Kapitulo Nuebe

Ti Bileg ti Namnama a Panagungar

1. No awan ti panagungar, ania koma ti namnama dagiti natay?

ADDA kadi pimmusay nga ingungotenyo? No awan ti panagungar, awan namnama a makitatayo manen ida. Agtalinaedda iti kasasaad a tinukoy ti Biblia idi a kinunana: “Ngem no maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti aniaman, . . . ta awan ti aramid wenno uray gakat wenno uray pannakaammo wenno uray sirib idiay Sheol [ti tanem], ti disso a papanam.”​—Eclesiastes 9:5, 10.

2. Ania a nakaskasdaaw a namnama ti pinagbalin a posible ti panagungar?

² Babaen ti panagungar, siaasi a linuktan ni Jehova ti di magatadan a gundaway nga agbiag manen ti umariwekwek a tattao a natay tapno tagiragsakenda ti biag nga agnanayon. Kaipapanan daytoy nga addaankayo iti makaliwliwa a namnama nga addanto panawen, iti baro a lubong ti Dios, nga agkikitakayto manen kadagiti ingungotenyo a naginana ken patay.​—Marcos 5:35, 41, 42; Aramid 9:36-41.

3. (a) Kadagiti ania a pamay-an a napateg ti panagungar iti pannakatungpal ti panggep ni Jehova? (b) Kaano a nangnangruna a makapabileg kadatayo ti namnama a panagungar?

³ Gapu iti panagungar, ditay maaliaw iti ipapatay. Nupay saan nga agnanayon a pakadangran dagiti matalek nga adipenna, mabalin nga ipalubos ni Jehova nga aramiden ni Satanas ti amin a kabaelanna a mangpaneknek  iti ulbod a pammabasolna nga “isuamin nga adda iti maysa a tao itednanto maigapu iti kararuana.” (Job 2:4) Nagmatalek ni Jesus iti Dios uray agingga ken patay, iti kasta pinagungar ti Dios iti nailangitan a biag. Indatag ngarud ni Jesus ti pateg ti perpekto a natauan a datonna iti saklang ti nailangitan a trono ni Amana, a nangyeg iti mangispal-biag a gunggona kadatayo. Babaen ti panagungar, ti “bassit nga ipastoran” a makipagturay ken Kristo ket addaan iti namnama a maikaykaysa kenkuana iti nailangitan a Pagarian. (Lucas 12:32) Iti dadduma, adda namnamada nga agungar tapno agbiagda nga agnanayon iti maysa a paraiso a daga. (Salmo 37:11, 29) Ti namnama a panagungar ket gubuayan ti bileg “a nalablabes ngem ti gagangay” para iti amin a Kristiano no mapasaranda dagiti suot a mangipasango kadakuada ken patay.​—2 Corinto 4:7.

No Apay a Napateg ti Panagungar iti Pammati Dagiti Kristiano

4. (a) Iti ania nga anag a maysa a “pagdamdamuan a doktrina” ti panagungar? (b) Ania ti pangkaaduan a panangmatmat ti lubong iti panagungar?

⁴ Kas nadakamat iti Hebreo 6:1, 2, ti panagungar ket maysa a “pagdamdamuan a doktrina.” Paset dayta ti pundasion ti pammati. No awan dayta, ditay pulos agmataengan a Kristiano. (1 Corinto 15:16-19) Ngem no iti kapanunotan ti lubong, karkarna ti sursuro ti Biblia a panagungar. Gapu ta awan ti espiritualidadda, umad-adu a tattao ti mangmatmat iti agdama a biag kas ti napaypayso a biag. Iti kasta, agbibiagda gapu laeng iti ragragsak. Adda met dagiti napeklan kadagiti nagkauna a relihion​—iti ruar ken uneg ti Kakristianuan​—a mangipagarup nga addaanda iti imortal a kararua. Ngem saan a maitunos dayta a pammati iti sursuro ti Biblia a panagungar,  yantangay saan koman a kasapulan ti panagungar no adda imortal a kararua dagiti tattao. Ad-adda a makariribuk imbes a mangted iti namnama no padasen a pagtunosen daytoy dua a kapanunotan. Kasanotayo a matulongan dagiti napasnek a tattao nga agtarigagay a mangammo iti kinapudno?

5. (a) Sakbay a maapresiar ti tao ti panagungar, ania ti masapul a maawatanna? (b) Aniada a kasuratan ti usarenyo a mangilawlawag iti kararua? iti kasasaad dagiti natay? (c) Ania ti mabalin nga aramiden no ti Biblia nga us-usaren ti maysa ket patarus a manglibeg iti kinapudno?

⁵ Sakbay a maapresiar dagita a tattao a nagsayaat a probision ti panagungar, masapul a maaddaanda iti umiso a pannakaammo maipapan iti kararua ken ti kasasaad dagiti natay. Masansan nga umdasen ti sumagmamano la a teksto tapno agbalin a nalawag dagitoy a bambanag iti tao a mawaw iti kinapudno a linaon ti Biblia. (Genesis 2:7; Salmo 146:3, 4; Ezequiel 18:4) Nupay kasta, dadduma a moderno a patarus ken rebisado nga edision ti Biblia ti mangpalibeg iti kinapudno maipapan iti kararua. Isu a nasken a mausig dagiti ebkas a naaramat kadagiti orihinal a pagsasao ti Biblia.

6. Kasano a matulonganyo ti tao a mangtarus no ania ti kararua?

⁶ Ad-adda a napateg iti daytoy a banag ti Baro a Lubong a Patarus gapu ta agpadpada nga impatarusna ti Hebreo a sao a neʹphesh ken katupagna a Griego a sao a psy·kheʹ kas “kararua.” Iti apendise daytoy a patarus, nailista ti adu a teksto a pakasarakan kadagitoy a sao. Adu a bersion ti Biblia ti di agpapada ti panangipatarusda kadagiti isu met laeng nga orihinal a sao. Impatarusda saan laeng a kas “kararua” no di pay ket kas “parsua,” “tao,” “persona,” ken “biag”; “ti bukodko a neʹphesh” ket mabalin a maipatarus kas “siak,” ken ti “bukodmo a neʹphesh,”  kas “sika.” Ti panangidilig iti Baro a Lubong a Patarus iti dadduma a patarus ti Biblia tulonganna ti napasnek nga estudiante a malawlawagan kadagiti orihinal a termino a naipatarus a “kararua” ket agpadpada a tukoyenda ti tao ken animal. Ngem saan a pulos nga ipasimudaag dagitoy a sasao ti kapanunotan a ti kararua ket di makita, di matukod a banag a sumina iti bagi no matay ti tao ket agtultuloy nga agbiag iti sabali a lugar.

7. Kasanoyo nga ilawlawag manipud iti Biblia ti kasasaad dagidiay adda iti Sheol? iti Hades? iti Gehenna?

⁷ Agpapada ti panangusar ti Baro a Lubong a Patarus iti termino a “Sheol” kas pannakaipatarus ti Hebreo a sao a she’ohlʹ ken ti panangusarna iti “Hades” para iti Griego a sao a haiʹdes ken “Gehenna” para iti Griego a sao a geʹen·na. Ti “Sheol” ket katupag ti sao a “Hades.” (Salmo 16:10; Aramid 2:27) Nalawag ti kuna ti Biblia a ti Sheol ken Hades ket kadawyan a tanem ti sangatauan ken nainaigda iti ipapatay, saan nga iti biag. (Salmo 89:48; Apocalipsis 20:13) Ipasimudaag met ti Kasuratan nga adda namnama a makaruar manipud iti kadawyan a tanem babaen ti panagungar. (Job 14:13; Aramid 2:31) Maisupadi iti dayta, awan ti namnama nga agbiag manen dagidiay mapan iti Gehenna, ket saan a pulos a nadakamat a sibibiag dagiti kararua nga adda sadiay.​—Mateo 10:28.

8. Kasano a ti umiso a pannakaawat iti panagungar apektaranna ti kababalin ken tigtignay ti maysa a tao?

⁸ No nalawlawagan dagita a banag, mabalinen a tulongan ti maysa a tao a mangtarus no ania ti pateg ti panagungar kenkuana. Mabalin a masursurona nga apresiaren ti kinamanagayat ni Jehova a nangyurnos iti kasta a nakaskasdaaw a probision. Maliwliwa ti naliday a rikna dagidiay natayan iti ingungoten gapu iti naragsak a namnama  nga agkikitadanto manen iti baro a lubong ti Dios. No matarusantayo dagitoy a banag, matarusantayo met ti kaipapanan ti ipapatay ni Kristo. Nabigbig dagiti Kristiano idi umuna a siglo a ti panagungar ni Jesu-Kristo ket napateg iti pammati dagiti Kristiano, yantangay linuktanna ti gundaway nga agungar dagiti dadduma. Sireregta nga inkasabada ti maipapan iti panagungar ni Jesus ken ti namnama nga itdenna. No kasta, dagidiay mangapresiar iti panagungar sigagagar met koma nga iranudda iti dadduma daytoy nagpateg a kinapudno.​—Aramid 5:30-32; 10:42, 43.

Panangusar ‘iti Tulbek ti Hades’

9. Ania ti umuna a nangusaran ni Jesus ‘kadagiti tulbek ni patay ken ti Hades’?

⁹ Masapul a matay ti amin a makipagturay ken ni Kristo iti nailangitan a Pagarianna. Ngem pagaammoda unay ti impanamnamana idi a kinunana: “Natayak idi, ngem, adtoy! sibibiagak iti agnanayon ken awan inggana, ket adda kaniak dagiti tulbek ni patay ken ti Hades.” (Apocalipsis 1:18) Ania ti kayatna a sawen? Tuktukoyenna ti mismo a napasaranna. Natay met idi. Ngem saan a binaybay-an ti Dios idiay Hades. Iti maikatlo nga aldaw, pinagungar a mismo ni Jehova iti naespirituan a biag ket intedna kenkuana ti imortalidad. (Aramid 2:32, 33; 10:40) Maysa pay, inted ti Dios kenkuana “dagiti tulbek ni patay ken ti Hades” tapno usarenna a mangwayawaya iti dadduma nga adda iti kadawyan a tanem ti sangatauan ken kadagiti epekto ti basol ni Adan. Gapu ta adda kenkuana dagita a tulbek, kabaelan ni Jesus a pagungaren dagiti matalek a pasurotna. Umun-una a pagungarenna dagiti napulotan iti espiritu a kameng ti kongregasionna, nga ipaayna kadakuada ti napateg a sagut ti  imortal a biag idiay langit, a kas iti inted ti Amana kenkuana.​—Roma 6:5; Filipos 3:20, 21.

10. Kaano nga agungar dagiti matalek a napulotan a Kristiano?

¹⁰ Kaano a mapasaran dagiti matalek a napulotan a Kristiano ti nailangitan a panagungar? Ipamatmat ti Biblia a nangrugin dayta. Kinuna ni apostol Pablo a mapagungarda ‘kabayatan ti kaadda ni Kristo,’ a nangrugi idi tawen 1914. (1 Corinto 15:23) No maturpos dagiti matalek a napulotan ti panagbiagda ditoy daga kabayatan ti kaadda ni Jesus, saanda nga agtalinaed ken patay agingga iti iyaay ti Apoda. Apaman a matayda, mapagungarda kas espiritu, a ‘mabaliwanda, iti apagkanito, iti panagkirem ti mata.’ Anian a ragsakda, yantangay dagiti inaramidda a naimbag a banag “kumuyog a mismo kadakuada”!​—1 Corinto 15:51, 52; Apocalipsis 14:13.

11. Ania a panagungar ti agur-uray iti kaaduan a tattao, ket kaanonto a mangrugi dayta?

 ¹¹ Ngem adda pay panagungar malaksid iti panagungar dagiti makipagturay iti Pagarian iti nailangitan a biag. Yantangay naawagan dayta iti Apocalipsis 20:6 kas ‘ti umuna a panagungar,’ ipamatmatna nga adda pay sumaruno. Dagidiay magunggonaan iti nadakamat a maud-udi a panagungar ti addaan iti naragsak a namnama nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga. Kaano a mapasamak dayta? Ipakita ti libro ti Apocalipsis a mapasamakto dayta kalpasan a madadael “ti daga ken ti langit”​—ti agdama a dakes a sistema ti bambanag, agraman dagiti turayna. Nakaas-asidegen dayta a panungpalan ti daan a sistema. Kalpasanna, iti tiempo nga inkeddeng ti Dios, mangrugin ti naindagaan a panagungar.​—Apocalipsis 20:11, 12.

12. Siasino ti mairaman kadagiti matalek a mapagungar tapno agbiag ditoy daga, ket apay a makapagagar dayta a namnama?

 ¹² Siasino dagiti mairaman iti naindagaan a panagungar? Mairaman iti dayta dagiti matalek nga adipen ni Jehova sipud idi punganay, lallaki ken babbai a gapu iti natibker a pammatida iti panagungar, “saanda nga awaten ti pannakaluk-at babaen iti aniaman a subbot.” Kayatna a sawen, dida inkompromiso ti kinatarnawda iti Dios tapno maliklikanda laeng ti nakas-ang, nasapa nga ipapatay. Anian a nagragsak a maam-ammo ida a personal ken mangngeg ti mismo a panangidetalyeda kadagiti pasamak nga ababa laeng a naisalaysay iti Biblia! Dagiti mapagungar nga agbiag ditoy daga iramanna ni Abel, ti kaunaan a matalek a saksi ni Jehova; da Enoc ken Noe, a situtured a nangiwaragawag iti mangpakdaar a mensahe ti Dios sakbay ti Layus; da Abraham ken Sara, a nangpadagus kadagiti anghel; ni Moises, a nakaitedan ti Linteg idiay Bantay Sinai; dagiti maingel a propeta a kas ken Jeremias, a nakaimatang iti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P.; ken ni Juan a Mammautisar, a nakangngeg iti panangyam-ammo a mismo ti Dios ken ni Jesus kas Anakna. Mapagungarto met ti nagadu a nasungdo a lallaki ken babbai a natay kadagitoy maudi nga al-aldaw ti agdama a dakes a sistema ti bambanag.​—Hebreo 11:4-38; Mateo 11:11.

13, 14. (a) Anianto ti mapasamak iti Hades ken kadagiti natay nga adda iti dayta? (b) Siasino dagiti mairaman a mapagungar, ken apay?

¹³ Inton agangay, mapagungarto ti dadduma pay malaksid kadagiti matalek nga adipen ti Dios, iti kasta awanton ti mabati iti kadawyan a tanem ti sangatauan. Ti panangusar ni Jesus ‘iti tulbek ti Hades’ maigapu iti sangatauan ipamatmatna no kasano kaadu ti mapagungar  manipud iti tanem. Naiparangarang daytoy iti sirmata a naited ken ni apostol Juan, a sadiay nakitana ti Hades a ‘naitapuak iti danaw nga apuy.’ (Apocalipsis 20:14) Ania ti kaipapanan dayta? Kaipapananna a naan-anay a madadael ti Hades, ti kadawyan a tanem ti sangatauan. Mapukawto dayta, naan-anay a mairuar ti amin a natay a nagyanna, yantangay malaksid iti panagungar ti amin a matalek nga agdaydayaw ken ni Jehova, siaasi met a pagungaren ni Jesus uray dagiti nakillo. Impasigurado kadatayo ti Sao ti Dios: “Addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”​—Aramid 24:15.

¹⁴ Awan kadagitoy a nakillo ti mapagungar tapno laeng maukom manen iti ipapatay. Iti nalinteg a kasasaad nga agrairanto iti intero a lubong iti sidong ti Pagarian ti Dios, matulongan dagitoy a nakillo a mangitunos iti biagda kadagiti dalan ni Jehova. Impakita ti sirmata a maluktan “ti lukot ti biag.” Addaanda ngarud iti gundaway a maisurat ti naganda iti dayta a lukot. ‘Maukomda sigun kadagiti aramidenda’ kalpasan ti panagungarda. (Apocalipsis 20:12, 13) Maibatay iti pagbalinandanto, mapaneknekan a ti panagungarda ket “panagungar iti biag,” saan ketdi a ti di maliklikan a “panagungar iti [makakondenar a] pannakaukom.”​—Juan 5:28, 29.

15. (a) Siasino dagiti saan a mapagungar? (b) Ania koma ti epekto kadatayo ti pannakaammo iti kinapudno maipapan iti panagungar?

¹⁵ Nupay kasta, saan nga amin a nagbiag ken natay ket mapagungar. Adda dagiti nakaaramid kadagiti basol a di mapakawan. Saan nga iti Hades ti ayanda, no di ket iti Gehenna, a pakapasaranda iti agnanayon a pannakadadael. Mairaman kadagitoy dagiti madadael bayat ti “dakkel a rigat,” nga asidegen a dumteng. (Mateo 12:31, 32;  23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tesalonica 1:6-9) Isu a nupay napalalo a kinamanangngaasi ti panangluk-at ni Jehova kadagiti natay manipud Hades, saan a rason ti namnama a panagungar tapno ditay pakaseknan ti wagas ti panagbiagtayo ita. Saan a mapagungar dagidiay sipapakinakem nga umalsa iti kinasoberano ni Jehova. Daytoy a pannakaammo ti mangtignay koma kadatayo a mangipakita nga apresiarentayo unay ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios babaen ti panagbiagtayo maitunos iti pagayatanna.

Pinabileg ti Namnama a Panagungar

16. Kasano a gubuayan ti dakkel a pammabileg ti namnama a panagungar?

¹⁶ Kadatayo a pudno a mamati iti panagungar, mangyeg dayta iti dakkel a pammabileg. Iti agdama, bayat a lumaklakaytayo, ammotay a saan nga agnanayon a maitantan ti ipapataytayo​—aniaman a medikal a pamay-an ti maaramat. (Eclesiastes 8:8) No sisusungdo a nagserbitayo ken ni Jehova a kadua ti organisasionna, naan-anay a makapagtalektayo iti masanguanan. Ammotayo a babaen ti panagungar, matagiragsaktayto manen ti biag iti tiempo nga inkeddeng ti Dios. Nagragsak la ketdin a biag dayta! “Ti pudpudno a biag,” kas panangawag ni apostol Pablo.​—1 Timoteo 6:19; Hebreo 6:10-12.

17. Ania ti makatulong kadatayo a mangtaginayon iti kinatarnaw ken ni Jehova?

¹⁷ Tumibker ti pammatitayo gapu iti pannakaammo nga adda ti panagungar ken am-ammotayo Daydiay gubuayan dayta a probision. Daytoy ti mangpabileg kadatayo nga agbalin a nasungdo iti Dios uray no agpeggad ti biagtayo iti ima dagiti naranggas a manangidadanes. Nabayagen nga us-usaren ni Satanas ti panagbuteng iti nasapa  nga ipapatay tapno adipenenna dagiti tattao. Ngem awan ti kasta a panagbuteng ni Jesus. Nagtalinaed a matalek ken ni Jehova agingga ken patay. Babaen ti pangsubbot a datonna, impaay ni Jesus ti pamay-an a mangwayawaya iti dadduma iti kasta a panagbuteng.​—Hebreo 2:14, 15.

18. Ania ti nakatulong kadagiti adipen ni Jehova a maaddaan iti kasta a nagsayaat a rekord ti kinatarnaw?

¹⁸ Kas resulta ti pammatida iti probision ti daton ni Kristo ken iti panagungar, naaddaan dagiti adipen ni Jehova iti nagsayaat a rekord kas tattao a nangsalimetmet iti kinatarnaw. Iti sidong ti pammarigat, pinaneknekanda a “saanda nga inayat dagiti kararuada” a nangnangruna ngem iti panagayatda ken ni Jehova. (Apocalipsis 12:11) Sisisirib a dida inwaksi dagiti Nakristianuan a pagalagadan tapno laeng masalbar ti agdama a biagda. (Lucas 9:24, 25) Ammoda nga uray matayda ita gapu iti nasungdo a panangitandudoda iti kinasoberano ni Jehova, gunggonaannanto ida babaen ti panagungar. Adda kadi kasta a pammatiyo? Adda, no pudno nga ay-ayatenyo ni Jehova ken no ipapusoyo ti umiso a kaipapanan ti namnama a panagungar.

Panagrepaso

• Apay a masapul a maawatan ti maysa a tao ti maipapan iti kararua ken ti kasasaad dagiti natay sakbay a maapresiarna ti panagungar?

• Siasinonto dagiti agungar, ket ania koma ti epektona kadatayo daytoy a pannakaammo?

• Kasano a mapabilegnatayo ti namnama a panagungar?

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 84, 85]

Inkari ni Jehova nga addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo