1-2. A-agbẹyị iyina ị tị́ ka họhị ẹla ọkịrọrọ myị́?

 IJISỌSỊ ja oja ọkpịta ọhẹ u-uhye nya ahụ-ogu ọlẹ kọ kịnyaa la ọ-bịlẹ ụbwọ ọdada bwu ẹga nya ọngọ cheje ọọlajị nya ọngọhẹ ọlẹ kọ họọ ẹla ọkịrọrọ. Angịjụgbẹyị nya iJisọsị ka jẹ́ jaabwọ ká ẹlẹwẹ la ọnyang ọlẹpwụ nya oja ọwẹ chajị ịị họ iru nya angịnyị ẹla ọkịrọrọ lụka ọwẹ. (Luk. 18:1-5) Ahị ịnyịnyị ka jẹ́ jaabwọ ká ẹlẹwẹ la ọnyang ọwẹ chajị ị họhị ẹla ọkịrọrọ ụka ọhẹ lee ụka ọkịla lẹ.

² Angịnyị lụmẹ-lụmẹ odehe alẹ kaa yẹ oye-oye, kpa angịkịla ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ bala ọ-la ẹhị ọ-chị nyanya. Chajị nyọọwa, ahị jẹ́ nyori ị ka họhị ẹla ọkịrọrọ myị́. (Ọngọ. 5:8) Ọ tị ka tọhị olujwo gụ́ myị́ kori ká ọọnahị ọhẹ bwu ọjịra-jịra á kpahị ụ-ụgbẹyị ọtịpyọ. Ẹlịlẹhị tị ri, aanahị datị hi angịlẹ kịị tụ́ụhị pyịpyị, ị́ tọchị-tọchị tịtọ nyọka họhị ẹla ọtịpyọ ka. Ọ-la kpẹẹkpẹẹ ka à du lẹ. Ahị tị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang yẹẹyẹẹ bwu abwọlẹ ká iJisọsị họ ụka ká angị tọọ pyịpyị họọ ẹla ọkịrọrọ. Kori kọ chịla kahị ka ju ugbodu bala angị tụ́ụhị pyịpyị ịlẹ kịị họhị ẹla ọkịrọrọ aalẹ, ahị dọmwụ baba nyọka ju ugbodu bala aanahị gụgụụgụ wẹẹ! Ányị ọ tị́ kaa la iJihova ụka ká ọọnahị ọhẹ lee ọngọkịla á họhị ẹla ọkịrọrọ? Ẹla ọọwa kaa gwoo?

3. Ányị ahị tị́ họ kahị jẹ́ nyori akama nyahị kaa gu iJihova?

³ Ẹla ọlẹ ká angịkịla họ ẹ-ẹga nyahị kaa gu iJihova yẹẹyẹẹ. Chajị “ang ọlẹ kọ la kpakpa-à há [iJihova] lẹ.” (Eje. 37:28) IJisọsị ya ahị ọdahile hahị nyori, “Ohe Oluhye ka wẹ abwọ ọrịrị [nyahị] ahyaahị-ahyaahị” lee ọ-họ ẹla ọ-kpakpa la agaga lụka ọlẹ kọ pwoku. (Luk. 18:7, 8) Lụka kpii, iJihova ka myị́ akama nyahị wuu, ọ́ tị ka ya ẹga da kị ka họhị ẹla ọkịrọrọ ẹnẹnẹhẹ kaka.—Eje. 72:1, 2.

4. Ányị iJihova à tịị bwu dahị ụbwọ alẹ?

 ⁴ Jaabwọ kahị wẹẹ godayị gbe ụka ọlẹ ká abwẹla ọnyịịla kem à ka ji odehe ọlẹ wuu, iJihova kaa dahị ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ. (2 Pit. 3:13) Ọ-chụ pwokwita, ọọ mẹjẹ́ẹhị jaabwọ kahị ka họ ụka kị họhị ẹla ọtịpyọ chajị kahị ka gu akama reeji gụ ọọwa ka. Ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ kọọ bwu họ ịnyị ri ọ-mẹjẹ́ẹhị bwu ịBayịbụụ jaabwọ ká Ọnyị nyamwụ họ ụka kị họọ ẹla ọkịrọrọ. IJihova myị́myị́ juhi irya bwu ịBayịbụụ u-uhye nya ang ọlẹ kahị ka họ ụka kị họhị ẹla ọkịrọrọ.

DỤMWỌ-DỤMWỌ U-UHYE NYA ANG ỌLẸ Á KA HỌ ỤKA NYA ẸLA Ọ-HỌ KỊRỌRỌ

5. Ịyẹ tị́ du kahị ka dụmwọ-dụmwọ u-uhye nya ang ọlẹ kahị ka họ ụka nya ẹla ọ-họ kịrọrọ?

⁵ Ẹla ọ-họ kịrọrọ ka tọhị olujwo bala ọ-chịịhị olegu pyẹpyẹ nyịlẹhị-ịlẹhị myị́. (Ọngọ. 7:7) Ọ la anchẹ nya iJihova ị-la ọmyịmyị lala iJobu bala ịHabakuku ịịwẹ ịnyịnyị. (Job. 6:2, 3; Hab. 1:1-3) Ịlẹhị lẹ, ọ́ tịpyọ nyori ọ lahị ịịwe ka, ma ahị baba nyọka dụmwọ-dụmwọ u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị ka họ chajị kahị ka họ ang ọtịpyọ ka.

6. Ẹlịyẹ oja nya Abusalọm à tị́ mẹjẹ́ẹhị? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁶ Ọ ka háahị nyọka họ kwiwa ụka ká ọngịnyị-ị́ họhị lee ọngọ háahị ọhẹ ẹla ọtịpyọ. Ma, ọ-họ ịnyị ka ju ọmwụ nya akama ịkịla gụ ọọwa myị́. Kụ ẹhị yẹ oja nya Abụsalọm, ọnyị nya Adịrahụ iDevidi wẹẹ. Ọ ju agbama nyịlẹhị-ịlẹhị ụka ọlẹ ká Amnọn ọnyadaa wu ịTamaa ọnyịnamwụ ọnyang chị beji lagbụrụ. Jaabwọ ká ehile nya iMosisi ya lẹ, ọ baba kị ka nwụ Amnọn chajị nya ang ọlẹ kọ họ wẹ. (Liv. 20:17) Ịlẹhị lẹ, ọ́ tịpyọ nyọlẹ ká ẹlẹwẹ ju Abusalọm agbama ka, ma ị́ tị ya ọngịrị jwoo ụ-ụbwọ nyọka nwụ Amnọn ka.—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.

7. Ányị ẹla ọ-họ kịrọrọ à tị́ la ọngọ da eje ọnyịịla ọhẹ ụka nya ọgbanyẹ?

⁷ Ụka kọ lala o-ri nyị́ yẹ angị họ ẹla ọkịrọrọ akama ka, ahị ka dọmwụ nyọka kụ irya myị́ nyori ẹla ọ-họ kpakpa-á ju apyobwuna ka. Ọnchẹ nya iJihova ọhẹ yẹ ká alọkwọ juwa họ alabwẹla ịnyịịla ẹla ọkịrọrọ. Ma ọ tị lala o-ri, alọkwọ ịịwa wẹẹ chị ọkẹkẹnị ọ-ọhịhị nyaa. Ọ yẹkẹẹ: “Ọwẹ à ri ọhọhọ nya angị inyibyi lẹ. Ị hụ ẹ-ẹpwụ nya ụdụ.” (Eje. 73:12) Ọ ju agbama nyịlẹhị-ịlẹhị ọọlajị nya ẹla ọ-họ kịrọrọ gbee kọ dọmwụ nyọka kụ irya nyori ọ-gbịgba ha iJihova nyị́ ju apyobwuna ọhẹ ka. Ọ yẹkẹẹ: “M̀ chachii nyọka me irya ju ang odudu ká angị inyibyi à dachichi wẹẹ ka ịlahị, ọ tị chịm ọha la ọjẹjẹ” lee o-ri olo ham nyịlẹhị-ịlẹhị.  (Eje. 73:14, 16) Ọ dọmwụ ya gbagbịla nyori: “Am tị lẹ, m̀ chị ụchụụ chị-ị̀ wẹ kpá myị lẹ, ẹta nyam pyịpyị kpịra hi ụkụchụ ookpokpo kam ka mileji lẹ.” (Eje. 73:2) Ụma nya ẹla ọlịịwẹ họ ta ọọnahị ọhẹ kahị ka wụrụ nya Alberto.

8. Ẹlịyẹ à tị́ họ ta ọọnahị ọhẹ ọọlajị nya ẹla ọ-họ kịrọrọ?

⁸ Aanahị ịhyẹ chị ẹla ba Alberto nyori nyị hu okpoko nya ọjịra-jịra yoyi. Ọọlajị nyọọwa, ị gbọọ hi ọngọgbahị nya ọjịra-jịra oriri. Iru nya aanahị ịlẹ kị tị wo ẹla ọọwa á myị jwoo ihi kaka ịnyịnyị. Ọ yẹkẹẹ: “Ẹlẹwẹ jum agbama bala ọ-tọm olujwo yẹẹyẹẹ.” Ọọnahị ọwẹ ya iwe da ẹla ọwẹ bịrị igu oriri nyamwụ bala iJihova. Ọ dọmwụ hwabwọ la ọ-ka ọjịra-jịra lala ẹka ịrụ gbẹgbịlẹ myị́. Oja ọwẹ mẹ ang ọlẹ kọ ka họ myị́ jẹ́ẹhị kori kahị wu agbama nyahị kpa ụka kị họhị ẹla ọtịpyọ ka.

GBỊLA ABWỌLẸ KÁ IJISỌSỊ BWU BỌHỤ Ẹ-ẸPWỤ NYA ẸLA Ọ-HỌ KỊRỌRỌ

9. Ẹla ọ-họ kịrọrọ iyina à tị́ chị iJisọsị ọgụ? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

⁹ IJisọsị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọkpẹẹkpẹẹ deeji u-uhye nya abwọlẹ kahị ka bwu bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ. Iru nya angịnyị họọ ẹla ọtịpyọ tụ́ alugbiyegu nyamwụ ịhyẹ. Aanamwụ ya nyori nyị ja hyụla, alegbeju ị-mẹ ẹla nya Ohe jẹ ya nyị yé ọngịrị nyamwụ bwu ẹga nya alegu inyibyi, isoja nya ala iRom tị kpọọ  họ, yọọ akama bala ọ-nwọọ ịnyịnyị. (Mak. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) IJisọsị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ang ịtịpyọ ịwẹ wuu bala ịkịla la ọ-họ kwiwa ka. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ?

10. Ányị iJisọsị à tị́ bwu bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ? (1 iPita 2:21-23)

¹⁰ Wa 1 iPita 2:21-23. a IJisọsị ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọkpẹẹkpẹẹ deeji hahị nyọka dịrẹ ụka kị họhị ẹla ọkịrọrọ. Ọ jẹ́ ụka kọ ka hu ujiji bala ụka kọ ka ya ẹla. (Mat. 26:62-64) Ẹ-ẹla ọnyị myị́ ọnyị kị chị bọọ, ọ kaa wẹ ẹla u-uhye nyamwụ ka. (Mat. 11:19) Ụka kọ tị ka ya ẹla, ọ́ kaa do angị tọọ pyịpyị ido lee ọ-chị uhihi jwaa ka. IJisọsị jẹ́ wu ịlọmwụ kpa myị́ chajị ọ “tụụbwọ hi ịlọmwụ ju Ohe Oluhye Ọngọlẹ kọ kaa la eje ọkpẹẹkpẹẹ ụ-ụbwọ.” IJisọsị jẹ́ nyori iJihova juwa yẹ ẹla ọkịrọrọ ọlẹ kị wẹẹ họ ẹ-ẹga nyamwụ. Ọ tị dahịhile nyori iJihova ka myị́ ẹla ọ-họ kịrọrọ wuu lụka ọlẹ kọ pwoku.

11. Agbẹyị iyina ahị tị́ ka jẹ́-ẹ bwu gbe ẹlẹlẹ nyahị? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)

¹¹ Ahị ka jẹ́-ẹ gbịla iJisọsị bwula o-gbe ẹlẹlẹ nyahị u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị ka ya ụka kị họhị ẹla ọkịrọrọ. Ụka ọhẹ, ẹla ọọwa á ka ri ẹla ọ-baba lụmẹ ka, lẹ ahị ka jẹ́-ẹ gu ahị daarụ hyoo. Lee ahị ka chụ nyọka hu ujiji chajị kori kahị ya ẹlẹhẹ, ọ ka gu akama reeji gụ ọọwa myị́. (Ọngọ. 3:7; Jem. 1:19, 20) Ụka ọkịla, ahị tị ka baba nyọka ya ẹla chẹkpẹ ju ọngọlẹ kị họ ẹla ọkịrọrọ myị́ lee ọ-baba nyọka ya ẹlịlẹhị dodehe u-uhye nya ọmyịmyị nyahị. (Ụkụr. 6:1, 2) Kori kahi ka ya ẹla ụka ọlịịwẹ, ahị ka maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka họ ịnyị la ọdụmwọ bala ụ-ụgbẹyị ọ-la ihi.—1 Pit. 3:15. b

12. Ányị ahị tị́ ka bwu tụụbwọ hi ịlọhị ju “Ọngọlẹ kọ kaa la eje ọkpẹẹkpẹẹ” ụ-ụbwọ?

 ¹² Ahị ka jẹ́-ẹ gbịla iJisọsị ịnyịnyị bwula ọ-tụụbwọ hi ịlọhị ju “Ọngọlẹ kọ kaa la eje ọkpẹẹkpẹẹ” ụ-ụbwọ. Ụka ká angịkịla á chị ẹla báahị lee ọ-họhị ẹla ọtịpyọ, ahị dahịhile nyori iJihova jẹ́ ẹla ọlẹ kọ ri ịnyịlẹhị. Ahị ọdahile ọọwa ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ, chajị ahị jẹ́ nyori iJihova ka nwụ ẹla myị́ ẹla rịrị ụka ohyẹẹkpẹ. Kori kahị dahịhile iJihova bala o-godayị gboo kọ ka myị́ akama nyahị wuu aalẹ, áhị ka ja ju agbama pyịyọọ lee ọ-ya ẹga da ká angịkịla ka wụ́ụhị ẹjẹ ka. Abwẹla ịlịịwẹ ka du kahị ka họ ang ọtịpyọ, nuhi ọkẹkẹnị nyahị bala ọ-bịrị igu oriri nyahị bala iJihova myị́.—Eje. 37:8.

13. Ẹlịyẹ à tị́ ka jẹ́ myị̀myị̀ ụka kọ lujwo hang nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ?

¹³ Ẹlịlẹhị ri, áhị ka jẹ́-ẹ ba ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị jẹ kpẹẹkpẹẹ myị́ ka. Ụka ọhẹ, ahị ka ya ẹla lee ọ-họ ẹla ọlẹ kahị ka chị ijẹma ụka ohyẹẹkpẹ myị́. (Jem. 3:2) Ẹla ọtịpyọ ọlẹ ká angịkịla tị ka họ ẹ-ẹga nyahị ka jụ́ụhị yẹẹyẹẹ bala ọ-tọhị olujwo ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyahị wuu ám̀ odehe ọlẹ myị́. Kori kọ lịnyị ẹ-ẹga nyang, jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova jẹ́ ang ọlẹ ka wẹẹ chịpwụrụ bwu. IJisọsị tị jẹ́ jaabwọ ká ẹla ọọwa lang chajị ị họọ ẹla ọkịrọrọ ịnyịnyị. (Hib. 4:15, 16) Datị hi ọ-ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọkpẹẹkpẹẹ nya iJisọsị hahị kahị ka ba jẹ, iJihova mẹ ẹla jẹ́ẹhị bwu Omyi Ẹla nyamwụ, ọlẹ kọ ka dahị ụbwọ ụka kị họhị ẹla ọkịrọrọ. Ahị kụ ẹhị yẹ ọgba imiiye ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ bwu ụpwụ nya Ala iRom wẹẹ.

“TỤỤBWỌ HI ẸGA DA HA AGBAMA”

14. Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka “tụụbwọ hi ẹga da ha agbama”? (Ala iRom 12:19)

¹⁴ Wa Ala iRom 12:19. Ọlẹrụ ịPọlụ byi Angịnyị nya ịKịrayịsị nyị “tụụbwọ hi ẹga da ha agbama nya Ohe Oluhye.” Ahị kaa tụụbwọ hi ẹga da ha agbama nya iJihova bwula ọ-ya ẹga da họọ kọ ka nwụ ang họ lụka nyamwụ bala ụgbẹyị ọlẹ kọ tịtọ. Ụka ọlẹ kị họ ọọnahị ọhẹ kọ ri John ẹla ọkịrọrọ, ọ yẹkẹẹ: “M̀ baba nyọka wu agbama nyam kpa chajị kam ka họ ang ọtịpyọ ka, ma ọ́ chịkpẹẹ lụmẹ ham ka. Ala iRom 12:19 dam ụbwọ nyọka ju ugbodu bala ọdahịhile iJihova.”

15. Ịyẹ tị́ du kọ há nyọka godayị gbe iJihova kọ ka nwụ ẹla ọtịpyọ rịrị?

¹⁵ Ahị kaa yé apyobwuna ụka kahị godayị gbe iJihova nyọka nwụ ang ọtịpyọ ḥo. Ụka kahị họ ịnyị, ahị ka jẹ́-ẹ cheji ba hi akama bala ọkịlẹtụ okpenyi ọlẹ kahị kaa la ụka kahị ja maga nyọka myị́ akama ọọwa lịlọhị. IJihova myọnụ nyọka dahị ụbwọ. Ọ lala o-ri ọ wẹẹ byihi yẹkẹẹ, ‘Tụụbwọ hi ẹla ọ-họ kịrọrọ ọwẹ jum ụ-ụbwọ mẹ, m̀ ka nwụ ẹla ọwẹ rịrị.’ Kori kahị dahịhile ọnụ ọmyịmyị nya iJihova nyọka nwụ ọng myị́ ọng uri aalẹ, áhị baba nyọka kịnyaa la o-ju agbama kaka chajị ahị jẹ́ nyori ọ ka họ ang ọlẹ kọ pwoku. Ẹlẹwẹ à da John ọlẹ kahị ya ẹla rụ́ wẹ ụbwọ lẹ. Ọ yẹkẹẹ: “Kori kam godayị gbe iJihova nyọka myị́ akama nyam, ocheju nyamwụ ka há yẹẹyẹẹ gụ ọlẹ kam ka maga nyọka myọọ lịlọm.”

‘ANỤ JUWA KPA ANG ỌNYỊỊLA KỤRỤ ANG ONYOBYI MẸ’

16-17. Ányị abwọ ọrịrị à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka ‘juwa kpa ang ọnyịịla ọhọhọ kụrụ ang onyobyi’? (Ala iRom 12:21)

¹⁶ Wa Ala iRom 12:21. ỊPọlụ byi angịnyị nya ịKịrayịsị ịnyịnyị nyori, “anụ́-ụ tụtụ juwa kpa ang ọnyịịla ọhọhọ nyanụ kụrụ ang onyobyi mẹ.” Ẹ-ẹpwụ nya Ẹla Oyaya nya iJisọsị Oluhye nya Ọgbọdọ, ọ yẹkẹẹ: “Aluji nyanụ a háanụ ka ẹpwụ ọkịlẹtụ nyanụ wuu, kanụ juwa raabwọ ha Ohe Oluhye chajị nya angịlẹ wuu kị juwa tụụnụ pyịpyị ịnyịnyị.” (Mat. 5:44) Ẹla ọlẹ ká iJisọsị lịlọmwụ họ kpangga à wẹ lẹ. Ọ chịkpẹẹ nyori ahị kụ irya u-uhye nya akama  ọlẹ ká iJisọsị yẹ ụka ọlẹ ká isoja nya ala iRom wẹẹ gwoo ilo ba okoji ụka ọhẹ lẹ. Ị họ iJisọsị ang o-tolujwo yẹẹyẹẹ, ọ tị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọjụjụ nyịlẹhị-ịlẹhị. Áhị ka jẹ́-ẹ jẹ́ jaabwọ kọ yẹ akama kaka ba kpá myị́ ka.

¹⁷ IJisọsị á ya ẹga da ẹla ọkịrọrọ ọlẹ kị họọ kụrwọọ myị́ ka. Ọkọkọ kọ ka gọlọ ju isoja ịwẹ, ọ raabwọ yẹkẹẹ: “Ohe Oluhye Adada, chuchuu, hịnyọhi ọhọbịrị nya angịwẹ haa, chajị ịwa ayịdang á jẹ́ ang ọlẹ kị wẹẹ họ datị kpong-kpong ka.” (Luk. 23:34) Ụka kahị raabwọ ha iJihova nyọka da angịlẹ kị wẹẹ họhị ẹla ọtịpyọ ụbwọ, ọọwa ka dahị ụbwọ nyọka kụ kpọọ bala ọ-pwuru agbama nyahị. Ọ tị dọmwụ ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka yẹ irya ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nyaa da myị́.

18. Ányị abwọ ọrịrị à tị́ da Alberto bala John ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọ-họ kịrọrọ?

¹⁸ Abwọ ọrịrị da aanahị imiiye ịlẹ kahị gu ẹnyị ene lalẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọkịrọrọ ọlẹ kị haa. Alberto yẹkẹẹ: “M̀ raabwọ chajị nya aanahị ịlẹ kị họm ẹla ọtịpyọ. M̀ bịlẹ iJihova ụka lụmẹ-lụmẹ nyọka dam ụbwọ kam ka hwabwọ la o-ju agbama u-uhye nya ẹla ọlẹ kọ họ tam wẹ.” Ọ kpịpyọ lụmẹ nyori, Alberto juwa gbịgba ha iJihova la ọmyịmyị lẹẹlẹẹ lẹ. John ọwa yẹkẹẹ: “M̀ raabwọ chajị nya ọọnahị ọlẹ kọ họ ẹla wụm ẹjẹ ụka lụmẹ-lụmẹ. Abwọ ọrịrị ọọwa dam ụbwọ nyọka kpẹhị ọnyịịla yọọ bala ọ-hwabwọ la ọ-lọọ eje. Ọ tị dam ụbwọ nyọka la okpunyi nya ọkịlẹtụ ịnyịnyị.”

19. Gbee ka da ocheju nya odehe ọlẹ, ẹlịyẹ ahị tị́ ka kịnyaa la ọ-họ pyii? (1 iPita 3:8, 9)

¹⁹ Nyọlẹ kahị jam ẹ-ẹpwụ nya odehe nya Olegu Onyobyi wẹẹ lẹ, ị ka họhị ẹla ọkịrọrọ myị́. Ma iwe-ahụrụ olujwo ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kọ ka chịhị ọgụ, ahị hwabwọ la ọ-raabwọ bịlẹ ụbwọ ọdada nya iJihova ẹnẹnẹhẹ ka. Ịnyịnyị, ahị gbịla abwọlẹ ká iJisọsị họ ụka ọlẹ kị họọ ẹla ọtịpyọ bala ọ-kịnyaa la ọ-kpa ẹla ọmẹjẹ ọla ịBayịbụụ họ ụkụrwọ. Kori kahị họ ịnyị, ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova ka wahị kụrụụhị.—Wa 1 iPita 3:8, 9.