1-2. ‘Akụrwọ ịnyịịla-ịnyịịla’ iyina angịgbahị nya ọjịra-jịra à tịị họ?

 KORI ka ri ọngọ myị ẹrụ ọọjịra-jịra aalẹ, ọ mẹjẹ nyori à ja maga yẹẹyẹẹ nyọka la abwẹla ịhyẹ ịlẹ ká ọngịnyị baba ene kọ ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra lẹ. Ọ ka háng nyọka họ “ụkụrwọ ọnyịịla-ọnyịịla” ọlẹ ká angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa họ?—1 Tim. 3:1.

² Ụkụrwọ oyina ọngọgbahị nya ọjịra-jịra à tịị họ? Ọ kaa kpịlahị ẹ-ẹpwụ nya ẹla Ohe oyaya, họ ụkụrwọ nya ọ-kpẹhị rịrị bala ọ-mẹ ang jẹ la ila ọchịchị, bala ọ-kpa ọjịra-jịra wule bwula abwẹla bala ẹla oyaya naymwụ. Ang ịnyịịla ịlẹ kị du ká ịBayịbụụ wụrụ angịgbahị nya ‘angịnyị ehe ịlala ang āhị’ à wẹ lẹ.—Efe. 4:8.

3. Ányị ọọnahị ọlẹng à tị́ ka bwu nwà ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra? (1 iTimoti 3:1-7; ịTayịtọsị 1:5-9)

³ Ányị a tị́ ka bwu nwà ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra? Jaabwọ ká ọngịnyị-ị̀ bwu nwà ka họ ụkụrwọ odehe, ọ kaa bwu kaka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ka. Ụka lụmẹ-lụmẹ, kori ka jẹ́ ang chajị nya ụkụrwọ yẹẹyẹẹ lẹ, olegbeju ka yeng myị́ lẹ. Ma, ọ ka nwà ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra tị datị hi ọwẹ. Ọ́ ba ọ-ọngịnyị ọ-ka jẹ́-ẹ ya ẹla Ohe yẹẹyẹẹ lee ọ-jẹ́ mẹ ang jẹ lụmẹ kem ka. À baba nyọka la abwẹla ịnyịịla ịlẹ ká Ụpwụ Ịgọgọ ya ká angịgbahị chịla nyọka la, kị gu ẹnyị ụ-ụpwụ nya 1 iTimoti 3:1-7 bala ịTayịtọsị 1:5-9. (Waa.) Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka ya ẹla u-uhye nya abwẹla ịnyịịla ịịwa a-agbẹyị ịkpọnchị ịta: ọ-ka la ẹnyị ọnyịịla ọọjịra-jịra bala ẹga ịkịla, ọ-ka ri olegbeju nya ugbiyegu ọnyịịla bala ọ-nwụlanọ nyọka da ọjịra-jịra ụbwọ.

MAGA NYỌKA LA ẸNYỊ ỌNYỊỊLA

4. Ịyẹ tị́ ri etu nyọka ri ọngịnyị ọlẹ ká ọhịhị nyamwụ “ju abyị kpong-kpong ka?”

⁴ Nyọka nwà ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra, ọhịhị nyang á ka “ju abyị kpong-kpong ka.” Ọọwa ri, à ka la ẹnyị ọnyịịla ọọjịra-jịra  chajị abwẹla nyang hiigu, ọngọngọhẹ á tị ka yé ẹlẹhẹ yụbwọ chị nya ẹla ọtịpyọ nyang ka ịnyịnyị. Da ọọwa u-uhye, à ka ri “ọngọ ọnyịịla ị-ịlahị nya angịlẹ kị jẹ́ Ohe Oluhye lẹka.” Ịlẹhị lẹ, angịlẹ kị jẹ́ Ohe lẹka ka ya ẹla ọtịpyọ u-uhye nya ọmyịmyị nyang myị́. Ma, ọ́ chịla kị ka yé ẹlẹhẹ yụbwọ chị u-uhye nyang nyori à ri ọlọnọọkịla lee ọlabwẹla ọtịpyọ ka. (Dan. 6:4, 5) Tịlọng wo nyori, ‘Aanahị ịla ọjịra-jịra bala angịlẹ kị kaa gbịgba ha iJihova ka kaa yẹm nya ọlabwẹla ọnyịịla bala ọngọ ya ẹlịlẹhị?’

5. Ányị a tị́ ka bwu mẹjẹ nyori ‘ang ọnyịịla ọhọhọ’ kaa háng?

⁵ Kori ka ri ọngọlẹ ká ‘ang ọnyịịla ọhọhọ kaa há’ aalẹ, à ka yẹhị rịrị a-abwẹla ọnyịịla nya angịkịla bala ọ-daa ọlẹẹkwa ịnyịnyị. Ọ tị kaa kpụng ịpyọ nyọka họ ang ọnyịịla ha angịkịla tụ́ ang ịlẹ ká ọngọngọhẹ yẹhị rịrị nyori à ka họ ka. (1 Tẹs. 2:8) Ịyẹ tị́ du kọ baba ká ‘ang ọnyịịla ọhọhọ ka há’ angịgbahị nya ọjịra-jịra? Chajị ọọwa ka du kị ka chị ọkẹkẹnị nyọka kpa ụka nyaa kpahị ju ala ọjịra-jịra yẹẹyẹẹ bala ọ-họ ụkụrwọ nyaa. (1 Pit. 5:1-3) Nanana nyori angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa họ ụkụrwọ nyịlẹhị-ịlẹhị, ị kaa yé ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ bwula ọ-da angịkịla ụbwọ ịnyịnyị.—Ụkụr. 20:35.

6. Agbẹyị iyina a tị́ ka bwu mẹjẹ nyori à ri “ọngọ kpahị ju angga”? (Ala iHiburu 13:2, 16; yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁶ À ka mẹjẹ nyori à ri “ọngọ kpahị ju angga” ụka ka họ ang ha angịkịla tụ́ angịlẹ kị dọmwụ ri aligu i-chii nyang ka wẹwẹ. (1 Pit. 4:9) Ụpwụ ọ-da omyi ẹla ịla ịBayịbụụ wụlẹ ọhẹ ya nyori, ọngọlẹ kọ ri ọngọ kaa kpahị ju angga yẹẹyẹẹ kaa họ ang ọnyịịla ha angịlẹ kọ dọmwụ jẹ́ ka, ọ tị kaa kpọọ ịpyọ nyọka wụraa ka ẹpwa nyamwụ ịnyịnyị. Tịlọng wo wẹẹ, ‘Ányị angịkịla à tị́ kaa yẹm kori kị ya ẹla nya ọngọ kaa da angga ọwụraba?’ (Wa Ala iHiburu 13:2, 16.) Ọngọ kpahị jụ angga kaa hu ang ọlẹ kọ la ga ha angị ju ụga, tụ́ angịlẹ kị ri alẹbyahị bala anchẹ nya iJihova ịlẹ kịị họ ụkụrwọ nyịlẹhị-ịlẹhị lala angị kpẹhị rịrị isekut bala angị ju ọjịra-jịra ụga nyọka ya ẹla bwu ịBayịbụụ da odehe ha alụma.—Ọmwụ. 18:2-8; Etu 3:27; Luk. 14:13, 14; Ụkụr. 16:15; Rom. 12:13.

7. Ányị ọngọgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ ka mẹjẹ nyori ọ́ ri “ọngọ chẹhị nyanya ẹ-ẹga nya okpoko ọlala ka”?

⁷ “Ọ́ ka ri ọngọ chẹhị nyanya ẹ-ẹga nya okpoko ọlala ka.” Ọọwa mẹjẹ nyori okpoko bala ang-ụdụ á ka ri ang ịlẹ kị baba gụgụ wuu hang ka. Kori ka ri ọlụdụ lee ọlẹbyahị wẹwẹ, à ka hu ẹla nya Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe kụ ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyang. (Mat. 6:33) À ka kpa  ụka nyang, ọngịrị bala ang ịlẹ ka la gbịgba ha iJihova, kpa kpẹhị rịrị ugbiyegu nyang bala ọ-kpa da ọjịra-jịra ụbwọ. (Mat. 6:24; 1 Jọn. 2:15-17) Tịlọng wo nyori, ‘Ányị m tịị yẹ okpoko? Ang ịbaba ịlẹ kam la kaa nwam? Lee m̀ tị́ kaa ya irya nyam nọ u-uhye nyọka mwahị nya okpoko bala ọ-ka la ang-ụdụ gụ ọọwa?’—1 Tim. 6:6, 17-19.

8. Agbẹyị iyina a tị́ ka bwu mẹjẹ nyori à ri “ọngọ kpẹhị chịng nya ẹla” bala “ọngọ wu ịlọmwụ kpa myị́”?

⁸ Kori ka ri “ọngọ kpẹhị chịng nya ẹla” bala “ọngọ wu ịlọmwụ kpa myị́” aalẹ, à ka chị ang ịlẹ ká ka jụ́ họ myị́ nọ ha ịlọng ụpa nya ọhịhị nyang ọnyị myị́ ọnyị wuu. Ọọwa ri, à ka họ ang meme labwọ ẹ-ẹga nya ang oriri, ere ọnwanwa, ang ọkụrụ-kụrụ bala agidi ojuju, tụ́ ẹga nya ayịlọ ọkọkọ ịnyịnyị. Á kaa gbịla abwẹla ipwoku-ka nya alodehe ịlẹ kị ja rụ́ oyi ka. (Luk. 21:34; Jem. 4:4) À kaa wu ịlọng kpa, kori ká angịkịla á dọmwụ du agbama jung wẹwẹ. Á tị ka ri “ọngọ nwa ere juwa ya ka” lee ọngọlẹ ká angịnyị jẹ́ nya ọngọ nwa ere lụmẹ ka, kori ka dọmwụ ya ka wẹwẹ. Tịlọng wo wẹẹ, ‘Abwọlẹ kam kaa kpa ọhịhị nyam mẹjẹ nyori m̀ ri ọngọ kpẹhị chịng nya ẹla bala ọngọ wu ịlọmwụ kpa myị́?’

9. Ịyẹ tị́ ri etu nyọka kpa ẹla ọjẹ́jẹ họ ẹla bala ọ-họ ang kẹm-kẹm?

⁹ Kori ka ri ‘ọngọ kpa ẹla ọjẹ́jẹ họ ẹla’ aalẹ, à kaa kụ irya ju ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya u-uhye nya iwe-ahụrụ ịdatị-datị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị. À myị́myị́ kaa kụ irya kpori-kpori ju abwọlẹ ká ẹla ọmẹjẹ ọla ịBayịbụụ gu iwe-ahụrụ ọhẹ kpangga, du ká kaa jẹ́ ẹla ọọwa myị̀myị̀ bala ọ-cheje ọlẹ kọ pwoku ịnyịnyị. Á kaa chị agaga ka cheje u-uhye nya ẹla ọlẹ ka wo yẹẹyẹẹ ka lẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa, à ka maga nyọka jẹ́ ẹla ọọwa myị̀myị̀ ene. (Etu 18:13) Ọọwa tị ka du ká ka cheje ịnyịịla ịlẹ kị pwoku irya nya iJihova. Kori ka ri “ọngọ họ abwẹla ọnyịịla” lee ọngọ họ ang kem-kem aalẹ, à jẹ́-ẹ nwụ ang guru yẹẹyẹẹ bala ọ-họ ẹla ba ụka jẹ. Ị ka myị́myị́-ị̀ jẹ́ng nya ọngọ ju ọ-dahịhile bala ọngọ ba ẹla ọmẹjẹ jẹ ụka ká angịgbahị á ya ụkụrwọ jung ụ-ụbwọ. Kori ka la abwẹla ịlẹ kị ya ẹla rụ́ wẹ wuu aalẹ, à ka la ẹnyị ọnyịịla ịnyịnyị. Lẹẹlẹẹ, ahị kụ ẹhị yẹ abwẹla ịlẹ ká ịBayịbụụ ya ká ọngọgbahị nya ọjịra-jịra baba nyọka la chajị kọ ka jẹ́-ẹ ri olegbeju nya ugbiyegu ọnyịịla wẹẹ.

MẸJẸ NYORI À RI OLEGBEJU NYA UGBIYEGU ỌNYỊỊLA

10. Ányị ọọnahị ọlẹng à tị́ ka bwu ri ọngọ kpẹhị rịrị alọdọdẹpwa nyamwụ yẹẹyẹẹ?

¹⁰ Kori ka ri ọrụ-ahụ ka tị tịtọ nyọka nwà ka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra aalẹ, alugbiyegu nyang baba nyọka la ẹnyị ọnyịịla ịnyịnyị. Lẹ, à ka ri “ọngọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ kpẹhị rịrị alọdọdẹpwa nyamwụ yẹẹyẹẹ.” Ọọwa ri, à baba nyọka kpahị ju ugbiyegu nyang la ọháha bala ọ-cheje ịnyịịla ha ugbiyegu. À tị ka kpaa ị-ịlahị ụpa nya ịgba ọgbagba nya iJihova ọnyị myị́ ọnyị. Ịyẹ tị́ du ká ẹlẹwẹ baba lụmẹ? Ọlẹrụ ịPọlụ yẹkẹẹ: “Ó ri ká ọngịnyị á jẹ́ kpa ọdọdẹpwa nya ịlọmwụ yẹẹyẹẹ ka, anyị, ọ tị́ ka jẹ́-ẹ kpẹhị rịrị [ọjịra-jịra] nya Ohe Oluhye myị́?”—1 Tim. 3:5.

11-12. Ịyẹ tị́ du ká abwẹla nya anyị nya ọọnahị ọlẹng baba yẹẹyẹẹ kori kọ tịtọ nyọka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹¹ Kori ka ri adịda, anjwo nyang ichiche ịlẹ kị juwa e-ekpeleji nyang wẹ ka ri “angị ju ihi hiigu-hiigu pyii.” À baba nyọka mẹ ang jáa bala ọ-kpaa nwà la ọháha. O ri ịnyịlẹhị nyori à tịtọ kị ka chị ọkẹkẹnị, hụlọ ẹhụ bala ọ-kọ ayịlọ lala anjwo ịkịla. À tị ka baba nyọka mẹjáa kị ka ju ihi nyang bala angịkịla, bala ọ-la abwẹla ọlẹ kọ pwoku ịnyịnyị. Da ọọwa u-uhye, o ri o-pyii ká ka maga yẹẹyẹẹ nyọka da anyị nyang ụbwọ kị ka ri igu ọlam-ọlam bala iJihova, hịhị ba itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ jẹ bala ọ-nwà ka hu enyi Ohe.

¹² “Anyị nyaa á ka ru ohi ẹ-ẹpwụ nya ang onyobyi ọhọhọ ka lee ẹ-ẹpwụ nya egbeju ọnyọọngịrị  ọlala ka ịnyịnyị.” Kori ká ọnyị ọlẹ kọ hu enyi Ohe lẹ lee ọ-ja hu ẹta-ẹdịyẹ nyọka họ ịnyị á họ ọhọbịrị ọtụka, ányị ọọwa à tị́ ka gu adamwụ? Kori kọ ri adịda kọ mẹ ẹla jẹ ọnyị nyamwụ yẹẹyẹẹ ka lee o-yalibyi lọọ nwà ka aalẹ, ọ́ ka la iwe nyọka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ka myị́.—Yẹ Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Okiriwo 15, 1996, ẹbẹ 21, ọgba 6-7.

ỌJỊRA-JỊRA Ọ-KA DA ỤBWỌ

13. Ányị a tị́ ka mẹjẹ nyori à ri ọngọ yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye bala ọngọ kpa irya nya ụbwọ nyịlọmwụ kem họ ang ka?

¹³ Aanahị alẹng ịlẹ kị la abwẹla ịnyịịla nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ju apyobwuma lụmẹ ha ọjịra-jịra. Ọngọ yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye jẹ́-ẹ “kpa ọdụmwọ họ okpunyi ẹ-ẹga nya angịkịla.” Kori ká tịtọ ká angịkịla ka yẹng nya ọngọ jẹ́-ẹ yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye aalẹ, à ka ke ụrụ wo irya nya angịkịla. Ọ-chụ pwokwita, kori kanụ juwa ọ-ọtuguru nya angịgbahị ká alụma á cheje nya ẹla ọlẹ kọ bịrị ehile ịla ịBayịbụụ lee itiwe nyaa ka, à ka myị-ị chẹkpẹ ju eje ọchịchị ọọwa kori kọ datị hi irya nyang? Ọ́ ka ri “ọngọlẹ ká irya nya ụbwọ nya ịlọmwụ kem à kaa họ́ọ kpong-kpong ka.” Mẹjẹ nyori á kaa ya angịkịla nyị ka họ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ háng pyii ka. À yẹ ọbaba nyọka ke ụrụ wo irya nya angịkịla. (Ọmwụ. 13:8, 9; Etu 15:22) “Á ka ri ọngọ rwarụ ta angịnyị ka” lee “ọngọ wụ ẹjẹ gbegbe ka.” Ọọwa ri á kaa rwarụ ta angịkịla lee ọ-la egbeju-ọngịrị taa ka. Ọkọkọ nyọọwa, à kaa jwaa ihi bala ọ-họ ẹla dụmwọ ẹ-ẹga nyaa. Lala ọngịnyị nya okpunyi, à kaa hu ẹta-ẹdịyẹ nyọka họ ká okpunyi ka ji ụka myị́ ụka, tụ́ ụka ká iwe-ahụrụ á la nyaa-nyaa. (Jem. 3:17, 18) Ẹlẹlẹ ọmịlẹ-mịlẹ ọ-kpa ya ẹla nyang ka pwuru agbama nya angịkịla, tụ́ angịlẹ kị dọmwụ kaa baahị ẹtẹ.—Angị. 8:1-3; Etu 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.

14. Ịyẹ tị́ ri etu nyọka ri ‘ọngọ onyeewe ka’ bala ‘ọngọ la ọhịhị ọlịgọgọ’?

¹⁴ Ọngọlẹ kọ nwà nyọka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra á ka ri “ọngọ onyeewe ẹ-ẹpwụ nya ẹla nya Ohe Oluhye ka.” Ịlẹhị lẹ, ọ́ ri o-pyii nyori a ka hu enyi Ohe la ẹka lụmẹ-lụmẹ ene kị ka chụng ka, ma a baba nya ụka nyọka jẹ́-ẹ ju igu oriri nyang bala iJihova ọngịrị bala ọ-jẹ́ jaabwọ ká ka kpa ẹla ọla ịBayịbụụ cheje ịnyịịla. Ene kị ka chụng nya ọngọgbahị nya ọjịra-jịra, o ri o-pyii ká ka kpịlọng keji lala  iJisọsị bala ọ-nwụlanọ nyọka họ ụkụrwọ ha iJihova ụ-ụgbẹyị ọnyị myị́ ọnyị. A kaa ju ugbodu bala o-godayị gbe iJihova nyọka ya akụrwọ ịkịla hang ọọjịra-jịra. (Mat. 20:23; Filip. 2:5-8) À ka mẹjẹ nyori à “la ọhịhị ọlẹ kọ la ịgọgọ” bwula ọ-ya ụbwọ chị iJihova bala ehile nyamwụ u-uhye nya abwẹla ọnyịịla giri-giri bala ọ-ba ụgbẹyị ọkpakpa ọnyị myị́ ọnyị ká ogu nyamwụ á ya hahị jẹ.—1 Tim. 4:15.

15. O ri opyii ká ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ka ri ọngọ jẹ́-ẹ ya ẹla lụmẹ a-ahị nya alụma? Ịyẹ tị́ du kahị ya ịnyị?

¹⁵ Ụpwụ Ịgọgọ ya gbagbịla nyori ọngọgbahị nya ọjịra-jịra nyị ka “ri ọngọ jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ.” Ọọwa ri à ka ri ọngọ jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ ụ-ụgbẹyị ọtụka-ọtụka a-ahị nya alụma ene? Ehe. A-angịgbahị nya ọjịra-jịra wuu à ri angị jẹ́-ẹ jụ ẹla ya lụmẹ ẹ-ẹpwụ nya alụma ka. Ma, ị tị jẹ́-ẹ da ẹla ọla ịBayịbụụ wụlẹ ụka kị ja kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ lee ụka kị ju aanahị ụga nyọka jwaa ọhụ. (Kụ ẹhị yẹ 1 Ala ịKọrịntị 12:28, 29 bala Ala Efesọsị 4:11.) À tị myị́myị́ baba nyọka kịnyaa la ọ-họ ụkụrwọ u-uhye nya abwọlẹ ká kaa bwu mẹ ang jẹ chajị ká ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ angịkịla gụ́ ọọwa. Ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị?

16. Ányị a tị́ ka bwu ri ọngọ jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ yẹẹyẹẹ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹⁶ ‘Ri ọngọ wu ẹrụ ọnyịịla ọ-chị la o-hu ọkịlẹtụ ha kpa ụ-ụwa gogo.’ Nyọka jẹ́-ẹ ri ọngọ mẹ ang jẹ yẹẹyẹẹ, maga ká ẹla oyaya nyang a kpụnịrọ Ụpwụ Ịgọgọ ụka ká ja mẹ ang jẹ bala o-ju angịkịla irya. Nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị, à ka baba nyọka jẹ́ ang bwu ịBayịbụụ bala apwụ nyahị yẹẹyẹẹ. (Etu 15:28; 16:23.) Ụka ká ja jẹ́ ang, yẹhị reeji nya abwọlẹ ká apwụ nyahị kaa da ẹla ọ-la ịBayịbụụ wụlẹ ụ-ụgbẹyị ọla kpakpa. Ụka ka ja mẹ ang jẹ, maga ká ẹla nyang a wu angịnyị ọyị ka ẹpwụ nya ọkịlẹtụ. À ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ gụ́ ọọwa kori ká byi angịgbahị ịlẹ kị jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ nyị jung irya bala ọ-kpa ẹla ọọwa họ ụkụrwọ. (1 Tim. 5:17) Angịgbahị ka baba nyọka jẹ́-ẹ ‘mẹ ẹrụ ọnyịịla ọlẹ jẹ angịnyị nyaa’ lee o-ju aanaa ọhụ. Ị tị ka gbịlaa ụbwọ ụ-ụrụ lee o-yalibyi laa ụka ọhẹ ịnyịnyị. Iiwe-ahụrụ ọnyị myị́ ọnyị, angịgbahị ka maga nyọka la kpẹnẹẹ ụka myị́ ụka pyii. Kori ká la ọháha, la dụmwọ bala ọ-mẹ ang jẹ pwoku Omyi Ẹla nya Ohe aalẹ, ang ọmẹjẹ nyang ka hiigu chajị à wẹẹ gbịla iJisọsị, kọ ri Ọngọmẹjẹ Ọtụka.—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.

 KỊNYAA LA Ọ-NWÀ KỊLAHỊ

17. (a) Ịyẹ à tị́ ka da angị myị ẹrụ ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-nwà kịlahị? (b) Ẹlịyẹ angịgbahị à tị́ ka kpa i-irya ụka kị ja wụlẹ aanahị alẹng yẹ nyọka jẹ́ kori kị ka chwaa? (Yẹ akpa ọlẹ kọ ri “ Họ Ẹla Ba o-Oyi Ụka ká Ja Wụlẹ Angịkịla Yẹ.”)

¹⁷ Ụka ká angị myị ẹrụ ịhyẹ á wụla abwẹla ịlẹ kị baba nyọka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra yẹ kpá, ọhẹka ọ ka laa lala o-ri nyị́ ka jẹ́-ẹ woo ọyị myị́ ẹnẹnẹhẹ ka. Ma kpịtịya nyori iJihova lee ogu nyamwụ á yahị guru nyori à ka mẹ abwẹla ịwẹ jẹ kpẹẹkpẹẹ ka. (Jem. 3:2) Olegu nya iJihova à tị ka dang ụbwọ nyọka la abwẹla ịnyịịla ịwẹ lẹ. (Filip. 2:13) Abwẹla ọhẹ ji kpangga ká tịtọ nyọka la gụ́ ọọwa? Raabwọ ha iJihova u-uhye nyamwụ. Maga ká wụla apwụ nyahị yẹ yẹẹyẹẹ u-uhye nya abwẹla ọọwa, ká tọ angịgbahị nya ọjịra-jịra wo nyọka ya irya hang u-uhye nya abwọlẹ ká ka jẹ́-ẹ mọọ jẹ gụ́ ọọwa.

18. Ẹlịyẹ ị́ tị ju angị myị ẹrụ wuu ọhụ nyọka họ?

¹⁸ Aanahị alẹng wuu tụ́ angịlẹ kị ri angịgbahị nya ọjịra-jịra ene-ene lẹ, a kịnyaa la ọ-mẹ abwẹla ịlẹ kahị ya ẹla rụ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ jẹ mẹ. (Filip. 3:16) À ri ọngọ myị ẹrụ ọọjịra-jịra? Kịnyaa la ọ-nwa kịlahị! Bịlẹ iJihova kọ mẹ ang jẹ́ng nyọka ju apyobwuna họọ gụ́ ọọwa ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ ká kaa họ họọ bala ala ọjịra-jịra. (Ayị. 64:8) IJihova tị ka wahị kụrụ aga ọmama nyang yẹẹyẹẹ nyọka ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra.