Kapitulo Kinse

Imdengam ti Balakad, Awatem ti Disiplina

1. (a) Apay a kasapulantayo amin ti balakad ken disiplina? (b) Ania a saludsod ti masapul nga usigentayo?

“MAITIBKOLTAYO amin iti adu a daras,” kuna ti Biblia iti Santiago 3:2. Malagiptayo ti adu a gundaway a ditay naragpat ti idagdagadag ti Sao ti Dios a pagbalinantayo. Gapuna, bigbigentayo a husto ti Biblia idi kinunana: “Imdengam ti pammatigmaan [wenno, balakad] ket awatem ti disiplina, tapno iti kasta sumiribka iti masanguanam.” (Proverbio 19:20) Awan duadua a binalbaliwantayon ti panagbiagtayo tapno maitunos dayta kadagiti pannursuro ti Biblia. Ngem ania ti reaksiontayo no balakadannatay ti pada a Kristiano maipapan iti maysa a banag?

2. Ania ti nasken nga aramidentayo no personal a nabalakadantayo?

² Dadduma ti mangikalintegan iti bagida, palag-anenda ti kinaserioso ti kasasaad, wenno pabasolenda ti dadduma. Ngem nasaysayaat nga ipangag ken iyaplikar ti balakad. (Hebreo 12:11) Siempre, awan koma ti mangnamnama iti kinaperpekto ti dadduma, wenno kanayon a mangbalakad maipapan iti babassit a banag wenno maipapan iti bambanag nga ipabiang ti Biblia iti konsiensia. Mabalin met a di nausig ti mangbalbalakad ti amin nga impormasion, ket mabalin a sidadayaw a maipalagip dagitoy kenkuana. Ngem kadagiti sumaganad a parapo, ipapantayo a ti balakad wenno disiplina a naited ket umiso ken naibatay iti Biblia. Kasano koma nga agtignay ti maysa?

 Dagiti Pagarigan a Pakasursuruantayo

3, 4. (a) Ania ti linaon ti Biblia a makatulong kadatayo a mangpatanor iti umiso a panangmatmat iti balakad ken disiplina? (b) Ania ti reaksion ni Ari Saul iti balakad, ket ania ti resultana?

³ Naglaon ti Sao ti Dios kadagiti pudno a pakasaritaan ti tattao nga immawat iti kasapulan a balakad. No dadduma, adda disiplina a kakuyog ti balakad. Maysa kadagita ni Ari Saul iti Israel. Saan a nagtulnog ken Jehova mainaig iti nasion ti Amalek. Binusor dagiti Amalekita dagiti adipen ti Dios, isu nga inkeddeng ni Jehova nga ikisapna agpadpada dagiti Amalekita ken dagiti animalda. Ngem inispal ni Ari Saul ti arida ken dagiti kasayaatan kadagiti animalda.​—1 Samuel 15:1-11.

⁴ Imbaon ni Jehova ni propeta Samuel tapno tubngarenna ni Saul. Ania ti reaksion ni Saul? Impapilitna a pinarmekna dagiti Amalekita, nupay inispalna ti arida. Ngem maikaniwas dayta iti bilin ni Jehova. (1 Samuel 15:20) Pinabasol ni Saul dagiti tattao no apay nga inispalna dagiti animal, a kunkunana: “Nagbutengak kadagiti umili ket ngarud nagtulnogak iti timekda.” (1 Samuel 15:24) Agparang nga ad-adda a maseknan iti reputasionna, ta kiniddawna pay nga isu ket padayawan ni Samuel iti imatang dagiti tattao. (1 Samuel 15:30) Idi agangay, inlaksid ni Jehova ni Saul kas ari.​—1 Samuel 16:1.

5. Ania ti napasamak ken Ari Ozias idi saanna nga impangag ti balakad?

⁵ Ni Ari Ozias ti Juda “nagtignay a di simamatalek maibusor ken Jehova a Diosna ket simrek iti templo ni Jehova tapno agpuor iti insienso.” (2 Cronicas 26:16) Dagiti laeng papadi ti addaan iti karbengan a mangidaton iti insienso. Idi pinadas ti kangatuan a padi a lapdan ni Ozias, nakaunget ti ari. Ania ti napasamak? Kuna ti Biblia: “Ti met laeng kukutel limtaw iti mugingna . . . agsipud ta kinabil ni Jehova. Ket ni Ozias nga ari nagtalinaed a maysa nga agkukutel agingga iti aldaw ti ipapatayna.”​—2 Cronicas 26:19-21.

6. (a) Apay a di impangag da Saul ken Ozias ti balakad? (b) Apay a dakkel a parikut ita ti panagkedked iti balakad?

 ⁶ Apay a narigatan da Saul ken Ozias a nangawat iti balakad? Ti kangrunaan a makagapu isu ti kinatangsit, a matmatanda a nangato unay ti bagida. Gapu iti daytoy a kababalin, adu ti nagaramid iti bukodda a panagsagaba. Pagarupenda a ti panangipangag iti balakad ket mangipamatmat nga adda pagkuranganda wenno madadael ti reputasionda. Ngem ti kinatangsit ket maysa a pagkapuyan. Kullaapanna ti panunot ti tao isu a pagkedkedanna ti tulong nga ipapaay ni Jehova babaen ti Sao ken organisasionna. Gapuna, namallaag ni Jehova: “Ti panagpannakkel [wenno, kinatangsit] adda iti sakbay ti pannakarpuog, ken ti natangsit nga espiritu iti sakbay ti pannakaitibkol.”​—Proverbio 16:18; Roma 12:3.

Panangipangag iti Balakad

7. Ania dagiti nasayaat a maadaltayo iti inaramid ni Moises idi nabalakadan?

⁷ Naglaon met ti Kasuratan kadagiti nasayaat nga ulidan dagiti nangipangag iti balakad, ket makasursurotayo kadakuada. Usigenyo ni Moises, a binalakadan ti katuganganna a lalaki no kasano a tamingen ti nadagsen nga annongenna. Impangag ken dagdagus nga inyaplikar ni Moises dayta. (Exodo 18:13-24) Nupay dakkel ti autoridad ni Moises, apay a nalakana nga awaten ti balakad? Napakumbaba ngamin. “Ni Moises isu idi ti kaemmaan pay laeng iti amin a tattao nga adda iti rabaw ti daga.” (Numeros 12:3) Kasano kapateg ti kinaemma? Ipakita ti Sofonias 2:3 a kaipapananna ti biagtayo.

8. (a) Ania dagiti nagbasolan ni David? (b) Ania ti reaksion ni David idi tinubngar ni Natan? (c) Ania dagiti dakes nga imbunga dagiti basol ni David?

⁸ Nakikamalala ni Ari David ken ni Bat-seba ket impapatayna ni Urias nga asawa ti babai tapno mailemmeng  ti basolna. Imbaon ni Jehova ni propeta Natan tapno tubngarenna ni David. Nagbabawi ti ari ken dagus nga inadmitirna: “Nagbasolak a maikaniwas ken Jehova.” (2 Samuel 12:13) Nupay inawat ti Dios ti panagbabawi ni David, napasaran ti ari dagiti dakes nga imbunga ti basolna. Imbaga kenkuana ni Jehova a maysa a kampilan ti “saanto a sumina iti bukod[na] a balay,” a maiyeg dagiti assawana “iti pada[na] a tao,” ken ti putotna a mayanak kas bunga ti pannakikamalalana ti “di bumurong a matayto.”​—2 Samuel 12:10, 11, 14.

9. Ania ti ditay koma liplipatan no mabalakadan wenno madisiplinaantayo?

⁹ Ammo ni Ari David no ania ti pagimbagan ti panangipangag iti nasayaat a balakad. Iti naminsan, nagyaman iti Dios gapu ta adda nangbalakad kenkuana. (1 Samuel 25:32-35) Kastatayo kadi? No wen, maliklikantayo ti agisawang wenno agaramid iti adu a banag a pagbabawyanto. Ngem kasanon no maisagmaktayo kadagiti kasasaad a pakaigapuan ti pannakabalakad wenno pannakadisiplina pay ketdi? Ditay koma liplipatan a pammaneknek dayta ti panagayat ni Jehova, nga ikabilanganna ti agnanayon a pagimbagantayo.​—Proverbio 3:11, 12; 4:13.

Dagiti Agkakaimbag a Galad a Sukayen

10. Ania a galad ti impakita ni Jesus a nasken a sukayen dagidiay sumrek iti Pagarian?

¹⁰ Tapno maaddaan iti nasayaat a relasion ken ni Jehova ken kadagiti Kristiano a kakabsat, masapul a sukayentayo ti sumagmamano a galad. Dinakamat ni Jesus ti maysa kadagita idi inturongna ti atension dagiti adalanna iti maysa nga ubing ket kinunana: “Malaksid no agbaw-ingkayo ken agbalinkayo a kas ub-ubbing, saankayto a pulos makastrek iti pagarian ti langlangit. Gapuna, siasinoman a mangipakumbabanto iti bagina kas itoy nga ubing isu daydiay kadakkelan iti pagarian ti langlangit.” (Mateo 18:3, 4)  Kasapulan dagiti adalan ni Jesus a sukayen ti kinapakumbaba, yantangay nagririkkiaranda no asino ti katan-okan kadakuada.​—Lucas 22:24-27.

11. (a)  Kadagiti siasino a napakumbabatayo koma, ken apay? (b) No napakumbabatayo, ania ti reaksiontayo iti balakad?

¹¹ Insurat ni apostol Pedro: “Dakayo amin bariksanyo ti bagbagiyo iti kinapakumbaba iti panagpampanunot maipaay iti maysa ken maysa, agsipud ta ti Dios busorenna dagiti natangsit, ngem mangted iti di kaikarian a kinamanangngaasi kadagiti napakumbaba.” (1 Pedro 5:5) Ammotayo a masapul nga agpakumbabatayo iti Dios, ngem ipakita daytoy a kasuratan a masapul met a napakumbabatayo kadagiti kapammatian. No napakumbabatayo, ditay pagkedkedan dagiti nasayaat a singasing ti sabsabali no di ket imdengantayo ida.​—Proverbio 12:15.

12. (a) Ania a napateg a galad ti mainaig unay iti kinapakumbaba? (b) Apay a nasken a maseknantayo iti epekto ti konduktatayo iti sabsabali?

¹² Ti pannakaseknan iti pagimbagan ti sabsabali ket mainaig unay iti kinapakumbaba. Insurat ni apostol Pablo: “Tunggal maysa itultuloyna koma a sapulen, saan a ti bukodna a pagsayaatan, no di ket ti pagsayaatan ti sabali a tao. . . . Gapuna, uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidkayo iti aniaman pay a banag, aramidenyo ti amin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios. Liklikanyo ti agbalin a pakaigapuan ti pannakaitibkol kadagiti Judio kasta met kadagiti Griego ken iti kongregasion ti Dios.” (1 Corinto 10:24-33) Saan a kinuna ni Pablo a bay-antayon ti personal nga interesyo, no di ket indagadagna a ditay mangaramid iti aniaman a mangdurog iti maysa nga agaramid iti banag a matmatan ti konsiensiana a dakes.

13. Ania a pagarigan ti mabalin a mangipakita nga iyap-aplikartayo ti Nainkasuratan a balakad?

¹³ Ipangpangrunayo kadi ti pagimbagan ti dadduma  ngem iti personal nga interesyo? Nasken a sursuruentayo amin dayta. Adu ti pamay-an a maaramid dayta. Alaenyo a pagarigan ti panagkawkawes ken panaglanglanga. Mainaig dagitoy iti personal a panagpili, la ketdi no maitunos kadagiti Nainkasuratan a pagalagadan ti kinanakman, kinadalimanek, ken kinadalus. Ngem mangaramidkayo kadi kadagiti panagbalbaliw no maammuanyo a gapu ta naiduma ti nalikudan ti tattao iti komunidadyo, dida denggen ti mensahe ti Pagarian gapu iti panagkawkawes wenno panaglanglangayo? Sigurado a ti panangtulong iti sabali a tao a gumun-od iti biag ket napatpateg ngem iti panangpagusto iti bagi.

14. Apay a napateg a sukayen ti kinapakumbaba ken pannakaseknan iti sabsabali?

¹⁴ Inyulidan ni Jesus ti kinapakumbaba ken pannakaseknan iti sabsabali, a binugguanna pay ti saksaka dagiti adalanna. (Juan 13:12-15) Maipapan kenkuana, kastoy ti kuna ti Sao ti Dios: “Pagtalinaedenyo kadakayo daytoy a kababalin iti isip nga adda met ken Kristo Jesus, a, nupay adda idi iti langa ti Dios, saanna a pinanunot ti panangagaw, kayatna a sawen, nga isu makipada koma iti Dios. Saan, no di ket inuksobanna ti bagina ket innalana ti langa ti maysa nga adipen ket nagbalin a kaas-asping ti tattao. Ad-adda pay ngem dayta, idi nasarakanna ti bagina iti langa a kas maysa a tao, impakumbabana ti bagina ket nagtulnog agingga iti ipapatay.”​—Filipos 2:5-8; Roma 15:2, 3.

Diyo Laksiden ti Disiplina ni Jehova

15. (a) Aniada a panagbalbaliw ti kasapulantayo tapno maaddaantayo iti personalidad a makaay-ayo iti Dios? (b) Kadagiti ania a wagas nga ipapaay ni Jehova ti balakad ken disiplina kadatayo amin?

¹⁵ Gapu ta managbasoltayo amin, masapul ti panangbalbaliw iti panangmatmat ken konduktatayo no kayattay nga iyanninaw ti personalidad ti Diostayo. Masapul nga ikawestayo  ‘ti baro a personalidad.’ (Colosas 3:5-14) Makatulong ti balakad ken disiplina tapno makitatayo no ania ti nasken a balbaliwan ken no kasano nga aramiden dayta. Ti Biblia ti kangrunaan a gubuayan ti kasapulantayo nga instruksion. (2 Timoteo 3:16, 17) Dagiti literatura ti Biblia ken gimong nga inyurnos ti organisasion ni Jehova ti makatulong kadatayo  a mangyaplikar iti Sao ti Dios. Uray no nangngegtayon idi ti balakad, bigbigentay kadi a kasapulantayo dayta ken ikagumaantayo ti rumang-ay?

16. Ania a tulong ti ipapaay ni Jehova kadatayo kas indibidual?

¹⁶ Gapu iti naayat a pannakaseknanna, tulongannatay ni Jehova kadagiti parikuttayo. Minilion ti natulonganen babaen ti panagadal iti Biblia iti pagtaengan. Balakadan ken disiplinaan dagiti nagannak ti annakda tapno masaluadan dagitoy kadagiti aramid nga agbanag iti saem. (Proverbio 6:20-23) Iti uneg ti kongregasion, dadduma ti masansan nga agkiddaw iti balakad ken singasing kadagiti eksperiensiado a ministro tapno maparang-ayda ti gapuananda iti ministerio. No dadduma, mabalin nga agpabalakad dagiti panglakayen iti padada a panglakayen wenno kadagiti eksperiensiado iti ministerio. Dagidiay addaan iti naespirituan a kualipikasion usarenda ti Biblia a tumulong kadagidiay agkasapulan, nga aramidenda dayta a naalumamay. No mangbalakadkayo, laglagipenyo a ‘siputan ti bagiyo, ta amangan no masulisogkayo met.’ (Galacia 6:1, 2) Wen, kasapulantayo amin ti balakad ken disiplina tapno sangsangkamaysa a makapagdayawtayo iti maymaysa a pudno a Dios.

Panagrepaso

• Kasano a siaayat a tumulong ni Jehova tapno makitatayo no ania ti masapul a balbaliwantayo?

• Apay nga adu ti marigatan a mangipangag iti kasapulan a balakad, ket apay a serioso dayta?

• Ania dagiti agkakaimbag a galad a makatulong tapno nalaklakatayo nga ipangag ti balakad, ket kasano nga inyulidan dagitoy ni Jesus?

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 142]

Saan nga impangag ni Ozias ti balakad isu a nagkukutel

[Ladawan iti panid 142]

Nagimbagan ni Moises ti panangipangagna iti balakad ni Jetro