Babbai
Kayuloganna: Dagiti nataengan a natauan a kabaian. Iti Hebreo, ti sao para babai isu ti ’ish·shahʹ, a ti literal a kaipapananna ket kabaian a tao.
Ti Biblia tagtagibassitenna aya dagiti babbai wenno ibilbilangna ida a nakapkapuy a persona?
Gen. 2:18: “Ni Jehova a Dios kinunana: ‘Saan a nasayaat nga agmaymaysa ti tao. Yaramidakto ti katulonganna, a kas mangpunno kenkuana.’” (Saan a dineskribir ti Dios ti lalaki ditoy a kas nalalaing a persona ngem ti babai. Imbes ketdi, impasimudaag ti Dios a ti babai maaddaanto kadagiti kababalin a mangpunno kadagiti kababalin ti lalaki iti las-ud ti urnos ti Dios. Ti mangpunno ket maysa a paset dagiti dua nga agtunos nga agpinnunno a paspaset. No kasta dagiti babbai bilang maysa a grupo ket karkarnada no kadagiti naisangsangayan a kababalin ken abilidad; dagiti lallaki, no kadagiti sabali. Idiligyo ti 1 Corinto 11:11, 12.)
Gen. 3:16: “Idi babai [ti Dios] kinunana: ‘ . . . iti asawam isunto ti kalikagumam, ket isu iturayannakanto.’” (Daytoy a deklarasion kalpasan ti panagbasol da Adan ken Eva dina ibaga a kasta koma ti aramiden dagiti lallaki no di ket nasirmata ni Jehova no anianto ti aramidenda itan ta ti kinaagum nagbalinen a paset ti biag ti tao. Adu a salaysay ti Biblia kalpasan dayta ti mangibaga iti nakalkaldaang a situasion a timmanor gapu iti inaagum a panangituray dagiti lallaki. Ngem di kunaen ti Biblia nga inanamongan ti Dios ti kakasta a kababalin wenno dagita ket ehemplo a suroten dagiti dadduma.)
Pakaibabainan ngata ti babbai ti pannakadutok ti lallaki kas ulo?
Ti panagpasakop iti kinaulo saan a pakaibabainan. Ti kinaulo tumulong a mangurnos iti bambanag, ket ni Jehova “saan a Dios ti riri, no di ti talna.” (1 Cor. 14:33) Ni Jesu-Kristo adda iti sidong ti kinaulo ni Jehova a Dios, ket dakkel ti ragsakna iti dayta a relasion.—Juan 5:19, 20; 8:29; 1 Cor. 15:27, 28.
Nadutokan met ti tao iti limitado a kinaulo, nangnangruna iti uneg ti pamilia ken iti uneg ti Nakristianuan a kongregasion. Ti Dios dina inikkan ti lalaki iti naan-anay a panangituray iti babai; masapul a ti lalaki agsungbat iti ulona, ni Jesu-Kristo, kasta met iti Dios no iti wagas a panangalagadna iti kinaulona. (1 Cor. 11:3) Mainayon pay, naibilin kadagiti lallaki nga ‘ayatenda dagiti assawada a kas iti bagbagida’ ken ‘padayawanda’ dagiti assawada. (Efe. 5:28; 1 Ped. 3:7) Dagiti sexual a kasapulan ti lalaki saan koma a maiyun-una ngem kadagidiay kasapulan ti asawana sigun iti urnos ti Dios para kadagiti agassawa. (1 Cor. 7:3, 4) Ti paset ti makabael nga asawa a babai, sigun iti balabala ti Biblia, igunamgunamna ti pategna iti sangakabbalayanna ken iti pagilian. Nawadwad ti maipalubos kenkuana nga aramiden a pangusaranna iti kinasinopna bayat nga ipakitana ti panangipategna iti kinaulo ni lakayna. (Prov. 31:10-31) Bilinen ti Biblia dagiti annak a dayawenda, saan laeng a ti amada, no di pati ti inada. (Efe. 6:1-3) Itdenna pay ti naisangsangayan nga atension iti pannakataming kadagiti kasapulan dagiti balo a babbai. (Sant. 1:27) Gapuna no kadagiti pudno a Kristiano, dagiti babbai maaddaanda iti dakkel a kinatalged, pudno a panangapresiar iti bagbagida kas indibidual ken ti personal a pannakapnekda kadagiti aramidda.
Ti dayaw ti sasaaden ti babai no iti urnos ti Dios isut’ ad-adda pay a naipakita gapu ta tinukoy ni Jehova ti mismo nga organisasion dagiti nasungdo a naespirituan a parsuana a kas babai, ti asawana, ti ina dagiti annakda. (Apoc. 12:1; Gal. 4:26) Kasta met, ti napulotan iti espiritu a kongregasion ni Jesu-Kristo nadakamat a kas nobia. (Apoc. 19:7; 21:2, 9) Ket no iti naespirituan a panangmatmat awan nagdumaan ti lalaki ken babai no kadagidiay naawagan a makiraman iti nailangitan a Pagarian a kadua ni Kristo.—Gal. 3:26-28.
Mabalin aya nga agministro dagiti babbai?
Dagidiay nakaikumitan ti pannakaaywan ti kongregasion nadeskribir idiay Biblia a kas lallaki. Dagidi 12 nga apostol ni Jesu-Kristo lallakida amin, ket dagidi nadutokan kalpasanna a kas isudat’ manangaywan ken ministerial nga ad-adipen iti Nakristianuan a kongregasion lallakida. (Mat. 10:1-4; 1 Tim. 3:2, 12) No madama dagiti gimong iti kongregasion nabalakadan dagiti babbai nga inda “agsursuro koma a sitatalna a buyogen ti amin a kinaannugot,” a kayatna a sawen a dida mangparnuay kadagiti saludsod a karitenda dagiti lallaki idiay kongregasion. Dagiti babbai ‘dida koma agsasao’ kadagita a gimong no ti inda ibaga ket mangipakita nga awan panagpasakopda. (1 Tim. 2:11, 12; 1 Cor. 14:33, 34) Gapuna, nupay dagiti babbai ket makatulongda unay iti aktibidad ti kongregasion, awan urnos nga isuda ti mangimaton wenno mangidaulo iti pannakaisuro ti kongregasion mientras adda dita dagiti kualipikado a lallaki.
Ngem mabalin kadi a dagiti babbai ket mangaskasabada, manangiwaragawagda, ministroda ti naimbag a damag no iti ruar dagiti gimong ti kongregasion? Idi Pentecostes ti 33 K.P. naiparukpok ti nasantuan nga espiritu nga agpadpada iti lallaki ken babai. Kas panangilawlawagna, inadaw ni apostol Pedro ti Joel 2:28, 29 a kunkunana: “‘Iti maudi nga al-aldaw,’ kuna ti Dios, ‘ibuyatkonto ti paset ti espirituk iti amin a kita ti lasag, ket dagiti annakyo a lallaki ken babbai agipadtodanto ket dagiti babbaroyo makakitadanto iti parparmata ket dagiti lallakayyo agtagtagainepdanto kadagiti tagtagainep; ken uray kadagiti adipenko a lallaki ken babbai ibuyatkonto ti paset ti espirituk kadagita nga al-aldaw, ket agipadtodanto.’” (Ara. 2:17, 18) Kasta met la itatta, siuumiso a makiraman dagiti babbai no iti Nakristianuan a ministerio, a mangaskasabada iti binalaybalay ken mangikonduktada kadagiti panangyadal iti Biblia.—Kitaenyo met ti Salmo 68:11; Filipos 4:2, 3.
Apay nga addada okasion nga agdalungdong dagiti Kristiano a babbai?
1 Cor. 11:3-10: “Ti ulo ti tunggal lalaki isu ni Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ni Kristo isu ti Dios. . . . Tunggal babai nga agkararag wenno agipadto a saanna a dalungdongan ti ulona ibabainna ti ulona . . . Ta ti lalaki dina rebbeng a dalungdongan ti ulona, idinto nga isu ti ladawan ken dayaw ti Dios; ngem ti babai isu ti dayaw ti lalaki. Ta ti lalaki saan a naala iti babai, no di ket ti babai naala iti lalaki; ket, ad-adda pay, saan a naparsua ti lalaki a maipaay iti babai, no di ket naparsua ti babai a maipaay iti lalaki. Gapuna rebbeng ti babai ti maaddaan iti ulona ti pagilasinan ti pannakabalin gapu kadagiti anghel.” (No ti Kristiano a babai agdalungdong sigun kadagiti maitutop nga okasion, ebidensia daytoy iti panagraemna iti urnos ti kinaulo nga inyusuat ti Dios. Ni Kristo raemenna ti teokratiko a kinaulo; obligado met ti lalaki ken babai a mangraem iti dayta. Ti immuna a tao, ni Adan, saan a naipasngay manipud maysa a babai no di ket pinarsua ti Dios. Idi pinarsua ti Dios ni Eva, inusarna ti paragpag ni Adan a kas pamuon, ket kinuna ti Dios a ti babai agbalin a katulongan ni Adan. Gapuna naited iti lalaki, nga immun-una a napataud, ti saad kas ulo. Ti lalaki saan nga agdalungdong no isu ket “agkararag wenno agipadto” ngamin, no maipapan iti kinaulo, ti lalaki ‘ladawan ti Dios,’ nga awan ti naindagaan nga ulona no bambanag a maipapan iti pamiliana. Nupay kasta, no ti babai ket “agkararag wenno agipadto” nga awan dalungdongna dinanton raraemen ti inted ti Dios a saad ti lalaki ket pakaibabainan ti lalaki dayta. Uray dagiti anghel, a kameng ti arig asawa a babai a nailangitan nga organisasion ni Jehova, salimetmetanda ti “pagilasinan ti pannakabalin” nga idalungdong dagiti matalek a Kristiano a babbai ket maipalagip kadakuada ti mismo a panagpasakupda ken Jehova.)
Kaano a nesesita nga agdalungdong ti maysa a babai?
No isu ket “agkararag wenno agipadto,” kas nasao idiay 1 Corinto 11:5. Dina kaipapanan daytoy nga isu ket agdalungdong no isu ket agkararag a pribada wenno isu ket makisarita kadagiti sabali maipapan kadagiti padto ti Biblia. Ngem, agdalungdong koma kas naruar a pagilasinan ti panangraemna iti kinaulo ti lalaki no isu ket inna tamingen ti bambanag a maiyalubog iti panagdaydayaw nga isut’ gagangay nga ak-akmen koma ni lakayna wenno ti sabali a lalaki. No ti babai ipangngegna ti kararagna para kenkuana ken para iti kakaduana wenno isu ket mangikondukta iti pormal a panangyadal iti Biblia, ket iti kasta isut’ mangisursuro, a sidedengngeg ni lakayna, agdalungdongto ti babai, uray pay no di kapammatian ni lakayna. Ngem yantangay ti babai ket inikkan ti Dios iti pannakabalin a mangisuro kadagiti annakna, dina masapul ti agdalungdong no ikararaganna wenno yadalanna dagiti di pay dedikado nga annakna kadagiti panawen nga awan ni lakayna. No, kadagiti karkarna a sirkumstansia, kaduana ti maysa a dedikado a lalaki a miembro ti kongregasion wenno isu ket kaduaen ti maysa a sumarsarungkar nga agbambaniaga a manangaywan, iti kasta, no ti babai ti mangikondukta iti datin a naiyurnos a panangyadal iti Biblia, agdalungdongto ti babai, ngem daydiay lalaki ti mangipaay iti panagkararag.
Maitutop kadi a dagiti babbai agusarda iti kosmetiko wenno alahas?
1 Ped. 3:3, 4: “Ti arkosyo saan koma a ti arkos iti ruar a panagsallapid iti buok ken ti panangikapet kadagiti alahas a balitok wenno ti panagusar kadagiti makinruar a pagan-anay, ngem ti tao a makin-uneg iti puso maarkosan koma iti kawes a mataginayon ti maysa a nakem a natalna ken naemma, isu a dakkel ti pategna iti imatang ti Dios.” (Kaipapananna kadi daytoy a dagiti babbai dida koma agusar iti arkos? Saan a kasta; a kas nabatad a dina kayat a sawen a dida koma agus-usar iti makinruar a pagan-anay. Ngem ditoy maparparegtada a balanseda koma no iti panangmatmatda iti panagar-arkos ken panagkawkawes, nga iyun-unada nga igunamgunam ti naespirituan a panagarkos.)
1 Tim. 2:9, 10: “Tarigagayak a dagiti babbai agkawesda koma a siuurnos, buyogen ti kinaemma ken nalimbong a panagpampanunot, saan a kadagiti buok a sinallapid ken balitok wenno perlas wenno pagan-anay a nakanginngina, no di ket iti wagas a rumbeng kadagiti babbai nga addaan panagraem iti Dios, nga isu ti babaen kadagiti naimbag nga ar-aramid.” (Ania a talaga ti adda balbalena iti Dios—ti makinruar a pamarang wenno ti panagpuspuso ti maysa? Maay-ayo ngata ti Dios no ti maysa a babai ket di agusar iti kosmetiko wenno alahas ngem imoral met ti kabibiagna? Wenno anamonganna dagiti babbai a nanakman ken nalimbong ti panagpampanunotda ngem nangnangruna nga arkosanda ti bagbagida kadagiti nadiosan a kababalin ken Nakristianuan a kondukta? Kuna ni Jehova: “Ta ti Dios saan a kumita a kas iti ikikita ti tao, ta ti tao kitaenna ti akinruar a panagparang; ngem ni Jehova kitaenna ti puso.”—1 Sam. 16:7.)
Prov. 31:30: “Ti imnas mangallilaw, ket ti kinapintas ubbaw; ngem ti babai nga agbuteng ken ni Jehova maidaydayawto.”