I n’ẹnẹ k’ẹ fẹdọ ki kwu mama mẹ? Iko lẹ ẹdọ wẹ akpabiẹ nana, ẹ neke na kpibe kakini: ‘Ẹñwu akẹrẹb’abo ki kwu? A neke li abo wa ki kwu gẹ?’ Efu ukọchẹ-i kpai e-ki rọno, a li am’ohi ki ad’ugbẹdọ ñwu wa kwefu Baibul.

1. Ẹñwu akẹrẹ b’abo ki kwu?

Jisọs kaki ukwu dabu olu lile. Ẹnẹ ki alolu lile m’ẹñwu du ki ache ogbegbele-wñ n. Ọna ẹñwu ukwu dabu olu? Ubi k’onẹ lekwu, i m’iwọ gẹ n. I n’ibe kaki owñ kate dẹ n, dagba ki ch’ẹnẹ ki fẹdọ am’onukwu kpai abo akwọra unyi-wñ nyọnyọ iko ki deju. Baibul kakini: ‘Abo ki kwu m’ẹwñ du n.’​—Gba Akọla ñw Ujeju 9:5.

2. Abu a neke jile kwefu em’ochochi lugbo ukwu?

Amonẹ wewe ach’okpo ukwu kpai abo ki kwu! Ama, ẹ neke n’ugbẹdọ lugbo ẹñwu ki Baibul ka lugbo ukwu. Jisọs kakini: “Ochochi afu mẹ la tanẹ.” (Jọn 8:​32, NWT) Am’ọna Ọjọ egwa ka dọmọ ki ak’ukọ kaki ichẹñwu k’onẹ lekwu, onugo-wñ a-kwu n. I muda chẹñwu ki Baibul ka dẹ-i n. E-lẹ du ña kaki i n’ẹnẹ du ki ach’ọbata ichẹñwu ki lekwu n. Abalẹ gẹ, alu k’abo ki kwu ma n’uma ẹñwu duu n, ma neke ch’uwa ẹbiẹnẹ n. E-le du ña kakini i dukpẹ k’a na rẹ abo ki kwu n. I la dukpẹ k’a na chẹñwu ñwu ma todu ku ma we wẹdọ b’uwa abẹki ech’adua ñwu ma n.

Abo ka kakini ama neke kọla kpai abo ki kwu. Ama, e-lẹ jẹ che n. Dabalu k’a gba kwefu Baibul, “abo ki kwu m’ẹwñ du n.” Abo ku ma neju kaki ma ach’oluka kpai abo ma ki kwu ma kaki amebili ku ma ache dab’ẹnẹ ma ki kwu akọla kp’ama-i n. En’uma ochochi lugbo abo ki kwu agb’uwa kwefu ọwọ amebili. Jihofa d’ufeti ñwu wa k’a we kọla kpai abo ki kwu todu ki ma kaki ekọla kpai amebili ad’akanya ñwu wa. Aizaya 8:19.​—Gba Ọlọda Eduwa Onukeji 18:​10-​12.

3. Kọchẹ ochochi lugbo abo ki kwu

Efu ọgbọ ilẹ-i, ẹñwu k’amonẹ kẹdọno lugbo ẹñwu ki akẹrẹb’abo ki kwu ch’ojoji ojoji. Ochochi ki d’ọmọ che kakini, ichẹñwu ku ma kẹdọno gbaa ch’ọgẹcha n.

• Ẹñwu amonẹ ogbegbele wẹ kẹdọno lugbo ẹñwu ki akẹrẹb’abo ki kwu?

 4. Uma ochochi lugbo ukwu che n’ile ñwu wa

Uma ochochi lugbo ukwu agb’uwa kwefu ech’okpo abo ki kwu. Gba Akọla ñw Ujeju 9:​10, ubilẹ mẹ ch’oluka oji ene-i:

• Abo ki kwu neke ch’uwa ẹbiẹnẹ?

Ichẹñwu k’a kẹdọno ochochi ki defu Baibul lugbo abo ki kwu, e-lẹ ach’atẹko wa k’a we kẹdọno ukọ ọlemi kaki a dukpẹ k’a na rẹ abo ki kwu abẹki ech’ẹñwu ñwu ma todu ku ma we wẹdọ b’uwa. Gba Aizaya 8:​19 kpai Ọla Ebitẹ 4:​11, ubile mẹ ch’oluka oji ene-i:

• Abu ẹ neju kaki ẹdọ Jihofa dẹ lugbo ẹnẹ ki arẹ abo ki kwu abẹki ẹnẹ ki atene atẹko kwugbo ẹnẹ ki kwu?

5. Ochochi lugbo ukwu ad’ugbẹdọ ñwu wa

Ma ak’amonẹ wewe kakini ichẹñwu ku ma lekwu, ma ana ch’ọbata nana todu amẹñwu ẹbiẹnẹ ku ma che kwobi. Ama, a n’ugbẹdọ alu k’a ma kaki ichẹñwu k’onẹ lekwu i ch’ọbata duu n​—dagba ki ch’ẹnẹ ki ch’ẹbiẹnẹ nyọnyọ tak i kwu. Gba Abo Rom 6:​7, ubilẹ mẹ ch’oluka oji ene-i:

• Baibul kakini, ichẹñwu k’onẹ lekwu ẹnẹ lẹ mu futanẹ b’adure tẹ mẹ. Ẹ neju kaki ichẹñwu k’onẹ lekwu, ẹnẹ lẹ ach’ọbata todu ẹñwu ẹbiẹnẹ ki che kwobi?

Alu k’a kọchẹ manyu lugbo ọla ẹnẹ ki Jihofa che, e-lẹ ajẹñwu wa ma kaki Jihofa neke ch’amonẹ ọbata ubi ku ma kwu n. Gba Ọlọda Eduwa Onukeji 32:4 kpai 1 Jon 4:​8, ubilẹ mẹ ch’oluka oji am’ene-i:

• Ẹ neju kaki Ọjọ ki n’amali ku ma choli efu am’ọgba Baibul ki dẹ ajẹ ki na ch’abo ki kwu ọbata?

• Em’ochochi lugbo abo ki kwu ad’ugbẹdọ ñwẹ? Ẹñwu chi k’ẹ kabalẹ?

 ẸY’ỌLA UKỌ-I

Ichẹñwu k’onẹ lekwu, iñmi-wñ takpa. Abo ki kwu ch’ọbata n, ma la neke ch’abo ki deju ẹbiẹnẹ n.

Ẹñwu ẹ kọchẹ?

• Ẹñwu akẹrẹ b’abo ki kwu?

• Abu a neke jile kwefu em’ochochi lugbo ukwu?

• Abu ochochi lugbo ukwu ad’ugbẹdọ ñwu wa?