Kapitulo 16

Ti Pudno a Dios ken ti Masanguananyo

“Iti daytoy misterioso nga uniberso, adda maysa a banag a masigurado ti Tao. Ti Tao a mismo sigurado a saan nga isu ti kadaklan a naespirituan a persona iti Uniberso. . . . Adda persona iti Uniberso a naespirituan a dakdakkel ngem iti Tao a mismo. . . . Ti kalat ti Tao isut’ inna pannakinaig iti daydiay persona a mangiturturong kadagiti mapaspasamak, ken iti inna panangbiruk kenkuana tapno itunosna ti bagina iti daytoy absoluto a naespirituan a kinaagpaypayso.”​—An Historian’s Approach to Religion, ni Arnold Toynbee.

1. (Iramanyo ti introduksion.) (a) Aniat’ binigbig ni historiador Toynbee maipapan iti tao ken ti uniberso? (b) Kasanot’ panangilatak ti Biblia iti dayta “absoluto a naespirituan a kinaagpaypayso”?

 BAYAT ti kaaduan a paset ti kallabes nga innem a ribo a tawen, binirbiruk ti sangatauan, a buyogen ti nabilbileg wenno nakapkapuy a kinaregta, dayta “absoluto a naespirituan a kinaagpaypayso.” Amin a kangrunaan a relihion inawaganda dayta a kinaagpaypayso iti sabali a nagan. Agdepende iti relihionyo​—Hindu, Muslim, Budista, Shinto, Confuciano, Taoista, Judio, Kristiano, wenno sabali pay​—adda pangnaganyo iti dayta “absoluto a naespirituan a kinaagpaypayso.” Ngem ti Biblia ibagana ti nagan, gender (sekso), ken personalidad daytoy a kinaagpaypayso​—ni Jehova, ti sibibiag a Dios. Dayta naisalumina a Dios kinunana ken Ciro a Dakkel a taga Persia: “Siak ni Jehova, ket awanen ti sabali. Malaksid kaniak awan ti Dios. . . . Inaramidko ti daga ket pinarsuak uray ti tao iti rabawna.”​—Isaias 45:5, 12 18; Salmo 68:19, 20.

 Ni Jehova—Dios ti Mapagtalkan a Padto

2. No kayattay ti mapagtalkan nga impormasion iti masanguanan, asinot’ pagturongantayo, ken apay?

² Ni Jehova isut’ pudno a paginggaan ti panangbiruk ti sangatauan iti Dios. Impalgak ni Jehova ti bagina a kas Dios ti padto a kabaelanna nga ibaga ti panungpalan manipud pangrugian. Kinunana baeten ken mammadto nga Isaias: “Laglagipenyo dagiti immuna a banag idi ugma, ta siak Daydiay Nadibinuan ket awanen ti sabali a Dios, ket awan ti pumada kaniak; Daydiay mangipalawag ti panungpalan manipud pangrugian, ken manipud idi unana a panawen dagiti banag a saan pay a naaramid; Daydiay agkuna, ‘Ti patigmaanko mataginayonto, ket aramidekto amin a pagayatak’; . . . Insaok; aramidekto met ti pannakatungpalna. Pinanggepko, isu met ti aramidekto.”​—Isaias 46:9-11; 55:10, 11.

3. (a) Aniada a pasamak ti maipakaunatayo babaen iti padtot’ Biblia? (b) Aniat’ inaramid ni Satanas kadagiti di mamati, ken apay?

³ Gapu iti kaadda ti kasta a matalek a Dios ti padto, ammotayo no anianto ti mapasamak iti sangalubongan a sistema dagiti mangdibidir a relihion. Maipakpakaunatayo pay ti mapagtengto dagiti maingel a napolitikaan nga organisasion a kasla mangtengtengngel iti pagturongan ti lubong. Nangnangruna pay, maibagatayo no aniat’ panungpalanto “ti dios daytoy sistema dagiti banag,” a ni Satanas, a “binulsekna dagiti isip dagiti saan a mamati” babaen iti nagadu a relihion a nangitawtaw iti sangatauan manipud iti pudno a Dios, ni Jehova. Ket apay a binulsek ni Satanas ida? Tapno “di agraniag kadakuada ti lawag ti nadayag a naimbag a damag maipapan ken Kristo, isu a ladawan ti Dios.”​—2 Corinto 4:3, 4; 1 Juan 5: 19.

4. Aniada a saludsod maipapan iti daga ken masanguanan ti tao ti masapul a masungbatan?

⁴ Maammuantayo pay no aniat’ maaramid kalpasan dagitoy a naipadto a pasamak. Anianto ti ultimo a kasasaad toy daga? Narugit? Nadadael? Naibus ti kakaykayuanna? Wenno mapabaronto ti lasbang ti daga ken ti natauan a rasa? Kas makitatayto, sungbatan ti Biblia amin dagitoy a saludsod. Ngem  umuna kitaentay man pay no aniat’ mapasamak iti asideg a masanguanan.

Ti “Babilonia a Dakkel” Nailataken

5. Aniat’ nakita ni Juan iti sirmata?

⁵ Ti Apocalipsis a librot’ Biblia naipalgak ken apostol Juan idiay isla ti Patmos idi tawen 96 K.P. Sipapatak nga iladawanna dagiti kangrunaan a mapasamak iti daytoy panawen ti panungpalan, tiempo a, sigun iti ebidensiat’ Biblia, pagbibiagan ti sangatauan nanipud 1914. a Maysa kadagiti simboliko a ladawan a nakita ni Juan iti sirmata, isu ti naardiod, awan babainna a balangkantis, a naawagan “Babilonia a Dakkel, ti ina dagiti balangkantis ken dagiti makarimon a banag ti daga.” Aniat’ kasasaadna? “Nakitak a ti babai nabartek iti dara dagidiay nasantuan ken iti dara dagiti saksi ni Jesus.”​—Apocalipsis 17:5, 6.

6. Apay a ti Babilonia a Dakkel dina irepresenta dagiti agtuturay a napolitikaan nga elemento toy lubong?

⁶ Asino ti irepresenta daytoy a babai? Saan a kasapulan a pugpugtuantayo ti kinasiasinona. Babaen iti panagiwalin, isut’ malukaisantayo. Iti dayta met la a sirmata, nangngeg ni Juan ti anghel a nagkuna: “Umayka, ipakitakto kenka ti pannakaukom ti dakkel a balangkantis nga adda a situtugaw iti rabaw dagiti adu a danum, isu a nakikamalalaan dagiti ari ti daga, idinto ta dagiti agnaed iti daga nabartekda iti arak ti pannakikamalalana.” No dagiti ari, wenno agtuturay, ti daga ket makikamalalada kenkuana, ngarud kayuloganna a ti balangkantis dina irepresenta dagiti agtuturay a napolitikaan nga elemento toy lubong.​—Apocalipsis 17:1, 2, 18.

7. (a) Apay a ti Babilonia a Dakkel dina irepresenta dagiti komersial nga elemento? (b) Aniat’ irepresenta ti Babilonia a Dakkel?

⁷ Dayta met la a salaysay ibagana kadatayo a “dagiti agbambaniaga a komersiante ditoy daga bimmaknangda gapu iti pannakabalin ti nakababain a kinabuslonna.” No kasta ti Babilonia  a Dakkel dina irepresenta dagiti negosiante, wenno “komersiante,” nga elemento toy lubong. Kaskasdi, kuna ti naipaltiing a teksto: “Dagiti danum a nakitam, a pagtugtugawan ti balangkantis, kaipapananda dagiti ili ken dagiti umariwekwek ken dagiti nasion ken dagiti dila.” Ania pay a sabali a prinsipal nga elemento toy nailubongan a sistema ti nabati a maikanatad iti deskripsion ti maysa a simboliko a balangkantis a makikamkamalala kadagiti napolitikaan nga agtuturay, makikanunong kadagiti interes ti negosio, ken agtugtugaw a sidadayag kadagiti umili, umariwekwek, nasion, ken pagsasao? Isu dayta ti ulbod a relihion a buyogen ti nagduduma a pamarangna!​—Apocalipsis 17:15; 18:2, 3.

8. Aniada pay a kinapudno ti mangpasingked iti kinasiasino ti Babilonia a Dakkel?

⁸ Daytoy a pannakailatak ti Babilonia a Dakkel pasingkedan daydiay panangkondenar ti anghel kenkuana a gapu “kadagiti espiritistiko nga aramid[na] amin dagiti nasion naiyaw-awanda.” (Apocalipsis 18:23) Amin a porma ti espiritismo, ket relihiuso ken pinaltiingan ti demonio ida. (Deuteronomio 18:10-12) Gapuna, ti Babilonia a Dakkel masapul a relihiuso nga organisasion ti isimbolona. Dagiti ebidensiat’ Biblia ipakitada a ti Babilonia a Dakkel isu ti intero a sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion a kukua ni Satanas, a pinatanorna iti isip dagiti tao tapno mayaw-awan ti atensionda manipud iti pudno a Dios, a ni Jehova.​—Juan 8:44-47; 2 Corinto 11:13-15; Apocalipsis 21:8; 22:15.

9. Aniada a parepareho nga elemento ti matakkuatan kadagiti adu a relihion?

⁹ Kas nakitatayon iti intero daytoy a libro, adda dagiti komon nga elemento a pasempaset ti nakirukiro a balabala dagiti relihion toy lubong. Adu a relihion ti nairamut iti mitolohia. Dandani isuda amin nakawaranda iti pammati iti kunada nga imortal a kararua ti tao nga agtultuloy kalpasan ti ipapatay ket mapan iti sumuno a biag wenno umakar iti sabali a parsua. Adu kadakuada ti agpaparehot’ pammatida iti nakaam-amak a lugar a pakaparigatan ken pagtutuokan nga awagandat’  impierno. Dagiti dadduma naisinggalutda iti kadaanan a pagano a pammati kadagiti triad, trinidad, ken diosa nga ina. No kasta, maikanatad laeng a pagtitiponen ida iti sidong dayta maymaysa a sibubukel a simbolo ti balangkantis a “Babilonia a Dakkel.”​—Apocalipsis 17:5.

Tiempon a Panawan ti Ulbod a Relihion

10. Aniat’ naipadto a panungpalan ti relihiuso a balangkantis?

¹⁰ Aniat’ impadto ti Biblia nga ultimo a pagtungpalanto daytoy balangkantis a nangsakup iti intero a lubong? Babaen iti simboliko a pagsasao, ti librot’ Apocalipsis deskribirenna ti pannakadadaelna babaen ti ima dagiti napolitikaan nga elemento. Naisimbolo dagitoy a kas “sangapulo a sara” a mangsupsuportar iti Naciones Unidas, “maysa a kolor eskarlata nga atap nga animal” nga isut’ ladawan ti namansaan-dara a napolitikaan a sisteman Satanas.​—Apocalipsis 16:2; 17:3-16. b

11. (a) Apay a kinondenar ti Dios ti ulbod a relihion? (b) Aniantot’ mapasamak iti Babilonia a Dakkel?

¹¹ Daytoy a pannakadadael ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion ni Satanas isuntot’ resulta ti nakaro a panangukom ti Dios kadagitoy a relihion. Natakkuatanto a nakabasolda iti naespirituan a pannakikamalala gaput’ pannakikumplotda kadagiti manangirurumen a napolitikaan a kaayan-ayatda ken ti panangsuportarda kadakuada. Ti ulbod a relihion minansaanna ti paldana kadagiti awan basolna a dara gaput’ patriotiko a yaanamongna iti katatan-okan a klase agtuturay iti kada nasion bayat a nakigubat dagita. Gapuna, ikabilto ni Jehova iti puso dagita a napolitikaan nga elemento nga itungpalda ti pagayatanna a maibusor iti Babilonia a Dakkel tapno isut’ ikisapda.​—Apocalipsis 17:16-18.

12. (a) Aniat’ aramidenyo itan tapno maispalkayto inton madadael ti Babilonia? (b) Aniada a sursuro ti pakailasinan ti pudno a relihion?

¹² Gapu ta kastat’ masanguanan a sarangtento dagiti relihion  toy lubong, ania komat’ aramidenyo? Ti sungbat adda iti daydiay nangngeg ni Juan a timek manipud langit a nagkuna: “Rummuarkayo kenkuana, ilik, no diyo kayat ti mairaman kenkuana kadagiti basolna, ken no diyo kayat ti umawat iti paset dagiti saplitna. Ta dagiti basolna namuntuonda a tumukno sadi langit, ket linagip ti Dios dagiti kinakillona.” Gapuna, itan ti tiempo a panangtungpal iti bilin ti anghel nga iruruar manipud imperio ti ulbod a relihion ni Satanas ket makitimpuyogkayo iti pudno a panagdaydayaw ken Jehova. (Kitaenyo ti kahon, panid 377.)​—Apocalipsis 17:17; 18:4, 5; idiligyo ti Jeremias 2:34; 51:12, 13.

Asidegen ti Armagedon

13. Aniada a pasamak ti dandanin maangay?

¹³ Kuna ti Apocalipsis nga “iti maymaysa nga aldaw umayto dagiti saplit, ipapatay ken panagdung-aw ken bisin, ket isu naan-anayto a mapuoran iti apuy.” Sigun kadagiti amin a naimpadtuan nga ipasimudaag ti Biblia, dayta “maymaysa nga aldaw,” wenno ababa a tiempo ti napartak a pannakaikisap, asideg unayen. Kinapudnona, ti pannakadadael ti Babilonia a Dakkel isuntot’ rugi ti “dakkel a rigat” nga agngudonto iti dayta “gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin . . . Har–Magedon.” Dayta a gubat, wenno bakal, ti Armagedon agturongto iti pannakaabak ti napolitikaan a sistema ni Satanas ken ti pannakaitappuakna iti mangliwengliweng. Agbannawagton ti nalinteg a baro a lubong!​—Apocalipsis 16:14-16; 18:7, 8; 21:1-4; Mateo 24:20-22.

14, 15. Ania a padtot’ Biblia ti nabatad a dandanin matungpal?

¹⁴ Itan, adda sabali a karkarna a padtot’ Biblia a dandanin matungpal iti imatangtayo. Impadto ken impakdaar ni apostol Pablo: “Ita no maipapan kadagiti tiempo ken kadagiti panawen, kakabsat, awan pakasapulanyo a maisurat kadakayo. Ta dakayo met laeng ammoyo a naimbag a kas iti mannanakaw iti rabii kasta ti yaay ti aldaw ni Jehova. Intono sasawenda: ‘Talna ken talged!’ isunto metten ti yaayna kadakuada ti kellat a pannakadadael kas iti panagpasikal a mapasamak  iti masikog; ket didanto pulos makalisi.”​—1 Tesalonica 5:1-3.

¹⁵ Agparang a dagiti nasion a dati nga agririkkiar ken agsisinnuspetsa agturturongda a siaannad itan iti situasion a mabalindanton nga iwaragawag ti sangalubongan a talna ken talged. Gapuna, manipud iti sabali pay nga anggulo, ammotayo a ti aldaw ti panangukom ni Jehova iti ulbod a relihion, kadagiti nasion, ken iti arida, ni Satanas, asidegen.​—Sofonias 2:3; 3:8, 9; Apocalipsis 20:1-3.

16. Apay maikanatad unay ita ti balakad ni Juan?

¹⁶ Minilion itatta dagiti agbibiag a kunada la no dagiti material a banag laeng ti manayon ken napateg. Ngem, ti ituktukon daytoy bulok a lubong ket kawaw ken apagapaman. Daytat’ makagapu a ti balakad ni Juan ket maitutop unay: “Dikay ayaten ti lubong wenno dagiti banag nga adda ditoy lubong. No ti siasinoman agayat iti lubong, ti ayat ti Ama awan kenkuana; ta isuamin nga adda ditoy lubong​—ti tarigagay ti lasag ken ti tarigagay dagiti mata ken ti panangiparammag iti panagbiag​—saanda nga aggapu iti Ama, no di iti lubong. Malaksid pay, ti lubong aglabas ken kasta met ti dakes a tarigagayna, ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed nga agnanayon.” Saan kadi a ti agtalinaed iti agnanayon ti kayatyo?​—1 Juan 2:15-17.

Naikari a Baro a Lubong

17. Aniat’ ipanamnama ti masanguanan kadagidiay mangbiruk iti pudno a Dios?

¹⁷ Yantangay ukomento ti Dios toy lubong baeten ken Kristo Jesus, aniat’ mapasamak kalpasanna? Idi ugma, sigun iti Hebreo a Kasuratan, impadto ti Dios a tungpalennanto ti orihinal a panggepna iti sangatauan ditoy daga, nga isu, ti panangtagiragsak ti natulnog a natauan a pamilia ti perpekto a biag iti paraiso a daga. Daydi panangpadas ni Satanas a perdien dayta a panggep dina winaswas ti kari ti Dios. Gapuna, insurat ni Ari David: “Ta dagiti agaramid iti dakes magessatdanto, ngem dagidiay nga agpannuray ken Jehova isudanto dagidiay mangtagikua  iti daga. Ta bassit pay a darikmat, ket ti nadangkes maawanton . . . Dagiti naemma tagikuaendanto ti daga, ket agtaengdanto kenkuana nga agnanayon.”​—Salmo 37:9-11, 29; Juan 5:21-30.

18-20. Aniada a panagbalbaliw ti maangayto ditoy daga?

¹⁸ Anianton ti kasasaad toy daga kalpasanna? Narugitanen nga interamente? Napuoran? Naibusen ti kakaykayuanna? Saan a pulos a kasta! Inranta ni Jehova idi damo a toy daga ket agbalin a nadalus, balanse, paraiso a daga. Adda dayta a potensial uray pay inabuso ti tao ti daga. Ngem inkari ni Jehova a “dadaelennanto dagiti mangdaddadael iti daga.” Ti situasion a gistay madadael ti intero a daga napasarantay laeng iti daytoy maika-20 a siglo. Ad-adda, ngarud, ti rason a mamatitayo a din  agbayag agtignayen ni Jehova tapno salaknibanna ti sanikuana, ti pinarsuana.​—Apocalipsis 11:18; Genesis 1:27, 28.

¹⁹ Daytoy a panagbalbaliw din agbayag maangay iti sidong ti urnos ti Dios a “baro a langit ken baro a daga.” Dinanto kaipapanan ti baro a tangatang ken baro a planeta no di ket, baro a naespirituan a turay a mangtaming iti limmasbang a daga a pagtaengan ti sosiedad ti napasalibukag a sangatauan. Inton baro a lubong awanto ti inaagum a panangabuso iti pada a tao wenno kadagiti animal. Awanto ti kinaranggas wenno panagibukbok ti dara. Addanto balay dagiti isuamin, awanen ti bisin, awanen panangirurumen.​—Apocalipsis 21:1; 2 Pedro 3:13.

²⁰ Kuna ti Saot’ Dios: “‘Ket sigurado a bangonendanto dagiti balay ket agtaengdanto kadakuada; ket sigurado nga agmuladanto kadagiti kaubasan ket kanendanto ti bungada.  Didanto agbangon ket sabali ti agnaed; didanto agmula ket sabali ti mangan. Ta kas kadagiti aldaw ti kayo kastanto dagiti aldaw ti ilik; ket dagiti pinilik agragsakdanto a naan-anay iti aramid dagiti imada. . . . Ti lobo ken ti kordero aglanglangdanto nga agarab, ket ti leon manganto ti garami a kas iti baka; ket ti tapuk isunto ti kanen ti uleg. Didanto mangranggas wenno mangdadael iti amin a nasantuan a bantayko,’ kuna ni Jehova.”​—Isaias 65:17-25.

Ti Pamuon ti Baro a Lubong

21. Apay a sigurado ti baro a lubong?

²¹ ‘Kasanonto a posible amin dagitoy?’ mayimtuodyo. Ngamin “ti Dios, a dina mabalin ti agulbod, inkarina idi sakbay dagiti naunday a panawen” a ti sangatauan mapabaronto ket maaddaan biag nga agnanayon a buyogen iti kinaperpekto. Ket ti pangibasaran itoy a namnama isu daydiay inyebkas ni apostol Pedro iti umuna a suratna kadagiti padana a napulotan a Kristiano: “Bendito koma ti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo, ta mayalubog iti dakkel nga asina binaliwannatay nga inyanak a maipaay iti inanama a sibibiag gapu iti panagungar ni Jesu-Kristo kadagiti natay, a maipaay iti maysa a tawid a di agrupsa ken awan tulawna ken saan nga agkupas.”​—Tito 1:1, 2; 1 Pedro 1:3, 4.

22. Aniat’ pamuon ti namnama para iti baro a lubong, ken apay?

²² Ti panagungar ni Jesu-Kristo isut’ pamuon ti namnama para iti nalinteg a baro a lubong yantangay dinutokan ti Dios nga iturayanna manipud langit ti nadalusan a daga. Impaganetget pay ni Pablo ti kinapateg ti panagungar ni Kristo idi insuratna: “Ngem, ita ni Kristo napagungaren kadagiti natay, ti umuna a bunga kadagiti naturog ken patay. Ta gapu iti tao immay ni patay, gapu iti tao umay met ti panagungar kadagiti natay. Ta kas matayda amin ken Adan, kasta met mabiagdanto amin ken Kristo.”​—1 Corinto 15:20-22.

23. (a) Apay a nasken ti panagungar ni Kristo? (b) Aniat’ imbilin ni nagungar a Jesus kadagiti pasurotna?

²³ Ti ipapatay a daton ni Kristo bilang katupag a subbot ken  ti panagungarna insaadna ti pundasion a pangnamnamaan iti “baro a langit,” a turay ti Pagarian, ken iti nabalbaliwan, napabaro a natauan a rasa, a “baro a daga” a sosiedad. Ti panagungarna isu pay met ti nangpakired iti panangasaba ken panangisuro dagidi matalek nga apostol. Ti salaysay kunaenna kadatayo: “Ngem, dagiti sangapulo ket maysa nga adalan napanda idiay Galilea idiay bantay a tinudingan ni [nagungar a] Jesus kadakuada, ket idi nakitada nagruknoyda kenkuana, ngem dagiti dadduma nagduaduada. Ket immasideg ni Jesus kadakuada ket kinasaona ida, a kunkunana: ‘Isuamin a pannakabalin naited kaniak idiay langit ken iti rabaw ti daga. Inkayo ngarud ket pagbalinenyo nga adalan dagiti umili kadagiti amin a nasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken iti Anak ken iti nasantuan nga espiritu, nga isursuroyo kadakuada a salimetmetanda dagiti amin a banag nga imbilinko kadakayo. Ket adtoy! addaakto kadakayo kadagiti amin nga aldaw agingga iti panungpalan ti sistema dagiti banag.’”​—Mateo 19:28, 29; 28:16-20; 1 Timoteo 2:6.

24. Ania pay a sabali a bendision ti garantisaran ti panagungar ni Jesus?

²⁴ Ti panagungar ni Jesus garantisaranna pay ti sabali a bendision iti sangatauan​—ti panagungar dagiti natay. Daydi panangpagungar ni Jesus ken Lazaro kadagiti natay isut’ pakakitaan ti kaaddanto ti nalawlawa a panangpagungar iti masanguanan. (Kitaenyo ti pinanid 249-50.) Kinunan Jesus: “Dikay pagsiddaawan daytoy, ta umay ti oras a dagiti amin nga adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rummuardanto, dagiti nagaramid ti naimbag iti panagungar ti biag, ken dagiti nagaramid ti dakes, iti panagungar ti pannakaukom.”​—Juan 5:28, 29; 11:39-44; Aramid 17:30, 31.

25. (a) Aniantot’ mabalin a pagpilian dagiti isuamin idiay baro a lubong? (b) Anianto a porma ti relihion ti adda idiay baro a lubong?

²⁵ Anian a rag-onto ti panangabrasatayo kadagiti nagungar nga ay-ayatentayo, a nalabit agsasagadsadto nga aramiden dayta ti tunggal kaputotan! Idiay baro a lubong, tunggal tao mabalinnanton a desidiren iti sidong dagiti perpekto a kasasaad  no kayatna ti agdaydayaw iti pudno a Dios, a ni Jehova, wenno kayatnanto ti matay a kas bumusbusor. Wen, idiay baro a lubong, addanto laengen maymaysa a relihion, maymaysa a porma ti panagdaydayaw. Amin a dayaw maiturongto iti naayat a Namarsua, ket tunggal natulnog a tao ulitennanto dagiti sao ti salmista: “Itan-okkanto, O Diosko nga Ari, ket bendituekto ti naganmo agingga iti tiempo a di nakedngan, uray iti agnanayon. . . . Dakkel ni Jehova ket maidayaw koma la unay, ket ti kinadakkelna saan a matukod.”​—Salmo 145:1-3; Apocalipsis 20:7-10.

26. Apay a sukimatenyo koma ti Biblia, a Saot’ Dios?

²⁶ Ita ta napagdidiligyon dagiti kangrunaan a relihion toy lubong, awisendakayo a mangusig pay nga ad-adda iti Biblia, a Saot’ Dios, a nakaibatayan ti sursuro dagiti Saksi ni Jehova. Paneknekanyo a mismo a ti pudno a Dios ket mabalin a biruken. Hindukay man, Muslim, Budista, Shinto, Confucian, Taoista, Judio, Kristiano, wenno ania pay a sabali a pammati, itan ti tiempo a sukimatenyo ti relasionyo iti pudno ken sibibiag a Dios. Nalabit ti relihionyo naikeddeng la kadakayo gaput’ lugar a nakayanakanyo, a daytat’ diyo pulos nagawidan. Sigurado, awan mapukawyo no sukimatenyo ti makunat’ Biblia maipapan iti Dios. Mabalin a daytoyen ti kakaisuna a gundaway iti biagyo a mangammo a talaga iti panggep ti Soberano nga Apo Dios maipapan itoy a daga ken ti sangatauan nga agtataeng kenkuana. Wen, ti napasnek a panangbirukyo iti pudno a Dios mapennekto no adalenyo ti Biblia iti tulong dagiti mensahero ni Jehova, dagiti Saksina, a nangidanon kadakayo itoy a libro.

27. (a) Aniat’ iyaw-awis ni Jesus kadakayo? (b) Maitunos iti tema daytoy a libro, aniat’ iyaw-awis ni Isaias nga aramiden dagiti isuamin?

²⁷ Adda gapu a kinuna ni Jesus: “Itultuloyyo ti agdawat, ket maitedto kadakayo; itultuloyyo ti agsapul, ket makasarakkayto; itultuloyyo ti umawag, ket mailukatankayto.” Maysakayto kadagidiay nakasarak iti pudno a Dios no ipangagyo ti mensahe ni mammadto nga Isaias: “Birukenyo ni Jehova, dakayo nga  umili, bayat a masarakan pay. Umawagkayo kenkuana bayat nga asideg pay. Ti managdakdakes bay-anna koma ti dalanna, ket ti tao a naranggas dagiti panunotna; ket agsubli koma ken ni Jehova, ket isu kaasiannanto, ken iti Diostayo, ta isu pakawanennanto iti nawadwad.”​—Mateo 7:7; Isaias 55:6, 7.

28. Asinodat’ makatulong kadakayo a mangsapul iti pudno a Dios?

²⁸ No birbirukenyo ti pudno a Dios, dikay bumdeng a makisarita kadagiti Saksi ni Jehova. c Siraragsakdanto a tumulong kadakayo nga awan baybayadna a mangammo a sisisinged iti Ama ken iti pagayatanna bayat nga adda pay tiempo.​—Sofonias 2:3.

[Footnotes]

[Salsaludsod]

 [Kahon/Ladawan iti panid 377]

No Kasano a Mailasin ti Pudno a Relihion

1. Ti pudno a relihion daydayawennat’ maymaysa a pudno a Dios, a ni Jehova.​—Deuteronomio 6:4, 5; Salmo 146:5-10; Mateo 22:37, 38.

2. Ti pudno a relihion itukonnat’ idadanon iti Dios babaen ken Kristo Jesus.​—Juan 17:3, 6-8; 1 Timoteo 2:5, 6; 1 Juan 4:15.

3. Ti pudno a relihion isuro ken ipakatna ti ayat nga awan panagimbubukodanna.​—Juan 13:34, 35; 1 Corinto 13:1-8; 1 Juan 3:10-12.

4. Ti pudno a relihion di makinamin kadagiti nailubongan a politika ken rinnisiris. Neutral dayta no tiempot’ gubat.​—Juan 18:36; Santiago 1:27.

5. Ti pudno a relihion ipapatina ti Dios babaen iti panangakseptarna iti Biblia kas Saot’ Dios.​—Roma 3:3, 4; 2 Timoteo 3:16, 17; 1 Tesalonica 2:13.

6. Ti pudno a relihion dina konsintiren ti gubat wenno personal a panangranggas.​—Mikias 4:2-4; Roma 12:17-21; Colosas 3:12-14.

7. Ti pudno a relihion sibaballigina a pagkaykaysaen dagiti umili kadagiti isuamin a rasa, lenguahe, ken tribo. Dina ikasaba ti nasionalismo wenno guranggura, no di ket ti ayat.​—Isaias 2:2-4; Colosas 3:10, 11; Apocalipsis 7:9, 10.

8. Ti pudno a relihion idagadagna ti panagserbi iti Dios, saan a gapu iti inaagum a ganansia wenno sueldo, no di gaput’ ayat. Dina idaydayaw dagiti tao. Ti Dios ti idaydayawna.​—1 Pedro 5:1-4; 1 Corinto 9:18; Mateo 23:5-12.

9. Ti pudno a relihion iwaragawagna ti Pagarian ti Dios kas sierto a namnamat’ tao, saan ket a ti politikal wenno sosial a pilosopia.​—Marcos 13:10; Aramid 8:12; 28:23, 30, 31.

10. Ti pudno a relihion isurona ti kinapudno maipapan iti panggep ti Dios para iti tao ken iti daga. Dina isuro dagiti relihiuso a kinaulbod maipapan iti imortal a kararua ken ti agnanayon a tuok sadi impierno. Isurona a ti Dios ayat.​—Oc-ocom 16:30; Isaias 45:12, 18; Mateo 5:5; 1 Juan 4:7-11; Apocalipsis 20:13, 14.

[Ladawan]

Dagiti Saksi a mangaskasaba idiay Olanda

[Dagiti Ladawan iti panid 373]

Ti daga kabaelannat’ agbalin a paraiso​—tapno agbalin a kasta masapul ti permanente, nalinteg a gobierno, ket inkari ti Dios dayta

[Ladawan iti panid 374]

Sakbay a nagsublit’ langit, imbilin ni Jesus kadagiti disipulona nga ikasaba ken isuroda ti naimbag a damag iti amin a daga

[Ladawan iti panid 379]

Ti panagungar dagiti natay mangyegtot’ rag-o iti natauan a pamilia iti intero a daga