1. IJisọsị tị́ wụ́rụ alurwe enyi ine ịhyẹ kaka họ ịyẹ? Ányị ị tị́ wẹ?

ALẸRỤ iPita, Andụrụ, iJemsi, bala ịJọn ri alurwe enyi. Ọ ka laa ahịbwuu lụmẹ ụka ọlẹ ká iJisọsị byaa yẹkẹẹ: “Anụ kẹwẹ kaka bam jẹ mẹ. Am ka họ kanụ ka ri angị da urwe nya angịnyị * ogogo kpa wam lẹ.” Ányị ị tị́ wẹ mẹ? ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “Ahyaahị, . . . ị tụụbwọ hi ụgbọwụ nyaa . . . lẹ, ị ba iJisọsị jẹ ịnyịlẹhị lẹlẹ.” (Mat. 4:18-22) Eje ọchịchị ọwẹ ka yẹ ọhịhị nyaa da gboyi myị́ oyi. Ọkọkọ nyọka wu iyenyi, ị ka juwa ‘go angịnyị’ lee o-wu angịnyị lahị-lahị. (Luk. 5:10) Alẹ, iJisọsị wẹẹ wụrụ angịnyị ịlẹ kị la ọkịlẹtụ ọnyịịla bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nya ẹlịlẹhị ịnyịnyị. (Mat. 28:19, 20) Ahụ lẹ, à myị ẹkọ ọlẹ ká iJisọsị be wụrụng nyọka ri ọngọ durwe nya angịnyị ehe lẹ?

2. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka yẹhị da eje ọchịchị nyọka ri ọngọ durwe nya angịnyị ehe bwee ka? Ányị ahị tị́ ka bwu cheje ọwẹ?

² Ọhẹka, à jẹ chẹẹ ị-ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ bala ọ-yẹ ọhịhị nyang da chẹẹ lẹ. Lẹẹlẹẹ, à tị baba nyọka cheje kori á tịtọ nyọka ri ọngọ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ lee kori á tịtọ ka. Kori kọ lang ujwo nyọka myị ẹkọ obebe nya iJisọsị, ọkịlẹtụ a kpụng enyi ka. Ọhẹka, ọ lang ujwo chajị à jẹ́ jaabwọ ká eje ọchịchị ọwẹ la kpọnchị kaka ba ịnyị. Ịlẹhị lẹ, ịBayịbụụ ya nyori iPita bala aligu nyamwu nyị tụụbwọ hi ụgbọwụ nyaa “ahyaahị.” Ma, iPita bala ọọnamwụ á cheje ọwẹ la ọ-kụ irya jwoo yẹẹyẹẹ ene ka lẹ ka. Lala ọya ịrwọnyẹ ene nya ụka ọwẹ, ị jẹ́ iJisọsị bala o-yoo myị lala iMesaya lẹ. (Jọn. 1:35-42) Ịnyịnyị, ọhẹka a jẹ́ ang u-uhye nya iJihova bala  iJisọsị pwụ́ ẹgẹhẹ lẹ, à tị tịtọ nyọka juwa tụ́ ju iJihova chwẹẹ ịnyịnyịịnyị. Ma, a cheje ọwẹ la o-me irya jwoo yẹẹyẹẹ ka lẹ ka. Ịyẹ à tị́ da iPita, Andụrụ, bala angịkịla ụbwọ nyọka cheje nyaa?

3. Abwẹla iyina à tị́ ka gung gbịla nyọka myị ẹkọ obebe nya iJisọsị?

³ Angịjụgbẹyị nya iJisọsị ịhọhẹ la irya nyọka họ ụkụrwọ, ị jẹ́ jaabwọ kị ka bwu họ ụkụrwọ nyaa yẹẹyẹẹ, ị tị myịmyị ri angị ju ịlaa ọngịrị nyọka họ ang ọlẹ kọ lujwo. Abwẹla ịwẹ à daa ụbwọ du kị jẹ́ họ ụkụrwọ nya urwe nya angịnyị ọdada yẹẹyẹẹ lẹ. Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka ya jaabwọ á ka bwu la abwụma ịwẹ chajị á ka jẹ́-ẹ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-mẹ ang jẹ yẹẹyẹẹ.

4. Ịyẹ tị́ du ká iPita kaa durwe enyi?

⁴ IPita kaa durwe enyi nyọka kpẹhị rịrị ugbiyegu nyamwụ. Ma, ọ́ yọọ lala ụkụrwọ kem ka. Ọ la gbagbịla nyori urwe enyi ọdada họ́ọ yẹẹyẹẹ. (Jọn. 21:3, 9-15) Ọ tị wẹ ka la ọháha ẹ-ẹga nya urwe nya angịnyị ehe ọdada ịnyịnyị. Bwula ụbwọ ọdada nya iJihova, iPita jẹ́ họ ụkụrwọ ọwẹ yẹẹyẹẹ.​—Ụkụr. 2:14, 41.

5. (a) Jaabwọ ká ụpwụ nya iLuku 5:8-11 mẹjẹ, ịyẹ tị́ du ká iPita juhi? (b) Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka kụrụ uhi ojuju ọlịnyị?

⁵ Ahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ chajị ahị la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova; ang ọkpọnchị ọlẹ kọ du kahị kaa họ ụkụrwọ ọwẹ à wẹ lẹ. Ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka ya ẹla nyamwụ je angịkịla, kori kahị dọmwụ me irya nyori áhị chịla ka wẹwẹ. Ụka ọlẹ ká iJisọsị wụrụ iPita kaka ri ọngọ durwe nya angịnyị ehe, o byoo yẹkẹẹ: “A juhi ka.” (Wa iLuku 5:8-11.) IPita á juhi nya ang ọlẹ kọ ka họ tọọ kori ọ́ ri ọngọjụgbẹyị ka. Ọkọkọ nyọọwa lẹ, ụkụrwọ ẹbyẹbyị ọlẹ ká iJisọsị họ du kị jẹ́ wu iyenyi ịtụka ịwẹ à lọọ ahịbwuu lụmẹ wẹ lẹ. Chajị nyọọwa lẹ, iPita yẹ ịlọmwụ lala ọngọ chịla nyọka họ ụkụrwọ bala iJisọsị  ka. Ahụ ịnyịnyị ka juhi lala iPita myị́. Ọhẹka, ahụ tị ka chuko u-uhye nya ang ịlẹ wuu ká ka họ ene á ka jẹ́-ẹ ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị. Kori kọ lịnyị, à ju ọháha nyang ọngịrị ẹ-ẹga nya iJihova, iJisọsị, bala ọngịnyị ehe ọọnang, aalẹ à ka tịtọ nyọka myị ẹkọ ọlẹ ká iJisọsị be wụrụng nyọka ri ọngọ durwe nya angịnyị ehe.​—Mat. 22:37, 39; Jọn. 14:15.

6. Ang ọkịla oyina à tị́ du kahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ?

⁶ Ahị kụ ẹhị yẹ ang ọkịla ọlẹ kọ du kahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ wẹẹ. Ahị tịtọ nyọka ju ihi nya ehile ọlẹ ká iJisọsị dahị nyori, ‘Ahị nyị kele kaka họ ká angịnyị nyị ri angịjụgbẹyị nyọwa.’ (Mat. 28:19, 20) Ahị kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ịnyịnyị chajị angịnyị “chị ẹpẹtẹkẹẹ ẹ-ẹpwụ nya elele ọchịchị limahị nyaa,” ị tị baba nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka jẹ́ ẹlịlẹhị u-uhye nya Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe. (Mat. 9:36) IJihova tịtọ ká angịnyị ụma ọnyị myị́ ọnyị ka jẹ́ ẹlịlẹhị kpori-kpori bala ọ-ka la ọchịda.​—1 Tim. 2:4.

7. Ányị ụpwụ nya Ala iRom 10:13-15 à tị́ mẹjẹ nyori ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nyị ju apyobwuna?

⁷ Kori kahị kụ irya jaabwọ ká ẹrụ ọnyịịla nyahị kaa chị angịnyị da, ahị ka tịtọ nyọka kpa pyẹ. Alurwe enyi kaa ya iyenyi nyaa ra lee o-ya ri. Ịnyahị ahị tị datị, chajị ahị kaa “wu angịnyị” chajị nyọka chị ọhịhị nyaa da ịnyị.​—Wa Ala iRom 10:13-15; 1 Tim. 4:16.

8-9. Ịyẹ olurwe enyi à tị́ baba nyọka jẹ́ pyii? Ịyẹ tị́ du?

⁸ Ụka nya iJisọsị, angịlẹ kịị durwe enyi iSirẹlụ baba nyọka jẹ́ ụma nya iyenyi ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ wu. (Liv. 11:9-12) Ọ baba nyọka jẹ́ ẹga ká iyenyi ji ịnyịnyị. Iyenyi kaa kụ ẹga ọlẹ ká enyi kpaa ịpyọ bala ẹga ká ang oriri ji yẹẹyẹẹ. Ụka ọlẹ ká olurwe enyi ka kele kaka durwe baba ịnyịnyị. Ọọnahị ọhẹ ọlẹ kị ya du ka Pacific Island kaka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ wẹ ka jẹ́ nyori ụka ọhẹ nyị ji kọọ há gụ nyọka durwe enyi. Ọọnahị ọhẹ ọlẹ kọ ri alụwa wụrwọọ nyọka kpọọ chị kaka durwe enyi. Ọọnahị ọlẹ kị ya du kele byoo yẹkẹẹ, “M̀ ka wẹ ka tọng ijuju lụtụrụ la oje ihikichu.” Ọọwa lẹ, ọọnahị ọlụwa à wẹ byoo yẹkẹẹ, “Á jẹ́ ẹlẹwẹ nwà ka. Ahị kaa kele ụka kahị ka jẹ́-ẹ wu iyo ịnyị, ụ-ụka kọ háahị ka.”

⁹ Ịnyịnyị, angịjụgbẹyị nya iJisọsị, kị ri angị durwe nya angịnyị ehe, kaa ka ẹga ká angịnyị kaa ji, ụka kị ka tọ angịnyị ụ-ụwa. Ọ-chụ pwokwita, angịjụgbẹyị nya iJisọsị ya ẹrụ ọnyịịla u-ube ịgọgọ bala ube ọ-mẹ ẹla nya Ohe Oluhye jẹ, bwu ẹpwa ka ẹpwa, bala ihi. (Ụkụr. 5:42; 17:17; 18:4) Ahị ịnyịnyị baba nyọka jẹ́ abwẹla nya angịnyị iloye nyahị. Ahị baba nyọka nwụlanọ nyọka nwụ iwe-ahụrụ nyahị họ chajị kahị ka ya ẹrụ ọnyịịla ụka kahị ka tọ angịnyị.​—1 Kọr. 9:19-23.

10. Ang-abwọ iyina ogu nya iJihova à tị́ ya hahị?

¹⁰ Olurwe enyi baba nya ang-abwọ ịlam bala ọ-jẹ́ jaabwọ kọ ka bwu kpa họ ụkụrwọ. Ahị ịnyịnyị baba nyọka la ang-abwọ nya ẹrụ ọnyịịla ịlam. Ahị tị myịmyị baba nyọka jẹ́ jaabwọ kahị ka bwu kpa ang-abwọ ịịwa họ ụkụrwọ. IJisọsị ya je angịjụgbẹyị nyamwụ jaabwọ kị ka bwu durwe nya angịnyị ehe. O ya jaa ang ọlẹ kị ka kpa, ẹga ọlẹ kị ka ya ẹla, bala ẹla ọlẹ kị ka ya. (Mat. 10:5-7; Luk. 10:1-11) Alẹ, ogu nya iJihova ya Ang-abwọ ịlẹ Kahị kaa Kpa Mẹ Ang Jẹ ịlẹ kị kaa họ ụkụrwọ yẹẹyẹẹ hahị. * Ọ tị mẹjẹ́ẹhị jaabwọ kahị ka bwu kpa ang abwọ ịịwa họ ụkụrwọ. Ang ọmẹjẹ ọwẹ dahị ụbwọ nyọka juhi ka bala ọ-ka jẹ́ ang ịlẹ kahị baba nyọka jụ ụkụrwọ nyahị họ.​—2 Tim. 2:15.

11. Ịyẹ tị́ du ká angị durwe nya angịnyị ehe baba nyọka ju ugbodu?

¹¹ Angị durwe enyi nyọka wu iyenyi ra baba nyọka ju ugbodu yẹẹyẹẹ, chajị ụ-ụka myị́ ụka  ị kaa jẹ́ jaabwọ ká iwe-ahụrụ nya enyi ka la kpangga ka. Ụka ọhẹ, ihu ka dọmwụ nyọka gú agbụ la ọngịrị-ọngịrị myị́ la ịwa ọ-yahị me ka. Ụka lụmẹ-lụmẹ, ị kaa họ ụkụrwọ la odu, ẹ-ẹpwụ nya ukpowu. Angị durwe nya angịnyị ehe baba nya ugbodu ojuju ịnyịnyị. Ụka kahị dọmwụ nyọka ya ẹrụ ọnyịịla, kahị ya ịlọhị dodehe nyori ahị ri Alibeenu nya iJihova, alugbiyegu nyahị ka tụ́ụhị pyịpyị myị́, aligu nyahị ka kpahị họ, angịhyẹ á tị ka myị ke ụrụ wo ẹla nyahị ka ịnyịnyị. Ọọwa á tị lahị ẹbyẹbyị ka. IJisọsị ya neeji nyori ọwa nyị ka du angịjụgbẹyị nyọwa ẹrụ ka ya ẹla ju angịlẹ kị ka taa pyịpyị.​—Mat. 10:16.

12. Jaabwọ ká ụpwụ nya iJochuwa 1:7-9 mẹjẹ, ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka ju ugbodu ojuju nyahị ọngịrị?

¹² Ányị a tị́ ka bwu ju ugbodu ojuju nyang ọngịrị? Họhẹ, jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJisọsị juwa kpẹhị rịrị ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ bwu epwoohe. (Jọn. 16:33; Ọwụ. 14:14-16) À myịmyị baba nyọka ju ọmyịmyị nyang ọngịrị u-uhye nya ehe ọchịchị nya iJihova nyọka kpẹhị rịrịịng. (Mat. 6:32-34) Jaabwọ ká ọmyịmyị nyang wẹẹ la ọngịrị, ịnyịnyị ugbodu ojuju nyang à ka juwa la ọngịrị lẹ. IPita bala aligu nyamwụ mẹ ọmyịmyị ọtụka jẹ nyọlẹ kị tụụbwọ hi ụkụrwọ nya urwe enyi ọdada nyaa chajị kị ka jẹ́-ẹ ba iJisọsị jẹ. Ahụ ịnyịnyị mẹ ọmyịmyị ọtụka jẹ ụka ọlẹ ká ya je alugbiyegu bala aligu nyang nyori ọwa nyị dọmwụ nya ọ-jẹ́ ịBayịbụụ bala Alibeenu nya iJihova bala ọ-ka ọjịra-jịra nyaa lẹ! Ọ la gbagbịla nyori ahụ ịnyịnyị yẹda yẹẹyẹẹ ẹ-ẹga nya abwẹla nyang bala abwọlẹ á kaa hịhị lẹ. Ọmyịmyị bala ugbodu ojuju à du  ká jẹ́ họ ịnyị lẹ. Jaabwọ ká wẹẹ ju ugbodu ojuju nyang ọngịrị, à ka jẹ́-ẹ dahịhile nyori iJihova “Ohe Oluhye nyang juwa tang ẹga myị ẹga ká kà kà.”​—Wa iJochuwa 1:7-9.

13. Ányị irya ọ-kụ kpori-kpori bala abwọ ọrịrị à tị́ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ nyọka ju ugbodu?

¹³ Ányị a tị́ ka bwu ju ugbodu ojuju nyang ọngịrị myịmyị? Raabwọ ká iJihova ka dang ụbwọ ju ugbodu. (Ụkụr. 4:29, 31) IJihova ka wẹ abwọ ọrịrị nyang, ọ́ tị ka tụụbwọ hing ẹnẹnẹhẹ ka. O juwa nyọka dang ụbwọ ụka myị́ ụka. Ịnyịnyị, à ka jẹ́-ẹ kụ irya kpori-kpori u-uhye nya ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova bwu chị angịkịla da lụka ọkẹkpẹ. Kụ irya ịnyịnyị jaabwọ ká iJihova dang ụbwọ ụka ká la akama bala abwọlẹ kọ ya ọngịrị hang nyọka yẹ abwẹla nyang da. Ahị jẹ́ myịmyị nyori Ọngọlẹ kọ da angịnyị nyamwụ ụbwọ kpoye nya Ihu Ọnyẹẹgbẹgbụ, ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ nyọka ri ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị ịnyịnyị. (Ehe. 14:13) La ọmyịmyị ụma nya Ọngọmweje ọnyịịla ọlẹ kọ yẹkẹẹ: “[IJihova] juwa tam lẹ, ḿ ka chị uko nya ịngịngịhyẹ kaka, oowo tị́ ka họm ịngịngịhyẹ họ myị-ị̀?”​—Eje. 118:6.

14. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu oja nya aanahị Masae bala Tomoyo?

¹⁴ Ụgbẹyị ọkịla ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ bwu ju ugbodu ri ọ-ka jẹ́ jaabwọ ká iJihova da angịnyị ịlẹ kị kaa ju oyi ụbwọ nyọka la kpọọ. Kụ irya nya oja nya ọọnahị ọnyang ọhẹ ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Masae wẹẹ. O ri ọngọ kaa ju oyi, ọ tị me irya nyori ọwa nyị́ ka jẹ́-ẹ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ẹnẹnẹhẹ kaka. O me irya nyori ọ-ka ya ẹla ta angịlẹ kọ jẹ́ ẹnẹnẹhẹ lẹka nyị lujwo lụmẹ, lala o-ri o juwa maga nyọka wule ugulo oluhye gidogboo ọhẹ. Ọ tị me nyori ọwa nyị́ ka jẹ́-ẹ họọ ẹnẹnẹhẹ ka. Ọ maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka la ọháha ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye bala angịnyị ehe aanamwụ gụ ọwọwa. Ọ kụ irya kpori-kpori u-uhye nya abwọlẹ ká ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ju agaga ẹ-ẹpwụ kaka ba bala ọ-raabwọ ká Ohe Oluhye ka ya irya nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ jwoo ẹ-ẹpwụ gụ ọwọwa. Ọ kụrụ uhi ojuju nyamwụ kpụ ọ dọmwụ kaa ye ịlahị nya ụgbẹyị. IJihova ka jẹ́-ẹ da angị kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ inyeewe ụbwọ nyọka “ju ugbodu.” Kụ irya nya ẹla ọlẹ kọ họ ta ọọnahị ọnyang ọhẹ kị wụrụ nya Tomoyo wẹẹ. Ụka kọ dọmwụ nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bwu ẹpwa ka ẹpwa, ọngọ ọhọhẹ ọlẹ kọ tọ chọọ aga. O byoo yẹkẹẹ: “Ḿ tịtọ nyọka ya ẹla bala Alibeenu nya iJihova ka!” Ọọwa lẹ, ọ tụ́ ụgbẹyị ku la ọngịrị-ọngịrị lẹlẹ. Tomoyo byi ọngọlẹ kị bajẹ kele yẹkẹẹ: “À wo ẹla ọlẹ ko ya wẹẹ? Ḿ dọmwụ gba ẹla bwu ọnụ ene kọọ jẹ́ nyori am nyị ri Olibeenu nya iJihova ka. M̀ chị ọkẹkẹnị lụmẹ!” Tomoyo kaa ye ịlahị nya ụgbẹyị kpụrụrụ lẹẹlẹẹ.

15. (a) Ụka ká ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ á lujwo hahị, ányị ahị tị́ ka họ lala angị durwe enyi? (b) Ịyẹ tị́ du kọọwa baba ha angịnyị nya ịKịrayịsị?

¹⁵ Angịlẹ kị jẹ́-ẹ durwe enyi yẹẹyẹẹ kaa maga nyọka họ ang ọlẹ kị chịla nyọka họ. Ọ-chụ pwokwita, ị kaa chahị lụtụrụ gbegbeegbe nyọka họ ụkụrwọ, ị tị kaa juwa gbee kị ka họ ụkụrwọ kpá, bala ọ-kịnyaa la ọ-họ ụkụrwọ kori ká iwe-ahụrụ ọlẹpwụ nya enyi á kpunyi ka wẹwẹ. Ahị ịnyịnyị baba nyọka gu ịlọhị gbịla nyọka họ ụkụrwọ kori kahị tịtọ nyọka ju ugbodu bala ọ-họ ụkụrwọ nyahị kpá aalẹ.​—Mat. 10:22.

16. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka họ ang ịlẹ kị kaa lahị ujwo la ọhọhọ?

¹⁶ O juwa ị-ịwọ nyahị nyọka họ ang ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka chịkpẹẹ hahị. Ma ụka ọhẹ, ang ịlẹ kahị baba yẹẹyẹẹ nyọka họ á kaa chịkpẹẹ la ọhọhọ ka. Lẹ, ahị baba nyọka wu ịlọhị kpa. Ọọwa ri, ahị baba nya ụbwọ ọdada nyọka jẹ́-ẹ họ ang ịlẹ kị kaa lahị ujwo la ọhọhọ. IJihova tị kaa ya ụbwọ ọdada ọọwa hahị bwula olegu ịgọgọ nyamwụ.​—Gal. 5:22, 23.

17. Ụ-ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 9:25-27, ẹlịyẹ ịPọlụ à tị́ ya kọ họ chajị nyọka jẹ́-ẹ họ ang ịlẹ kị lọọ ujwo?

 ¹⁷ Ọlẹrụ ịPọlụ ri ọngọ kaa gu ịlọmwụ gbịla nyọka họ ụkụrwọ ọlẹ kọ lujwo. Ma, ọwa lịlọmwụ ya nyori ọwa nyị kaa “yẹ ugbinyịrọ [nyọwa] akama nyịlẹhị-ịlẹhị” chajị nyọka jẹ́-ẹ họ ang ọlẹ kọ pwoku. (Wa 1 Ala ịKọrịntị 9:25-27.) O ju angịkịla ọhụ nyọka wu ịlaa kpa bala ọ-họ ẹla pwoku “ụgbẹyị ọlẹ kọ ka la ihi-ihi bala omememe.” (1 Kọr. 14:40) O ri opyii kahị ka maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova. Ụpa nyọọwa tị ri ọ-ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-mẹ ẹlịlẹhị jẹ angịnyị.​—Ụkụr. 2:46.

18. Ịyẹ ahị tị́ ka họ kori kahị tịtọ ká iJihova ka wahị nya angị jụ ụkụrwọ họ?

¹⁸ Olurwe enyi kaa ya nyori ọwa nyị jụ ụkụrwọ họ kori ko wu iyenyi yẹẹyẹẹ. Ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ tị datị. A-angị ịmanyị ịlẹ kahị dụbwọ nyọka ri Alibeenu nya iJihova à kaa mẹjẹ kori kahị jụ ụkụrwọ họ ka. (Luk. 8:11-15) Kori kahị kịnyaa la ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-mẹ ang jẹ angịkịla lẹ aalẹ, iJihova wahị nya angị jụ ụkụrwọ họ lẹ. Ịyẹ tị́ du? Chajị ahị ju ihi nyamwu ọwa bala ọnyị nyamwụ.​—Mak. 13:10; Ụkụr. 5:28, 29.

19-20. Ang ọkpọnchị oyina à tị́ du kahị ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ lẹẹlẹẹ?

¹⁹ Ẹ-ẹpwụma ịhyẹ, ọya ịhyẹ kpangga ji kị kaa ya ẹga da nyọka durwe enyi. Ẹ-ẹga ịlịnyị, olurwe enyi kaa chị agaga ju ụkụrwọ nyamwụ jaabwọ ká ụka ọlẹ kị ya da haa nyọka durwe enyi wẹẹ jẹ ka ocheju. Ahị kahị tị ri angị durwe nya angịnyị ehe wẹẹ, ahị la ịngịhyẹ ọkpọnchị ọlẹ kọ du kahị ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ lẹẹlẹẹ. Ọọwa ri, ocheju nya odehe onyobyi ọlẹ ju chwẹẹ lụmẹ lẹ! Ụka ọlẹ kọ hi nyọka ya ẹrụ ọnyịịla ọlẹ á lụmẹ kpong-kpong kaka. A bịrị ụka lee o-me irya nyori ang myị́ ang wuu nyị ka há ọ-ọhịhị nyang ene ká ka họ ụkụrwọ ọkpọnchị ọwẹ ka.​—Ọngọ. 11:4.

²⁰ Maga lẹẹlẹẹ nyọka ju irya nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ọngịrị ẹ-ẹpwụ nyang, jẹ́ ịBayịbụụ kpori-kpori, ju ugbodu, bala o-gu ịlọng gbịla nyọka họ ụkụrwọ ọlẹ kọ baba. Yẹjula angịnyị gụ uku ineku ịlẹ kị kaa durwe nya angịnyị ehe. Kori ká họ ịnyị, à ka ye ọkẹkẹnị nya iJihova. (Neh. 8:10) Cheje nyọka juwa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ jaabwọ á ka jụ họ myị́ gbee ka pwụ ụka ọlẹ ká iJihova ka ya nyị nwà lẹ. Ang ọjẹ́jẹ ọkịla ka ya ẹla u-uhye nya agbẹyị ịta ịlẹ kahị ka jẹ́-ẹ ju eje ọchịchị nyahị ọngịrị nyọka kịnyaa la ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla nya Ịpyị-Adịrahụ pyẹ.