká ọngọ wẹẹ mẹ ẹla ọọwa jẹ́ẹhị á ri onjwo nyahị. Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ ịị Canada yẹkẹẹ: “Nyọlẹ kahị jẹ́-ẹ yẹ ịlọhị jaabwọ ká angịkịla kaa yẹhị ka wẹẹ, ọ ka lujwo nyịlẹhị-ịlẹhị hahị nyọka nwà kịlahị kori ká ọngọngọhẹ-ẹ́ mẹ ẹla jẹ́ẹhị ka.” Owo lẹpwụ nyahị à tị́ baba nyọka nwà kịlahị ẹ-ẹga nya ọ-nwụ́ egbe nya olegu ịgọgọ bala ọ-họ ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ka?​—Wa Eje Ọnyịịla 141:5.

13. Ányị ahị tị́ ka yẹ ẹla ọmẹjẹ ọlẹ kahị kaa ye?

¹³ Yẹ ẹla ọmẹjẹ lala ọháha o-bwu ẹga nya Ohe. IJihova tịtọ nya ang ọnyịịla ẹ-ẹga nyahị. (Etu 4:20-22) Ụka kọ mẹ ẹla jẹ́ẹhị bwula Omyi Ẹla nyamwụ, apwụ ị-da ịBayịbụụ wụlẹ, lee bwu ẹga nya ọngịnyị nya Ohe ọlẹ kọ la ẹla ọjẹ́jẹ, ọ wẹẹ mẹ ọháha nyamwụ jẹ ẹ-ẹga nyahị. Ụpwụ nya Ala iHiburu 12:9, 10 ya nyị họ ịnyị “chajị nya ọháha nyahị.”

14. Ịyẹ ahị tị́ ka ya irya nyahị nọ ụka kị mẹ ẹla jẹ́ẹhị?

¹⁴ Ya irya nọ u-uhye nya ẹla ọmẹjẹ, a-abwọlẹ kị bwu mẹjẹ ka. Ụka ọhẹ, ọ ka lahị lala o-ri abwọlẹ kị bwu mẹ ẹla jẹ́ẹhị nyị́ pwoku ka myị́. Ịlẹhị lẹ, ọng myị́ ọng ọlẹ kọ ja mẹ ẹla jẹ  ọngọkịla ka maga yẹẹyẹẹ chajị ká ẹla ọọwa ka chịkpẹẹ ha ọngọlẹ kọ wẹẹ mẹjẹ nyọka ye myị. * (Gal. 6:1) Ma kori ko ri ahị kị wẹẹ mẹ ẹla jẹ, ahị baba nyọka kụ irya u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu ẹla ọmẹjẹ ọọwa, kori kahị dọmwụ yọọ lala o-ri ọngọọwa chịla kọ ka yoo ụ-ụgbẹyị opwoku gụ ọwẹ. Ahị ka tọ ịlọhị wo myị́ nyori: ‘Kori ká ụgbẹyị ọlẹ kị bwu mẹ ẹlẹwẹ jẹ́m á dọmwụ hám ka wẹwẹ, ẹlẹhẹ ji kam ka jẹ́ bwu ụwa myị́?’ M̀ ka jẹ́-ẹ gu irya nyam daarụ hi abyị nya ọngọlẹ kọ wẹẹ mẹ ẹla jẹ́m kam ka jẹ́ ang bwu ẹla ọọwa? Ọ ka ri ẹla ọjẹ́jẹ ẹ-ẹga nyahị nyọka mwahị nya ụgbẹyị ọlẹ kahị ka bwu ye apyobwuna bwu ẹla ọnyị myị́ ọnyị kị mẹjẹ́ẹhị.​—Etu 15:31.

15. Ịyẹ tị́ du kahị ka towo nya ẹla ọmẹjẹ?

¹⁵ ỊBayịbụụ juhi ọhụ nyọka towo nya ẹla ọmẹjẹ. Etu 13:10 yẹkẹẹ: “Ọngọ wo ọmẹjẹ ri ọngọ jẹ ẹla.” Ẹlẹwẹ ri ẹlịlẹhị! Angịlẹ kị kaa towo nya ẹla ọmẹjẹ ọkọkọ nyọka dayị gbe ọngịnyị kọ ka wẹ ka mẹ ẹla jáa kaa cheje ịnyịịla gụ angịlẹ kịị towo nya ẹla ọmẹjẹ ka. Lẹ, hu ẹta-ẹdịyẹ lịlọng bwula o-towo nya ẹla ọmẹjẹ.

16. Iiwe-ahụrụ iyina ahị tị́ ka towo nya ẹla ọmẹjẹ myị́?

¹⁶ Ụka oyina ahị tị́ ka towo nya ẹla ọmẹjẹ bwu ẹga nya aanahị ịkịla myị́? Kụ ẹhị yẹ iwe-ahụrụ ịhyẹ wẹẹ. (1) Ọọnahị ọnyang ọhẹ byi ọọnahị ọkịla ọlẹ kọ jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ yẹẹyẹẹ kọ ka kpọọ chị ka mẹ ịBayịbụụ jẹ ọngịnyị. Ụka ohyẹẹkpẹ, ọ towo nya ẹla ọmẹjẹ u-uhye nya abwọlẹ kọọwa ka bwu ri ọngọmẹjẹ ọnyịịla gụ olene. (2) Ọọnahị ọyẹẹnọ ọhẹ kọ tịtọ nyọka ra ịrụ ịhyẹ tọ ọọnahị ọnyang ọlẹ ko ri ọngọgbahị wo nyọka ya ẹlịlẹhị joo u-uhye nya ụma ịlẹ ḳo chụ. (3) Ọọnahị ọlẹng ọhẹ la ụpa nya ẹla o-ya dodehe bwu ịBayịbụụ ha alụma lụka ọhọhẹ ọ-ọhịhị nyamwụ. O byi ọọnahị ọkịla ọlẹ kọ jẹ́-ẹ họ ụpa ọlịịwẹ yẹẹyẹẹ nyị ke ụrụ wo ọlẹ kọ nwụlanọ bala ọ-mẹ abwọlẹ kọ ka bwu nwọọ họ gụ ọọwa jọ́ọ. Ọọnahị ọlẹ kọ dọmwụ kaa họ ụpa ọwẹ la ẹka lụmẹ-lụmẹ lẹ ka towo nya ẹla ọmẹjẹ ọlịịwẹ bwu ẹga nya angịlẹ kị jẹ́-ẹ họ ụpa ọwẹ yẹẹyẹẹ myị́ bala ọ-kpa ẹla ọlẹ kị mẹjọ́ọ họ ụkụrwọ.

17. Ányị ahị tị́ ka bwu ye apyobwuna bwu ẹla ọmẹjẹ?

¹⁷ Ẹ-ẹpwụ nya epwihi lee ọya ịmányị tị́ kịlahị, ahị wuu ka ye ẹla ọmẹjẹ ọ-kpụrụrụ lee ọ-kpụrụrụ ka myị́. Ụka kọ lịnyị, kpịtịya nya ẹla ịlẹ kahị jẹ́ wẹẹ. Kpịlọng keji. Ya irya nọ u-uhye nya ẹla ọlẹ kị mẹjẹ́ng ọkọkọ nya abwọlẹ kị bwu mẹ ẹla ọọwa jẹ́ng. Myịmyị kpa ẹla ọlẹ kị mẹjẹ́ng họ ụkụrwọ. Ị́ ma ọngọngọhẹ nyahị la ẹla ọjẹ́jẹ ka. Ma ụka kahị ‘ke ụrụ wo ọmẹjẹ, kahị ye myị,’ Omyi Ẹla nya Ohe myọnụ hahị nyori ahị nyị ka “jẹ ẹla.”​—Etu 19:20.