Ni Jesus “Idiay Pagilian Dagiti Judio”
Ni Jesus “Idiay Pagilian Dagiti Judio”
IDI kinasabaanna ni Cornelio, dinakamat ni apostol Pedro dagiti inaramid ni Jesus “idiay pagilian dagiti Judio ken idiay Jerusalem.” (Ara 10:39) Panagkunam aniada a lugar ti karaman iti nakallalagip a ministerio ni Jesus?
Ti “pagilian dagiti Judio” ramanenna ti Judea, a nangaramidan ni Jesus iti dadduma kadagiti trabaho nga impaaramid ti Dios. (Lu 4:44) Kalpasan ti pannakabautisarna, binusbos ni Jesus ti 40 nga aldaw idiay let-ang ti Juda (wenno Judea), maysa a natikag ken langalang a rehion a paglemlemmengan dagiti rebelde ken tulisan. (Lu 10:30) Di nagbayag, agturong nga agpaamianan ni Jesus manipud Judea idi kasabaanna ti maysa a Samaritana iti asideg ti Sicar.—Jn 4:3-7.
No repasuentayo dagiti Ebanghelio, ipakitada nga idiay Galilea ti nangnangruna a nangaskasabaan ni Jesus. Nupay nagpaabagatan idiay Jerusalem tapno tumabuno kadagiti tinawen a piesta, binusbosna ti kaaduan a paset ti immuna a dua a tawen a ministeriona iti makin-amianan a paset ti Naikari a Daga. (Jn 7:2-10; 10:22, 23) Kas pagarigan, adu ti insaona a naisangsangayan a pannursuro ken nagaramid kadagiti nakaskasdaaw a milagro bayat nga adda iti asideg wenno iti mismo a Baybay ti Galilea. No malagipmo, pinaglinakna ti nadawel a dandanum ti baybay ken nagna pay iti rabawna. Bayat a sisasakay kadagiti barangay, kinaskasabaanna ti adu a tattao nga adda iti igid dayta a baybay. Dagiti nasinged a pasurotna idi un-unana ket naggapuda kadagiti kabangibang a komunidad dagiti mangngalap ken mannalon.—Mr 3:7-12; 4:35-41; Lu 5:1-11; Jn 6:16-21; 21:1-19.
Kabayatan ti ministerio ni Jesus idiay Galilea, agnanaed idi iti igid ti baybay idiay Capernaum, iti “mismo a siudadna.” (Mt 9:1) Nakapuesto idi ni Jesus iti bakras ti maysa a turod a saan unay a pangadaywen idi impaayna ti nalatak a Sermonna iti Bantay. Addada tiempo a nagbarangay ni Jesus manipud Capernaum a napan idiay Magadan, Betsaida, wenno kadagiti kabangibang a lugar.
No kitaem, ti ‘mismo a siudad’ ni Jesus ket saan unay nga adayo manipud Nazaret, ti lugar a dimmakkelanna; manipud Cana, a sadiay inaramidna nga arak ti danum; manipud Nain, a nangpagungaranna iti anak ti maysa a balo; ken manipud Betsaida, a babaen iti milagro pinakanna sadiay ti 5,000 a tattao ken pinaimbagna ti bulsek a lalaki.
Kalpasan ti Paskua idi 32 K.P., nagpaamianan ni Jesus idiay Tiro ken Sidon, a puerto ti Fenicia. Kalpasanna insaknapna ti ministeriona iti dadduma kadagiti sangapulo a siudad ti Grecia a maawagan iti Decapolis. Idiay asideg ti Cesarea Filipos (F2) ti ayan ni Jesus idi binigbig ni Pedro nga isu ti Mesias. Di nagbayag, napasamak ti panagbalbaliw ti langa ni Jesus, nalabit idiay Bantay Hermon. Kalpasanna, nangaskasaba ni Jesus iti rehion ti Perea, iti ballasiw ti Jordan.—Mr 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Lu 13:22, 33.
Binusbos ni Jesus ti maudi a lawasna ditoy daga a kaduana dagiti adalanna idiay Jerusalem, “ti siudad ti naindaklan nga Ari,” ken iti aglawlawna. (Mt 5:35) Makitam ditoy dagiti kabangibang a lugar a nabasam kadagiti Ebanghelio, a kas ti Emmaus, Betania, Betfage, ken Betlehem.—Lu 2:4; 19:29; 24:13; kitaem ti naisingit a “Jerusalem” iti panid 18.
[Mapa iti panid 29]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Naikari a Daga (Kaaldawan ni Jesus)
Ti Daga Idi Kaaldawan ni Jesus
Dagiti Siudad ti Decapolis
E5 Hippo(s)
E6 Pella
E6 Scythopolis
F5 Gadara
F7 Gerasa
G5 Dion
G9 Filadelfia
H1 Damasco
H4 Raphana
I5 Canatha
Dagiti Kangrunaan a Dalan (Kitaem ti publikasion)
Kadawyan a Ruta iti Nagbaetan ti Galilea ken Jerusalem (Kitaem ti publikasion)
Sabali pay a Ruta iti Nagbaetan ti Galilea ken Jerusalem, a Lumasat iti Perea (Kitaem ti publikasion)
A11 Gaza
B6 Cesarea
B8 Joppe
B9 Lidda
B12 Beer-seba
C4 Tolemaida
C8 SAMARIA
C8 Antipatris
C8 Arimatea
C9 Emmaus
C10 JUDEA
C11 Hebron
C12 IDUMEA
D1 Sidon
D2 Tiro
D3 FENICIA
D4 GALILEA
D4 Cana
D5 Sepphoris
D5 Nazaret
D5 Nain
D7 Samaria
D7 Sicar
D9 Efraim
D9 Betfage
D9 Jerusalem
D9 Betania
D10 Betlehem
D10 Herodium
D10 LET-ANG TI JUDA
D12 Masada
E4 Corazin
E4 Betsaida
E4 Capernaum
E4 Magadan
E5 Tiberias
E5 Hippo(s)
E6 Betania? (ballasiw ti Jordan)
E6 Scythopolis
E6 Pella
E6 Salim
E6 Enon
E9 Jerico
F1 ABILINIA
F2 Cesarea Filipos
F4 Gamala
F5 Abila?
F5 Gadara
F7 PEREA
F7 Gerasa
G3 ITUREA
G5 Dion
G6 DECAPOLIS
G9 Philadelphia
H1 Damasco
H3 TRACONITE
H4 Rafana
H12 ARABIA
I5 Canatha
[Bambantay]
D7 Bty. Ebal
D7 Bty. Gerizim
F2 Bty. Hermon
[Dandanum]
B6 Baybay Mediteraneo (Dakkel a Baybay)
E4 Baybay ti Galilea
E10 Asin a Baybay (Natay a Baybay)
[Karayan]
E7 Karayan Jordan
[Karayan ken waig]
D7 Bubon ni Jacob
[Ladawan iti panid 28]
Baybay ti Galilea. Ti Capernaum ket adda iti makinsango a kannigid. Naipakita ditoy ti abagatan a laud agingga iti Tanap ti Genesaret
[Ladawan iti panid 28]
Nagdaydayaw dagiti Samaritano idiay Bantay Gerizim. Ti Bantay Ebal ket adda iti likudan