1. Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka kpahị ju ịlọhị? (2 iTimoti 4:5)

 ỤKA ká ọngọhẹ á họ ẹla wụụhị ẹjẹ, ọ kaa lujwo hahị la ọ-ka godayị giri-giri ha iJihova bala ogu nyamwụ. Ányị ahị tị́ ka bwu kụrụ akama ịlịnyị? Ahị baba nyọka kpahị ju ịlọhị, juwa gbeji giri-giri bala ogodayị rịrị kpakpakpa ẹ-ẹpwụ nya ọmyịmyị. (Wa 2 iTimoti 4:5.) Ahị kaa kpahị ju ịlọhị bwula ọ-kụ kpọọ, kụ irya nya ẹla kpakpa, bala ọ-maga nyọka yẹ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova kaa yẹ. Ụka kahị họ ịnyị, áhị ka kụ irya nya ẹla kpụnịrọ ịkẹjẹ-ahụrụ ọla ẹpwụ nyahị ka.

2. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

² Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọkẹkpẹ, ahị kụ ẹhị yẹ akama ịta ịlẹ kahị ka la myị́ bwu ẹga nya angịlẹ kị ri ala ọjịra-jịra ka. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka kụ ẹhị yẹ akama ịta ịlẹ kahị ka la bwu ẹpwụ nya ọjịra-jịra du kọ ka lujwo hahị la ọ-ka godayị giri-giri ha iJihova myị́. Akama ịịwa ri (1) ụka kọ lahị lala o-ri ọọnahị ọhẹ nyị họhị ẹla ọtịpyọ, (2) ụka kị nwụhị rịrị, bala (3) ụka kọ lahị ujwo la ọ-ka ba ọ-yẹda ịlẹpwụ nya ogu jẹ. Ányị ahị tị́ ka bwu kpahị ju ịlọhị kahị ka godayị giri-giri ha iJihova bala ogu nyamwụ ụka kahị la akama ịlịịwẹ?

3. Ányị ahị tị́ ka họ myị́ kori kọ lahị lala o-ri ọọnahị ọhẹ nyị họ ẹla wụụhị ẹjẹ?

³ Ọ lang lala o-ri ọọnahị ọhẹ, kọ dọmwụ ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra myị́, nyị họng ẹla ọtịpyọ ẹnẹhẹ lẹ? Ọ chịkpẹẹ myị́ nyori ọọnahị ọọwa á la irya nyọka họ ẹla jụng ka. (Rom. 3:23; Jem. 3:2) Kpọkpọọkpọ, ẹla ọlẹ kọ họ ka jụng myị́. Á dọmwụ ka kpa une ka ẹhị ka myị́ ọọlajị nya ọ-kụ irya ju ẹla ọọwa. À dọmwụ ka kụ irya myị́ nyori, ‘Ó ri ká ọọnahị á họ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlịịwẹ aalẹ, à ya ká ogu nya Ohe Oluhye à lẹẹ ịnyịlẹhị?’ Abwọlẹ ká Olegu Onyobyi tịtọ kahị ka kụ irya kpangga à wẹ ẹẹ. (2 Kọr. 2:11) Irya ịtịpyọ ịlịịwẹ ka du kahị ka chị ịlọhị ebwo hi iJihova bala ogu nyamwụ myị́. Lẹ kori kọ lahị lala o-ri ọọnahị ọhẹ nyị họ ẹla wụụhị ẹjẹ, ányị ahị tị́ ka bwu kpahị ju ịlọhị kahị ka kụ irya ọtịpyọ ka?

4. Ányị iJosẹfụ à tị́ kụ irya ọkpakpa ụka kị họọ ẹla ọtịpyọ? Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ẹga nyamwụ? (Ọmwụ Ọdada 50:19-21)

⁴ A kpa ẹla ẹ-ẹpwụ ka. Ụka ká iJosẹfụ gu ẹka lala iwo kụrụ, aanamwụ ịgbahị họọ ẹla ọtịpyọ. Ị bọọ ẹtẹ, angịhyẹ nyaa dọmwụ tịtọ kị ka nwọọ. (Ọmwụ. 37:4, 18-22) Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, ị woo ra kaka ri ọnyọhị. Ọọwa dudu ká iJosẹfụ la akama ịnyịịngịrị ịdatị-datị ẹ-ẹpwụ nya ẹka lala 13. IJosẹfụ ka kụ irya myị́ nyori iJihova nyị́ la ọháha ẹ-ẹga nya ọwa ka. Ọ tị ka kụ irya ịnyịnyị myị́ nyori iJihova nyị nyẹẹkpẹ da ọwa ụka kọ baba nya ụbwọ ọdada lẹ. Ma iJosẹfụ á ju agbama ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ọ kpahị ju ịlọmwụ bwula ọ-wu ịlọmwụ kpa kpọọ. Ụka kọ la iwe nyọka wu aanamwụ uri, ọ́ họ ịnyị ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ọ la ọháha ẹ-ẹga nyaa bala ọhịnyọhi haa. (Ọmwụ. 45:4, 5) IJosẹfụ jẹ́ họ ịnyị chajị ọ kụ irya ju ẹla rige-rige. Ọkọkọ nyọka kụ irya u-uhye nya akama nyamwụ, ọ kịnyaa la ọ-kụ irya u-uhye nya ang ọlẹ kọ ri irya nya iJihova. (Wa Ọmwụ Ọdada 50:19-21.) Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́? Ó ri kị họng ẹla ọtịpyọ, a ju agbama ta iJihova lee o-me irya nyori o nyẹẹkpẹ dang lẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, kụ irya u-uhye nya abwọlẹ kọ wẹẹ dang ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọmayẹ ọọwa. Da ọọwa u-uhye, ụka ká angịkịla á họ ẹla wụng ẹjẹ, maga ká ọháha a gung gbịla nyọka chịpyị ba ọ-la kpẹẹkpẹẹ ka nyaa.—1 Pit. 4:8.

5. Ányị Miqueas à tị́ bwu kụ irya ọkpakpa ụka kọ lọọ lala o-ri nyị họọ ẹla ọtịpyọ?

⁵ Kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ kọ họ kpangjẹ ta ọọnahị ọhẹ bwu South America, ká ẹnyị nyamwụ ri Miqueas b wẹẹ. Ọ kpịtịya nya ụka ọhẹ ọlẹ kọ lọọ lala o-ri aanahị ịhyẹ ịlẹ kị kaa kpa ịlahị nyị họọ ẹla ọtịpyọ. Ọ yẹkẹẹ: “Ẹla á chịm ịnyịrọ pyẹpyẹ ị-ịwẹ ẹnẹnẹhẹ lẹka. M̀ chuko. Ḿ jẹ́-ẹ nọ une lodu ka, m̀ kaa jida chajị ọ lam lala o-ri ịngịhyẹ nyị́ ji m ka jẹ́-ẹ họ kaka.” Kpọkpọọkpọ, ọọnahị ọwẹ kpahị ju ịlọmwụ bala ọ-maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka wu irya nyamwụ kpa. Ọ kaa raabwọ ụka myị́ ụka, bịlẹ iJihova kọ ka ya olegu ịgọgọ bala ọngịrị họọ nyọka bọhụ. Ọ kaa mwahị nya ẹla ịlẹ kị ka dọọ ụbwọ ka ẹpwụ nya apwụ nyahị. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́? Ó ri kọ lang lala o-ri ọọnahị ọhẹ nyị họng ẹla ọtịpyọ, wu ịlọng kpa kpọọ ká maga nyọka wu irya ọtịpyọ ọnyị kọ wẹ ẹpwụ nyang kpa ịnyịnyị. Á ka jẹ́ iwe-ahụrụ ọlẹ kọ kpa ọọnahị ọọwa ya ẹla lee ọ-họ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlịịwẹ ka myị́. Lẹ ya ẹla tọ iJihova ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị, ká bịlọọ kọ dang ụbwọ nyọka yẹ ẹla ọọwa jaabwọ ká ọngọọwa yọọ ịnyịnyị. Ọ-họ ịnyị ka dang ụbwọ myị́ nyọka kụ irya nyori ọọnang ọọwa á la irya nyọka họng ẹla ọtịpyọ ka bala ọ-ka nyẹẹkpẹ da ẹla ọọwa myị́. (Etu 19:11) Kpịtịya, iJihova jẹ́ iwe-ahụrụ nyang, ọ tị ka ya ọngịrị ọlẹ ká  baba hang nyọka bọhụ.—2 Ego. 16:9; Ọngọ. 5:8.

6. Ịyẹ tị́ du kọ baba kahị ka yẹ ọ-nwụ rịrị nya iJihova lala ụgbẹyị ọlẹ kọ kaa mẹ ọháha jẹ? (Ala iHiburu 12:5, 6, 11)

⁶ Ọ-nwụ rịrị kaa jụ́ ọngịnyị ka ẹpwụ nya ọkịlẹtụ. Ma o-ri kahị ya ẹhị rịrị u-uhye nya ọjụjụ ọọwa kem, ahị ka dọmwụ nya ọ-ya ẹhị da ọ-nwụ rịrị ọọwa bwee la irya nyori áhị baba nyamwụ ka lee nyị yoo la ọngịrị-ọngịrị lụmẹ. Ọọwa ka dudu ká ịngịhyẹ ọnyịịla-ọnyịịla ka nyéẹhị, kọ ri ọ-ka jẹ́ nyori iJihova kaa nwụhị rịrị ọọlajị nya ọháha ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nyahị ịnyị. (Wa Ala iHiburu 12:5, 6, 11.) Ó tị ri kahị kịnyaa la ọ-kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká ẹla ọọwa jụhị kaka ba, ahị wẹẹ ya iwe da ha Olegu Onyobyi kọ ka jahị dahị. Ọ tịtọ kahị ka pwa ọ-nwụ rịrị bala ọlẹ kọ tị tịpyọ gụ́ wuu kahị ka hwabwọ la ọgbịgba ha iJihova dụmwọ-dụmwọ bala ọ-ka kpehe hi ọjịra-jịra. Ó ri kị ya alibyi lang, ányị a tị́ ka bwu kụ irya ọla kpakpa?

7. (a) Jaabwọ ká ifoto ọwẹ mẹjẹ, ányị iJihova à tị́ kpa iPita họ ụkụrwọ nyọlẹ kọ ye ọ-nwụ rịrị myị kpá? (b) Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu ẹga nya iPita?

⁷ Ye ọ-nwụ rịrị myị, ká nwụ họ ẹ-ẹga ọlẹ kọ baba. IJisọsị nwụ iPita rịrị ị-ịlahị nya alẹrụ ịkịla gụ ụka ookpokpo. (Mak. 8:33; Luk. 22:31-34) Ọọwa ka chị oyoyi ju iPita myị́, ma iPita godayị giri-giri ẹ-ẹga nya iJisọsị. O ye ọ-nwụ rịrị ọọwa myị bala ọ-jẹ́ ang bwu ẹga ọlẹ kọ chị ụchụụ. Chajị nya ọowa, iJihọva wahị kụrụ iPita nyọlẹ kọ godayị giri-giri bala ọ-ya akụrwọ ịkpọnchị jwoo ụ-ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra. (Jọn. 21:15-17; Ụkụr. 10:24-33; 1 Pit. 1:1) Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ẹga nya iPita? Ahị lịlọhị bala angịkịla kaa yé apyobwuna ụka kahị yọyị kpoye nya oyoyi ọlẹpwụ nya ọ-nwụ rịrị, kahị ye myị, bala ọ-nwụ họ ẹ-ẹga ọlẹ kọ baba. Ụka kahị họ ịnyị, ahị kaa ju apyobwuna ha iJihova bala aanahị gụ́ ọọwa.

8-9. Nyọlẹ kị nwụ Bernardo rịrị, ányị ọ tị́ lọọ lụka nya ọgbanyẹ? Ịyẹ à tị́ dọọ ụbwọ nyọka nwụ irya ọkụkụ nyamwụ họ?

⁸ Kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ kọ họ tọ ọọnahị Bernardo bwu Mozambique lẹẹ wẹẹ. Ị gbọọ hi ọngọgbahị nya ọjịra-jịra oriri. Ányị ọ tị́ la Bernardo lụka nya ọgbanyẹ? Ọ yẹkẹẹ: “Ọ wụm ẹjẹ chajị ọ-nwụ rịrị ọwẹ á hám ka.” Ọ kaa ya ẹhị rịrị u-uhye nya abwọlẹ ká ala ọjịra-jịra ka kpa ẹhị ọtịpyọ yọọ. Ọ yẹkẹẹ: “Ọ la ọya  ịmanyị-ịmanyị ene kam jẹ́-ẹ yẹ ọ-nwụ rịrị ọọwa ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ pwoku bala ọ-ka dahịhile iJihova bala ogu nyamwụ myịmyị.” Ịyẹ à tị́ da Bernardo ụbwọ nyọka nwụ rịrị?

⁹ Bernardo nwụ irya ọkụkụ nyamwụ họ. Ọ wụlẹ yẹkẹẹ: “Ụka ọlẹ Kam ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra, M̀ kaa kpa Ala iHiburu 12:7 da angịkịla ụbwọ nyọka la irya ọkpakpa ẹ-ẹga nya ọ-nwụ rịrị nya iJihova. M̀ tọ ịlọm wo lẹẹlẹẹ nyori, ‘Owo à tị́ baba nyọka kpa ụpwụ ịgọgọ ọwẹ họ ụkụrwọ?’ Anchẹ nya iJihova wuu, tụm am ịnyị.” Ọọwa Bernardo à nwụ họ ẹ-ẹga ịkịla chajị nyọka la ahị ọdahile ẹ-ẹga nya iJihova bala ogu nyamwụ myịmyị lẹlẹ. Ọ kaa wa ịBayịbụụ gụ́ ọọwa bala ọ-kụ irya kpori-kpori ju ẹla ọlẹ kọ wa. Ịlẹhị lẹ, ọ kaa chuko u-uhye nya abwọlẹ ká aanamwụ ịla ọjịra-jịra ka kpa ẹhị yọọ, ma ọ kaa kpehe balaa kaka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-kaa họ ụpa ọọjịra-jịra. Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, ị hu Bernardo nya ọngọgbahị nya ọjịra-jịra myị́myị́. Kori kị nwụng rịrị lala Bernardo, maga ká yọyị kpoye nya oyoyi ọla ụwa, ye ọnwụ rịrị ọọwa myị, ká nwụ họ ẹ-ẹga ká ọbaba ji. c (Etu 8:33; 22:4) Ó ri ká họ ịnyị, à ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka wahị kụrụng nyọlẹ ká wẹẹ ya ụbwọ chọọ bala ogu nyamwụ giri-giri.

10. Ọ-yẹda oyina à tị́ ka ma ogodayị giri-giri nya ala Isirẹlụ ịhyẹ yẹ myị́?

¹⁰ Ọ-yẹda ịlẹpwụ nya ogu ka ma ogodayị giri-giri nyahị yẹ myị́. Ó ri kahị dụmwọ-dụmwọ ka, ahị ka ya iwe da ị ka chịhị ebwo hi iJihova myị́. Ọ-chụ pwokwita, kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká ang yẹda ha ala Isirẹlụ wẹẹ. Ene ká ehile nya iMosisi wẹ ka yeji, alegbeju nya ugbiyegu à kaa họ ụkụrwọ lala angịkiliya lẹ. Ị kaa me ogidi bala o-kiliya wọnụ nya ugbiyegu nyaa ju. (Ọmwụ. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Job. 1:5) Ma ụka ká ehile wẹ ka yeji lẹ, iwe ọọwa á ji ha alegbeju nya ugbiyegu kaka. IJihova chụ angịkiliya bwu ugbiyegu nya Erọn nyọka họ ụkụrwọ ọwẹ. Nyọlẹ ká ọ-yẹda ọwẹ ji kpá, ó ri ká olegbeju nya ugbiyegu ọlẹ kọ ri ọngọhẹ nya anyị ịtụma nya Erọn ka á dọmwụ nyọka họ lala ọngọkiliya, ị ka nwọọ myị́. d (Liv. 17:3-6, 8, 9) Ọ-yẹda ọwẹ à ka du ká iKora, ịDatan, Abiram, bala alegbeju angị 250 la egbeju ọngịrị ta iMosisi bala Erọn lẹẹ? (Ọwa. 16:1-3) Áhị ka jẹ́-ẹ ya kpangga ka. Abwọ myị́ abwọ kọ tị la, ahị jẹ́ nyori iKora bala alogu nyamwụ á godayị giri-giri ha iJihova ka. Ó ri ká ọ-yẹda ọlẹpwụ nya ogu nya iJihova á du kọ ja lang ujwo nyọka godayị giri-giri, ányị a tị́ ka họ?

11. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ẹga nya ala iLivayị ịlẹ kị bwu ogang nya iKohatị?

¹¹ Chẹkpẹ ju ọ-yẹda ịlẹpwụ nya ogu yẹẹyẹẹ. Ụka ká ala Isirẹlụ wẹẹ jẹ u-ugbileji, ala ogang nya iKohatị la ụkụrwọ ọkpọnchị ọhẹ kị kaa họ. Ụka myị́ ụka ká ala Isirẹlụ á ja mwụ ịkampụ, angịhyẹ nya ala iKohatị à kaa hu akpa nya iro kpa jilahị nya angịnyị wuu lẹ. (Ọwa. 3:29, 31; 10:33; Joch. 3:2-4) Ihi ọtụka o ri lẹ! Ma, iwe ọwẹ yẹda ụka ká ala Isirẹlụ pwụ Ọpyị Ọmyọnụ Ha. Ị́ baba nyọka kpa Akpa nya Iro jẹ ụka myị́ ụka kaka. Lẹ ụka ká iSolomọn ri adịrahụ, ị ya ụkụrwọ ha ala iKohatị ịhyẹ nyọka ri angị mwu eje, angịkịla ri angị gbe ọnang, angịkịla tị kaa kpẹhị rịrị ẹga ọ-ya okpoko ju. (1 Ego. 6:31-33; 26:1, 24) Ị́ da ju ẹ-ẹgẹhẹ nyori ala iKohatị nyị mwala ya  lee ọ-yẹ rịrị kị ka ya ụkụrwọ ọla ihi gụ́ ọwẹ haa chajị ọlẹ kị kaa họ ene la ihi gụ́ ka. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́? Chẹkpẹ ju ang myị́ ang ọlẹ ká ogu nya iJihova yẹda la ọkịlẹtụ nyang wuu, tụ́ ịlẹ kị gu ụkụrwọ ọlẹ ká la ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra. Chị ọkẹkẹnị ju ụkụrwọ ọnyị myị́ ọnyị kị ya hang. Kpịtịya nyori ụkụrwọ ọlẹ ká la à du ká kaa ju apyobwuna ha iJihova ka. Ihi ojuju nyang ju apyobwuna ha iJihova yẹẹyẹẹ gụ́ ụkụrwọ ọhẹ-lọhẹ.—1 Sam. 15:22.

12. Ányị ọ tị́ la Zaina ụka kị kpọọ rụ bwu ịBẹtẹlụ?

¹² Kụ ẹhị yẹ oja nya Zaina, ọọnahị ọnyang ọlẹ kị yẹ ụkụrwọ nyamwụ da du ká iwe ọlẹ kọ họ́ọ yẹẹyẹẹ ene nyọọ wẹẹ. Ị yọọ du ka ri ọngọ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ, nyọlẹ kọ họ ụkụrwọ ị-ịBẹtẹlụ ẹ-ẹpwụ nya ẹka 23 kpá. Ọ yẹkẹẹ: “Ọ-yẹda ọọwa họm ahịbwuu lụmẹ. Ọ lam lala o-ri am nyị́ kpụ ịngịhyẹ kaka du kam kaa tọ ịlọm wo nyori, ‘Ale m tị́ jẹ́ họ ka?’ ” O tolujwo nyori aanahị alẹng bala anyang ịhyẹ ọọjịra-jịra nyamwụ kaa họ kọ ka jwọọ gụ́ ọọwa bwula ọ-kaa byoo yẹkẹẹ: “Ó-ri ká há nwà ịnọ, ogu ka myị a ka hụ ịBẹtẹlụ.” Ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi du ká Zaina kaa jida lodu ẹnụ myị́ ẹnụ gbee pwụ ụka ọhẹ. Ma ọ tị yẹkẹẹ: “Ḿ ya iwe da m la ịwẹẹ ọdada ẹnẹnẹhẹ ọ-ọkịlẹtụ nyam ẹ-ẹga nya ogu nya iJihova lee ọ-kụ irya nyori iJihova á la ọháha ẹ-ẹga nyam ka lẹ ka.” Ányị Zaina à tị́ họ kọ jẹ́ la irya ọ-la kpakpa?

13. Ịyẹ Zaina à tị́ họ nyọka kụrụ ọjụjụ ọla ọkịlẹtụ nyamwụ?

¹³ Zaina jẹ́ kụrụ ọjụjụ ọla ọkịlẹtụ nyamwụ. Ányị ọ tị́ bwu họ ịnyị? Ọ kaa wa egbeju nya ẹla ịla apwụ nyahị ịlẹ kị ya ẹla u-uhye nya akama nyamwụ. Egbeju nya ẹla ọlẹ kọ ri “You Can Cope With Discouragement!” ẹ-ẹpwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Oheeye 1, 2001, dọọ ụbwọ yẹẹyẹẹ. Ang ọjẹ́jẹ ọọwa wụlẹ jaabwọ ká ịMakị kọ ri ọngọhẹ nya angị da ịBayịbụụ, ka la irya ọlịnyị myị́ ụka ká ụkụrwọ nyamwụ yẹda. Zaina kpịtịya kọ ya nyori, “Oja nya ịMakị à ri utoji ọlẹ kọ myị́ ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi nyam lẹ.” Zaina kaa tụ ju aligu nyamwụ chwẹẹ ịnyịnyị. Ọ́ kaa chị ịlọmwụ ebwo lee ọ-kaa la ịlọmwụ ahyẹẹrwẹrwa ka. Ọ wẹ ka jẹ́ nyori olegu nya iJihova kaa họ ụkụrwọ ẹ-ẹpwụ nya ogu nyamwụ bala o-ri angị kpa ịlahị kpahị jwoo yẹẹyẹẹ. Ma ọ tị jẹ́ ịnyịnyị nyori ang ọlẹ kọ baba ha ogu nya iJihova gụ́ ri ọ-ka họ ụkụrwọ nya iJihova jaabwọ kọ chịla.

14. Ọ-yẹda oyina à tị́ la Vlado ujwo la ọ-ka ye myị? Ịyẹ à tị́ dọọ ụbwọ?

 ¹⁴ Vlado kọ gu ẹka 73, ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ịị Slovenia. Ọ lujwo họọ ụka kị yẹ ọjịra-jịra nyaa jula ọkịla kị tụ Ube nya Ịpyị-Adịrahụ nyaa ku. Ọ yẹkẹẹ: “Ḿ jẹ́ ang odudu kị ka tụ́ Ube nya Ịpyị-Adịrahụ ọhụhị-hụhị ọlịịwẹ ku ka. Ọ jụm chajị ọkpanjẹ́ ahị nwụlọọ wẹ lẹ. M̀ ri ọngọ kọ ekeji, lẹ m kọ ang inyeewe ịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ịlẹ kị juwa. Ịnyịnyị, ọ-yẹ jula awụlẹ ọwẹ baba nya ọnwụhọ ọlẹ kọ chịkpẹẹ lụmẹ hahị ahị angịgbahị ka.” Ịyẹ à tị́ da Vlado ụbwọ nyọka chẹkpẹ ju ọ-yẹda ọwẹ? Ọ wụlẹ yẹkẹẹ: “Ẹkpẹ ọ-chị ju ọ-yẹda ọlẹpwụ nya ogu nya iJihova kaa kpa ahị ọwawa warị ụka wuu. Ị-yẹda ịwẹ wẹẹ nwụlahị nọ gbe ị-gụ ịwẹ gụ ịlẹ kị ka ji ị-ịlahị.” Ọ ja lujwo hang chajị nyori ọjịra-jịra nyang yẹ jula ọkịla lee ụkụrwọ nyang yẹda? Jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova jẹ́ jaabwọ kọ lang. Ó ri ká chẹkpẹ ju ọ-yẹda ọlịnyị bala o-godayị giri-giri ha iJihova bala ogu ọlẹ kọ wẹẹ kpa họ ụkụrwọ, à ka yé ahị ọwawa ịnyịlẹhị.—Eje. 18:25.

15. Ányị ahị tị́ ka bwu kpahị ju ịlọhị ụka kahị la akama ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra?

¹⁵ Jaabwọ kahị wẹẹ tụ ju ocheju nya odehe ọlẹ chwẹẹ gụ́ ọọwa, ahị ka ya ahị guru nyori akama ka chịhị ọgụ bwu ẹpwụ nya ọjịra-jịra. Akama ịịwa ka du kọ ka lujwo hahị la ọ-ka godayị giri-giri ha iJihova myị́. Lẹ ahị ka kpahị ju ịlọhị pyii lẹ. Ó ri kọ lang lala o-ri ọọnahị ọhẹ nyị họng ẹla ọtịpyọ, a ya iwe da ka agbama a yeng la ka. Ó ri kị nwụng rịrị, yọyị kpoye nya oyoyi nyamwụ, ye ọ-nwụ rịrị ọọwa myị, ká nwụ họ ẹ-ẹga ọlẹ kọ baba. Ụka ká ogu nya iJihova á yẹ ịngịhyẹ da ọlẹ kọ gung, ye myị la ọkịlẹtụ nyang wuu ká ju ihi nya ẹla ọọwa.

16. Ányị ahị tị́ ka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova bala ogu nyamwụ?

¹⁶ À ka jẹ́-ẹ dahịhile iJihova bala ogu nyamwụ myị́ ụka ká la akama ịlẹ kị du kọ ka lang ujwo la ọ-ka godayị giri-giri ha iJihova. Nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị, à baba nyọka kụ kpọọ, kụ irya nya ẹla kpakpa, bala ọ-maga nyọka yẹ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova kaa yẹ. Cheje nyọka jẹ́ ang u-uhye nya angị ịla ịBayịbụụ ịlẹ kị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ị-lala ịnyang, ká kụ irya ju ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa. Raabwọ ha iJihova kọ ka dang ụbwọ. A tị chị ịlọng ebwo hi ọjịra-jịra ẹnẹnẹhẹ ka. Ọọwa lẹ, jaabwọ myị́ abwọ kọ la, Olegu Onyobyi à ka jẹ́-ẹ chịng ebwo hi iJihova lee ogu nyamwụ myị́ kaka lẹlẹ.—Jem. 4:7.