Langit
Kayuloganna: Ti lugar a pagtataengan ni Jehova a Dios ken dagiti matalek a naespirituan a parsua; teritoria a di makita dagiti natauan a mata. Ar-aramaten met ti Biblia ti termino a “(lang)langit” sigun iti nadumaduma a sentido; kas pangarigan: kas mangirepresentar iti Dios a mismo, ti organisasionna a buklen dagiti matalek a naespirituan a parsua, saad ti nadiosan a parabur, ti pisikal nga uniberso malaksid iti daga, ti tangatang a nanglikmut iti planeta a Daga, dagiti natauan a gobierno iti sidong ti panangituray ni Satanas, ken ti nalinteg a baro a nailangitan a gobierno a ni Jesu-Kristo ken ti kakaduana nga agtawid isudat’ insaad ni Jehova a Dios a mangituray.
Dati kadin nga addatayo idiay naespirituan a teritoria sakbay ti pannakayanaktayo kas tao?
Juan 8:23: “[Ni Jesu-Kristo kinunana kadakuada:] ‘Dakayo taga babakayo; siak taga ngatoak. Taga ditoy a lubongkayo; siak saanak a taga ditoy a lubong.’” (Ni Jesus pudno a naggapu iti naespirituan a teritoria. Ngem kas kinuna ni Jesus, dagiti tattao dida naggapu sadiay.)
Roma 9:10-12: “Idi a ni Rebecca nagsikog iti singin . . . Idi saanda pay a nayanak ket awan pay ti inaramidda a naimbag wenno dakes, tapno ti panggep ti Dios a mayannurot iti pannakapili mataginayon koma, saan a gapu iti ar-aramid, no di ket gapu iti Daydiay umayab, naibaga kenkuana: ‘Ti inauna agserbinto iti inaudi.’” (Wen, no dagidiay singin a da Jacob ken Esau ket datin a nagbibiagda kadagiti naespirituan a teritoria adda koman ti rekordda a naibatay iti konduktada idi sadiay, di ngamin? Ngem awan kasta a rekordda agingga a kalpasan ti pannakayanakda kas tattao.)
Amin a naimbag a tattao mapanda kadi idiay langit?
Ara. 2:34: “Ta ni David [a kunaen ti Biblia kas ‘tao nga inanamongan ti puso ni Jehova’] saan nga immuli iti langlangit.”
Mat. 11:11: “Pudno kunak kadakayo, Awan ti timmakder kadagiti nayanak kadagiti babbai ti sabali a dakdakkel ngem ni Juan Bautista; ngem ti kababassitan unay iti pagarian ti langlangit dakdakkel ngem isu.” (No kasta ni Juan saan a napan idiay langit idi natay.)
Sal. 37:9, 11, 29: “Dagiti agaramid iti dakes magessatdanto, ngem dagidiay agpannuray ken Jehova tawidendanto ti daga . . . Ngem dagiti naemma tawidendanto ti daga, ket maay-ayatandanto iti kinaruay ti talna. Ti sililinteg tawidendanto ti daga, ket agtaengdanto kenkuana nga agnanayon.”
No di nagbasol ni Adan, mapanto kadi idiay langit inton agangay?
Gen. 1:26: “Ti Dios kinunana: ‘Aramidenta ti tao iti ladawanta, kas kaaspingta, ket iturayanda koma dagiti ikan ti taaw ken dagiti tumatayab iti langlangit ken dagiti amo nga animal ken ti amin a daga ken dagiti amin nga agkarkarayam nga animal nga aguy-uyas iti rabaw ti daga.’” (Gapuna, panggep ti Dios a ni Adan isut’ mangtaming iti daga ken dagiti animal ditoy. Awan nasao maipapan iti ipapannanto idiay langit.)
Gen. 2:16, 17: “Ket ni Jehova a Dios imbilinna idi tao a kinunana: ‘Kadagiti amin a kayo iti minuyongan mangankanto a sipepennek. Ngem ti aggapu iti kayo ti pannakaammo ti imbag ken dakes saanmonto a kanen, ta iti aldaw a pannanganmo iti daydiay mataykanto a di bumurong.’” (Saan a panggep ni Jehova idi damo a ti tao ket addanto aldaw nga ipapatayna. Ti naadaw ditoy a bilin ti Dios ipakitana a namakdaar maibusor iti daná nga agturong ken patay. Ti patay naited a pannusa gapu iti kinasukir, saan ket a ruangan nga agturong iti naim-imbag a biag idiay langit. Ti panagtulnog nasupapakan koma idi ti agtultuloy a panagbiag, agnanayon a biag, idiay Paraiso nga inted ti Dios para iti tao. Kitaenyo met ti Isaias 45:18.)
Ti tao masapul kadi a mapan langit tapno pudno a naragsak ti masanguananna?
Sal. 37:11: Dagiti naemma tawidendanto ti daga, ket talaga a maay-ayatandanto iti kinaruay ti talna.”
Apoc. 21:1-4: “Nakitak ti maysa a langit a baro ken maysa a daga a baro . . . Ket nangngegko ti maysa a dakkel a timek a naggapu iti trono nga agkunkuna: ‘Adtoy! Ti tabernakulo ti Dios adda kadagiti tattao, ket isu makipagtaengto kadakuada, ket isudanto dagiti tattaona. Ket ti Dios met laeng addanto kadakuada. Ket punasennanto ti amin a lulua kadagiti matada, ket awanton ni patay, ket awanto metten ti sasaibbek wenno sangsangit wenno rigrigat. Dagiti immuna a bambanag napalabasdan.’”
Mik. 4:3, 4: “Ti nasion saannanto nga ilayat ti kampilan a maibusor iti sabali a nasion, ket didanto met sursuruenen ti gubat. Ket talaga nga agtugawdanto, tunggal maysa a tao iti sirok ti kayona nga ubas ken iti sirok ti kayona nga igos, ket awanto ti mangpabuteng kadakuada; ta ti ngiwat ni Jehova ti buybuyot sinaona.”
Linuktan ngata ni Jesus ti dana nga agpalangit para kadagidiay natay sakbay ti mismo nga ipapatayna?
Aniat’ kaipapanan ti 1 Pedro 3:19, 20? “Iti kastoy a kasasaad [iti espiritu, kalpasan ti panagungarna] napan [ni Jesus] ket nangaskasaba kadagidi espiritu a sibabalud, dagidiay a nasukirda idi unana nga aldaw idi agur-uray ti atiddog nga anus ti Dios kadagiti aldaw ni Noe, idi maisagsagana pay di daong, isu a nakaisalakanan dagiti bassit, gapu iti danum, kayatna a sawen, walo a kararua [“kararua,” KJ, Dy; “tattao,” TEV, JB; “persona,” RS].” (Dagidiay nga “espiritu a sibabalud” kararua ngata dagiti tattao a nagkitakit a nangipangag iti panangaskasaba ni Noe sakbay di Layus, ket itan ti dana naluktanen tapno mapandat’ langit? No idilig ti 2 Pedro 2:4 ken Judas 6 idiay Genesis 6:2-4 ipakitana a dagitoy nga espiritu isuda dagiti anghel nga annak ti Dios a naglasag ken nakiassawa idi aldaw ni Noe. Idiay 1 Pedro 3:19, 20 ti Griego a sao para kadagiti “espiritu” ket pneuʹma·sin, idinto ta ti sao a naipatarus kas “karkararua” ket psy·khaiʹ. Dagidiay nga “espiritu” saan a dagitay awanan bagi a kararua no di ket dagidiay nasukir nga anghel; dagidiay “kararua” a nadakamat ditoy isuda dagidi sibibiag nga umili, tattao, da Noe ken ti sangakabbalayanna. Ti ngarud naikasaba kadagidi “espiritu a sibabalud” isu ti mensahe a panangukom.)
Aniat’ kaipapanan ti 1 Pedro 4:6? “Kinapudnona, gapu itoy naikaskasaba ti naimbag a damag uray pay kadagiti natay, tapno maukomda no maipapan iti lasag kas mayannurot kadagiti tattao ngem agbiagda koma no maipapan iti espiritu a kas mayannurot iti Dios.” (Dagitoy a “natay” isuda kadi dagidiay tattao a natay sakbay ti ipapatay ni Kristo? Kas naipakitan, dagiti natay saan nga isuda dagidiay “espiritu a sibabalud.” Dagidiay nga espiritu isuda dagidi nasukir nga anghel. Ti panangasaba awan maitulongna kadagidiay tattao a natay yantangay, kas kunaen ti Eclesiastes 9:5, “dida ammo ti aniaman,” ket inayon ti Salmo 146:4 a no ti tao ket matay “ti pampanunotna mapukawda.” Ngem ti Efeso 2:1-7, 17 nadakamatna dagidiay tattao a natay no iti naespirituan ket nagbiagda no iti naespirituan kas resulta ti panangakseptarda iti naimbag a damag.)
Ti nailangitan a biag isu ngatat’ naisaad idiay “Baro a Tulag” a kas namnama dagiti amin a Kristiano?
Juan 14:2, 3: “Idiay balay ni Amak adda adu a pagianan. Ta no saan, kinunak koma kadakayo. Ta innak isaganaankayo ti pagianan. Kasta met, no innak koma ket isaganaankayto ti pagianan, umayakto manen ket ikuyogkayto kaniak met laeng, tapno no adino ti yanko addakay met koma.” (Impakita ditoy ni Jesus a dagidi matalek nga apostolna, a kasarsaritana, inton agangay, addadanton idiay “balay” ni Amana, idiay langit, a kaduana ida a mismo. Ngem dina imbaga no manoda pay a sabsabali ti mapan idiay langit.)
Juan 1:12, 13: “Kadagiti amin nga immawat kenkuana [ken Jesus], inikkanna ida ti kalintegan nga agbalin nga annak ti Dios, gapu ta inalagadda ti pammati iti naganna; ket nayanakda, saan a manipud iti dara wenno manipud iti nainlasagan a nakem wenno manipud iti nakem ti tao, no di ket manipud iti Dios.” (Paliiwenyo ta ti kontexto, idiay bersikulo 11, dakdakamatenna ti “mismo a kailian” ni Jesus, dagidi Judio. Kadagiti amin nga immawat kenkuana idi isu ket immay idi immuna a siglo isudat’ nagbalin nga annak ti Dios, a tinagtagiurayda ti nailangitan a biag. Ti verbo iti dayta a texto ket napalabas ti panawenna, gapuna daytoy a sitas saanna a dakdakamaten dagiti amin a tattao a nagbalin a Kristiano manipud idi.)
Roma 8:14, 16, 17: “Ta dagup amin nga idalan ti espiritu ti Dios, isuda dagiti annak ti Dios. Ti espiritu met laeng paneknekanna kadagiti espiritutayo a datayo annaknatayo ti Dios. Ket no annak, agtawid met: talaga nga agtawid iti Dios, ngem makipagtawid ken Kristo, no la ket makipagsagabatayo tapno makipaggloriatayo.” (Idi maisurat daytoy pudno nga amin nga indalan ti espiritu ti Dios annak ida ti Dios a ti namnamada isut’ pannakipaggloriada ken Kristo. Ngem saan nga amin ket kasta. Kunaen ti Lucas 1:15 a ni Juan a Bautista mapnonto iti nasantuan nga espiritu, ngem ilawlawag ti Mateo 11:11 nga isu dinto mairaman iti dayag ti nailangitan a Pagarian. Kasta met, a kalpasan ti pannakaummong dagiti makipagtawid iti nailangitan a Pagarian addadanto pay dagiti sabsabali nga agserbi iti Dios kas paspasurot ti Anakna ngem kaskasdi a dida makiraman iti nailangitan a dayag.)
Aniada dagiti espesipiko a sitas ti masarakan ditoy “Baro a Tulag” a dagiti Kristiano ket magunggonaandat’ agnanayon a biag ditoy daga?
Mat. 5:5: “Naragsak dagidiay naemma, ta tawidendanto ti daga.”
Mat. 6:9, 10: “Amami iti langlangit, madaydayaw koma ti naganmo. Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met ditoy daga.” (Aniat’ pagayatan ti Dios no maipapan iti daga? Aniat’ ipasimudaag ti Genesis 1:28 ken Isaias 45:18?)
Mat. 25:31-33, 40, 46: “Intono ti Anak ti tao umayto agraman iti dayagna, ken amin dagiti anghel maikuyog kenkuana, iti kasta agtugawto iti nadayag a tronona. Ket iti sanguananna maurnongto dagiti isuamin a nasion, ket paglalasinennanto ti tattao iti maysa ken maysa, a kas iti pastor ilasinna dagiti karnero kadagiti kalding. Ket isaadnanto dagiti karnero iti makanawanna, ket dagiti kalding iti makatigidna. . . . Ti ari kunaenna kadakuada [kadagiti karnero], ‘Pudno kunak kadakayo, Gapu ta inaramidyo iti maysa kadagitoy kanunumuan kadagitoy kakabsatko, inaramidyo met kaniak.’ Ket dagitoy [kalding] mapandanto iti agnanayon a pannakaguped, ngem dagidiay nalinteg [dagiti karnero] iti biag nga agnanayon.” (Paliiwenyo ta dagitoy a “karnero” saan nga isuda met laeng dagidiay kakabsat ti Ari, a makiraman iti “nailangitan a pannakaawag.” [Heb. 2:10–3:1] Ngem dagitoy a marakarnero sibibiagda kabayatan a ni Kristo ket adda iti tronona ken bayat a dadduma kadagiti “kakabsat” ni Jesus ket agsagsagabada pay laeng ti rigat ditoy daga.)
Juan 10:16: “Adda met sabsabali a karnerok, a saanda a naitipon itoy a pagtaraknan; dagidiay masapul nga iyegko ket denggendanto ti timekko, ket agbalindanto a maymaysa nga arban, maymaysa a pastor.” (Asinoda dagitoy “sabsabali a karnero”? Pasurot dagitoy ti Naimbag a Pastor, a ni Jesu-Kristo, ngem dida naikameng iti “baro a tulag” a pagtaraknan, nga addaan namnama iti nailangitan a biag. Kaskasdi a nasinged ti pannakaitimpuyogda kadagidiay kameng dayta a pagtaraknan.)
2 Ped. 3:13: “Addada baro a langlangit ken maysa a daga a baro nga ur-urayentayo sigun iti karina, isuda a pagtaengan ti kinalinteg.” (Kasta met ti Apocalipsis 21:1-4)
Apoc. 7:9, 10: “Kalpasan dagitoy [kalpasan a nakita ni apostol Juan ti dagup dagidiay “naselioan” a “nagatang manipud iti daga” a makikadua ken Kristo idiay nailangitan a Bantay Sion; kitaenyo ti Apocalipsis 7:3, 4; 14:1-3] kimmitaak, ket adtoy! ti dakkel nga umariwekwek, nga awan ti nakabalin a bumilang, a naggapuda kadagiti isuamin a nasnasion ken tribo ken il-ili ken dildila, nga agtaktakderda iti sanguanan daydi trono ken iti sanguanan daydi Kordero, a nagkawesda kadagiti pagan-anay a puraw; ket adda palpalma kadagiti im-imada. Ket agpukpukkawda iti dakkel a timek, a kunkunada: ‘Ti pannakaisalakan nagtaud iti Diostayo, nga agtugtugaw iti trono, ken iti Kordero.’”
Manoda ti nangisaadan ti Biblia iti namnama ti nailangitan a biag?
Luc. 12:32: “Dikay agbuteng, bassit nga ipastoran, ta nagayatan ni Amayo nga ited kadakayo ti pagarian.”
Apoc. 14:1-3: “Kimmitaak, ket, adtoy! ti Kordero [a ni Jesu-Kristo] agtaktakder iti rabaw ti Bantay Sion [idiay langit; kitaenyo ti Hebreo 12:22-24], ket naikuyogda kenkuana dagiti sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo nga addaan iti naganna ken ti nagan ni Amana a naisurat iti mugmugingda. . . . Ket agkankantada ti kasla maysa a kanta a baro . . . ket awan idi ti makabalin a mangadal idi a kanta no di laeng dagidi sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo, isuda a nagatang manipud iti daga.”
Natural a Judio laeng kadi dagiti 144,000?
Apoc. 7:4-8: “Nangngegko ti bilang dagiti naselioan, sangagasut uppat a pulo ket uppat a ribo, dagiti naselioan kadagiti isuamin a tribo dagiti annak ti Israel: . . . Juda . . . Ruben . . . Gad . . . Aser . . . Neftali . . . Manases . . . Simeon . . . Levi . . . Isacar . . . Zabulon . . . Jose . . . Benjamin.” (Saan a mabalin a dagitoy dagiti tribo ti natural nga Israel yantangay awan idi ti naibilang a tribo ni Jose, dagiti tribo ni Efraim ken Dan awanda ditoy a listaan, ket dagiti Levita naisinada agpaay iti serbisio idiay templo ngem dida maibilbilang idi kas maysa kadagiti 12 a tribo. Kitaenyo ti Numeros 1:4-16.)
Roma 2:28, 29: “Ta saan a Judio ti naruar laeng a kinahudio, ket di met kugit ti naruar laeng a pannakakugit iti lasag. Ngem ti Judio isu ti kinahudio iti uneg, ket ti pannakakugitna agtaud iti puso babaen iti espiritu, saan ket nga iti naisurat a letra.”
Gal. 3:26-29: “Ta annaknakay amin ti Dios gapu iti pammatiyo ken Kristo Jesus. . . . Awan ti Judio ken Griego, awan ti adipen wenno agwayawaya, awan lalaki wenno babai; ta dakayo amin maymaysakayo a persona a naitimpuyog ken Kristo Jesus. Mainayon pay, no kukuanakayo ni Kristo, talaga a bin-inakayo ni Abraham, agtawid kas iti kari.”
Simboliko laeng aya ti bilang a 144,000?
Ti sungbat ipasimudaag ti kinapudno a, kalpasan ti pannakadakamat ti piho a bilang a 144,000, ti Apocalipsis 7:9 dakamatenna ti “dakkel nga umariwekwek, nga awan ti nakabalin a bumilang.” No saan a literal ti bilang a 144,000 awan serserbina a maidildilig iti “dakkel nga umariwekwek.” Ti panangmatmat iti dayta kas literal ket mayataday iti sinao ni Jesus idiay Mateo 22:14 maipapan iti Pagarian ti langlangit: “Ta adu dagiti maayaban, ngem bassit dagiti mapili.”
Dagidiay kadi “dakkel a bunggoy” a nadakamat idiay Apocalipsis 7:9, 10 mapanda met idiay langit?
Saan a kunaen ti Apocalipsis a dagitoy ket kas kadagidiay 144,000, nga isuda ket “nagatang manipud iti daga” a makikadua ken Kristo idiay nailangitan a Bantay Sion.—Apoc. 14:1-3.
Ti sao nga “agtaktakderda iti sanguanan daydi trono ken iti sanguanan daydi Kordero” saan a nesesita nga ipasimudaagna ti maysa a lugar, no di ket ti naanamongan a kasasaadda. (Idiligyo ti Apocalipsis 6:17; Lucas 21:36.) Ti ebkas a “sanguanan daydi trono” (iti Griego, e·noʹpi·on tou throʹnou; iti literal, “iti imatang ti trono”) dina kasapulan nga addada idiay langit. Ti sasaadenda laeng ket addada “iti imatang” ti Dios, nga ibagbagana a manipud sadi langit isu kitkitaenna dagiti annak ti tattao.—Sal. 11:4; idiligyo ti Mateo 25:31-33; Lucas 1:74, 75; Aramid 10:33.
Ti “dakkel a bunggoy sadi langit” a nadakamat idiay Apocalipsis 19:1, 6 saan nga isuda met laeng dagidiay “dakkel a bunggoy” idiay Apocalipsis 7:9. Dagidiay addat’ sadi langit saanda a nakuna a “naggapuda kadagiti isuamin a nasnasion” wenno kunaenda a nagtaud ti pannakaisalakanda iti Kordero; anghel dagitoy. Ti ebkas a “dakkel a bunggoy” nadumadumat’ pannakausarna sigun iti kontexto ti Biblia.—Mar. 5:24; 6:34; 12:37.
Aniantot’ aramiden dagiti mapan sadi langit?
Apoc. 20:6: “Isudanto ti papadi ti Dios ken ni Kristo, ket agturaydanto kas ar-ari a kaduana bayat ti sangaribo a tawen.” (Kasta met ti Daniel 7:27)
1 Cor. 6:2: “Dikay ammo aya a dagidiay nasantuan ukomendanto ti lubong?”
Apoc. 5:10: “Pinagbalinmo ida a maipaay iti Diostayo a pagarian ken papadi, ket agturayda kas ari iti rabaw [“ditoy,” RS, KJ, Dy; “iti rabaw,” AT, Da, Kx, CC] ti daga.” (Dayta met la a Griego a sao ken urnos ti gramatika ti masarakan idiay Apocalipsis 11:6. Idiay RS, KJ, Dy, kdp., impatarusda kas “iti rabaw.”)
Asinot’ mangpili kadagidiay mapan sadi langit?
2 Tes. 2:13, 14: “Rebbengmi ti agyaman a kankanayon iti Dios gapu kadakayo, kakabsat a dungdunguen ni Jehova, agsipud ta pinilinakayo ti Dios nanipud idi punganay a maipaay iti pannakaisalakan babaen iti pannakasanpitipikar ti espiritu ken ti pammatiyo iti kinapudno. Iti daytoy a pagturongan inayabannakayo gapu iti naimbag a damag nga impablaakmi kadakayo, tapno magun-odan ti dayag ni Apotayo a Jesu-Kristo.”
Roma 9:6, 16: “Saan nga amin a nagtaud iti Israel ket talaga nga ‘Israel.’ . . . Saan nga aggapu iti mayat ket saan met nga iti agtaray, no di ket aggapu iti Dios, nga adda asina.”