Ti Israel ken ti Aglikmutna

KINUNA ni Jehova ken Abraham: ‘Manipud Ur iti Mesopotamia mapanka iti pagilian nga ipakitakto kenka.’ Dayta a pagilian ket pagnanaedan ken napalikmutan iti sabsabali a nasion.​—Ge 12:1-3; 15:17-21.

Idi pumanaw ti ili ti Dios manipud Egipto, ammoda a mabalin a maipasangoda kadagiti kabusor, a kas “kadagiti naulpit nga agturay ti Moab.” (Ex 15:14, 15) Agnanaed idi dagiti Amalekita, Moabita, Ammonita, ken Amoreo iti ruta ti Israel nga agturong iti Naikari a Daga. (Nu 21:11-13; De 2:17-33; 23:3, 4) Ken adda pay dadduma a kabusor a nasion a pakirangetan dagiti Israelita iti daga nga inkari ti Dios kadakuada.

Kinuna ti Dios nga ‘ikkaten’ ti Israel ti pito nga “aduan umili a nasion”​—dagiti Heteo, Girgaseo, Amoreo, Canaanita, Perizeo, Heveo, ken Jebuseo​—a maikari a madadael. Imoral ti panagbiagda ken dakes ti relihionda. Karaman kadagiti didiosda ni Baal (a nalatak gapu kadagiti munmon a bato a kasla mabagbagi ti lalaki), ni Molec (a pagidatdatonanda iti ubing), ken ti diosa iti panaganak a ni Astoret (Astarte).​—De 7:1-4; 12:31; Ex 23:23; Le 18:21-25; 20:2-5; Uk 2:11-14; Sal 106:37, 38.

No dadduma, ti intero a lugar nga ited idi ti Dios iti Israel ket naawagan iti “Canaan,” manipud iti amianan ti Sidon agingga “iti naapres a ginget ti Egipto.” (Nu 13:2, 21; 34:2-12; Ge 10:19) Kadagiti sabali a tiempo, innaganan ti Biblia ti nadumaduma a nasion, estado a siudad, wenno tattao iti dayta a daga. Dagiti dadduma addaanda idi kadagiti masnup a lugar, a kas kadagiti Filisteo iti igid ti baybay ken dagiti Jebuseo iti kabambantayan nga asideg ti Jerusalem. (Nu 13:29; Jos 13:3) Iti panaglabas ti panawen, nagbaliw dagiti lokasion wenno teritoria dagiti dadduma.​—Ge 34:1, 2; 49:30; Jos 1:4; 11:3; Uk 1:16, 23-26.

Idi pumanaw ti Israel manipud Egipto, nalabit dagiti Amoreo ti kabibilgan a tribu. * (De 1:19-21; Jos 24:15) Sinakupda ti daga dagiti Moabita nga agpaabagatan agingga iti naapres a ginget ti Arnon, nupay idiay bangirna manipud Jerico ket naawagan pay laeng a “desierto a tantanap ti Moab.” Dagiti ari nga Amoreo inturayanda met ti Basan ken Galaad.​—Nu 21:21-23, 33-35; 22:1; 33:46-51.

Nupay tultulongan idi ti Dios dagiti Israelita, saanda a pinukaw amin dagidiay nakondenar a nasion, nga idi agangay dagita ti nangsilo iti Israel. (Nu 33:55; Jos 23:13; Uk 2:3; 3:5, 6; 2Ar 21:11) Kinapudnona, nasiluan dagiti Israelita iti baet ti pakdaar a: “Dikay sumurot kadagiti sabali a didios, aniaman a didios ti il-ili nga adda iti intero nga aglikmutyo.”​—De 6:14; 13:7.

[Footnote]

 [Mapa iti panid 11]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Nasnasion A Maikkat Iti Naikari A Daga

FILISTIA (D8)

C8 Ascalon

C9 Gaza

D8 Asdod

D8 Gat

D9 Gerar

CANAAN (D8)

B10 AMALEKITES

C12 Hazar-addar (Addar?)

C12 Cades (Cades-barnea)

D8 Laquis

D9 Beer-seba

D10 AMOREO

D11 NEGEB

E4 Dor

E5 Megiddo

E5 Taanac

E6 Afek

E6 HEVEO

E7 JEBUSEO

E8 Bet-semes

E8 Hebron (Kiriat-arba)

E9 HEVEO

E9 Debir

E10 Arad (Canaanita)

E10 KENEO

E11 Acrabbim

F4 GIRGASEO

F6 Siquem

F7 PERIZEO

F7 Gilgal

F7 Jerico

F8 Jerusalem

G2 HEVEO

G2 Dan (Lais)

G3 Hasor

FENICIA (F2)

E2 Tiro

F1 Sidon

EDOM (F12)

F11 SEIR

G11 Bozra

AMOREO (SIHON) (G8)

G6 GALAAD

G7 Sittim

G7 Hesbon

G9 Aroer

SIRIA (H1)

G1 Baal-gad

G2 HEVEO

I1 Damasco

MOAB (H10)

AMOREO (OG) (I5)

G6 GILEAD

H3 BASAN

H4 Astarot

H4 Edrei

AMMON (I7)

H7 Rabba

[Desierto]

H12 DESIERTO TI ARABIA

[Bambantay]

E4 Bty. Carmelo

E11 Bty. Hor

G1 Bty. Hermon

G8 Bty. Nebo

[Dandanum]

C6 Baybay Mediteraneo (Dakkel a Baybay)

F9 Asin a Baybay

G4 Baybay ti Galilea

[Karayan ken waig]

B11 N.G. ti Egipto

F6 Karayan Jordan

G6 N.G. ti Jaboc

G9 N.G. ti Arnon

G11 N.G. ti Zered

[Dagiti Ladawan iti panid 10]

Kannawan: Ni Og nga ari dagiti Amoreo inturayanna ti Basan, a nalatak gapu kadagiti toro ken karnerona

Baba: Ti Moab, iti ballasiw ti Asin a Baybay agingga iti let-ang ti Juda

[Ladawan iti panid 11]

Imbilin ni Jehova nga ikkaten ti Israel dagiti nasion nga agdaydayaw kadagiti didiosen, a kas kada Baal, Molec, ken ti diosa iti panaganak a ni Astoret (nailadawan)