Ányị Adịda Anyị à Tị́ ka Tụ́ Ju Anyị Nyaa Chwẹẹ Kịlahị-ịlahị?

“ỊPAPA, à tị́ họ ányị ká jẹ́ ang ịịwẹ?” Ọnyị ọlẹng nyang tọng ịtọ ẹla ọlịịwẹ ẹnẹhẹ lẹ? Ụka ọlịnyị, à ka chị ọkẹkẹnị nyọlẹ ká ri adịda. Ma kori ká ọnyị nyang á tị họ gụ ọwẹ, bwula ọ-kpa ang ịlẹ ká mẹjọ́ọ họ ụkụrwọ bala o-yé apyobwuna chajị nya ọọwa bẹẹ? Kori kọ lịnyị aalẹ, à dọmwụ ka chị ọkẹkẹnị gụ ọọwa wẹẹ. a—Etu 23:15, 24.

Ma jaabwọ ká ẹka wẹẹ chịpwụrụ, ẹla nyang kaa myị ọnyị nyang lẹhị jaabwọ kọ la ene-ene wẹẹ? Lee ihi ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nyang tị́ chụhi jaabwọ kọ wẹẹ nwà okolobya? Ányị a tị́ ka họ chajị káahụ bala ọnyị nyang ka ju awụlẹ chwẹẹ kịlahị-ịlahị jaabwọ kọ wẹẹ nwà ka ri ọngọgbahị? Ahị kụ ẹhị yẹ akama ịhyẹ ịlẹ ká adịda anyi kaa la họhẹ-họhẹ wẹẹ.

Akama Ịta Ịhyẹ Ịlẹ Kịị Ji Yẹẹyẹẹ

1. ỤKA O-JI NWÀ KA: Ẹ-ẹpwụma lụmẹ-lụmẹ, ụmụmẹ nya okpoko ọlẹ ká ugbiyegu baba kaa bwu ẹga nya adịda ịnyị, ma ụka lụmẹ-lụmẹ ụkụrwọ nyaa kaa du kị kaa ji ẹpwa nwà ka. Ẹ-ẹga lụmẹ-lụmẹ, ụka ohwenti adịda à kaa la bala anyị nyaa lẹ. Ọ-chụ pwokwita, ọmayẹ ọhẹ ọlẹ kị họ ẹ-ẹpwụma nya France mẹjẹ nyori iminiti lala 12 kem adịda ịlụwa à kaa bịrị bala anyị nyaa ẹ-ẹpwụ nya ahyẹẹnụ lẹ.

ME IRYA JU ẸLA ỌLẸ: Ányị a tịị bịrị ụka bala ọnyị nyang kaka ba? Ẹ-ẹpwụ nya epwihi ookpokpo lee imiiye kịlạhị, da ụka ọlẹ ká bịrị bala ọnyị nyang ẹ-ẹpwụ nya ahyẹẹnụ ọnyọnyọọnyị ju ang. Ọ ka lang ẹbyẹbyị myị́ jaabwọ kọ la.

2. ỌGỤ-ẸPẸTẸ ỊTỊPYỌ: Alẹng ịhyẹ ji kị la ang lụmẹ ka họ bala adaa jaabwọ kị wẹẹ nwà ka. Jean-Marie kọ kụ ẹpwụma nya France yẹkẹẹ: “Adam-ḿ tụm ba ịlọmwụ ka.” Ányị ọọwa à tị́ gu ọhịhị nya Jean-Marie? O yẹkẹẹ: “Ọ kpa akama lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kam yahị me ka weji. Jaabwọ wẹẹ, ọ kaa lam ujwo nyọka ya ẹla ịkpọnchị bala anyị nyam.” Alẹng ịkịla tị ji kị jẹ́ adaa yẹẹyẹẹ, ma igu oriri nyaa bala adaa tị tayịreji. Philippe, kọ gu ẹka 43, yẹkẹẹ: “Ọ kaa la adam ujwo nyọka mẹjẹ́m nyori ọ la ọháha ẹ-ẹga nyam. Chajị nya ọọwa lẹ, ọ kaa lam ujwo ịnyịnyị nyọka mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya ọnyị nyam.”

ME IRYA JU ẸLA ỌLẸ: À yẹ nyori abwọlẹ ká adang kpang ụka ká ri onjwo kaa gu abwọlẹ ká kaa kpa ọnyị ọlẹng nyang ịnyịnyị? À kaa ba ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla lee ọtịpyọ nya adang? Ányị a tịị họ ịnyị?

3. O-YÉ ẸLA ỌMẸJẸ O-PWOKU KA: Ẹ-ẹga ịhyẹ, angịnyị kaa me nyori adịda nyị́ la ụkụrwọ ka họ ẹ-ẹpwu nya ọnyị ọkpakpa ka. Luca, kị kpa nwà o-oye nya ẹmwẹnụ obyi nya Europe, yẹkẹẹ: “Ẹgẹlẹ kị kpam nwà lẹ, angịnyị hwoo nyori nyị ri ụkụrwọ nya ahụ nyọka kpẹhị rịrị anyị.” Ẹ-ẹga ịkịla, angịnyị kaa me irya nyori ụkụrwọ nya adịda nyị ri ọ-ka yẹ anyị nyamwụ akama kem. George, ri ọngọhẹ ọlẹ kị kpa nwà ẹ-ẹpwụma ọhẹ Africa. O yẹkẹẹ: “O-oye nyam, adịda-á kaa kọ ayịlọ ta anyị nyaa ka, chajị ị me ká ọọwa ka du kị ka la anyị nyaa ẹpẹpẹ. Lẹ ọ kaa lujwo ham nyọka bịrị ụka bala ọnyị nyam.”

ME IRYA JU ẸLA ỌLẸ: Ịyẹ à tị́ ri ụkụrwọ nya adịda ẹ-ẹgẹlẹ ká kụ? Ịị yẹ anyị ọkpakpa nya ụkụrwọ nya ọnyang? Adịda kaa byi anyị nyaa nyori nyị há ịwa lee ị tịị me ká ọlẹng chịla nyọka họ ịnyị ka?

Kori ká ri adịda ọlẹ kọ la akama ọhẹ bwu ẹpwụ nya ịwẹ, ányị a tị́ ka bwu la ọkụrụ-kụrụ myị́? Kụ ẹhị yẹ irya ọ-gba kpehe ịlẹ wẹẹ.

Dọmwụ Bwu Ụka ko Ri Onjwo

Anyị alẹng kaa la irya nyọka gbịla adaa bwu ẹpwụ-ẹpwụ. Lẹ ụka ko ri onjwo wẹẹ, maga ká ji balọọ yẹẹyẹẹ chajị kọ ka jẹ́ng. Ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị? Ányị a tị́ ka bwu yé ụka ji balọọ?

Ụka myị́ ụka kọ chịkpẹẹ, ọnyị nyang a dang ụbwọ họ ịngịhyẹ bala ọkịla. Ọ-chụ pwokwita, kori ká juwa kpa eji tụ́, à ya ehe ochiche jwoo ụ-ụbwọ kọ dang ụbwọ tụ́ eji. Kori ká tị juwa kpa ụmẹ pwọ, à ya ẹma ochiche jwoo ụ-ụbwọ ịnyịnyị kọ dang ụbwọ pwọ ụmẹ. Ịwẹẹ ọdada á juwa ka, ọ ka kpọọ ịpyọ nyọka họ ụkụrwọ tang bala ọ-yẹng kpa họ, chajị ahụ à ri ọngọ yẹ gbịla nyamwụ lẹ! Kori ká họ ịnyị, ụkụrwọ nyang á ka myị́ hyaa ka myị́, ma ọháha ọlẹ káahụ bala ọnyị nyang la ẹ-ẹga nya awụlẹ ka la ọngịrị gụ olene, à ka myịmyị-ị̀ mẹjọ́ọ jaabwọ kịị họ ụkụrwọ. ỊBayịbụụ ju adịda ọhụ lụka ọkẹkpẹ nyọka họ ụkụrwọ lawụlẹ bala anyị nyaa bala ọ-kpa ụka ịlịnyị ya ẹla balaa bala ọ-mẹ ang jáa. (Ehile Ọmada 6:6-9) Ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ adịda anyị baba hahị alẹ ịnyịnyị wẹẹ.

Datị hi ọ-ka họ ụkụrwọ bala ọnyị nyang, maga ká hi ịlọng ụbwọ nyọka kọ ayịlọ balọọ. Ayịlọ ọ-kọ bala anjwo kaa daa ụbwọ lụmẹ. Kori ká adịda-á kọ ayịlọ bala anyị nyaa, ọọwa kaa daa ụbwọ nyọka ri angị ju ugbodu bala ọ-ma ang inyeewe yẹ.

Ayịlọ nya adịda bala ọnyị kaa họ ang ọkịla ọlẹ kọ dọmwụ baba gụ ọwẹ wẹẹ. Michel Fize ko ri ọngọhẹ ọlẹ kọ kaa jẹ́ ang u-uhye nya ọ-yẹ jula awụlẹ, yẹkẹẹ: “Ọ kaa chịkpẹẹ nya ọnyị ọlẹng ọ-ka ya ẹla olirya nyamwụ ju adịda gụ ụka kị juwa kọ ayịlọ lawụlẹ.” Ụka kị juwa kpa ayịlọ kọ, adịda ka jẹ́-ẹ mẹjẹ ọnyị nyamwụ bwula omyi ẹla nyamwụ bala ang ịlẹ kọ wẹẹ họ nyori ọnyị nyamwụ nyị họ́ọ. Bwula ọọwa, ọ wẹẹ mẹjẹ ọnyị nyamwụ jaabwọ kọ ka bwu mẹ ọháha jẹ. André ri adịda ọhẹ ọlẹ kọ kụ Germany. O yẹkẹẹ: “Ụka ká ọnyị nyam ri ochiche, ahị kaa kọ ayịlọ lawụlẹ yẹẹyẹẹ. M̀ kaa woo bajẹ, ọ tị jẹ́ ịnyịnyị bwula ọọwa jaabwọ kọ ka bwu mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nyam.”

Ene nya une ọnọnọ ri ụka ọhẹ ọlẹ ká adịda ka jẹ́-ẹ ju ọháha ọlẹpwarịrị nyamwụ ọwa bala ọnyị ọlẹng nyamwụ ọngịrị. Wa oja jwoo yẹẹyẹẹ, ká ke ụrụ wo lọọ ụka kọ juwa ya ang ịnyịịla bala ịtịpyọ ịlẹ kị họ ẹnụmwụ ọwẹ jeng. Kori ká họ ịnyị, ọ ka chọọ kpẹẹ nyọka ya ẹla balang jaabwọ kọ wẹẹ ri ọngọgbahị.

Kịnyaa la ọ-Họ Ang Bala Ọnyị Nyang

Ọ lala o-ri ikolobya ịhyẹ á kaa tịtọ nyọka ya ẹla bala adaa ka. Kori kọ lang lala o-ri ọnyị nyang á tịtọ nyọka ke ụrụ wo lang lee ọ-wẹ ịtọ ẹla nyang ka, a hwoo nyori nyị́ tịtọ nyọka ya ẹla balang kpong-kpong ka lẹ ka. Ọhẹka ọ ka tịtọ nyọka ya ẹla balang kori ká nwụ ụgbẹyị ọlẹ ká kaa bwu ya ẹla họ.

Jacques, ri adịda ọhẹ ọlẹ kọ kụ ẹpwụma nya France. Ọ kaa lọọ ujwo nyọka ya ẹla bala Jérôme ọnyị nyamwụ. Ma ọkọkọ nyọka tụ́ ọnyị nyamwụ gbaagbaa nyọka ya ẹla lẹ, ọ kaa kpa ụgbẹyị ọkịla, ko ri olo ọ-da balọọ. Jacques yẹkẹẹ: “Ụka kahị da olo kpá, ahị kaa mwịịnyọ u-uhye nya amẹ lawụlẹ. Ụka ịlịnyị ọnyị nyam à kaa wụrụ ọkịlẹtụ nyamwụ jem lẹ. Chajị nyọlẹ kahị kaa ji lawụlẹ ụka ịlịnyị, igu oriri nyam bala ọwa la ọngịrị gụ olene.”

Kori ká olo ọdada á tị kaa há ọnyị nyang ka tị bẹẹ? André kpịtịya nya awa ịmanyị tị́ ịlẹ ká ọwa bala ọnyị nyamwụ kaa kpa mwụrụ yẹ ịdịchụ. O yẹkẹẹ: “Ahị kaa hụhụ odehe lodu, ya apwụ ọchụka da kụrụ ịlọhị, la enyela ụ-ụbwọ, lee ahị kaa mwụrụ yẹ egbamwụ ẹẹ. Ahị kaa ya ẹla u-uhye nya Ọngọlẹ kọ họ ịdịchụ. Ahị kaa ya ẹla ịlẹ kị ri akama nyahị bala ang ịlẹ kị kaa ya ọkẹkẹnị hahị ịnyịnyị. Ahị kaa ya ẹla myị́ ẹla wuu.”—Ayịsaya 40:25, 26.

Kori ká ang ịhyẹ ịlẹ kị kaa há ọnyị nyang á háng ahụ ka tị bẹẹ? Kori kọ lịnyị aalẹ, à ka dọmwụ nyọka họ ang ịhyẹ ịlẹ kị háng ahụ ayịdang ka lẹ. (Ala iFilipayị 2:4) Ian, kọ kụ South Africa yẹkẹẹ: “Ịnyịrọ ọ-kpa kọ ayịlọ kaa hám yẹẹyẹẹ gụ Vaughan ọnyị nyam. Agbọ iluhye bala ikomputa à kaa họ́ọ gụ lẹ. Lẹ, m̀ maga ká ang ịwẹ ka hám am ịnyịnyị. M̀ kaa kpọọ ka yẹ agbọ iluhye bala ọ-kọ ayịlọ ọlẹpwụ nya ikomputa balọọ. Chajị nyọlẹ kahị kaa họ ang ịkpịpyọ-kpịpyọ ịlịịwẹ lawụlẹ, Vaughan á kaa juhi nyọka ya ẹla balam ka.”

Họ Kọ la Ọháha ẹ-Ẹga Nyịlọmwụ

“Ịpapa, yẹm wee!” Ọnyị ọlẹng nyang bying ẹla ọlịịwẹ ẹnẹhẹ ụka ko ri onjwo lẹẹ? Ọhẹka ọ họ ịnyị ụka kọ jẹ́ họ ang onyeewe ọhẹ. Ma ọlẹẹlẹẹ kọ ri okolobya lẹ wẹẹ, ọhẹka ọ́ kaa họ ịnyị kaka. Ma ọ tịtọ ká ẹla nyamwụ ka kpụng ịpyọ jaabwọ kọ wẹẹ ri ọngọgbahị wẹẹ.

Yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ ọlẹ ká iJihova lịlọmwụ ya deeji ụka kọ wẹẹ họ ang bala ọnyị nyamwụ ọhẹ. Ụka ká iJisọsị wẹẹ ka dọmwụ nya ụkụrwọ nyamwụ odehe, iJihova ya dodehe ị-ịlahị nya angịnyị yẹkẹẹ: “Ọngọlẹ ri Ọnyẹwẹ nyam ọlẹ ká ẹla nyamwụ hám lụmẹ. Ang myị́ ang nya ọhịhị nyamwụ wuu kpụm ịpyọ lụmẹ.” (ỊMatiyu 3:17; 5:48) Ịlẹhị lẹ, o ri ụkụrwọ nyang nyọka yalibyi ta ọnyị nyang bala ọ-mẹ ang jẹ ọnyị nyang. (Ala Efesọsị 6:4) Ma à kaa mwahị nya iwe ịlẹ ká ka kpa mẹjọ́ọ nyori ẹla ọhẹ ọlẹ kọ ya lee ọhọhọ nyị kpụng ịpyọ?

Ọ kaa la alẹng ịhyẹ ujwo nyọka da anyị nyaa ọlẹẹkwaa bala ọ-mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nyaa. Ọhẹka, ị bwu ugbiyegu ịlẹ ká adaa bala ịnaa kaa kpaa abyị gụ ọkọkọ nyọka daa ọlẹẹkwaa. Kori kọ lịnyị ẹ-ẹga nyang aalẹ, à ka baba nyọka maga yẹẹyẹẹ ká ka juwa da ọnyị nyang ọlẹẹkwaa. Ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị? Luca ọlẹ kahị ya ẹla rụ́ wẹ ịnịịnọ, kaa họ ụkụrwọ ẹ-ẹpwa yẹẹyẹẹ bala Manuel ọnyị nyamwụ ọlẹ kọ gu ẹka 15. Ọ yẹkẹẹ: “Ụka ọhẹ, m̀ kaa byi Manuel nyị dọmwụ nya ụkụrwọ ọhẹ lịlọmwụ, bala o-byoo nyori m̀ ka dọọ ụbwọ kori kọ baba nyam. Ụka lụmẹ-lụmẹ ọ jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ọọwa la am ọ-dọọ ụbwọ ka. Kori kọ jụ ụkụrwọ ọọwa họ, ọ kaa kpọọ ịpyọ yẹẹyẹẹ. Ụka kọ jẹ́ họ ang ọọwa, m̀ kaa dọọ ọlẹẹkwaa. Ụka kọ tị jẹ́ họ jaabwọ kam yahị me ka, m̀ kaa họ kọ ka jẹ́ ịnyịnyị nyori aga ọmama nyamwụ myịm lẹhị.”

À ka jẹ́-ẹ họ ká ọnyị nyang ka chị ọkẹkẹnị ta ịlọmwụ bwula ọ-dọọ ụbwọ wu ang ịkpọnchị ịlẹ kọ chị nọ ha ịlọmwụ ọyị. Ma, kori kọ tị wu ang ịịwa ọyị mịla-mịla jaabwọ ká yahị me bẹẹ? Lee, kori ká ang ịlẹ kọ wẹẹ ku á tịpyọ ka, ma kị tị datị hi ịlẹ ká ka tịtọ họọ ịnọ bẹẹ? Kori kọ lịnyị aalẹ, à ka baba nyọka yẹ ang ịlẹ ká yahị guru da. Jacques, ọlẹ kahị ya ẹla rụ́ lalẹ yẹkẹẹ: “M̀ maga nyọka da ọnyị nyam ụbwọ chụ ang ịlẹ kọ ka jẹ́-ẹ wu ọyị nọ gbe ịlọmwụ. Ma m̀ kaa maga nyọka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ang ịwẹ ri ịlẹ kọọwa ayịdang tịtọ ịnyị, a-ang ịlẹ kam chụ họọ ka. M̀ kaa maga nyọka kpịlọm ịtịya ịnyịnyị nyori ọ́ chịla kam ka chọọ agaga ka.” Kori ká ya ịwẹ da ká ọnyị nyang ka cheje ha ịlọmwụ, ká dọọ ọlẹẹkwaa ụka kọ jẹ́ họ, bala o-jwoo ọhụ nyọka kịnyaa kori kọ dọmwụ jẹ́ họ ịngịhyẹ ka wẹwẹ, ọọwa ka dọọ ụbwọ wu ang ịlẹ kọ wẹẹ ku ọyị.

Ẹlịlẹhị ri, anụ ka jẹ́-ẹ la akama ịhyẹ ẹ-ẹpwarịrị nyanụ ụka ọhẹ pyii lẹ. Ma, kori ká maga, ọnyị nyang ka la ọháha ẹ-ẹga nyang kịnyaa chajị nya abwọlẹ ká kaa dọọ ụbwọ bala ọ-chẹkpẹ jwoo.

[Ẹla Ọdawụlẹ ọla Eji]