Ụka kị mam bwaa ugbiyegu nyam kụ Leipzig, East Germany. Ọ́ lụrụ hi ẹgẹlẹ kị bá oyi bala Czech bala Poland ka. Ụka kam gu ẹka ịrwọnyẹ, adam kpahị rụ ka ẹpwụma ịkịla chajị nya ụkụrwọ nyamwụ. Ahị rụ ka Brazil nya ọgbanyẹ, ene kahị rụ ka Ecuador.

Ụka kam gu ẹka 14, ị yam du ka ube-ụpwụ ọhẹ ịị Germany. Chajị nyọlẹ ká adam bala ịnam anyị ịwa tị juwa ịị South America lẹ, m̀ baba nyọka kpahị ju ịlọm. Ọọwa du kam dọmwụ nyọka dahịhile ịlọm. Ḿ kaa kụ irya nya abwọlẹ ká abwẹla nyam ka gu angịkịla ka.

Ụka kam gu ẹka 17, adam bala ịnam nyà tịrẹkpẹ wẹ Germany. Ụka nya ọgbanyẹ, m̀ kụ ẹpwa ookpokpo balaa. Ma olegu nya ịlọm ọlala ọwẹ du kọ lam ujwo nyọka kpịlọm keji ha adam bala ịnam. Lẹ m̀ rụ bwu ẹpwa ụka kam gu ẹka 18.

Ḿ lịlọm ka. M̀ kaa tịtọ nya etu nya ọhịhị. Ụka ọlẹ kam mwụrụ yẹ ọhịhị ịdatị-datị bala ogu ịdatị-datị, m̀ me irya nyori ang ọlẹ kam ka jẹ́-ẹ họ la ọhịhị nyam, ri ọ-ka chị odehe ọhụ́hị-hụ́hị ọlẹ ọnụ wuu ene ká angịnyị ehe ka tọọ ayịreji.

M̀ ru bwu Germany, m̀ ra ẹgẹrẹ lẹ, m hu ang rụ ka Africa lẹlẹ. Ọ́ tị tata lụmẹ ene kam nyà tịrẹkpẹ wẹ Europe nyọka nwụla ẹgẹrẹ nyam ọọwa ka. Lụka o-kpii ẹ-ẹkpẹ nya ọọwa, m̀ yẹ ịlọm ọ-ọnụ enyi ọhẹ ịị Portugal. M̀ pẹhi ẹgẹrẹ nyam neeji, ọọwa lẹ m dọmwụ nyọka ka anyị la ụgbọ nya enyi ẹẹ.

M̀ jula anjwo ịhyẹ ịlẹ kị wẹẹ tịtọ nyọka ju ụmwụ chị ihu nya Atlantic eku. Ụwa m tọ Laurie ahụ nyam lẹ. Họhẹ-họhẹ, ahị ka ọpyị ịlẹpwarịrị nya enyi ịla Caribbean. Ọọwa ụka kahị kụ Puerto Rico pyịnyẹng lẹ, ahị nyà wẹ Europe lẹlẹ. Ahị mwahị nya ụmwụ nya enyi ọhẹ ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ yẹ la ẹpwa. Ma nyọlẹ kahị mwahị lala ọya ịta kem lẹ, ahị ba lẹlẹ. Ẹpwụma nya Germany yụbwọ mem nyọka ri isoja.

M̀ họ ọya 15 ẹ-ẹpwụ nya alẹwụ ịlẹpwụ-enyi nya Germany. Ụka ọwẹ m ye Laurie lẹ, ọọwa lẹ, ahị nwụlanọ nyọka kịnyaa la ọhịhị nya anyị ọkaka nyahị lẹlẹ. Ene kam dọmwụ nya ụkụrwọ nya isoja nyam, ahị ra ịnyịrọ nya ụgbọ nya enyi. Ụka kam juwa wẹẹ, ahị dọmwụ nyọka yọọ da dụmwọ-dụmwọ ka ụgbọ ochiche ọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ kụ ẹpwụ nyamwụ. Ahị la irya nyọka kụ ẹ-ẹpwụ nyamwụ bala o-juwa ga yẹ apa ịdatị-datị nya odehe. Ụka kam họ ụkụrwọ nya isoja nyam kpá, kọ tị hi pyịnyẹng kam wẹẹ ka họ ụmwụ nya enyi nyam kpá lẹ, m̀ tọ Alibeenu nya iJihova bala ọ-dọmwụ nya ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ lẹlẹ.

Ụka nya ọgbanyẹ, ḿ jẹ́ nyori m̀ baba nyọka yẹ ang da lụmẹ ọ-ọhịhị nyam ka. Am bala ahụ nyam á kụ lawụlẹ ị-ịwẹ kem ka, m̀ yoo ene kahị wẹẹ kụ lawụlẹ. M̀ myịmyị ba la ẹchụ ọnwànwa lẹ. (Ala Efesọsị 5:5) Ẹ-ẹga nya anyị ọkaka chị odehe ọnụ lẹ, m̀ yọọ nyori ọ-kpa ọhịhị nyahị wụla ang-abwọ nya Ohe Oluhye yẹ nyị ri ang ọnyịịla ọhọhọ.

Ẹlịlẹhị tị ri, m̀ baba nyọka yẹ ang lụmẹ-lụmẹ da, ọgụgụụgụ ri abwẹla nyam. M̀ ri ọngọ kaa chẹhịchịrị bala ọ-kpịlọm ka uhye lụmẹ, lẹ m̀ kaa dahịhile ịlọm bala ọngịrị nyam kaka kpoye. Ịlọm-ịlọm m kaa yẹ ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị lẹ.

Ẹnẹhẹ ji kam wa Ẹla Oyaya nya iJisọsị Oluhye Ọgbọdọ. (ỊMatiyu, egbeju 5-7) Ụka nya ọgbanyẹ, ḿ wo etu nya ẹla ọlẹ ká iJisọsị ya u-uhye nya ọkẹkẹnị ka. Ọ-chụ pwokwita, o ya nyori angịlẹ ká imyi bala imyi-enyi nyị wẹẹ nwụ nyị ka chị ọkẹkẹnị. (ỊMatiyu 5:6) Ọ lam ẹbyẹbyị jaabwọ ká ịbaba ọlala ka jẹ́-ẹ bwu ya ọkẹkẹnị ha ọngịnyị. Jaabwọ kam wẹẹ kịnyaa la ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ, m̀ wẹ ka yẹ nyori ahị wuu la ọbaba nya olegu lee ọbaba nyọka ri igu bala Ohe, bala o-ri ahị chịla nyọka jẹ́ nyori ahị la ọbaba ọọwa ene kahị ka jẹ́-ẹ ri igu balọọ. Ọ la jaabwọ ọlẹ ká iJisọsị ya ịnyịlẹhị: “Ọkẹkẹnị ka juwa ha angịlẹ ká imyi nya ang nya olegu wẹẹ nwụ.”—ỊMatiyu 5:3, NW.

Nyọlẹ kahị dọmwụ nya ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ nyahị bwu Germany, am bala ahụm mwụ́ rụ ka France, ọ tị ka nọ ka, ahị rụ ka Italy. Ẹga myị́ ẹga kahị ka, ahị kaa mwahị nya Alibeenu nya iJihova. Ọháha okpori-kpori ọlẹ kị la ẹ-ẹga nya awụlẹ myịm lẹhị lụmẹ. M̀ yẹ nyori Alibeenu nya iJihova ri aanịna chị odehe ọnụ ịnyịlẹhị. (ỊJọn 13:34, 35) Ụka kọ nọ chẹẹ lẹ, am bala Laurie ahụ nyam à hu enyi Ohe lẹlẹ.

Ụka kam hu enyi Ohe kpá, m̀ kịnyaa la ọ-ka yẹ abwẹla nyam da. Am bala Laurie cheje nyọka ju ụmwụ bwu oye nya Africa, chị ang eku bwu ihu nya Alantic rụ ka United States. Ụka kahị juwa ahị angị imiiye ụbwọọhị ẹ-ẹpwụ nya ụmwụ nya enyi i-ihu ọtụka ọwẹ, m yẹ jaabwọ kam la pyịnyẹng kaka ba ẹ-ẹhị nya Ohe Agụgụ Ọngọlẹ kọ họhị lẹ. Ịngịhyẹ-ẹ́ ji lụmẹ nyọka họ ẹ-ẹpwụ nya ihu ọwẹ ka, lẹ m̀ la ụka yẹẹyẹẹ. M̀ kpa ụka ọọwa wa ịBayịbụụ. Oja nya ọhịhị nya iJisọsị gum ọ-ọkịlẹtụ lụmẹ. O ri ọngịnyị ọkpẹẹkpẹẹ ọlẹ kọ la ọngịrị kpoye nya ọlẹ ká ọngịnyị ehe ka jẹ́-ẹ me irya, ma ọ́ kaa hu ịlọmwụ ka uhye ka. Ọ́ hịhị hịlọmwụ ka, ma ọ hịhị ha Adamwụ olepwoohe.

Jaabwọ kam wẹẹ me irya ju ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị, m̀ yẹ nyori m̀ baba nyọka hu Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe Oluhye kụ ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyam, ọkọkọ nyọka kpa ku ang ịlẹ kam tịtọ. (ỊMatiyu 6:33) Ụka kahị pwụ́ United States, ahị cheje nyọka kụ ụwa bala o-hu ịgba ọgbagba nyahị kụ ịlahị ọ-ọhịhị.

Ene-ene kam kaa kpụnịrọ ịlọm, m̀ kaa chị uko chajị ḿ kaa jẹ́ ang ọlẹ kọ ka ri ocheju nya eje ọchịchị nyam ka. Ọlẹẹlẹẹ tị lẹ, m̀ yé ẹla ọjẹ́jẹ o-ju ọdahịhile ọlẹ kọ kaa kpam ụgbẹyị lẹ. (Ayịsaya 48:17, 18) M̀ yé etu nya ọhịhị lẹẹlẹẹ lẹ, o ri ọ-ka gbịgba ha Ohe bala ọ-ka da angịkịla ụbwọ jẹ́ ang u-uhye nyamwụ.

Ẹla ọlẹpwụ nya ịBayịbụụ ọ-kpa họ ụkụrwọ ju awụlẹ oyeye nyam ọngịrị. IJihova myịmyị wahị kụrụụhị la ọnyị ọnyang ọhụ́hị-hụ́hị ọlẹ kọ wẹ ka jẹ́ iJihova bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ ịnyịnyị.

Ọọwa á ri yẹkẹẹ ọhịhị nyahị kaa chịkpẹẹ ụka myị́ ụka ka. Ma, bwula ụbwọ ọdada nya iJihova, ahị cheje nyori abwọ-ọ́ ka chị́ịhị pyẹpyẹ lee ahị o-ba la ọ-dahịhiloo ka.—Etu 3:5, 6.