KAPITULO 31

Kasano a Mailiwliwagko ti Panagsinami?

“Innem a bulanen nga agnobiokami ken lima a tawenen nga aggayyemkami. Idi kayatnan a gupden ti relasionmi, dina man la naitured nga imbaga kaniak. Basta saannak lattan a kinasasao. Awan naaramidak. Napalalo ti ladingitko ken sangkadamagko iti bagik no ania ti nagkurangak.”​—Rachel.

 NO AGSINAKAYO iti kaayan-ayatmo, mabalin nga awanen ti raragsakam ken dayta la agsangsangiten ti ob-obraem. Usigem ti maipapan kada Jeff ken Susan, nga agnobio iti dua a tawen. Simmingedda iti maysa ken maysa kabayatan dayta a tiempo. Iti agmalem, mamin-adu nga agteks ni Jeff ken ni Susan tapno iyebkasna ti panangipategna kenkuana. Sagpaminsan a regaluanna ni Susan kas panangipakita nga isu ket silalagip kenkuana. “Nakaan-anus ni Jeff a dumngeg kaniak ken maaw-awatannak,” kuna ni Susan. “Impariknana a napategak kenkuana.”

Di nagbayag, napagtungtonganen da Jeff ken Susan ti maipapan iti kasar ken no sadinonto ti pagnaedanda kas agassawa. Sinaludsod payen ni Jeff ti rukod ti singsing ni Susan. Ngem pagammuan ta nakisina met lattan ni Jeff! Napalalo ti leddaang ni Susan. Ar-aramidenna met dagiti trabahona iti inaldaw ngem kasla kawaw ti utekna. “Napakpaksuyanak unay ken diak makapanunot,” kinunana. *

No Apay a Nasakit

No napadasamon ti kas iti napadasan ni Susan, nalabit pinampanunotmo: ‘Mailiwliwagkonto ngata daytoy?’ Normal laeng nga agladingitka. “Nabileg ti ayat a kas iti patay,” insurat ni Ari Solomon. (Kanta ni Solomon 8:6, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Gapuna, ti panagsina ket mabalin a maysa kadagiti karirigatan a mapasaram iti biag. Kinapudnona, adda dagiti agkuna a kaska la nagminatay no nagsinakayo iti kaayan-ayatmo. Mabalin a mariknam daytoy ken ti dadduma pay a gagangay a marikna dagiti agledleddaang, a kas iti:

Di panangaklon. ‘Saan a mabalin. Agbaliwto met laeng ti panunotna kalpasan ti maysa wenno dua nga aldaw.’

 Pungtot. ‘Apay nga inaramidna daytoy kaniak? Diak la ketdi mapakawan!’

Depresion. ‘Siguro, talaga nga awan ti mangayat kaniak.’

Panangakseptar. ‘Kayak daytoy. Nasakit ngem mailiwliwagkonto met laeng.’

Uray pay no kasta, dumtengto ti panawen a maakseptarmo ti napasamak. Ti kabayag dayta ket agdepende iti sumagmamano a banag kas iti no kasano ti kasinged ken kapaut ti relasionyo idi. Kabayatanna, kasanom a mailiwliwag ti saem ti panagsinayo?

Saanmo a Tagtagibien ti Panagsinayo

Nalabit nangnangngegmon ti pagsasao a, Ti panawen paglunitenna ti sugat. No nabiitkayo pay a nagsina, mabalin a narigatmo a patien dayta. Ngamin, ti panawen ket paset laeng ti solusion. Kas panangyilustrar: Ti sugat iti kudilmo ket aglunit inton agangay ngem nasakit pay laeng ita. Nasken a pasardengem ti panagdarana ken ep-epem ti ut-otna. Masapul met nga annadam tapno saan a maimpeksion. Kasta met laeng no nasugat ti riknam. Nasaem  dayta ita ngem adda dagiti maaramidam tapno maep-ep ti saemna ken saan a kumaro ti sakit ti nakemmo. Makatulong ti panaglabas ti panawen, ngem ania met ngay ti aramidem? Padasem dagiti sumaganad.

● Ipeksam ti ladingitmo. Saan a dakes ti agsangit. Ngamin, kuna ti Biblia nga adda “tiempo ti panagsangit” ken “tiempo ti panagdung-aw.” (Eclesiastes 3:1, 4) Ti panagsangit dina kayat a sawen a nakapuyka. Uray ni David, a natured a mannakigubat, kinunana idi napalalo ti ladingitna: “Iti rinabii a panagsangsangitko maslep ti iddak, mabasbasa ti punganko kadagiti luluak.”​—Salmo 6:6, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

● Saanmo a baybay-an ti salun-atmo. Makatulong ti panagehersisio ken umiso a taraon tapno mapasubli ti pigsa a napukawmo gapu iti saem ti panagsinayo. ‘Ti panagsanay iti bagi ket makagunggona,’ kuna ti Biblia.​—1 Timoteo 4:8.

Ania dagiti masapul nga asikasuem mainaig iti salun-atmo?

․․․․․

● Agbalinka nga okupado. Dimo isardeng nga aramiden dagiti banag a pagaayatmo. Ken nangnangruna ita a dimo iputputong ti bagim. (Proverbio 18:1) Makatulong ti pannakilangenmo kadagiti maseknan kenka tapno maipamaysam ti panunotmo kadagiti positibo a banag.

Ania dagiti kalat a mabalinmo nga ipasdek?

․․․․․

 ● Ikararagmo iti Dios dagiti marikriknam. Nalabit maysa a karit dayta. Kalpasan ti panagsina, adda dagiti mangipagarup a binaybay-an ida ti Dios. Mabalin nga irasonda: ‘Inkarkararagko a makasarakak iti mangayat kaniak, ngem ita, kastoy ketdin ti napasamak!’ (Salmo 10:1) Ngem umiso kadi nga ibilangtayo ti Dios kas parabirok laeng iti kaparehatayo? Siempre saan; ken saan met a basol ti Dios no ti kaayan-ayatmo ket kayatnan ti makisina. Nupay kasta, pagaammotayo daytoy maipapan ken Jehova: ‘Isu maseknan kenka.’ (1 Pedro 5:7) Iparukpokmo ngarud kenkuana ti marikriknam babaen ti kararag. Kuna ti Biblia: “Maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo ken dagiti pannakabalin ti isipyo babaen ken Kristo Jesus.”​—Filipos 4:6, 7.

Ania dagiti espesipiko nga ikararagmo ken Jehova bayat nga ikagkagumaam nga iliwliwag ti saem ti panagsinayo?

․․․․․

 Panunotem ti Masanguanan

No nagluniten ti sugatmo, baka makatulong no usigem no ania ti problema iti napalabas a pannakirelasionmo. Inton nakasaganakan a mangaramid iti dayta, nalabit makatulong no isuratmo dagiti sungbatmo iti kahon a napauluan, “ Ania ti Masursurok iti Panagsinami?” iti panid 224.

Pudno a saan a kas iti ninamnamam ti nagbanagan ti relasionyo. Ngem laglagipem daytoy: Kabayatan ti bagyo, ti nalulem a tangatang ken napigsa a tudo laeng ti makitkitam. Ngem inton agangay, sumardengto met laeng ti tudo ken umariwanas ti tangatang. Dagiti agtutubo a nadakamat iti rugi daytoy a kapitulo nailiwliwagda met laeng ti saem nga inyeg ti pannakisina ti kaayan-ayatda. Sigurado a kastanto met ti mapasaram!

ITI SUMAGANAD A KAPITULO

Ania dagiti mabalinmo nga aramiden tapno masalaknibam ti bagim kadagiti seksual a mananggundaway?

[Footnote]

NAPAPATEG A TEKSTO

“Paimbagen [ni Jehova] dagidiay nasnaayan ti pusona, ket bedbedanna dagiti naut-ot a pasetda.”​—Salmo 147:3.

BALAKAD

Ni Susan a nadakamat iti rugi daytoy a kapitulo ket nangilista kadagiti teksto sa itugtugotna dayta tapno mabalinna a basaen tunggal malapunos iti liday. Nalabit mabalinmo met nga isurat ti dadduma kadagiti naisitar a teksto iti daytoy a kapitulo.

AMMOM KADI . . . ?

Ti kaaduan nga agnobio nga agtutubo ket saan nga agtungpal iti kasar, ken no bilang ta agkatuloyanda, dakkel ti posibilidadna nga agdiborsiodanto met laeng.

DAGITI ARAMIDEK!

Tapno mailiwliwagko ti leddaangko gapu iti panagsinami, masapul nga ․․․․․

Ti aramidek tapno agbalinak a nasaysayaat a nobio wenno nobia no maaddaanakto manen iti kaayan-ayat ket ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Ania ti nasursurom maipapan iti bagim iti napalabas a pannakirelasionmo?

● Ania ti nasursurom maipapan iti saanmo a kasekso?

[Blurb iti panid 227]

Iti panaglabas ti tiempo, nasimsimbengton ti panagpampanunotmo. Saankanto unayen a naliday ken maaklonmonton ti panagsinayo. Ad-adda pay a maam-ammom ti bagim ken mapanunotmo no ania a talaga ti sapsapulem iti agbalinto nga asawam. Ammom payen no ania ti aramidem tapno maliklikamto ti kasta met laeng a problema.’’​—Corrina

 [Kahon iti panid 224]

 Worksheet

Ania ti Masursurok iti Panagsinami?

Imbagana kadi kenka ti rason ti panagsinayo? No wen, isuratmo dayta iti baba, umanamongka man iti dayta wenno saan. ․․․․․

Ania pay ti pagarupem a nakaigapuan ti panagsinayo? ․․․․․

No subliam ti napasamak, adda kadi mapanunotmo nga inaramidmo koma tapno saankayo nga agsina? No adda, ania? ․․․․․

Adda kadi nasursurom iti dayta a kapadasam a makatulong iti espiritual wenno emosional nga irarang-aymo? ․․․․․

Ania, no adda man, ti kayatmo a balbaliwan iti sumaruno a pannakirelasionmo? ․․․․․

[Ladawan iti panid 223]

Ti panagsina ket mayarig iti naut-ot a sugat​—nasakit ngem umimbagto met laeng