1-2. Ányị adịda bala ịnịna à tị́ ka họ kori ká ọnyị nyaa á tọ ịtọ ẹla u-uhye nya Ohe bala ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya?

 IRU nya angịnyị ka myị nyori ụkụrwọ nya adịda bala ịnịna nyị́ ri ụkụrwọ ochiche ka. Kori ká ri adịda lee ịnịna ọlẹ kọ ma ọnyị juwa, ahị dang ọlẹẹkwaa nyọlẹ ká wẹẹ họ ụkụrwọ ọtụka-ọtụka nyọka ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị. (Ehile. 6:6, 7) Jaabwọ ká ọnyị nyang wẹẹ nwà kịlahị, ọ ka tọ ịtọ ẹla u-uhye nya ọmyịmyị nyahị, lala ang odudu ká Ohe da ehile u-uhye nya abwẹla ocheri-cheri bala ọchịrị myị́.

² Ụka nya ọgbanyẹ, ịtọ ẹla nya ọnyị nyang ọọwa ka ri olo hang myị́. Ọhẹka ọ dọmwụ ka lang lala o-ri ọmyịmyị nya ọnyị nyang nyị ja pwuru lẹ. Ma ẹlịlẹhị tị ri, anjwo ịlẹ kị wẹẹ nwà baba nyọka tọ ịtọ ẹla chajị kị ka la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ u-uhye nya ang ọlẹ kị myị la. (1 Kọr. 13:11) Lẹ, á baba nyọka ju uhi ka. Ụka kị tọ ịtọ ẹla bwu ọkịlẹtụ nyaa, à ka jẹ́-ẹ kpa iwe ọọwa daa ụbwọ nyọka kụ irya kpori-kpori ju ẹla ọọwa myị́.

3. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ ká adịda bala ịnịna ka da ọnyị lee anyị nyaa ụbwọ nyọka (1) ju ọmyịmyị nya ịlaa ọngịrị, (2) jẹ́ apyobwuna nya ehile ịla ịBayịbụụ u-uhye nya abwẹla ọnyịịla bala ọtịpyọ, bala (3) da ọmyịmyị nyaa wụlẹ je angịkịla. Jaabwọ kahị wẹẹ họ ịnyị, ahị ka kụ ẹhị yẹ ang odudu kọ há ká anjwo ka tọ ịtọ ẹla wo. Ahị tị ka gba irya kpehe u-uhye nya ụkụrwọ ịlẹ kanụ ka jẹ́-ẹ họ bala anyị nyanụ nyọka danụ ụbwọ ya ẹla balaa u-uhye nya ang ịlẹ kahị myị la.

 DA ỌNYỊ NYANG ỤBWỌ NYỌKA JU ỌMYỊMYỊ NYAMWỤ ỌNGỊRỊ

4. Ịtọ ẹla iyina ọnyị nyang à tị́ ka tọ myị́? Ịyẹ tị́ du?

⁴ Adịda bala ịnịna ịlẹ kị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị jẹ́ nyori ọmyịmyị ọ-lala ẹ-ẹga nya Ohe á ri ang ọlẹ ká ọnyị jẹ́-ẹ ri ugu nyamwụ ka. Ị́ mang la ọmyịmyị u-uhye nya iJihova ka. Ịnyịnyị ọ tị la ẹ-ẹga nya ọnyị nyang lẹ. Ụka kọ nọ chẹẹ, ọnyị nyang ka tọ ịtọ ẹla ịlịịlẹ myị́: ‘Ányị m tị́ ka bwu jẹ́ nyori Ohe ji ịlẹhị? M̀ ka jẹ́-ẹ myị ju ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya ịnyịlẹhị?’ Ẹlịlẹhị ri, ịBayịbụụ dọmwụ juhi ọhụ nyori ahị nyị kụ irya la “olegu opwoku” bala ọ-ka “wụla ang myị́ ang wuu yẹ myịmyị.” (Rom. 12:1; 1 Tẹs. 5:21) Ma, ányị a tị́ ka bwu da ọnyị nyang ụbwọ nyọka ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị?

5. Ịyẹ adịda bala ịnịna à tị́ ka họ myị́ nyọka da ọnyị nyaa ụbwọ kọ ka la ọmyịmyị u-uhye nya ẹla ọla ịBayịbụụ? (Ala iRom 12:2)

⁵ Ju ọnyị nyang ọhụ nyọka yẹ ang ẹjẹẹ nyori ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ ri ẹlịlẹhị. (Wa Ala iRom 12:2.) Ụka ká ọnyị nyang á tọ ịtọ ẹla, maga ká kpa iwe ọọwa mẹjọọ nyọka ye ọwẹwẹ bwu ẹpwụ nya ang-abwọ ị-kpa mwahị nya ẹla nyahị. Ọ-chụ pwokwita, à ka jwoo ọhụ nyọka mwahị nya egbeju nya ẹla bala ifim ịlẹ kị ka dọọ ụbwọ jẹ́ myị̀myị̀ nyori ịBayịbụụ á ri ụpwụ ọlẹ ká angịnyị ehe da ịịwẹ ka myị́. Ọkọkọ nya ọọwa, ọ ri “ẹla nya ịlẹhị ọlẹ kọ bwu ọnụ nya Ohe Oluhye.” (1 Tẹs. 2:13) Ọ-chụ pwokwita, ọ ka mwahị nya ẹla ọlẹ ká apwụ nyahị ya u-uhye nya epweji nya ala Asiriya ọlẹ kọ ri iNineve lụka onyogo myị́. Lụka ọkẹkpẹ, angị jẹ́ ang ịhyẹ kaa ya nyori epweji ọhẹ nyị́ ji kọ ri iNineve ẹnẹhẹ lẹka. Ma lụka nya 1850, angị jẹ́ ang ịhyẹ tị gba ang ịla egwu-awụ nya epweji ọwẹ kpehe bwu ẹpwụ nya ọpyị, mẹjẹ nyori ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya ri ẹlịlẹhị. (Sẹf. 2:13-15) Nyọka jẹ́ ang gụ́ ọọwa u-uhye nya abwọlẹ ká ayịreji ọtata nya iNineve họ ọmwụ ọyẹyẹ ọla ịBayịbụụ jịra, ọ ka kụ ẹhị yẹ egbeju nya ẹla ọlẹ kọ ri “À Jẹ́ Ẹla Ọlẹ?” ẹ-ẹpwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ọkụrụ Ọhọhẹ 2021 myị́. Ju ọnyị nyang ọhụ nyọka chụ ẹla ọlẹ kọ jẹ́ bwu apwụ nyahị kaka pwoku apwụ ịkịla ịlẹ kị ju ọ-dahịhile. Ọọwa ka dọọ ụbwọ nyọka ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị nyori ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya ri ẹlịlẹhị.

6. Ányị adịda bala ịnịna à tị́ ka jẹ́-ẹ da ọnyị nyaa ụbwọ nyọka kụ irya ju ẹla? Ya ọ-chụ pwokwita ọhẹ wẹẹ. (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁶ Da ọnyị nyang ụbwọ nyọka kụ irya ju ẹla. Adịda bala ịnịna la iwe lụmẹ-lụmẹ nyọka kpa ya ẹla bala ọnyị nyaa u-uhye nya ịBayịbụụ lee ọmyịmyị ọlala ẹ-ẹga nya Ohe. Iwe ịlịnyị ka wụrụ da ụka kanụ ka ẹga ọ-ya ang-ego guru, iku nya ịfịlawa bala ekeji, lee egbeju ẹpwa nya Alibeenu nya iJihova ọhẹ myị́. Ọ-chụ pwokwita, ụka kanụ ja wụlẹ ẹga ọ-ya ang-ego guru yẹ bwu ọhụ lee anụ ka ụwa la ịlọnụ, à ka jẹ́-ẹ kpa ọnyị nyang irya ka ẹga nya ịngịhyẹ ọlẹ kọ ka dọọ ụbwọ ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị nyori ẹla ọla ịBayịbụụ ri ẹlịlẹhị myị́. Ọhẹka à ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ ọnyị  nyang u-uhye nya ẹjwọ ọlẹ kị wụrụ nyị Moabite Stone myị́. Ị da ẹnyị nya Ohe ba ẹjwọ ọọwa, ọ tị gu ẹka 3,000 myị́ lẹ. Ẹjwọ ọlẹ kị wụrụ nyị Moabite Stone ọọwa kpangga juwa ẹ-ẹga ọ-ya ang-ego guru ọhẹ ịị France. Ịnyịnyị, Moabite Stone ọlẹ kị ma me juwa kị gba kpehe ẹ-ẹga ọ-chị ang ehe ọlẹ kọ ri “The Bible and the Divine Name” e-Egbeju Ẹpwa nya Alibeenu nya iJihova ọla Odehe Wuu ịị Warwick, New York. Moabite Stone ọọwa mẹjẹ nyori Adịrahụ Mesha nya ala iMowabụ la egbeju ọngịrị ta ala Isirẹlụ. Ẹlẹwẹ tị myị ju ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya. (2 Ịdị. 3:4, 5) Ụka ká ọnyị nyang á kpa ẹhị nya ịlọmwụ yẹ ang-ẹjẹẹ nyori ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya ri ẹlịlẹhị, ọmyịmyị nyamwụ ka la ọngịrị gụ́ ọọwa.—Kụ ẹhị yẹ 2 Ego Ogbegbe 9:6.

7-8. (a) Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ụ́hị nya ang ịlẹ ká Ohe họ bala abwọlẹ kị la? Ya ọ-chụ pwokwita ọhẹ wẹẹ. (Yẹ ifoto ịnyịnyị.) (b) Ịtọ ẹla oyina à tị́ ka jẹ́-ẹ da ọnyị nyang ụbwọ nyọka ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị nyori Ọngọhẹ à họ ang wuu lẹ?

⁷ Ju ọnyị nyang ọhụ nyọka kụ irya ju ang ịla odehe ịlẹ ká Ohe họ. Ụka kanụ ja jẹdịyẹ bwu oye nya iku ọhẹ lee ọ-họ ang ẹ-ẹrụ, kpa ọnyị nyang irya ka ẹga nya ụgbẹyị ọlẹbyẹbyị ọlẹ kị bwu họ ang ilodehe ịlẹ kahị kaa yẹ. Ịyẹ tị́ du? Chajị o ri o-pyii ká Ọngọ Họ Ang ọhẹ ọlẹ kọ jẹ́ ẹla kpori-kpori à ka họ ang ụma ịlịịwẹ. Ọ-chụ pwokwita, angị chị ang ehe jẹ́ ang u-uhye nya ịgbana ịkẹnẹ-kẹnẹ lụka ọtata lẹ. Ọngọhẹ nya angị chị ang ehe, ká ẹnyị nyamwụ ri Nicola Fameli, wụlẹ ya nyori ụka ká ahụ nyị́ wa ịnọmba nya ịgbana ịkẹnẹ-kẹnẹ ịla uhye nya ang ịlẹ ká Ohe họ, à ka yẹ ebwo nya ịnọmba ịhyẹ ịlẹ kị pwoku awụlẹ. Ị wụrụ ịnọmba ịịwa nyị Fibonacci sequence. Ịgbana ịkẹnẹ-kẹnẹ ịlịnyị kaa hyeehe u-uhye nya ang lụmẹ-lụmẹ, lala iku nya ịdịchiụ ịhyẹ, ugo nya ukpa, abwọlẹ ká apwụ nya ekeji ịhyẹ la, bala uhye-ọgba nya ụmẹ ọlẹ kịị wụrụ nyị sunflowers. a

⁸ Jaabwọ ká ọnyị nyang wẹẹ jẹ́ ang gụ́ ọọwa u-uhye nya ẹla nya angị chị ang ehe u-ube-ụpwụ, ọ ka jẹ́ nyori ịngịhyẹ juwa ọlẹ kọ du ká ang myị́ ang kaa la jaabwọ kị la. Ọ-chụ pwokwita, ekeji ịhyẹ kaa la abwụma ụmụma ịlẹ kịị ji uhye nyaa mwụba-mwụba. Ugbile nya okoji ka gu ábwọ ịtụka, ábwọ ịịwa ka gu ábwọ ichiche, ábwọ ichiche ịịwa myịmyị ka gu ábwọ ichiche-ichiche ịkịla rịrị awụlẹ u-uhye. Ị kaa wụrụ abwụma ọlịịwẹ nyị fractals. Ahị kaa yẹ abwụma ịlịwịịwẹ u-uhye nya ang ịkịla ịlẹ ká Ohe họ ịnyịnyị. Ma owo à tị́ họ ang ịwẹ ụ-ụgbẹyị ọhụ́hị-hụ́hị ọlịịwẹ? Jaabwọ ká ọnyị nyang wẹẹ kụ irya ju ịtọ ẹla ọlịịwẹ gụ́ ọọwa, ịnyịnyị ọ ka la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ gụ́ olene nyori Ohe à họ ang wuu lẹ. (Hib. 3:4) Jaabwọ kọ wẹẹ ri ọngọgbahị gụ́ ọọwa, à ka maga nyọka dọọ ụbwọ ịnyịnyị nyọka yẹ ang odudu kọ baba nyọka ju ihi nya ehile nya Ohe. Nyọka họ ịnyị, à ka tọọ ịtọ ẹla ọlẹ myị́, “Kori kọ ri Ohe kọ họhị aalẹ, à me irya nyori ọ jẹ́ ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ kahị ka kpa ọhịhị nyahị  chajị kahị ka jẹ́-ẹ yé ọkẹkẹnị?” Ọọwa a wụlẹ ya joo nyori Ohe ya ịBayịbụụ hahị nyọka mẹ jẹ́ẹhị jaabwọ kahị ka bwu chị ọkẹkẹnị lẹlẹ.

DA ỌNYỊ NYANG ỤBWỌ KỌ JẸ́ APYOBWUNA NYA EHILE ỊLA ỊBAYỊBỤỤ

9. Ịyẹ à tị́ ka du ká ọnyị nyang ka tọ ịtọ ẹla u-uhye nya ehile ịla ịBayịbụụ ịhyẹ myị́?

⁹ Kori ká ọnyị nyang á tọ ịtọ ẹla chajị nya ehile ịla ịBayịbụụ u-uhye nya abwẹla ọnyịịla bala ọtịpyọ, maga ká jẹ́ ẹla ọlẹ kọ du kọ tọ ịtọ ẹla ọwẹ. Ọ pwa ju ehile ịla ịBayịbụụ ịnyị, lee ọ tị́ lujwo họọ nyọka wụlẹ ọmyịmyị nyamwụ dodehe ụka ká ọwa bala angịkịla ja ya ẹla ịnyị? Ọnyị myị́ ọnyị kọ ri, à ka jẹ́-ẹ da ọnyị nyang ụbwọ nyọka jẹ́ apyobwuna nya ehile ịla ịBayịbụụ ọ-kpa họ ụkụrwọ bwula ọ-jẹ́ ụpwụ ọlẹ kọ ri Chị Ọkẹkẹnị Gboyi Myị Oyi! b

10. Ányị a tị́ ka bwu da ọnyị nyang ụbwọ nyọka kụ irya ju igu oriri nyamwụ bala iJihova?

¹⁰ Ju ọnyị nyang ọhụ nyọka ri igu bala iJihova la ịlọmwụ. Ụka ká ja jẹ́ ịBayịbụụ bala ọnyị nyang, maga ká kpa ịtọ ẹla ị-gba ọngịnyị irya kpehe bala ẹla ị-chụ pwokwita ịla ụpwụ nya Chị Ọkẹkẹnị Gboyi Myị́ Oyi! họ ụkụrwọ. (Etu 20:5) Ọ-chụ pwokwita, ang ọjẹ́jẹ 8 chụ iJihova kaka pwoku oligu ọnyịịla ọlẹ kọ kaa kpụhị ịtịya nya ẹla ịlẹ kị ka chewu keehi bala o-ju apyobwuna hahị. Ụka kanụ ya ẹla u-uhye nya 1 ịJọn 5:3 kpá, à ka tọ wo myị́ yẹkẹẹ: “Nyọlẹ ká jẹ́ nyori iJihova ri oligu ọnyịịla ọlịịwẹ, ányị a tị́ ka yẹ ẹla ọlẹ kọ byihi nyị họ?” Ọ ka lala ịtọ ẹla ohukee myị́, ma ọ-tọ ọnyị nyang ịtọ ẹla ọlịịwẹ ka dọọ ụbwọ nyọka yẹ ehile nya Ohe nya ang ẹjẹẹ nyori ọ la ọháha ẹ-ẹga nyahị.—Ayị. 48:17, 18.

11. Ányị a tị́ ka bwu da ọnyị nyang ụbwọ nyọka jẹ́ apyobwuna nya ẹla ọla ịBayịbụụ ọ-kpa họ ụkụrwọ? (Etu 2:10, 11)

¹¹ Ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ kahị kaa yé apyobwuna bwula o-ju ihi nya ehile ịla ịBayịbụụ. Ụka kanụ ja wa ịBayịbụụ lee ọ-jẹ́ ang nya ụtụrụ lawụlẹ, ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ ká itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ da ugbiyegu nyang ụbwọ. Ọ-chụ pwokwita, à ka jẹ́-ẹ kpa ụka ọlịịwẹ da ọnyị nyang ụbwọ nyọka yẹ nyori ahị kaa yẹ́ apyobwuna ụka kahị họ ụkụrwọ kpịra-kpịra bala ọ-ya ẹlịlẹhị ụka wuu. (Hib. 13:18) À ka jẹ́-ẹ wụlẹ ya joo jaabwọ ká ẹla ọla ịBayịbụụ ọ-kpa họ ụkụrwọ kaa dahị ụbwọ nyọka la gogo ị-ịnyịrọ bala ọ-chị ọkẹkẹnị gụ́ ọọwa myị́. (Etu 14:29, 30) Ẹla o-ya la awụlẹ u-uhye nya itiwe nya ehile ịlịnyị ka da ọnyị nyang ụbwọ nyọka jẹ́ apyobwuna nya ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ kaa mẹjẹẹhị gụ́ ọwọwa.—Wa Etu 2:10, 11.

12. Ányị adịda bala ịnịna ọhẹ à tị́ da ọnyị nyaa ụbwọ nyọka jẹ́ apyobwuna nya ẹla ọla ịBayịbụụ ọ-kpa họ ụkụrwọ?

¹² Adịda ọhẹ bwu France, ká ẹnyị nyamwụ ri Steve, ya jaabwọ ká ọwa bala ahụ nyamwụ da Ethan ọnyị nyaa ọlẹ kọ gu ẹka iwo da uhye lẹ ụbwọ nyọka yẹ ọháha nya iJihova ẹ-ẹpwụ nya ehile nyamwụ. Ọ yẹkẹẹ: “Ahị kaa tọọ ịtọ ẹla lala, ‘Ịyẹ tị́ du ká iJihova tịtọ kahị ka ju ihi nya ehile ọwẹ? Ányị ọwẹ à tị́ mẹjẹ nyori ahị họ́ọ? Ẹlịyẹ à tị́ ka họ kori ká ju ihi nya ehile ọwẹ ka?’” Ẹla o-ya la awụlẹ ụma ịlịịwẹ da Ethan ụbwọ nyọka myị nyori ẹla ọlẹ ká iJihova ya nyị há. Steve myị́myị́ yẹkẹẹ: “Ang ọlẹ kahị tịtọ ri ọ-ka da Ethan ụbwọ nyọka yẹ nyori ẹla ọjẹ́jẹ nya Ohe ọlẹpwụ nya ịBayịbụụ há gụ́ ịnya angịnyị ehe.”

13. Ya ọ-chụ pwokwita nya abwọlẹ ká adịda bala ịnịna ka bwu mẹjẹ ọnyị nyaa nyọka kpa ẹla ọla ịBayịbụụ họ ụkụrwọ wẹẹ.

¹³ Mẹjẹ ọnyị nyang kọ ka kpa itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ họ ụkụrwọ. Iwe ọhẹ ọlẹ ká ka jẹ́-ẹ kpa họ ịnyị ri ụka kị ya ụpwụ ọhẹ haa nyọka wa nya ụpa nya ang ọmẹjẹ ọla ube-ụpwụ. Angịlẹ kị ja oja nyaa ẹ-ẹpwụ nya ụpwụ ọọwa ka la abwẹla ịlẹ kị wụ iJihova ẹjẹ, lala ụya ọhọhọ lee agbama ojuju myị́. Ma ị tị ka da ụpwụ ọọwa ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka lala o-ri abwẹla ịwẹ nyị há. À ka jẹ́-ẹ ju  ọnyị nyang ọhụ nyọka kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká abwẹla ịlịịwẹ kaa la iJihova myị́. (Etu 22:24, 25; 1 Kọr. 15:33; Filip. 4:8) Ọọwa ka nwụla ọnyị nyang nọ nyọka jẹ́-ẹ ya ẹla nya Ohe je ọngọmẹjẹ bala ala ịkịlasị nyamwụ lụka nya ang ọjẹ́jẹ ọlịnyị myị́.

NWỤLA ỌNYỊ NYANG NỌ NYỌKA JẸ́-Ẹ YA ẸLA ỌLẸ KỌ MYỊ LA JE ANGỊKỊLA

14. Egbeju nya ẹla oyina à tị́ ka lujwo ha anjwo nyọka ya ẹla u-uhye nyamwụ myị́? Ịyẹ tị́ du?

¹⁴ Anjwo kaa juhi ụka ọhẹ nyọka ya ẹla ọlẹ kị myị la je angịkịla. Ọ ka laa uhi-uhi myị́ kori kị ja mẹ ang jẹ ị-ịkịlasị nyori ang myị́ ang wuu nyị wẹ ka ji la ịlaa. Ịyẹ tị́ du? Angịmẹjẹ nyaa ka ya myị́ nyori ẹlẹwẹ nyị la kpakpa. Lẹ kori ká ri adịda lee ịnịna, ányị a tị́ ka bwu da ọnyị nyang ụbwọ nyọka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ẹla ọlẹ kọ myị la à ri ẹlịlẹhị lẹ?

15. Ịyẹ à tị́ ka da onjwo ụbwọ nyọka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ẹla ọlẹ kọ myị la ri ẹlịlẹhị?

¹⁵ Da ọnyị nyang ụbwọ nyọka dahịhile ẹla ọlẹ kọ myị la gụ́ ọọwa. Ọnyị nyang á baba nyọka ju oyi chajị nyori ọ jẹ́ ká Ohe à họ ang ka. (2 Tim. 1:8) Ịyẹ à tị́ du? Ẹlịlẹhị ri iru nya angị chị ang ehe ịhyẹ jẹ́ ịnyịnyị nyori ang ịhịhị á hu kpuu lee ọ-wẹ ka ji la ịlaa ị-ịwẹ ka. Ị wẹ ka yẹ nyori Ọngọ Họ Ang ọhẹ ọlẹ kọ la ẹla ọjẹ́jẹ à ka họ ang ịhịhị pyii jaabwọ kị la wẹ lẹ. Ọọwa dudu kị kaa myị nyori ang ịhịhị nyị́ wẹ ka ji la ịlaa jaabwọ kị kaa mẹjẹ uube-ụpwụ nya odehe alẹ ka. Ịngịhyẹ ọlẹ kọ ka da ụbwọ ju ọmyịmyị nya ọnyị nyang ọngịrị ri ọ-ka kụ irya u-uhye nya ang ọlẹ kọ da aanahị ịkịla ụbwọ nyọka jẹ́ myị̀myị̀ nyori Ohe à họ ang wuu lẹ. c

16. Ányị adịda bala ịnịna à tị́ ka da ọnyị nyaa ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ ya ang odudu kọ myị nyori Ohe à họ ang lẹ dodehe? (1 iPita 3:15) (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁶ Nwụla ọnyị nyang nọ nyọka jẹ́-ẹ ya ang odudu kọ myị nyori Ohe à họ ang lẹ dodehe. (Wa 1 iPita 3:15.) Ọ ka da ụbwọ kori kanụ ka jw.org kaka kụ ẹhị yẹ egbeju nya ẹla ịla ụpa ọlẹ kọ ri “Young People Ask—Creation or Evolution?” Ọọwa lẹ, anụ ya ẹla u-uhye nya ọdawụlẹ ọlẹ kọ ka chị ọnyị nyang kpẹẹ la ọ-ka wụlẹ je angịkịla nyori Ohe à họ ang lẹ ẹẹ. Kpọọ ịtịya nyori ọ́ baba nyọka da ịwẹẹ ta ala ube-ụpwụ nyamwụ ka. Jwoo ọhụ nyọka wụla ẹla ụ-ụgbẹyị ohukee ọlẹ kọ ka la ọngịnyị gbagbịla ụka kị myọnụ nyọka ke ụrụ. Ọ-chụ pwokwita, ọnyị ọla ube-ụpwụ nyamwụ ọhẹ ka ya myị́ nyori: “Ang ọlẹ kam jẹ́-ẹ yẹ m kaa myị la lẹ, ḿ tị jẹ́ yẹ Ohe ẹnẹnẹhẹ lẹka.” Ọnyị nyang ka jẹ́-ẹ wẹ ị-ịlẹ myị́: “Kụ irya nyori  à ja chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya ipinu ọhẹ ọlẹ kọ ji lụrụ yẹẹyẹẹ hi ẹga ká angịnyị kụ wẹẹ. Ọọwa lẹ, a yẹ ube ọhụ́hị-hụ́hị ọhẹ ụ-ụwa lẹlẹ. Ẹlịyẹ à tị́ ka wẹ irya nyang? Ọngọ jẹ́ ang ọhẹ à ka nwụ́ ube ọwẹ lẹ. Ịnyịnyị ọ la ẹ-ẹga nya odehe ọlẹ bala ang ị-hịhị wuu lẹ. Ọngọ jẹ́ ẹla yẹẹyẹẹ ọhẹ à haa lẹ!”

17. Ányị adịda bala ịnịna à tị́ ka bwu ju ọnyị nyaa ọhụ nyọka mwahị nya iwe ọlẹ kọ ka kpa mẹ ịBayịbụụ jẹ angịkịla? Ọ-chụ pwokwita oyina ọnyị nyaa à tị́ ka kpa mẹ ang jẹ myị́?

¹⁷ Ju ọnyị nyang ọhụ nyọka mwahị nya iwe ọlẹ kọ ka kpa ya ẹla ọla ịBayịbụụ je angịkịla. (Rom. 10:10) À ka jẹ́-ẹ họ ịnyị bwula ọ-chụ ẹla ọla ịBayịbụụ ọ-ka mẹjẹ angịkịla kaka pwoku oje ọ-ka ma kụ myị́. Ụka nya ọgbanyẹ, ọngịnyị ka maga nyọka wụ ata pyịnyẹng-pyịnyẹng bala ọ-ka jẹ́-ẹ wu àchụ nyamwụ kpa myị́. Ụka kọ tị ka nọ chẹẹ, ọ ka jẹ́-ẹ kụ oje ọlam-ọlam. Ụ-ụgbẹyị ọlịnyịnyị, ọngọlẹ kọ ri onjwo ka dọmwụ nya ẹla nya Ohe oyaya ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka la hukee ụka nya ọgbanyẹ myị́. Ọ-chụ pwokwita, ọ ka tọ ọnyị ọla ube-ụpwụ nyamwụ ọhẹ wo myị́ nyori: “À jẹ́ nyori angị họ ang ịbang káa gbịla ang ịlẹ kị ji ene lẹ kpa họ ịnyaa? Ba kam mẹ ifim ọkpịpyị-kpịpyọ ọhẹ jẹng wẹe.” Ụka kọ mẹ ifim ọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ịlẹ kị ri Ị Họọ Họ Ịnyị jọ́ọ kpá, ọ ka tọọ wo myị́ nyori: “Kori ká ọngọ chị ang ehe á kaa ye ogbo chajị nyori ọ gbịla ang ọlẹ kọ ji ene lẹ, owo à tị́ tịtị ka ye ogbo chajị nya ọlẹ kọ ji jene?” Ẹla ohukee ọlịịwẹ ka du ká ọngọọwa ka tịtọ nyọka jẹ́ gụ́ ọọwa myị́.

KỊNYAA LA Ọ-DA ỌNYỊ NYANG ỤBWỌ NYỌKA JU ỌMYỊMYỊ NYAMWỤ ỌNGỊRỊ

18. Ányị adịda bala ịnịna à tị́ ka kịnyaa la o-ju ọmyịmyị nya ọnyị nyaa ọngịrị?

¹⁸ Ahị jam odehe ọlẹ kọ myị la angịnyị ịlẹ kị la ọmyịmyị ẹ-ẹga nya iJihova ka. (2 Pit. 3:3) Chajị nya ọọwa lẹ, adịda bala ịnịna, ụka kanụ ja mẹ ịBayịbụụ jẹ ọnyị nyanụ, jwoo ọhụ nyọka jẹ́ ang u-uhye nya egbeju nya ẹla ịlẹ kị ka dọọ ụbwọ jẹ́ apyobwuna nya ịBayịbụụ bala ehile nya Ohe gụ́ olene. Dọọ ụbwọ nyọka kụ irya kpori-kpori u-uhye nya ang ịlẹ ká iJihova họ bwula o-ya ẹla u-uhye nyaa la awụlẹ, chajị ká ọmyịmyị nyamwụ ka la ọngịrị gụ́ ọọwa. Dọọ ụbwọ nyọka wo etu nya ọmwụ ọyẹyẹ ịla ịBayịbụụ ịlẹ kị họ jịra ene lẹ. Ọlẹ kọ tị baba gụ́ wuu ri, raabwọ chajị nya ọnyị nyang, ká raabwọ balọọ ịnyịnyị. Kori ká họ ịnyị, à ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka wahị kụrụ aga ọmama nyang nyọka da ọnyị nyang ụbwọ ju ọmyịmyị nyamwụ ọngịrị.—2 Ego. 15:7.