Dagiti Daga a Nadakamat iti Biblia

IDI agsagsaganan ti Israel a sumrek iti Naikari a Daga, inyebkas ni Moises iti Dios ti napasnek a tarigagayna: “Palubosannak a bumallasiw, pangngaasim, ket kitaek ti nasayaat a daga nga adda iti ballasiw ti Jordan, daytoy nasayaat a nakabambantay a rehion.”​—De 3:25.

Saan a nakadanon ni Moises sadiay, ngem nakasang-at iti bantay a sumango iti Jerico ket nakitana dayta a daga​—‘ti Galaad agingga iti Dan ken ti daga ti Juda agingga iti makinlaud a baybay ken ti Negeb ken ti tanap ti Jordan.’ (De 3:27; 34:1-4) Nangngegmo kadin dagita a lugar? Ammom kadi ti ayanda?

Manmano kadagiti adipen ni Jehova itatta ti makapasiar iti adu a lugar a mabasada iti Biblia. Dida maaramid ti impaaramid idi ti Dios ken ni Abraham a sursorenna ti Naikari a Daga. (Ge 13:14-17) Nupay kasta, magagaran unay dagiti pudno a Kristiano a mangammo kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia ken kayatda a makita ti panagkakanaig dagita.

Ti ‘Kitaem ti Nasayaat a Daga’ ket maysa nga alikamen a mausarmo a mangpalawa iti pannakatarusmo iti Kasuratan. Naglaon kadagiti retrato dagiti aktual a lugar, a kas iti Galaad, a naipakita iti akkub. Ad-adda pay a makaisuro dagiti mapa, a mangpauneg unay iti pannakaammom kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia.

Ti mapa iti panid 2 ken 3 pagminarenna dagiti kangrunaan a dagdaga wenno rehion. Kas pagarigan, no makitam ti ayan ti Asiria ken Egipto manipud iti Naikari a Daga, ad-adda a matarusam dagiti padto a nangdakamat kadagita a pagilian. (Isa 7:18; 27:13; Os 11:11; Mik 7:12) Idi un-unana, dati a pagsasapalan dagiti kangrunaan a kalsada ti immatiddog nga akikid a daga a maawagan iti Naikari a Daga. Kinalikaguman dagiti sabsabali a nasion a sakupen dagiti nabunga a kataltalonan, kaubasan, ken kaolibuan ti Naikari a Daga.​—De 8:8; Uk 15:5.

Sagpaminsan mabalin a kayatmo a pagdidiligen dagiti mapa. Kas pagarigan, naibaon ni Jonas idiay kabesera ti Asiria, ngem napan idiay Tarsis. (Jon 1:1-3) Makitam kadi dagita a lugar iti dayta umuna a mapa? Ngem agsabali ti Tarsis ken ti Tarso a nakayanakan ni apostol Pablo. Masarakam ti Tarso ken ti dadduma pay a nalatak a siudad iti mapa ditoy.

Panunotem ti kawatiwat ti ruta a dinaliasat ni Abraham no kitaem ti Ur, Haran, ken Jerusalem. Kalpasan ti panangayab ni Jehova kenkuana manipud Ur, nagtaeng idiay Haran sa immakar idiay Naikari a Daga. (Ge 11:28–12:1; Ara 7:2-5) Ad-adda a mailadawanmo ti panagdaliasat ni Abraham bayat nga adalem “Ti Lubong Dagiti Patriarka,” iti panid 6-7.

Awan ti espesipiko a tiempo a nakainaigan ti umuna a mapa ken ti adda ditoy. Kalpasan dagita, kaaduanna naurnos dagiti sumaganad a mapa sigun iti historikal a panagsasaganadda. Dagiti siudad wenno detalye iti mapa ket adda pakainaiganda kadagiti pasamak iti partikular a tiempo. Nupay saan a nairaman iti Indese (panid 34-5) ti tunggal lugar a nainaganan kadagiti mapa, gagangay a makatulong dayta kenka a mangbirok no aniada a mapa ti mainaig iti punto a suksukimatem.

No maukrad ti makintengnga a mapa (panid 18-19) masarakam ti kaaduan nga ili ken siudad iti Naikari a Daga. Dagiti Simbolo iti Mapa tulongannaka a mangbirok kadagiti siudad dagiti Levita ken ti innem a siudad a pagkamangan, ken maammuam met no ti maysa a lugar ket nadakamat iti Hebreo  a Kasuratan, iti Griego a Kasuratan, wenno agpadpada.

Saan nga ammo itatta ti ayan ti dadduma kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia, isu nga awan iti dayta makintengnga a mapa ti kaaduan kadagita a nagan. Kasta met, dina malaon amin a siudad ken ili, a kas iti amin nga ili iti pagbedngan dagiti tribu. (Jos, kap. 15-19) Ngem kaaduanna inraman dayta a mapa dagiti kabangibang a siudad, iti kasta matulongannaka a mangpattapatta iti ayanda. Namarkaan ti dadduma a geograpiko a lugar (bambantay, karayan, ken naapres a ginget), ken naipakita dagiti nangato ken patag a lugar babaen kadagiti kolor. Dagita a detalye matulongannaka a mangiladawan iti panunotmo kadagiti sumagmamano a pasamak iti Biblia.

Ti ensiklopedia nga Insight on the Scriptures ti pakasarakan iti ad-adu pay nga impormasion maipapan kadagiti lugar a nadakamat iti Biblia. Magun-odan dayta iti adu a lenguahe. * No us-usarem dayta ken ti dadduma pay a katulongan iti panagadal iti Biblia, adda koma kenka ti ‘Kitaem ti Nasayaat a Daga.’ Agkonsultaka iti dayta bayat nga adalem ti Kasuratan, a makagunggona unay iti biagmo.​—2Ti 3:16, 17.

[Footnote]

[Kahon iti panid 5]

NAISURAT DAGITI LIBRO TI BIBLIA IDIAY

Babilonia

Cesarea

Corinto

Egipto

Efeso

Jerusalem

Macedonia

Moab

Patmos

Naikari a Daga

Roma

Susan

[Mapa iti panid 4, 5]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Bible Lands and Key Cities

A1 ITALIA

A2 ROMA

A3 SICILIA

A3 MALTA

C2 MACEDONIA

C2 Filipos

C2 GRECIA

C3 ATENAS

C3 Corinto

C3 CRETA

C4 LIBYA

D3 Antioquia (ti Pisidia)

D3 Efeso

D3 PATMOS

D3 RODAS

D4 MEMFIS

D5 EGIPTO

E2 ASIA MENOR

E3 Tarso

E3 Antioquia (ti Siria)

E3 CHIPRE

E4 Sidon

E4 Damasco

E4 Tiro

E4 Cesarea

E4 NAIKARI A DAGA

E4 JERUSALEM

E4 MOAB

E4 Cades

E4 EDOM

F3 Minuyongan ti Eden?

F3 ASIRIA

F3 Haran

F3 SIRIA

F5 ARABIA

G3 NINEVE

G4 BABILONIA

G4 CALDEA

G4 Susan

G4 Ur

H3 MEDIA

[Bantay]

E5 Bty. Sinai

G2 BTY. ARARAT

[Dandanum]

C3 Baybay Mediteraneo (Dakkel a Baybay)

E1 Nangisit a Baybay

E5 Nalabaga a Baybay

H2 Baybay Caspiano

H5 Gulpo ti Persia

[Karayan]

D5 Karayan Nilo

F3 Karayan Eufrates

G3 Karayan Tigris