1. Ene ká iJisọsị ka gbu, ẹlịyẹ ọ tị byi oloyi ọlẹ ko ji ịkịka nyamwụ? (ILuku 23:39-43)

 IJISỌSỊ bala aloyi imiiye ịlẹ kị ji ịkịka nyamwụ yẹ akama yẹẹyẹẹ jaabwọ ka igu wẹẹ jwaa chwẹẹ gụ ọwọwa. (Luk. 23:32, 33) Aloyi imimiiye ịwẹ kpa iJisọsị họ, lẹ ọ mẹjẹ nyori ị́ ri angịjụgbẹyị nya iJisọsị ka. (Mat. 27:44; Mak. 15:32) Ma ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nyaa yẹ irya da. Ọ yẹkẹẹ: “Ayịbahị iJisọsị ee, Aa chuchuu, ká kpịtịya nyam ụka ọlẹ ká ka tịrẹkpẹ warị la ọngịrị nya adịrahụ oriri nyang chẹẹ mẹ.” IJisọsị wọọ yẹkẹẹ: ‘Nya ịlẹhị-ịlẹhị, m bying yẹkẹẹ, am bala ahụ ka bá hụhụ la awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ịParadayịsị.’ (Wa iLuku 23:39-43.) Ang ẹjẹẹ ọhẹ-ẹ́ ji ọlẹ kọ mẹjẹ nyori oloyi ọwẹ myị ju ẹla ọlẹ ká iJisọsị mẹjẹ lụka nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nyamwụ nyori “ịpyị-adịrahụ nya epwoohe ju chwẹẹ lụmẹ lẹ” ka. IJisọsị á tị ya nyori ọlẹng ọwẹ nyị ka juwa ị-Ịpyị-Adịrahụ ọọwa e-epwoohe ka ịnyịnyị. (Mat. 4:17) IJisọsị wẹẹ ya ẹla rụ ịParadayịsị ọlẹ kọ ka yeji ám̀ odehe ọlẹ ị-ịlahị ịnyị. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị?

2. Ányị ahị tị́ họ kahị jẹ́ nyori oloyi ọlẹ kọ yẹ irya da wẹ ri ọla iJuu?

² Oloyi ọlẹ kọ yẹ irya da wẹ ka ri ọla iJuu myị́. Oloyi ọọwa byi ọngọ oheeye nyamwụ yẹkẹe: “Ahyu! Á juhi nya Ohe Oluhye kpong-kpong ka? Ọ ri á yẹ jaabwọ kaahị ayịdang jam ẹ-ẹpwụ nya eje owuwu nya igu ịnyịnyị lala ọwa-ọwa ka?” (Luk. 23:40) Ala iJuu kaa gbịgba ha Ohe ookpokpo, ma ala ẹpwụma ịkịla tị myị la ihye lụmẹ-lụmẹ. (Ehe. 20:2, 3; 1 Kọr. 8:5, 6) Kori ká aleyi ịwẹ á ri ala iJuu ka ịnọ, ịtọ ọlẹ kọ ka tọ ọngọ oheeye nyamwụ ka ri “Á juhi nya ihye kpong-kpong ka?” Ọ́ ba ọ-ọwẹ ka, Ohe-é du iJisọsị warị chajị nya ala ẹpwụma kuu ka, ma ọ  doo wẹ ẹga nya “ala Isirẹlụ ịlẹ kị hwahị ị-ịlahị nya Ohe Oluhye lala ịkpịlọ ịlẹ kị byibyi” ịnyị. (Mat. 15:24) Ohe họ ká ala Isirẹlụ jẹ́ nyori ọwa nyị ka wule egu eji. Lẹ ọ chịkpẹẹ ká oloyi ọlẹ kọ yẹ irya da wẹ ka jẹ́ ẹlẹwẹ ịnyịnyị, chajị ẹla ọlẹ kọ ya mẹjẹ nyori ọ me irya ká iJihova ka wule iJisọsị eji bwula igu kaka kpeji ị-Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe. Ọ la ahị ọdahile nyori Ohe ka wuloo ọwa eji bwula igu ịnyịnyị myị́.

3. Ẹlịyẹ à tị́ ka wẹ irya nya oloyi ọwẹ myị́ ụka ká iJisọsị gu ẹnyị nya ịParadayịsị? Ịyẹ tị́ du kahị ya ịnyị? (Ọmwụ Ọdada 2:15)

³ Nyọlẹ ká oloyi ọlẹ kọ yẹ irya da ri ọla iJuu wẹẹ, ọ ka jẹ́ ẹla u-uhye nya Adam bala Iivu bala ịParadayịsị ọlẹ ká iJihova ya haa. Lẹ oloyi ọwẹ la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori ịParadayịsị ọlẹ ká iJisọsị ya ẹla rụ nyị ka ri ẹga ọ-há ụhị yẹẹyẹẹ ám̀ odehe ọlẹ.—Wa Ọmwụ Ọdada 2:15.

4. Ịyẹ ẹla ọlẹ ká iJisọsị byi ọngọhẹ nya aloyi ịwẹ à tị́ ka guhi gbịla nyọka kụ irya ju?

⁴ Ẹla ọlẹ ka iJisọsị byi oloyi ọwẹ ka guhi gbịla nyọka kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká ọhịhị ọla ịParadayịsị ka la. Ẹlịlẹhị ri, ahị ka jẹ́ ang u-uhye nya ịParadayịsị bwu eji ọkpakpa nya Adịrahụ iSolomọn ọlẹ kọ ju okpunyi. ỊBayịbụụ ya nyori iJisọsị nyị gụ iSolomọn wẹẹ. Lẹ ahị ka jẹ́-ẹ ya ẹhị rịrị nyori iJisọsị ka họ ụkwụrọ bala angị ka kpeji tọọ nyọka họ ká odehe ka ri ịparadayịsị ọnyịịla-ọnyịịla. (Mat. 12:42) Ọ baba ká angịlẹ kị ri ‘ịkpịlọ ịkịla’ ka jẹ́ ang ọlẹ kị baba nyọka họ chajị kị ka jẹ́-ẹ ri ugu nya ịParadayịsị gboyi myị́ oyi.—Jọn. 10:16.

5. Ányị a tị́ me irya ká ọhịhị ọla ịParadayịsị ka la?

⁵ Ịyẹ à tị́ kaa wẹ ọkịlẹtụ nyang ụka ka kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká ọhịhị ọla ịParadayịsị ka la? Ọhẹka, irya nya ẹga ọlẹ kọ há ụhị yẹẹyẹẹ, lala iku nya Iden ka wẹ ọkịlẹtụ nyang. (Ọmwụ. 2:7-9) À ka kpịtịya nya ọmwụ ọyẹyẹ ọlẹ ká ịMayịka da neeji yẹkẹẹ: “Ọng myị ọng ka mwụ ịnyọ ọ-ọmwụ nya alakọnụ nya ịlọmwụ, lee ọmwụ nya okiledu nya ịlọmwụ myị lẹ.” (May. 4:3, 4) À ka kpịtịya nya ẹgẹhẹ bala ọkịla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya nyori ang oriri nyị ka dịda myị́. (Eje. 72:16; Ayị. 65:21, 22) Lẹ à ka yẹ ịlọng ẹ-ẹpwụ nya iku ọnyịịla-ọnyịịla, ká hụhụ ẹ-ẹga nya ịtẹbụrụ ọlẹ ká ang iriri ịlịpyọ-lịpyọ rịrị. Kụ irya nya ụma nya ọhụ o-choru kwọkwọ ọlẹ kọ ka da pwẹẹ bwu ẹga nya ekeji bala ịfịlawa wẹẹ. Ọ chịkpẹẹ myị́ à ka kpa ugbẹhị nya olegu yẹ jaabwọ ká alugbiyegu bala aligu nyang, tụ́ angịlẹ kị wuleji bwula igu, juwa hụlọ ẹhụ bala ọ-ja kọ ayịlọ lawụlẹ. Ẹ-ẹla nya ụlaa à wẹ ka. Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ang ịnyịịla ịwẹ wuu ka họ jịra ám̀ odehe ọlẹ. Ọhịhị ọlẹpwụ nya ịParadayịsị tị ka myị̀ la akụrwọ ị-kpịpyọ ịnyịnyị.

6. Ụkụrwọ oyina ahị tị ka họ ị-ịParadayịsị? (Yẹ ifoto.)

⁶ IJihova họhị ụ-ụgbẹyị ọlẹ kahị ka yé ịpyọ ọkpụkpụ nya ụkụrwọ nyahị. (Ọngọ. 2: 24) Ụkụrwọ ka ji hahị yẹẹyẹẹ lụka nya Eji Ọkpakpa ọla Ẹka Ụnọ nya ịKịrayịsị. Angịlẹ kị chịda bwu ẹpwụ nya akama ọtụka, bala uku ịmanyị tị́ nya angịlẹ kị ka wuleji bwula igu, ka baba nya ang ịkụrụ-kụrụ, ang oriri bala ẹpwa ọlẹ kị ka nune. Nyọka jẹ́-ẹ họ ka ang ịwẹ wuu ka ji, ụkụrwọ ọnyịịla ọwẹ ka la chẹẹ! Jaabwọ ká Adam bala Iivu baba nyọka nwụla ẹpwa nyaa, ahị ịnyịnyị ka la iwe nyọka yẹ odehe ọlẹ da kaka ri ịParadayịsị. Kụ irya nya abwọlẹ kọ ka kpịpyọ kaka ba nyọka mẹ ang jẹ uku ịmanyị tị́ nya angị ka wuleji bwula igu ịlẹ kị jẹ́ ang u-uhye nya iJihova bala irya nyamwụ gbuu lẹka bala ọ-ka da angị la ọmyịmyị ịlẹ kị gbu ene ká iJisọsị wẹ odehe ọlẹ ụbwọ nyọka jẹ́ ang gụ́ ọọwa wẹẹ.

7. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ myị̀myị̀? Ịyẹ à tị́ du?

⁷ Ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ụka kahị pwụ ịParadayịsị, ahị ka la okpunyi, ahị ka la ang ịlẹ kị baba hahị, o-wo lawụlẹ tị ka ji ịnyịnyị. Ịyẹ à tị́ du? Chajị iJihova nịra ẹhị nyahị kaka yẹ jaabwọ ká ọhịhị ka la ẹ-ẹpwụ nya eji ọkpakpa nya Ọnyị nyamwụ. Eji ọkpakpa nya Adịrahụ iSolomọn ri ang ẹjẹẹ ọhẹ.

8. Ányị ẹla ọla Eje Ọnyịịla 37:10, 11, 29 à tị́ họ jịra nyọlẹ ká Adịrahụ iDevidi dọọ neeji kpá? (Yẹ “Ịtọ Ẹla Bwu Ẹga nya Angị Wa Apwụ Nyahị” ọla ụpwụ ọlẹ.)

⁸ Olegu ịgọgọ kpa Adịrahụ iDevidi da ụpwụ u-uhye nya abwọlẹ ká ọhịhị ka la ụka ká adịrahụ ọkpẹẹkpẹẹ ọ-la ẹla ọjẹ́jẹ ka hụhụ u-uhye nya ẹchị adịrahụ. (Wa Eje Ọnyịịla 37:10, 11, 29.) Ahị kaa wa Eje Ọnyịịla 37:11 je angịkịla ụka kahị ja ya ẹla u-uhye nya Ịpyị-Adịrahụ ọlẹ kọ wẹẹ wẹ. Áhị họ ịnyị ododu ka chajị iJisọsị la ịlọmwụ da ụbwọ kele ụka nya Ang Ọmẹjẹ ọla Uhye nya Ọgbọdọ, mẹjẹ nyori ọ-họ jịra nya ẹlẹwẹ juwa ị-ịlahị wẹẹ. (Mat. 5:5) Ma ẹla ọlẹ ká iDevidi ya mẹjẹ jaabwọ ká ọhịhị ka la ụka ká Adịrahụ iSolomọn ka kpeji. Ụka ká iSolomọn kpeji Isirẹlụ, angịnyị nya Ohe la okpunyi bala ọ-nwà kịlahị ọ-ọpyi “o-ju eyo bala o-ha ang hiigu-hiigu.” Ohe ya ene yẹkẹẹ: “O-ri kanụ hị ba ehile nyam jẹ, . . . m̀ ka ya okpunyi hanụ ọ-ọpyị nyanụ. Anụ ka nune la ọ-chị uko nya ọngọngọhẹ kpong-kpong ka.” (Liv. 20:24; 26:3, 6) Ọnụ ọmyịmyị ịwẹ họ jịra lụka nya eji ọkpakpa nya iSolomọn. (1 Ego.  22:9; 29:26-28) IJihova tị chehe ịnyịnyị nyori alabwẹla onyobyi-í “ka ji kaka.” (Eje. 37:10) Lẹ ẹla ọlẹ ká Eje Ọnyịịla 37:10, 11, 29 ya họ jịra lụka onyogo, ọ tị ka họ jịra myịmyị ị-ịlahị wẹẹ.

9. Ẹlịyẹ adịrahụ ọnyang nya ala ịChẹba à tị́ ya u-uhye nya eji ọkpakpa nya Adịrahụ iSolomọn?

⁹ Adịrahụ ọnyang nya ala ịChẹba wo oja nya okpunyi bala ọ-nwa kịlahị ọlẹ ká ala Isirẹlụ la ụka nya eji ọkpakpa nya iSolomọn. Ọ wuleji ẹdịyẹ ụ-ụgbẹyị ọlụrụ-lụrụ ka iJerusalẹm nyọka kpẹhị kaka yẹ la ịlọmwụ. (1 Ịdị. 10:1) Ụka kọ wụla Ịpyị-Adịrahụ nya iSolomọn yẹ kpá, ọ yẹkẹẹ: “Ẹla ọjẹjẹ nyang bala ụdụ ọkpụkpụ nyang wuu kpoye nya oja ọlẹ kị jam. . . . Ịnya alụkụrwọ bala anchẹ nyang ịlẹ há lẹ, chajị ị jẹ la iwe nyọka wẹ ijata nyang ẹnụ myị ẹnụ bala ọ-ka wo ẹla ịlẹ kaa ya bwula ẹla ọjẹjẹ nyang wuu!” (1 Ịdị. 10:6-8) Iwe-ahụrụ ọla ụka nya eji ọkpakpa nya iSolomọn tị ri ọ-ma ọnụ ma ẹ-ẹhị nya ang ịlẹ ká iJihova ka họ ha angịnyị lụka nya eji ọkpakpa nya iJisọsị Ọnyị nyamwụ wẹẹ.

10. A-agbẹyị iyina iJisọsị à tị́ bwu gụ iSolomọn?

¹⁰ IJisọsị gụ iSolomọn ẹ-ẹpwụ nya ang myị́ ang wuu. ISolomọn á la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ dọmwụ cheje nya ẹla ọtịpyọ kpụ ọ kpa akama wẹ angịnyị nya Ohe Oluhye ụka ọhẹ lẹ. IJisọsị ọwa tị ri Ọngọ Kpeji ọlẹ kọ la kpẹẹkpẹẹ, ọ́ kaa họ ẹla abyị ọhẹ-lọhẹ ka. (Luk. 1:32; Hib. 4:14, 15) IJisọsị kụrụ ịmayẹ ilujwo ịlẹ ka Olegu Onyobyi kpa wẹ ẹga nyamwụ. ỊKịrayịsị tị mẹjẹ nyori ọwa nyị́ ka họ ịhọbịrị ẹnẹnẹhẹ lee ọ-họ ang ọlẹ kọ ka kpa akama wẹ ala ekpeleji nyamwụ ka. Ihi ọtụka o ri hahị nyọka lọọ nya Adịrahụ nyahị lẹ.

11. Owo anyị à tị́ ka kpeji ta iJisọsị?

¹¹ IJisọsị ka họ ụkụrwọ bala angị 144,000 nyọka kpahị ju angịnyị bala ọ-ka họ ká irya nya iJihova u-uhye nya odehe ọlẹ ka họ jịra. (Ọwụ. 14:1-3) Angịwẹ chịpwụrụ bwụ ẹpwụ nya ịmayẹ bala akama lụmẹ-lụmẹ ụka kị jam odehe ọlẹ, lẹ iwe-ahụrụ nya angịlẹ kị ka hịhị ám̀ odehe á ka ri onyeewe nyaa ka. Ụkụrwọ oyina kpangga angị wẹẹ ka kpeji ta iJisọsị à tị́ ka họ?

12. Ụkụrwọ oyina iJihova à tị́ ka ya ha angị 144,000 nyọka họ?

¹² Akụrwọ ịlẹ ká Ohe ya ha iJisọsị bala angị ka kpeji tọọ gụ ịnya iSolomọn yẹẹyẹẹ. Adịrahụ nya ala Isirẹlụ baba nyọka kpẹhị rịrị ụnọ uku ịmanyị tị́ nya angịlẹ kị ji opyi nya Isirẹlụ kem. Ma, angị ka kpeji ị-Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe ka kpẹhị rịrị uku-ụnọ ịmanyị tị́ nya angịlẹ kị ka hịhị ám̀ odehe wuu. Ihi ọtụka-ọtụka à wẹ ká iJihova ya ha angị 144,000 lẹ!

13. Ụkụrwọ ọnyịịla-ọnyịịla oyina angị ka kpeji ta iJisọsị à tị́ ka họ?

¹³ Lala iJisọsị, angị 144,000 ka ri ịdịrịhụ bala angịkiliya. (Ọwụ. 5:10) Ụka ká ala Isirẹlụ ji ekpeleji nya Ehile nya iMosisi, angịkiliya à ri angị họhẹ-họhẹ ịlẹ kịị daa ụbwọ nyọka ye ewu ọ-chike ọlam-ọlam bala ọ-ka tụ ju iJihova chwẹẹ lẹ. Ehile ịịwa ri “ụrụrụ nya ang ịnyịịla ịlẹ kị juwa ka warị ị-ịlahị,” lẹ ahị ka jẹ́-ẹ ya nyori angị ka kpeji ta iJisọsị ka da anchẹ nya Ohe ụbwo nyọka kịnyaa la ịnyịrọ ogogo bala ọ-ka tụ ju iJihova chwẹẹ. (Hib. 10:1) Áhị jẹ́ jaabwọ ká ịdịrịhụ bala angị kpeji ịwẹ ka bwu ya ẹla bala angịlẹ kị ka jam odehe ụka ọọwa lẹka. Abwọ myị́ abwọ ká iJihova á tị nwụlanọ kọ ka la, ahị la ahị ọdahile nyori ị-ịParadayịsị ọlẹ kọ wẹẹ wẹ, angị ka jam odehe ọlẹ ka yé ẹla ọmẹjẹ ọlẹ kị baba.—Ọwụ. 21:3, 4.

14. Ányị angịlẹ kị ri ‘ịkpịlọ ịkịla’ bala aanịna nya ịKịrayịsị à tịị yẹ jụla awụlẹ?

¹⁴ IJisọsị wụrụ angị ka kpeji tọọ nya “anyị ịkpịlọ ichiche nya Ohe Oluhye.” (Luk. 12:32)  Ọ myị́myị́ ya ẹla u-uhye nya ebwo oheeye nya angịnyị ịlẹ kọ wụrụ nya “ịkpịlọ nyam ịkịla.” Ebwo nya ịkpịlọ imimiiye ịwẹ yẹjula awụlẹ kaka ri ebwo ookpokpo. (Jọn. 10:16) Ebwo imimiiye ịwẹ wẹẹ họ ụkụrwọ la awụlẹ lẹẹlẹẹ, ị tị ka kịnyaa la ọ-họ ụkụrwọ la awụlẹ ụka ká ịParadayịsị ka yeji ịnyịnyị. Ụka ọọwa, angịlẹ kị ri “ịkpịlọ ichiche” ka ji epwoohe, ma angị ri ‘ịkpịlọ ịkịla’ ka la ẹhị ọrịrịị-rịrị nya ọhịhị ọmyịmyị-ka ám̀ odehe. Ma ang ịhyẹ juwa ká angịlẹ kị ri ‘ịkpịlọ ịkịla’ baba nyọka họ lẹẹlẹẹ ene kị ka la iwe nyọka hịhị ị-ịParadayịsị.

15. (a) Ányị ‘ịkpịlọ ịkịla’ à tị́ kaa bwu họ ụkụrwọ bala aanịna nya ịKịrayịsị? (b) Ányị a tị́ ka bwu gbịla ọọnahị ọlẹ kọ wẹ ẹ-ẹga ọ-kpa ang ra? (Yẹ ifoto.)

¹⁵ Oloyi ọlẹ kọ yẹ irya da gbu kpá ene ká iwe ka ji họọ nyọka mẹjẹ nyori ang ọlẹ ká iJisọsị họ myọọ lẹhị. Ma ahị kahị ri ‘ịkpịlọ ịkịla’ tị la iwe lụmẹ-lụmẹ nyọka mẹjẹ jaabwọ ká ẹla nya iJisọsị myịhị lẹhị kaka ba. Ọ-chụ pwokwita, ahị ka mẹjẹ nyori ahị la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ bwula ọ-la ọháha ẹ-ẹga nya aanamwụ ịlẹ ká Ohe ya ida wụ. IJisọsị ya nyori ọwa nyị ka la angị ri ịkpịlọ eje kpụnịrọ abwọlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nya aanamwụ kaka ba. (Mat. 25:31-40) Ahị ka jẹ́-ẹ chẹkpẹ ju aanịna nya ịKịrayịsị bwula ọ-ya ẹla nya Ohe bala ọ-họ ká angịkịla ka ri angịjụgbẹyị la ila ọchịchị. (Mat. 28:18-20) Lẹ ahị ka kpa ang abwọ ị-kpa da ịBayịbụụ wụlẹ nyahị, lala ụpwụ nya Chị Ọkẹkẹnị Gboyi Myị́ Oyi! họ ụkụrwọ yẹẹyẹẹ. Kori á kaa jẹ́ ịBayịbụụ ta ọngọngọhẹ lẹka, à ka jẹ́-ẹ hu ọọwa nọ ịlahị nyọka ya ẹla nya ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ ta iru nya angịnyị jaabwọ ká ọngịrị nyang la ba myị́?

16. Ịyẹ ahị tị́ ka họ lẹẹlẹẹ nyọka mẹjẹ nyori ahị nwụlanọ nyọka juwa ị-Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe?

¹⁶ Áhị baba nyọka dayị gbee kahị ka pwụ ịParadayịsị ene kahị ka ri ụma nya ọngịnyị ọlẹ ká Ohe tịtọ ụ-ụwa ka. Ahị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ jahị da ẹla oyaya bala ẹla ọ-họ ọnụ-ọnụ bala ọ-ka hịhị ụ-ụgbẹyị omelabwọ ịnyịnyị. Ahị ka jẹ́-ẹ godayị giri-giri ha iJihova, ha ahụ lee ọrụ nyahị, bala aanahị ịla ọjịra-jịra. Kori kahị kaa ju ihi nya iJihova lẹẹlẹẹ ám̀ odehe onyobyi ọlẹ, ọ ka chịhị kpẹẹ la ọ-ka jwoo ihi ụka kahị pwụ ịParadayịsị. Ahị ka jẹ́-ẹ maga nyọka la abwẹla ịlẹ kị ka mẹjẹ nyori ahị wẹẹ nwụlanọ nyọka hịhị ụ-ụwa lẹ. Yẹ egbeju nya ẹla ọlẹ kọ  ri “À Nwụlanọ Nyọka Ri Ugu nya Odehe Ọlẹ Lẹ?” ọla ẹpwụ nya ụpwụ ọlẹ.

17. Ahị baba nyọka la ọkịlẹtụ ọ-kpenyi u-uhye nya ịhọbịrị nyahị ị-kẹkpẹ? Ịyẹ tị́ du kahị ya ịnyị?

¹⁷ Ahị maga ịnyịnyị kahị gba abyị nya ịhọbịrị ịlẹ kahị họ lụka ọkẹkpẹ daarụ hi ọkịlẹtụ nyahị mẹ. Ẹlịlẹhị tị ri, áhị ka chajị nya iya ọkịlaa-kịla nya iJisọsị ahị ka “tọchị-tọchị wuleji kele kaka họ ang onyobyi” ka. (Hib. 10:26-31) Ma ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori kori kahị yẹ irya da bwu ẹpwụ nya ịhọbịrị nyahị ịlẹhị, kahị bịlẹ ụbwọ ọdada bwu ẹga nya iJihova bala angịgbahị nya ọjịra-jịra, bala ọ-tụụbwọ hi abwẹla nyahị ọọwa, ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova hịnyọhi hahị wuu lẹ. (Ayị. 55:7; Ụkụr. 3:19) Kpịtịya nya ẹla ọlẹ ká iJisọsị byi ala ịFarisii yẹkẹẹ: “Aalabwẹla ọnyịịla, m warị wẹ odehe ọlẹ kam ka wụrụ ka. Ma, m warị kam ka kpa alọhọbịrị nya tịrẹkpẹ warị wẹ ụgbẹyị nya irya ọyẹda ịnyị.” (Mat. 9:13) Iya ọkiḷaakịla nya iJisọsị nwa nyọka hịlẹ ịhọbịrị nyahị wuu.

18. Oja oyina à tị́ ka háng á ka ja bala oloyi ọlẹ kọ gbu ịkịka nya iJisọsị?

¹⁸ Yẹ ịlọng ị-ịParadayịsị, ká wẹẹ joja bala oloyi ọlẹ kọ ya ẹla ta iJisọsị wẹẹ. Ịwẹẹ ọdada á juwa ka, anụ angị imimiiye ka ya jaabwọ ká iya ọkịlaakịla nya iJisọsị myịnụ lẹhị kaka ba. À ka tọọ wo nya ang ọlẹ kọ họ ta iJisọsị ụka ohyẹẹkpẹ nya ọhịhị nyamwụ odehe ọlẹ myị́, bala abwọlẹ kọ lọọ nyọlẹ ká iJisọsị wọọ ẹla ọlẹ kọ tọ. Ọwa ịnyịnyị ka tọng wo nya abwọlẹ ká ọhịhị la ụka ohyẹẹkpẹ nya odehe nya Olegu Onyobyi ọlẹ myị́. Ọ ka ri ihi ọtụka-ọtụka nyọka mẹ ịBayịbụụ jẹ ụma nya angịnyị ị-lala ọlẹng ọwẹ!—Efe. 4:22-24.

19. Ịyẹ tị́ dú ká ọhịhị ọla ịParadayịsị á ka chịhị aga ka? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ.)

¹⁹ Ọhịhị ọla ịParadayịsị á ka jẹ́-ẹ chaga ẹnẹnẹhẹ kaka, chajị ahị ka la aligu ịnyịịla bala ụkụrwọ ọkpịpyọ nyọka họ ụka wuu. Ọlẹ kọ tị kpịpyọ gụ́ wuu ri, ahị ọpyẹpyẹ ọnyị myị́ ọnyị ahị ka kịnyaa la ọ-jẹ́ Adahị olepwoohe gụ́ ọọwa bala o-yé ịpyọ ọkpụkpụ nya ang ịnyịịla ịlẹ kọ ka họ hahị. Ang ọjẹ́jẹ u-uhye nya iJihova á ka jẹ́-ẹ myị́ ẹnẹnẹhẹ kaka, ahị tị ka la ang lụmẹ-lụmẹ ka jẹ́ u-uhye nya iru nya ang ịlẹ ká Ohe họ ịnyịnyị. Jaabwọ ká ọhịhị nyahị wẹẹ la udiyo gụ́ ọọwa, ịnyịnyị ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova à ka la kpori-kpori gụ́ ọọwa lẹ. Ọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ nyọlẹ ká iJihova bala iJisọsị ya ẹhị ọrịrịị-rịrị hahị nyọka hịhị gboyi myị́ oyi ị-ịParadayịsị!