Makinpanagdayaw ti Anamongan ti Dios?
Kapitulo 5
Makinpanagdayaw ti Anamongan ti Dios?
1. Aniat’ kayat daydi Samaritana a maammuan maipapan iti panagdayaw?
NAISALSALUDSODYO kadin, ‘Makinpanagdayaw ti anamongan ti Dios?’ Mabalin a simmiplot ti kasta a saludsod iti panunot ti maysa a babai idi makisasao ken Jesu-Kristo iti asideg ti Bantay Gerizim idiay Samaria. Iti panangiturongna ti atension iti nagdumaan ti panagdayaw dagiti Samaritano ken dagiti Judio, kinunana: “Dagidi ammami nagdaydayawda iti daytoy a bantay; ngem kunaenyo nga idiay Jerusalem ti lugar a rebbeng a pagdaydayawan dagiti tattao.” (Juan 4:20) Imbaga kadi ni Jesus iti Samaritana nga anamongan ti Dios amin a panagdayaw? Wenno imbagana kadi nga adda dagiti espesipiko a banag a kasapulan tapno maay-ayo ti Dios?
2. Kas sungbat iti Samaritana, aniat’ kinuna ni Jesus?
2 Ti makakellaat a sungbat ni Jesus ket: “Um-umayen ti oras a saankayton nga agdaydayaw iti Ama iti daytoy a bantay wenno idiay Jerusalem.” (Juan 4:21) Nabayagen a pagbutbutngan dagiti Samaritano ni Jehova ken nagdaydayawda kadagiti sabali a didiosen idiay Bantay Gerizim. (2 Ar-ari 17:33) Ita kinuna ni Jesu-Kristo a saanen a napateg dayta a disso wenno ti Jerusalem iti pudno a panagdayaw.
AGDAYDAYAWKAYO ITI ESPIRITU KEN KINAPUDNO
3. (a) Apay a saan a pudpudno nga ammo dagiti Samaritano ti Dios? (b) Kasano a maammuan dagiti matalek a Judio ken dadduma pay ti Dios?
3 Intuloy a kinuna ni Jesus iti Samaritana: “Agdaydayawkayo iti dikay am-ammo; agdaydayawkami iti am-ammomi, agsipud ta ti pannakaisalakan mamunganay kadagiti Judio.” (Juan 4:22) Addaan dagiti Samaritano kadagiti ulbod a narelihiosuan a kapanunotan ket dagiti laeng umuna a lima a libro ti Biblia a nailanad iti bukodda a rebision a pagaammo kas Samaritan Pentateuch ti bigbigenda a naipaltiing. Gapuna, saanda a pudpudno nga ammo ti Dios. Nupay kasta, dagiti Judio ti nakaitalkan ti Nainkasuratan a pannakaammo. (Roma 3:1, 2) Impaay dagiti Kasuratan ti kasapulan dagiti matalek a Judio ken ti siasinoman a dumngeg tapno maammuanda ti Dios.
4. Sigun ken Jesus, aniat’ masapul nga aramiden agpadpada dagiti Judio ken dagiti Samaritano tapno anamongan ti Dios ti panagdayawda?
4 Kinapudnona, impakita ni Jesus a nasken a balbaliwan agpadpada dagiti Judio ken Samaritano ti wagas ti panagdayawda tapno maay-ayo ti Dios. Kinunana: “Um-umayen ti oras, ket isu dayta itan, inton dagiti pudno a managdaydayaw agdaydayawdanton iti Ama buyogen ti espiritu ken kinapudno, ta, pudno unay, ti Ama sapsapulenna dagiti kakasta nga agdaydayaw kenkuana. Ti Dios maysa nga Espiritu, ket dagidiay agdaydayaw kenkuana masapul nga agdaydayawda a buyogen ti espiritu ken kinapudno.” (Juan 4:23, 24) Masapul nga agdaydayawtayo iti Dios “a buyogen ti espiritu,” a tigtignayen ti puso a napno iti pammati ken ayat. Posible ti agdaydayaw iti Dios ‘a buyogen ti kinapudno’ babaen ti panagadal iti Saona, ti Biblia, ken babaen ti panagdayaw kenkuana a mayannurot iti kinapudno nga impalgakna. Magagarankay kadi a mangaramid iti dayta?
5. (a) Aniat’ kayat a sawen ti “panagdayaw”? (b) Aniat’ masapul nga aramidentayo no kayattay nga anamongan ti Dios ti panagdayawtayo?
5 Impaganetget ni Jesus a tarigagayan ti Dios ti pudno a panagdayaw. Ipakita daytoy nga adda dagiti kita ti panagdayaw a di makaay-ayo ken Jehova. Ti panagdayaw iti Dios kaipapananna ti sidadayaw a panagraem ken panangipaay iti sagrado a panagserbi kenkuana. No kayatyo a dayawen ti maysa a mannakabalin nga agturay, magagarankay la ketdi nga agserbi kenkuana ken agaramid iti makaay-ayo kenkuana. No kasta, sigurado a kayattay nga ay-aywen ti Dios. Ngarud, imbes a kunatay lattan, ‘Kapkapnekak ti relihionko,’ masapul a siguraduentayo a maragpat ti panagdayawtayo dagiti pagannurotan ti Dios.
PANAGARAMID ITI PAGAYATAN TI AMA
6, 7. Apay a saan a bigbigen ni Jesus dagiti dadduma nga agkunkuna nga adalanna?
6 Intay basaen ti Mateo 7:21-23 ket kitaentayo no mailasintay ti maysa a nagpateg a banag a mangipakita no makaay-ayo met laeng iti Dios ti amin a panagdayaw. Kinuna ni Jesus: “Saan a tunggal maysa nga agkunkuna kaniak, ‘Apo, Apo,’ makastrekto iti pagarian ti langlangit, no di ket daydiay mangar-aramid ti pagayatan ni Amak nga adda iti langlangit. Adunto ti agkuna kaniak iti dayta nga aldaw, ‘Apo, Apo, dikami aya nagipadto iti naganmo, ken nangparuar kadagiti sairo [dakes nga espiritu a parsua] iti naganmo, ken nagaramid iti adu a mannakabalin nga ar-aramid iti naganmo?’ Ket kaskasdi iti dayta ipudnokto kadakuada: Saankay a pulos am-ammo! Umadayokayo kaniak, dakayo nga agar-aramid ti kinakillo.”
7 Napateg iti pudno a panagdayaw ti panangbigbig ken Jesu-Kristo kas Apo. Ngem adda kurang iti panagdayaw dagiti adu nga agkunkuna nga adalan ni Jesus. Kinunana nga adda dagiti agar-aramid iti “mannakabalin nga ar-aramid,” kas kadagiti makunkuna a datdatlag a panangagas. Nupay kasta, saanda nga ar-aramiden ti kinuna ni Jesus a nasken. Saanda nga ‘ar-aramiden ti pagayatan ni Ama[na].’ No kayattay a maay-ayo ti Dios, masapul nga ammuentayo ti pagayatan ti Ama satay aramiden dayta.
UMISO A PANNAKAAMMO—MAYSA A SALAKNIB
8. Tapno maaramidtayo ti pagayatan ti Dios, aniat’ kasapulan, ket ania a di umiso a panangmatmat ti masapul a liklikantayo?
8 Kalikaguman ti panagaramid iti pagayatan ti Dios ti umiso a pannakaammo agpadpada maipapan ken Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. Mangiturong ti kasta a pannakaammo iti biag nga agnanayon. No kasta, sigurado a kayattay amin nga ipasnek ti gumun-od iti umiso a pannakaammo manipud iti Sao ti Dios, ti Biblia. Adda dagiti agkuna a saanen a kasapulan dayta no la ket napasnek ken naregtatayo nga agdaydayaw. Kuna dagiti dadduma, ‘No basbassit ti ammom, basbassit met ti namnamaenda kenka.’ Ngem, paregtaennatay ti Biblia a rumang-ay iti pannakaammo iti Dios ken kadagiti panggepna.—Efeso 4:13; Filipos 1:9; Colosas 1:9.
9. Kasanonatay a salakniban ti umiso a pannakaammo, ken apay a kasapulantayo ti kasta a pannalaknib?
9 Salakniban ti kasta a pannakaammo ti panagdayawtayo tapno di matulawan. Dinakamat ni apostol Pablo ti maysa nga espiritu a parsua nga agpampammarang nga “anghel ti lawag.” (2 Corinto 11:14) Gaput’ pananglimlimona, padpadasennatay daytoy nga espiritu a parsua—ni Satanas—nga allilawen iti panagaramid kadagiti bambanag a maikaniwas iti pagayatan ti Dios. Tultulawan met dagiti dadduma pay nga espiritu a parsua a kakadua ni Satanas ti panagdayaw dagiti tattao, ta kinuna ni Pablo: “Dagiti bambanag nga isakripisio dagiti nasion isakripisioda kadagiti sairo, ket saan nga iti Dios.” (1 Corinto 10:20) Nalabit nga adu ti mangipagarup nga agdaydayawda iti umiso a wagas, nupay saanda nga ar-aramiden ti pagayatan ti Dios. Naallilawda iti narugit nga ulbod a panagdayaw. Ad-adunto pay ti maammuantayo maipapan ken ni Satanas ken dagiti sairo iti ud-udina, ngem nalawag a tultulawan dagitoy a kabusor ti Dios ti panagdayaw ti sangatauan.
10. Aniat’ aramidenyo no adda nangigagara a nangikabil ti sabidong iti abastoyo a danum, ket matulongannatay ti umiso a pannakaammo iti Sao ti Dios a mangaramid iti ania?
10 No ammoyo nga adda nangigagara a nangikabil ti sabidong iti abastoyo a danum, itultuloyyo pay la kadi ti uminum iti dayta? Sigurado a sumapulkay a dagus iti gubuayan ti natalged, nadalus a danum. Bueno, tulongannatay ti umiso a pannakaammo iti Sao ti Dios a mangilasin iti pudno a relihion ken mangiwaksi kadagiti rugit a mamagbalin iti panagdayaw a di makaay-ayo iti Dios.
DAGITI BILIN TI TATTAO KAS DOKTRINA
11. Aniat’ pagdaksan ti panagdayaw dagiti adu a Judio?
11 Idi adda ni Jesus ditoy daga, adu a Judio ti saan a nagtignay a mayannurot iti umiso a pannakaammo iti Dios. Isut’ gapuna a napukawda ti gundaway a maaddaan iti nadalus a takder iti imatang ni Jehova. Maipapan kadakuada, insurat ni Pablo: “Saksiak ida nga adda regtada iti Dios; ngem saan a maitunos iti umiso a pannakaammo.” (Roma 10:2) Isuda ti nakakaammo a nangikeddeng no kasanot’ panagdayawda iti Dios imbes nga ipangagda ti imbagana.
12. Aniat’ nangtulaw iti panagdayaw ti Israel, ket aniat’ nagbanaganna?
12 Idi damo, inannurot dagiti Israelita ti nasin-aw a relihion nga impaay ti Dios, ngem idi kamaudiananna natulawan dayta kadagiti sursuro ken pilosopia dagiti tattao. (Jeremias 8:8, 9; Malakias 2:8, 9; Lucas 11:52) Nupay impagarup dagiti Judio a papangulo ti relihion a pagaammo kas Fariseo a makaay-ayo iti Dios ti panagdayawda, kinuna ni Jesus kadakuada: “Ni Isaias maiyanatup a nagipadto iti maipapan kadakayo a managinsisingpet, kas iti adda a naisurat, ‘Daytoy nga ili dayawennak kadagiti bibigda, ngem dagiti pusoda adayo kaniak. Agtultuloyda nga agdaydayaw kaniak iti kinaubbaw, agsipud ta isuroda kas doktrina ti bilbilin dagiti tattao.’”—Marcos 7:6, 7.
13. Kasano a mabalin a maaramidtayo ti inaramid dagiti Fariseo?
13 Posible kadi a maaramidtayo ti inaramid dagiti Fariseo? Mabalin a mapasamak daytoy no surotentay dagiti narelihiosuan a tradision a nayallawat kadatayo imbes a sukimaten ti kinuna ti Dios maipapan iti panagdayaw. Iti panangiballaagna iti daytoy a peggad, insurat ni Pablo: “Ti naipaltiing a sasao kunaenna a silalawag a kadagiti maud-udi a periodo ti tiempo umikayto dagiti sumagmamano manipud iti pammati, nga ipangpangagda dagiti makaiyaw-awan a naipaltiing a sasao ken sursuro dagiti sairo.” (1 Timoteo 4:1) Isu a saan nga umdas ti basta panangipagarup a makaay-ayo iti Dios ti panagdayawtayo. Kas iti Samaritana a nakasarita ni Jesus, mabalin a tinawtawidtay laeng kadagiti nagannaktayo ti wagas ti panagdayawtayo. Ngem masapul a siguraduentayo nga ar-aramidentay dagiti bambanag nga anamongan ti Dios.
AGANNAD TAPNO DI MAPAGPUNGTOT TI DIOS
14, 15. Nupay adda ammotayo maipapan iti pagayatan ti Dios, apay a masapul nga agannadtayo?
14 Malaksid no naannadtayo, mabalin a makaaramidtay iti di makaay-ayo iti Dios. Kas pagarigan, nagruknoy ni apostol Juan iti sakaanan ti maysa nga anghel ‘tapno agdaydayaw kenkuana.’ Ngem binallaagan ti anghel: “Agannadka! Dika aramiden dayta! Maysaak laeng a padam nga adipen ken pada dagiti kakabsatmo nga addaan iti trabaho a panangsaksi ken Jesus. Agdaydayawka iti Dios.” (Apocalipsis 19:10) Gapuna, mabigbigyo kadi a masapul a siguraduenyo a di natulawan ti panagdayawyo iti aniaman a kita ti idolatria?—1 Corinto 10:14.
15 Idi rinugian ti sumagmamano a Kristiano nga annuroten dagiti narelihiosuan a kaugalian a saan nga anamongan ti Dios, insaludsod ni Pablo: “Kasano a kasta nga agsubsublikayo manen kadagiti nakapuy ken nanumo a pagdamdamuan a bambanag ket kayatyo manen ti agpaadipen kadakuada? Siaannad a ngilngilinenyo dagiti aldaw ken bulbulan ken pampanawen ken tawtawen. Maamakak maipaay kadakayo, di la ket ta nagbannogak nga awanan panggep maipapan kadakayo.” (Galacia 4:8-11) Nakagun-oden dagidiay nga indibidual iti pannakaammo iti Dios ngem nagbasolda idi kamaudiananna gaput’ panangannurotda kadagiti narelihiosuan a kaugalian ken piesta a di anamongan ni Jehova. Kas kinuna ni Pablo, masapul nga “itultuloy[tay] a siguraduen no ania ti makaay-ayo iti Apo.”—Efeso 5:10.
16. Kasanonatay a matulongan ti Juan 17:16 ken 1 Pedro 4:3 a mangikeddeng no anamongan ti Dios dagiti piesta ken kaugalian?
16 Masapul a siguraduentayo a likliklikantay dagiti narelihiosuan a piesta ken dadduma pay a kaugalian a maisalungasing kadagiti prinsipio ti Dios. (1 Tesalonica 5:21) Kas pagarigan, kinuna ni Jesus kadagiti pasurotna: “Saanda a paset ti lubong, a kas kaniak a saan a paset ti lubong.” (Juan 17:16) Makiramraman kadi ti relihionyo kadagiti seremonia ken piesta a maisalungasing iti prinsipio ti neutralidad kadagiti aramid daytoy a lubong? Wenno makiramraman kadi sagpaminsan dagiti kapammatianyo kadagiti kaugalian ken piesta a napakuyogan iti kababalin a kas iti dinakamat ni apostol Pedro? Insuratna: “Ti tiempo a naglabas umdasen a panagaramidyo iti pagayatan dagiti nasion idi nagturongkayo kadagiti aramid ti nalulok a kababalin, dagiti kinaderrep, dagiti panaglablabes iti arak, dagiti naariwawa a panagragragsak, dagiti salisal iti panaginum, ken dagiti saan a legal a panagrukbab iti didiosen.”—1 Pedro 4:3.
17. Apay a rumbeng a liklikantay ti aniaman a mangyanninaw iti espiritu ti lubong?
17 Impaganetget ni apostol Juan a masapul a liklikantayo ti aniaman nga aramid a mangyanninaw iti espiritu ti di nadiosan a lubong a nanglikmut kadatayo. Insurat ni Juan: “Dikay ayaten ti lubong wenno uray dagiti bambanag nga adda iti lubong. No ti asinoman ayatenna ti lubong, ti ayat ti Ama awan kenkuana; agsipud ta amin a banag iti lubong—ti derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti panagbiag ti maysa—saan nga agtaud iti Ama, no di ket agtaud iti lubong. Kanayonanna pay, ti lubong aglabas ken kasta met ti tarigagayna, ngem ti mangaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed iti agnanayon.” (1 Juan 2:15-17) Napaliiwyo kadi a dagidiay “mangaramid iti pagayatan ti Dios” agtalinaedda iti agnanayon? Wen, no aramidentayo ti pagayatan ti Dios ken liklikantay dagiti aramid a mangyanninaw iti espiritu daytoy a lubong, mainanamatayo ti biag nga agnanayon!
SALIMETMETANYO DAGITI NANGATO A PAGALAGADAN TI DIOS
18. Kasano a nagbiddut ti sumagmamano a taga-Corinto maipapan iti kababalin, ket aniat’ masursurotayo iti daytoy?
18 Tarigagayan ti Dios kas managdaydayawna dagidiay mangan-annurot kadagiti nangato a moral a pagalagadanna. Nagbiddut ti sumagmamano iti nagkauna a Corinto iti panangipapanda a panuynoyan ti Dios ti imoral a kababalin. Makitatayo a nagbiddutda no basaentay ti 1 Corinto 6:9, 10. Tapno anamongan ti Dios ti panagdayawtayo, masapul nga ay-aywentayo iti sao ken aramid. Tultulongannakay kadi ti wagas ti panagdayawyo a mangaramid iti dayta?—Mateo 15:8; 23:1-3.
19. Kasano nga apektaran ti pudno a panagdayaw ti pannakilangentayo kadagiti sabsabali?
19 Ti pannakilangenlangentayo kadagiti sabsabali rumbeng nga iyanninawna met dagiti pagalagadan ti Dios. Pinaregtanatay ni Jesu-Kristo nga aramidentayo kadagiti sabsabali ti kayattayo nga aramidenda kadatayo, ta paset daytoy ti pudno a panagdayaw. (Mateo 7:12) Paliiwenyo met ti imbagana maipapan iti panangipakita iti nainkabsatan nga ayat: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Masapul nga agiinnayat dagiti adalan ni Jesus ken agaramidda iti naimbag a maipaay kadagiti padada a managdaydayaw ken kadagiti sabsabali.—Galacia 6:10.
AMIN-KARARUA A PANAGDAYAW
20, 21. (a) Ania a kita ti panagdayaw ti kalikaguman ti Dios? (b) Apay a linaksid ni Jehova ti panagdayaw ti Israel idi kaaldawan ni Malakias?
20 Iti pusoyo, mabalin a kayatyo ti agdayaw a makaay-ayo iti Dios. No kasta, ti panangmatmatyo iti panagdayaw ket masapul a kas iti panangmatmat ni Jehova. Impaganetget ni adalan a Santiago a ti nasken isu ti panangmatmat ti Dios, saan a ti panangmatmattayo. Kinuna ni Santiago: “Ti porma ti panagdaydayaw a nadalus ken di natulawan iti panangmatmat ti Dios ken Amatayo isu daytoy: panangtaripato kadagiti ulila ken balo kadagiti rigatda, ken panamagtalinaed ti maysa iti bagina nga awanan mulit manipud iti lubong.” (Santiago 1:27) Buyogen ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios, masapul a sukimaten ti tunggal maysa kadatayo ti panagdayawtayo tapno masigurado a saan a natulawan dayta kadagiti di nadiosan nga aramid wenno saantay a maliwliwayan ti ibilangna a napateg.—Santiago 1:26.
21 Ti laeng nadalus, amin-kararua a panagdayaw ti makaay-ayo ken Jehova. (Mateo 22:37; Colosas 3:23) Idi saan a naipaay daytoy ti nasion ti Israel iti Dios, kinunana: “Ti anak a lalaki dayawenna ni amana; ket ti adipen, ti apona. Ngarud no siak ti ama, sadino ti yan ti pannakadayawko? Ket no siak ti apo, sadino ti yan ti panagbuteng kaniak?” Napagurada ti Dios gapu iti panangidatagda kenkuana kadagiti bulsek, pilay, ken masakit nga animal a daton, ket linaksidna ti kasta a panagdayaw. (Malakias 1:6-8) Maikari ni Jehova iti kasin-awan a kita ti panagdayaw ket ti laeng naipamaysa a debosion ti awatenna.—Exodo 20:5; Proverbio 3:9; Apocalipsis 4:11.
22. No kayattay nga anamongan ti Dios ti panagdayawtayo, aniat’ idiantayo, ken aniat’ aramidentayo?
22 Kasla interesado daydi Samaritana a nakisao ken Jesus nga agdayaw iti Dios iti pamay-an nga anamonganna. No kastat’ tarigagaytayo, idiantay ti amin a makatulaw a sursuro ken ar-aramid. (2 Corinto 6:14-18) Ikagumaantay ketdi ti gumun-od iti umiso a pannakaammo iti Dios ken aramiden ti pagayatanna. Surotentay a siiinget dagiti pagannurotanna iti makaay-ayo a panagdayaw. (1 Timoteo 2:3, 4) Ikagkagumaan dagiti Saksi ni Jehova nga aramiden dayta, ken sipapasnek a gutugotendakayo a makipagdaydayaw iti Dios “a buyogen ti espiritu ken kinapudno.” (Juan 4:24) Kinuna ni Jesus: “Ti Ama sapsapulenna dagiti kakasta nga agdaydayaw kenkuana.” (Juan 4:23) Sapay koma ta maysakay kadakuada. Kas iti Samaritana, awan duadua a kayatyo a magun-odan ti biag nga agnanayon. (Juan 4:13-15) Ngem, kas makitayo, lumakay ken matay dagiti tattao. Ilawlawag kadatayo ti sumaganad a kapitulo no apay.
SUBOKENYO TI PANNAKAAMMOYO
Kas naipakita iti Juan 4:23, 24, ania a panagdayaw ti anamongan ti Dios?
Kasanotay nga ammo no makaay-ayo met laeng iti Dios dagiti kaugalian ken piesta?
Aniat’ sumagmamano a makalikaguman iti makaay-ayo a panagdayaw?
[Salsaludsod]
[Ladawan iti panid 44]
