1-2. (a) Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ? (b) Ịyẹ à tị́ mẹjẹ nyori iJihova nwụlanọ nyọka dahị ụbwọ?

 IJIHOVA ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịlẹpwụ nya ọhịhị nyahị bala ọ-ka yé ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ kahị wẹẹ họ họọ. Agbẹyị iyina ọ tị́ị̀ bwu dahị ụbwọ? Ányị ahị tị́ ka bwu yé apyobwuna yẹẹyẹẹ bwu ẹpwụ nya ụbwọ ọdada ọlẹ ká iJihova kaa ya hahị? Ahị ka yé ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ịwẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ. Ma ene kahị ka yẹ ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ịwẹ, ahị kụ ẹhị yẹ ịtọ ẹla ọhẹ lẹẹ wẹẹ: IJihova nwụlanọ ịnyịlẹhị nyọka dahị ụbwọ?

² Omyi ẹla ọlẹ ká ịPọlụ kpa ya ẹla ẹ-ẹpwụ nya ileta ọlẹ kọ da kịla ala iHiburu ka dahị ụbwọ nyọka yé ọwẹwẹ. ỊPọlụ da ụpwụ yẹkẹẹ: “Ọngọlahị Ohe Oluhye a ri Ọngọ da ụbwọ nyam lẹ. Chajị nya ọọwa lẹ, ḿ ka juwa juhi kpong-kpong kaka. Ịịyẹ ọngịnyị ehe a tị́ tụtụm ka jụm họ myị́ wẹẹ?” (Hib. 13:6) Apwụ ị-da ịBayịbụụ wụlẹ ịhyẹ ya nyori omyi ẹla ọlẹ kọ ri “ọngọ da ụbwọ” ọgba ọwẹ nyị wẹẹ ya ẹla rụ́ ọngọlẹ kọ kaa chị agaga kaka da ọngịnyị ụbwọ ụka kọ ja bida nya ụbwọ ọdada. Lẹ kụ irya nya iJihova kọ ja chị agaga kaka da ọngịnyị ọlẹ kọ juwa ẹ-ẹpwụ nya ọjụjụ ụbwọ wẹẹ. À ka myị nyori abwọ ọchịchị ọwẹ mẹjẹ nyori iJihova nwụlanọ yẹẹyẹẹ nyọka dahị ụbwọ. Nyọlẹ ká iJihova juwa balahị wẹẹ, ahị ka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama nyahị la ọkẹkẹnị myị́.

3. Agbẹyị ịta iyina iJihova à tị́ kaa bwu da anchẹ nyamwụ ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama la ọkẹkẹnị?

³ Agbẹyị iyina iJihova à tị́ kaa bwu dahị ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama la ọkẹkẹnị? Nyọka jẹ́-ẹ wẹ ịtọ ẹla ọwẹ, ahị ka ụpwụ nya Ayịsaya wẹẹ. Ịyẹ à tị́ du? Chajị ụmụmẹ nya ọmwụ ọyẹyẹ ịlẹ ká Ayịsaya da ju gu anchẹ nya Ohe alẹ.  Ịnyịnyị, Ayịsaya kaa chabwọ nya iJihova la omyi ẹla ịlẹ kị ka chịhị kpẹẹ la o-wo etu nyaa. Ọ-chụ pwokwita ịhyẹ juwa ụ-ụpwụ nya Ayịsaya egbeju 30. Ụ-ụwa, Ayịsaya kpa omyi ẹla ịlẹ kahị ka jẹ́-ẹ wo etu nyaa gede-gede, chabwọ nya abwọlẹ ká iJihova kaa da anchẹ nyamwụ ụbwọ (1) bwula o-ke ụrụ wo abwọ ọrịrị nyahị bala ọ-kaa wẹẹhị, (2) bwula ọ-kaa kpahị ụgbẹyị, bala (3) ọ-bwula ọ-wahị kụrụụhị lẹẹlẹẹ bala ụ-ụwa ị-ịlahị. Ahị kụ ẹhị yẹ agbẹyị ịta ịwẹ ká iJihova kaa bwu dahị ụbwọ wẹẹ.

4. (a) Ányị iJihova à tị́ chabwọ nya ala iJuu ịla ahyẹẹnụ nya Ayịsaya? Ịyẹ Ọ tị́ ya iwe da kọ họ taa? (b) Ẹhị ọrịrịị-rịrị oyina iJihova à tị́ ya ha angịlẹ kị godayị giri-giri? (Ayịsaya 30:18, 19)

⁴ Ẹ-ẹpwụ nya omyi ẹla ịhọhẹ-họhẹ ịla ụpwụ nya Ayịsaya egbeju 30, iJihova chabwọ nya ala iJuu lala angị la “egbeju ọngịrị” ịlẹ kị “go ịhọbịrị ịhyẹ guru ụ-uhye nya ịkịla gbudum.” Ọ myịmyị yẹkẹẹ: “Ị ri angị la egbeju-ọngịrị, . . . ịlẹ kị myị kaa ke ụrụ la ọmẹjẹ nya [iJihova] kpong-kpong ka.” (Ayị. 30:1, 9) Nyọlẹ ká angịwẹ á myị ke ụrụ ka wẹẹ, Ayịsaya ya nyori iJihova nyị ka tụụbwọ hyaa kị ka yẹ akama. (Ayị. 30:5, 17; Jer. 25:8-11) Ọ tị lịnyị ịlẹhị ụka ọlẹ ká ala ịBabịlọn waa kpa rụ ka ri anyịhị. Ma, angịhyẹ lẹpwụ nya ala iJuu ịwẹ tị godayị giri-giri, lẹ Ayịsaya ya ẹlẹhẹ ọlẹ kọ ka ya ẹhị ọrịrịị-rịrị haa. O byaa nyori ẹnẹhẹ nyị wẹẹ wẹ ká iJihova nyị ka tịraa ẹkpẹ wẹ iJerusalẹm myịmyị wẹẹ. (Wa Ayịsaya 30:18, 19.) Ịnyị ọ tị la kpangga ịlẹhị lẹ. IJihova họ ị la ịlaa bwu ụbwọ nya ala ịBabịlọn. Ma, ọchịda nyaa á wẹ i-ijata ka. Omyi ẹla ọlẹ kọ ri iJihova “wẹẹ godayị nyọka mẹ ọháha nyamwụ jẹẹnụ” mẹjẹ nyori ụka ka chịpwụrụ ene ká angịlẹ kị godayị giri-giri ka la ọ-gba kpehe. Ala Isirẹlụ dọmwụ họ ẹka 70 nya ọnyọhị oriri ị-ịBabịlọn ene ká iJihova ya iwe da haa nyọka nyà wẹ iJerusalẹm. (Ayị. 10:21; Jer. 29:10) Ụka kị tị nyà wẹ ọpyị nya adaa lẹ, egbejida nya ajụjụ ọla ọpyị ọ-yẹdada à yẹ kpata kaka ri egbejida nya ọkẹkẹnị lẹlẹ.

5. Ẹlịyẹ Ayịsaya 30:19 à tị́ họ kahị jẹ́ myị̀myị̀?

⁵ Alẹ, ahị ka jẹ́-ẹ yé ẹjẹ ọkpụ́kpụ bwu ẹpwụ nya omyi ẹla ịlẹ: “Ọ ka yẹ ahyẹẹrwẹrwa nyanụ chajị nya omyị nya ịda nyanụ pyịị lẹ.” (Ayị. 30:19) Ayịsaya họ kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka ke ụrụ wo omyi nya ida nyahị bala ọ-ka wẹ abwọ ọrịrị nyahị la agaga ịnyịnyị. Ayịsaya myịmyị yẹkẹẹ: “Ụka kanụ chị eko chị wụrwọ nya ụbwọ ọdada lẹ, ọka wẹnụ lẹ.” Omyi ẹla ịwẹ kpụhị ịtịya nyori Adahị nwụlanọ yẹẹyẹẹ nyọka wẹ ka dahị ụbwọ kori kahị be ẹkọ wụrọọ. Ọ-jẹ́ ịnyị ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ la ọkẹkẹnị.

6. Ányị ẹla ọlẹ ká Ayịsaya ya à tị́ mẹjẹ nyori iJihova kaa ke ụrụ wo abwọ ọrịrị nya ọnchẹ nyamwụ ọnyị myị́ ọnyị?

⁶ Ẹla ọkịla oyina ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọgba ọwẹ u-uhye nya abwọ ọrịrị nyahị? IJihova kaa ke ụrụ yẹẹyẹẹ wo abwọ ọrịrị nya ọngọngọọng nyahị. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị? La òja ọlẹ kị kpa da ịBayịbụụ lụka nya ọgbanyẹ, ị kpa “anụ” ọla ọmwụ ọdada nya egbeju 30 ya ẹla rụ ụmụmẹ nya angịnyị, chajị iJihova wẹẹ ya ẹla ta angịnyị nyamwụ logu-logu ịnyị. Ma, “anụ” ọla ọgba 19 ya ẹla rụ ọngọ ookpokpo ịnyị. La òja nya iHiburu, ọwẹ mẹjẹ nyori ọngọngọọng ị wẹẹ ya ẹla rụ lẹ. Nyọlẹ ká Ayịsaya yẹkẹẹ: ‘anụ ka je ịda kpa gụ ọwẹ kaka’; ‘ọ ka yẹ ahyẹẹrwẹrwa nyanụ chajị nya omyị nya ịda nyanụ pyịị lẹ’; ‘ọ ka wẹnụ,’ ọ wẹẹ ya nyori iJihova ka ke ụrụ wo la ọngọngọọng nyaa. Nyọlẹ ká iJihova ri Adịda ọ-la ọháha wẹẹ, ọ́ kaa byi ọnyị nyamwụ ọlẹng lee ọnyang ọlẹ kọ la ọkịlẹtụ o-kpenyi nyori, “À ka la ọngịrị lala ọnyịnang ọlẹng bala ọnyang ọlaalẹ ka.” Ọkọkọ nya ọọwa, ọ kaa kpahị juhi bala ọ-kaa ke ụrụ kpẹnẹẹ wo abwọ ọrịrị nyahị ịnyịnyị.—Eje. 116:1; Ayị. 57:15.

7. Ányị ẹla ọlẹ ká Ayịsaya bala iJisọsị ya à tị́ mẹjẹ nyori ahị baba nyọka kịnyaa la ọ-raabwọ?

 ⁷ Ụka kahị kpa ẹla ọlẹ kọ ri olo nyahị kaka tọ Ohe, ang ọlẹ ká iJihova kaa họ ahyaahị ka ri ọ-ka ya ọngịrị ọlẹ kahị baba nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọọwa hahị myị́. Ó tị ri ká ịmayẹ nyahị á cheju i-ijata jaabwọ kahị ya ahị me ka, ahị ka baba nyọka bịlẹ iJihova ụka lụmẹ-lụmẹ nyọka ya ọngịrị hahị kahị ka bọhụ ẹ-ẹpwụ nyamwụ myị́. Ọ juhi ọhụ nyọka họ ịnyị. Ẹlẹwẹ chehe ẹ-ẹpwụ nya omyi ẹla nya Ayịsaya ọlẹ kọ yẹkẹẹ: “Ị́ ka myị [iJihova] ka mwụ ịnyọ ka.” (Ayị. 62:7) Etu nya ọọwa tị́ ri ányị? Abwọ ọrịrị nyahị ka ẹga nya iJihova ka la hya-hya gbee kọ ka lala o-ri ahị nyị́ ya iwe ha iJihova ọ ka mwịịnyọ kaka. Ẹla ọlẹ ká Ayịsaya ya kpụhị ịtịya nya ẹla ọ-chụ pwokwita u-uhye nya abwọ ọrịrị ọlẹ kọ juwa ụ-ụpwụ nya iLuku 11:8-10, 13. Ụ-ụwa iJisọsị juhi ọhụ nyọka “juwa bịlẹ kịlahị-ịlahị” ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị bala ọ-ka “juwa bịlẹ” chajị nya olegu ịgọgọ. Ahị ka jẹ́-ẹ bịlẹ iJihova nyọka kpahị ụgbẹyị kahị ka jẹ́-ẹ cheje nya ẹla ịnyịịla.

8. Ányị ẹla ọla ụpwụ nya Ayịsaya 30:20, 21 à tị́ bwu họ jịra lụka onyogo?

⁸ Wa Ayịsaya 30:20, 21. Ụka ká Alisoja nya ala ịBabịlọn dakoko ju iJerusalẹm ẹ-ẹpwụ nya ẹka ookpokpo ba ẹhya, alụwa yẹ akama ẹnụ myị́ ẹnụ gbee kọọ baa ahị lala ịkaa bala enyi. Ma jaabwọ ká ọgba 20 bala 21 ya, iJihova myọnụ ha ala iJuu nyori ọwa nyị ka chaa da kori kị nyị yẹ irya da bala ọ-nwụ abwẹla nyaa họ. Ayịsaya wụrụ iJihova nya ‘ọngọ ka mẹ ang jaa la ịlọmwụ’ bala ọ-chaa ehe nyori iJihova nyị ka mẹjáa jaabwọ kị ka gbịgba họọ ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka ye myị. Ẹlẹwẹ họ jịra ụka ká ala iJuu la ịlaa bwu ọnyọhị oriri. IJihova mẹjẹ nyori ọ ri Ọngọ Mẹ Ang Jẹ Ọtụka ẹ-ẹga nyaa ịlẹhị, chajị ọ mẹjáa du kị jẹ́ ya ịgba ọgbagba ocheri-cheri yeji tịrẹkpẹ. Ahị chị ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ chajị iJihova à ri Ọngọ Mẹ Ang Jẹ́ẹhị alẹ lẹ.

9. Ụgbẹyị oyina ahị tị́ kaa bwu ye ẹla ọmẹjẹ nya iJihova alẹ?

⁹ Ẹ-ẹpwụ nya ịgba ịwẹ, Ayịsaya chabwọ nyahị lala anyị ịla ube-ụpwụ ịlẹ ká iJihova wẹẹ mẹ ang jáa a-agbẹyị imiiye. Họhẹ, Ayịsaya yẹkẹẹ: “Anụ ka myịmyị-ị̀ juwa pịlahị nyamwụ gụ ọọwa kaka.” Ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-chụ pwokwita ọwẹ, Ayịsaya chabwọ nya Ọngọ Mẹ Ang Jẹ lala o-ri nyị dayị ị-ịlahị nya angịlẹ kọ wẹẹ mẹ ang jẹ du kị ka kọlọ pịlahị nyamwụ kaka. O ri ihi ọtụka-ọtụka hahị nyọlẹ ká Ohe wẹẹ mẹ ang jẹ́ẹhị alẹ. Ányị iJihova à tị́ kaa bwu mẹ ang jẹ́ẹhị? Ọ kaa họ ịnyị bwula ogu nyamwụ. Ọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ nya ẹla ogede-gede ọlẹ ká ogu nya iJihova kaa mẹjẹ́ẹhị! Ẹla ọmẹjẹ ịlẹ  kahị kaa ye bwu ọjịra-jịra nya epwihi, ọjịra-jịra nya isekut bala ọtụka, tụ́ apwụ bala iprogram nya JW Broadcasting®, bala agbẹyị ịkịla kaa dahị ụbwọ lụka nya akama nyọka bọhụ la ọkẹkẹnị.

10. Ụgbẹyị oyina ahị tị́ kaa wo ‘omyi bwu ẹkpẹ nyahị’?

¹⁰ Ayịsaya gu ẹnyị nya ụgbẹyị ọkịla ọlẹ ká iJihova kaa bwu mẹ ang jẹ́ẹhi, bwula ọ-yẹkẹẹ: “Arụ nyanụ ka wo omyị ẹ-ẹkpẹ nyanụ.” Ọlọmwụ ọwẹ wẹẹ chabwọ nya iJihova ẹ-ẹgẹwẹ lala ọngọ mẹ ang jẹ ọlẹ kọ ja jẹdịyẹ tụ́ anyị ịla ube-ụpwụ nyamwụ da ẹ-ẹkpẹ, juwa daa ụbwọ nya ụgbẹyị ọlẹ kị ka bwu. Ahị kaa wo omyi ẹla lee ọkọ nya Ohe ẹ-ẹkpẹ nyahị alẹ. Ányị ọ tị́ị̀ bwu lịnyị? Ị da omyi ẹla nya Ohe ju ẹpwụ nya ịBayịbụụ lụka ọlẹ kọ kam kẹkpẹ nyahị tataa-ta lẹ. Lẹ, ụka kahị wa ịBayịbụụ, ọ lala o-ri ahị nyị wẹẹ wo ọkọ nya Ohe bwu ẹkpẹ nyahị.—Ayị. 51:4.

11. Nyọka jẹ́-ẹ bọhụ la ọkẹkẹnị, ẹta-ẹdịyẹ iyina ahị tị́ baba nyọka hu? Ịyẹ à tị́ du?

¹¹ Ányị ahị tị́ ka bwu yé apyobwuna yẹẹyẹẹ bwu ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova kaa mẹ ang jẹ́ẹhị bwula ogu bala Omyi Ẹla nyamwụ? Jẹ́ nyori Ayịsaya ya ẹla rụ ang imiiye. Ọhọhẹ, “ụgbẹyị lẹẹ ẹgẹlẹ.” Oheeye, “anụ dịrọọ mẹ.” (Ayị. 30:21) Ọ́ nwa kem nyọka jẹ́ “ụgbẹyị” ka. Ahị baba nyọka “dịrọọ” ịnyịnyị. Bwula Omyi Ẹla nya iJihova bala abwọlẹ ká ogu nyamwụ wẹẹ dọọ wụlẹ hahị, ahị wẹ ka jẹ́ ang ọlẹ ká iJihova tịtọ bwu ẹga nyahị. Ahị kaa jẹ́ jaabwọ kahị ka kpa ẹla ọlẹ kahị jẹ́ họ ụkụrwọ ịnyịnyị. Nyọka jẹ́-ẹ bọhụ la ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova, ahị baba nyọka họ ang imiiye ịwẹ. Ụka kahị họ ịnyị kem, ahị ka la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka wahị kụrụụhị wẹẹ lẹ.

12. Jaabwọ ká Ayịsaya 30:23-26 ya, ányị iJihova à tị́ ka wahị kụrụ angịnyị nyamwụ?

¹² Wa Ayịsaya 30:23-26. Ányị ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ à tị́ họ jịra ha ala iJuu ịlẹ kị nyà ka ọpyị nya Isirẹlụ ẹ-ẹkpẹ nya ọ-yẹdada ọla ịBabịlọn? Ị yé ahị ọwawa lụmẹ-lụmẹ ẹ-ẹga nya ang nya olegu bala ịnya ugbinyịrọ. IJihova ya ang oriri ọlam-ọlam haa yẹẹyẹẹ. Ọlẹ kọ tị baba gụ́ ri, ọ ya ang oriri nya olegu haa yẹẹyẹẹ jaabwọ ká ịgba ọgbagba ocheri-cheri wẹẹ tịrẹkpẹ ka yeji dụmwọ-dụmwọ. Ahị ọwawa nya ang nya olegu ọlẹ ká angịnyị nya Ohe ye ụka ọwẹ kpoye nya ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kị ye ene nya ụka ọwẹ. Jaabwọ ká ọgba 26 ya, iJihova họ ahịgboo nya Omyi Ẹla nyamwụ hụ́ haa gụ olene. (Ayị. 60:2) Ahị ọwawa nya iJihova da anchẹ nyamwụ ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-gbịgba họọ la ọkẹkẹnị bala ọngịrị ọọlajị nya “ọkịlẹtụ ọ-kpụ ịpyọ.”—Ayị. 65:14.

13. Ányị ọmwụ ọyẹyẹ nya ịgba ọgbagba ocheri-cheri ọ-tịrẹkpẹ ka yeji à tị́ wẹẹ họ jịra lụka nyahị?

 ¹³ Ọmwụ ọyẹyẹ u-uhye nya ịgba ọgbagba ocheri-cheri ọ-ka tịrẹkpẹ ka yeji guhi alẹ? Ịnọọ! Ụ-ụgbẹyị oyina tị́? Bwu 1919 nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá, uku ịmanyị tị́ nya angịnyị jẹ́ kpehe bwu ẹpwụ nya ọnyọhị oriri nya ịBabịlọn Ọtụka, kọ ri ọtụchawụlẹ nya ịgba ọgbagba nya ọnọọkịla ịla odehe wuu. Ohe kpaa ụgbẹyị ka ẹga ọlẹ kọ dọmwụ há gụ́ Ọpyị Ọmyọnụ Ha ọlẹ ká Ohe ya ha ala Isirẹlụ. Ẹga ọọwa ri ịparadayịsị nya olegu. (Ayị. 51:3; 66:8) Ịyẹ à tị́ ri ịparadayịsị nya olegu ọọwa?

14. Ịyẹ à tị́ ri ịparadayịsị nya olegu? Owo anyị à tị́ kụ́ ụwa alẹ? (Yẹ Omyi Ẹla Ọdawụlẹ.)

¹⁴ Bwu 1919 nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá, angịlẹ ká Ohe ya ida wụ yé ịpyọ ọkpụkpụ nya ịparadayịsị nya olegu b lẹ. Jaabwọ ká ụka wẹẹ jẹ, angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị odehe ọlẹ, kị ri ‘ebwo nya ịkpịlọ ịkịla,’ wẹ ka yẹ julaa ị-ịparadayịsị nya olegu ọlẹ bala o-yé ahị ọwawa lụmẹ-lụmẹ lẹ.—Jọn. 10:16; Ayị. 25:6; 65:13.

15. Ale ịparadayịsị nya olegu à tị́ ji?

¹⁵ Ale ịparadayịsị nya olegu à tị́ ji alẹ? Angịlẹ kị kaa gbịgba ha iJihova ji ẹga myị́ ẹga nya odehe ọlẹ. Chajị nya ọọwa lẹ, ịparadayịsị nya olegu ọlẹ kị ji ẹpwụ nyamwụ pyẹ chị odehe ọnụ ịnyịnyị. Lẹ, ẹga myị́ ẹga kahị kụ alẹ, ahị ka jẹ́-ẹ ri ụpa nya ịparadayịsị nya olegu ọwẹ, kori kahị ja chẹkpẹ ju ịgba ọgbagba nya ịlẹhị kịnyaa lẹ.

16. Ányị ahị tị́ ka bwu kịnyaa la ọ-yẹ ụ́hị nya ịparadayịsị nya olegu nyahị?

¹⁶ Nyọka kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịparadayịsị nya olegu ọwẹ, o-ri o-pyii kahị ka kịnyaa la ọ-mẹjẹ nyori ọ-yẹ jula awụlẹ nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ịla odehe wuu nyị myịhị lẹhị. Ányị ahị tị́ ka bwu họ ịnyị? Bwula ọ-ya ẹhị rịrị u-uhye nya abwẹla ịnyịịla nya aanahị alẹng bala anyang ọkọkọ nya ọkpẹẹkpẹẹ ọ-lala ka nyaa. (Jọn. 17:20, 21) Ịyẹ tị́ du ká ọọwa baba? Kụ irya nya ọ-chụ pwokwita ọlẹ wẹẹ. Ahị ka ya ahị guru nyọka yẹ ekeji ụma ịdatị-datị i-iku ọlẹ kọ hụ́hị yẹẹyẹẹ. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, ịparadayịsị  nya olegu ọlẹ kọ ri ọjịra-jịra nyahị alẹ myị la angịnyị ịdatị-datị ịlẹ kị ri ụ́hị nyamwụ lala ekeji ịla iku. (Ayị. 44:4; 61:3) Ahị baba nyọka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ahị wẹẹ kịnyaa la ọ-ya ẹhị rịrị ụ́hị nya “ipinu,” ọkọkọ nyọka ya ẹhị rịrị u-uhye nya ịpyọ-atịra nya “ekeji” ịlẹ kị ji baahị ba. Áhị ka ya iwe da ọkpẹẹkpẹẹ ọlala-ka nyahị bala ịnya angịkịla ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra ka keehi a-ahị du kahị ka yẹ ụ́hị nya ọ-yẹ jula awụlẹ nya angịnyị nya ịKịrayịsị ọla odehe wuu ka lẹ ka.

17. Ịyẹ ọngọngọọng nyahị à tị́ ka họ ká ọ-yẹ jula awụlẹ ọla ọjịra-jịra ka nwà kịlahị?

¹⁷ Ịyẹ ọngọngọọng nyahị à tị́ ka họ ká ọjịra-jịra ka kịnyaa la ọ-yẹ jula awụlẹ? Bwula o-ri angị họ okpunyi. (Mat. 5:9; Rom. 12:18) Ụka myị́ ụka kahị hu ẹta-ẹdịyẹ nyọka họ ká okpunyi ka ji ẹpwụ nya ọjịra-jịra, ahị wẹẹ họ ká ụhị nya ịparadayịsị nya olegu ọwẹ ka kpehe gụ́ olene. Ahị kpịtịya nyori iJihova à gbile ọng myị́ ọng ọlẹ kọ ji ẹpwụ nya ịparadayịsị nya olegu ju wẹ ịgba ọgbagba ocheri-cheri lẹ. (Jọn. 6:44) Kụ irya nya abwọlẹ ká iJihova ka chị ọkẹkẹnị kaka ba ụka kọ yẹ kahị ja maga nyọka họ ká okpunyi bala ọ-yẹ jula awụlẹ ka ji yẹẹyẹẹ ẹ-ẹpwụ nya anchẹ nyamwụ ịlẹ kị họ́ọ nyịlẹhị-ịlẹhị wẹẹ!—Ayị. 26:3; Hag. 2:7.

18. Ịyẹ ahị tị́ ka me irya ju ụka myị́ ụka? Ịyẹ tị́ du?

¹⁸ Ányị ahị tị́ ka bwu yé apyobwuna yẹẹyẹẹ bwu ẹpwụ nya ahị ọwawa ịlẹ ká Ohe kaa ya ha anchẹ nyamwụ? Ahị ka kụ irya kpori-kpori u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị wa bwu Omyi Ẹla nya Ohe bala apwụ ị-da ịBayịbụụ wụlẹ nyahị. Ang ọjẹ́jẹ bala irya ọ-kụ jwoo ọlịnyị ka dahị ụbwọ nyọka nwụ́ abwụma ịlẹ kị ka guhi gbịla nyọka la “ọgẹnẹ-gẹnẹ nya aanịna” bala “ọháha” ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra. (Rom. 12:10) Jaabwọ kahị wẹẹ kụ irya ju ahị ọwawa ịlẹ kahị la lẹẹlẹẹ, ahị kaa ju igu oriri nyahị bala iJihova ọngịrị. Ụka kahị tị kụ irya u-uhye nya ahị ọwawa ịlẹ ká iJihova chehe nyọka ya hahị ị-ịlahị, ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka gbịgba họọ gboyi myị́ oyi kaa lahị gede-gede yẹẹyẹẹ. Ang ịwẹ wuu ka dahị ụbwọ nyọka gbịgba ha iJihova la ọkẹkẹnị lẹẹlẹẹ.

19. (a) Jaabwọ ká Ayịsaya 30:18 ya, ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ myị̀myị̀? (b) Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ la ọkẹkẹnị?

¹⁹ IJihova ka “godayị” hahị ụka kọ ka kpa odehe onyobyi ọlẹ ka cheju. (Ayị. 30:18) Ahị jẹ́ nyori iJihova, kọ ri “Ohe Oluhye ọ-họ ẹla ọkpakpa,” á ka ya iwe da ha odehe nya Olegu Onyobyi ọ ka ji ahyẹẹnụ ookpokpo kpoye nya abwọlẹ kọ chịla ka. (Ayị. 25:9) Ahị ka dayị la ọhụ ọdapịlẹ gbe iJihova ká ahyẹẹnụ ọwẹ ka pweji. Lẹẹlẹẹ, ahị cheje nyọka kịnyaa la ọ-jẹ́ apyobwuna nya iwe nya abwọ ọrịrị, Omyi Ẹla nya Ohe ọjẹ́jẹ bala ọ-kpa họ ụkụrwọ, bala ọ-kụ irya u-uhye nya ahị ọwawa nyahị. Ụka kahị họ ịnyị, iJihova ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ la ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nyamwụ.