Manipud iti rekord ti Biblia aniat’ maadaltayo maipapan ken Maria?

(1) Maadaltayo ti kinatallugod nga umimdeng iti sawen ti Dios baeten ti mensaherona nupay no ti mangngegtayo iti damo ket riribukennatayo wenno banag a kasla imposible.—Luc. 1:26-37.

(2) Kinabileg tapno agtignay a maitunos iti naadaltayo kas pagayatan ti Dios, nga agtalektayo a naan-anay kenkuana. (Kitaenyo ti Lucas 1:38. Kas nasao idiay Deuteronomio 22:23, 24, dakkel ti pagdaksanna no matakuatanda a masikog ti maysa a di naasawaan a balasang a Judio.)

(3) Ti kinatallugod ti Dios a mangusar iti siasinoman uray pay no aniat’ sasaadenna iti biag.—Idiligyo ti Lucas 2:22-24 iti Levitico 12:1-8.

(4) Ti panangipangpangruna kadagiti naespirituan nga interes. (Kitaenyo ti Lucas 2:41; Aramid 1:14. Saan nga inkapilitan a sumurot dagiti Judio a babbai kadagiti assawada no iti dayta naunday a biahe nga agpa-Jerusalem no Paskua iti tinawen, ngem simmurot idi ni Maria.)

(5) Panangapresiar iti kinasin-aw ti moral.—Luc. 1:34.

(6) Kinagaget a mangisuro kadagiti annak iti Sao ti Dios. (Naiparangarang daytoy iti ugali ni Jesus idi agtawen iti 12. Kitaenyo ti Lucas 2:42, 46-49.)

 Talaga aya a birhen ni Maria idi impasngayna ni Jesus?

Ti Lucas 1:26-31 (JB) ireportna a maysa a “birhen” nga agnagan Maria ti nangitdan ni anghel Gabriel iti damag: “Agsikogkanto ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki, ket panaganamto ti Jesus.” Gapu itoy, kunaen ti bersikulo 34, “Kinuna ni Maria iti anghel, ‘Kasanonto daytoy, ta siak maysaak a birhen [“awan am-ammok a lalaki: i.e., bilang asawa,” NAB footnote; “awan lalaki a kinadinnak,” NW]?’” Inayon ti Mateo 1:22-25 (JB): “Amin daytoy naaramid tapno matungpal ti sinao ti Apo nga inaramatna di mammadto: Ti birhen agsikogto ket aganakto iti maysa a lalaki ket panaganandanto iti Emmanuel, nagan a kayatna a sawen ‘Ti-Dios-adda-kadatayo’. Ni Jose idi nakariing inaramidna kas ti imbilin di anghel ti Apo: inawatna ni asawana ket saanna a tinignay agingga ti impasngayna ti umuna unay nga anakna a lalaki; ket pinanagananna ti Jesus.”

Rasonable kadi daytoy? Sigurado a saan nga imposible para iti Namarsua, isu a nangdisenio kadagiti natauan a sangkap a pagpaadu, tapno agbukel ti itlog a selula idiay aanakan ni Maria babaen kadagiti supernatural a pamuspusan. Iti karkarna a wagas, inyalis ni Jehova ti puersa ti biag ken ti padron ti personalidad ti inauna a nailangitan nga Anakna idiay aanakan ni Maria. Ti mismo nga aktibo a puersa ti Dios, ti nasantuan nga espirituna, isut’ nanalaknib iti itatanor ti ubing idiay aanakan ni Maria ket iti kasta perpekto a tao daydiay nayanak.—Luc. 1:35; Juan 17:5.

Agnanayon kadi a birhen ni Maria?

Mat. 13:53-56, JB: “Ket naaramid nga idi ni Jesus nalpasna dagitoy a pangngarig pimmanaw sadiay; ket, idi immay iti ilina, nanursuro kadakuada iti sinagogada iti kasta nasdaawda unay ket kinunada, ‘Adino ti nangalaan daytoy a tao itoy a kinasirib ken kadagitoy a pannakabalin a datdatlag? Talaga a daytoy ti anak daydi allawagi? Saan a managan ni inana ti Maria, ket ti kakabsatna [Griego, a·del·phoiʹ] Santiago ken Jose ken Simon ken Judas? Ket saan nga addada amin kadatayo dagiti kakabsatna a babbai [Griego, a·del·phaiʹ]?’” (Sigun itoy a texto, ipapanyonto aya a ni Jesus ket maymaysa nga anak ni Maria wenno adu pay ti sabali nga annakna a lallaki ken babbai?)

Admitaren ti New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo IX,  p. 337) a ti Griego a sasao nga a·del·phoiʹ ken a·del·phaiʹ, a nausar idiay Mateo 13:55, 56, ket “kaipapananda ti puro a panagkinnabsat gapu iti dara sigun iti Griego ti pagsasaona a lubong idi tiempo ti Ebanghelista ket natural a kastat’ pagawatan dagiti Griego a managbasa kenkuana. Idi agngudo ti maika-4 a siglo (c. 380) ni Helvidius sigun iti librona a napukawen impilitna daytoy a kinapudno a ni Maria aduan annak malaksid pay ken Jesus tapno pagbalinenna a modelo dagiti inna a dadakkel ti pamiliada. Ni St. Jerome, a natignay gapu iti tradisional a pammati ti Simbaan a ni Maria ket agnanayon a birhen, nagsurat iti polieto a maikontra ken Helvidius (A.D. 383) a ditat’ nangputaranna iti explanasionna . . . nga isut’ patpatien ita dagiti eskolar a Katoliko.”

Mar. 3:31-35, JB: “Immay ngarud ni inana ken dagiti kakabsatna ket, idi addada iti ruar, nangibaonda ti mangayab kenkuana. Ket dagiti adu a tao a situtugaw iti sibayna kinunada kenkuana, ‘Adtoy ni inam ken dagiti kakabsatmo idiay ruar sapsapulendaka’. Insungbatna, ‘Siasino ti inak ken dagiti kakabsatko?’ Ket idi a kinitana iti sibayna dagiti adda a situtugaw iti dinnana, kinunana, ‘Adtoy ni inak ken dagiti kakabsatko. Ta siasinoman a mangaramid ti pagayatan ti Dios dayta met laeng ti kabsatko a lalaki ken babai ken inak.’” (Adda nabatad a naggidiatan ditoy dagiti natural a kakabsat ni Jesus ken dagiti naespirituan a kakabsatna, dagidiay adalanna. Awan agkuna a ti pannakadakamat iti ina ni Jesus ket sabali ti kayatna a tukoyen. Maikanatadto ketdin, ngarud, a kunaen a saan natural a kakabsatna dagitoy no di ket nalabit kakasinsinna? No kabagian koma ti kayatna a sawen imbes a kakabsatna, sabali koma a Griego a sao [syg·genonʹ] ti nausar, kas idiay Lucas 21:16.)

Ni Maria isu kadi ti Ina ti Dios?

Ti anghel a nangibaga kenkuana iti dayta mapasungad a namilagruan a pannakayanak dina kinuna a ti anakna isu ti Dios. Kinunana: ‘Agsikogkanto ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki ket panaganamto ti Jesus. Isu natan-okto ken managanto Anak ti Kangatuan. . . . Ti ubing nasantuanto ket managanto Anak ti Dios.”—Luc. 1:31-35, JB; italics added.

Heb. 2:14, 17, JB: “Agsipud ta dagiti annak makiramanda iti dara ken lasag, kasta met kenkuana [ni Jesus] nakiraman kadakuada . . . Gapuna maipaay idi nga iti isuamin mayasping koma kadagiti kakabsatna.” (Makuna kadi nga “iti isuamin  mayasping koma kadagiti kakabsatna” no isu ket nagbalin a Dios-tao?)

Kunaen ti New Catholic Encyclopedia: “Ni Maria talaga nga isu ti ina ti Dios no la ket matungpal dagiti dua a kondision: nga isu a talaga ti ina ni Jesus ket ni Jesus isu a talaga ti Dios.” (1967, Tomo X, p. 21) Kunaen ti Biblia a ni Maria isu ti ina ni Jesus, ngem ni Jesus isu aya ti Dios? Idi maikapat a siglo, a nabayag idin a nakompleto ti pannakaisurat ti Biblia, pinutar ti Simbaan ti makunana maipapan iti Trinidad. (New Catholic Encyclopedia, 1967, Tomo XIV, p. 295; kitaenyo ti panid 417, iti sidong ti paulo a “Trinidad.”) Iti daydi a tiempo sigun iti Nicene Creed ti Simbaan nasaona a ni Jesu-Kristo isu ti “mismo a Dios.” Kalpasan dayta, idiay Council of Ephesus idi 431 K.P., ti Simbaan improklamarna a ni Maria ket The·o·toʹkos, a kayulogannat’ “Nangawit iti Dios” wenno “Ina ti Dios.” Nupay kasta, dayta nga ebkas wenno dayta a kapanunotan di masarakan iti texto ti uray aniaman a patarus iti Biblia. (Kitaenyo ti panid 187-191, iti “Jesu-Kristo.”)

Nainaw aya ni Maria nga awan basolna, a dina tinawid ti orihinal a basol idi nagsikog ni inana?

Kunaen ti New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo VII, pp. 378-381) maipapan iti punganay dayta a pammati: “ . . . ti Awan Basolna a Pannakainaw saan a nabatad ti pannakaisurona iti Kasuratan . . . Dagidi immuna nga Amma ti Simbaan imbilangda ni Maria a kas nasantuan ngem dida imbilang nga awan basolna. . . . Imposible a maitudo ti piho a petsa nga inakoda dayta a kas paset ti pammati, ngem idi maika-8 wenno maika-9 a siglo agparang a sapasapen ti pannakaadmitarna dayta. . . . [Idi 1854 dinepinir ni Papa Pio IX dayta a dogma] ‘a kunaenna a ti Naparaburan Unay a Birhen Maria naitalimeng manipud tulaw ti orihinal a basol idi damo nga aldaw a Pannakaisikogna.’” Pinasingkedan ti Vatican II (1962-1965) daytoy a pammati.—The Documents of Vatican II (Nueva York, 1966), edited by W. M. Abbott, S.J., p. 88.

Kunaen met laeng ti Biblia: “Ala ngarud, ti basol simrek ditoy lubong baeten ti maysa a tao [ni Adan], ket ti ipapatay baeten ti basol, ket iti kasta nagsaknap ti basol iti isuamin a natauan a rasa yantangay nagbasolda amin.” (Roma 5:12, JB; italics added.) Ramanenna aya dayta ni Maria? Ireport ti Biblia a mayalubog iti alagaden ti Mosaico a Linteg, 40 nga aldaw kalpasan ti pannakayanak ni Jesus nangidaton ni Maria idiay  templo sadi Jerusalem iti daton a maipaay iti basol tapno madalusan manipud kinarugitna. Uray isu, tinawidna met ti basol ken kinaimperpekto manipud ken Adan.—Luc. 2:22-24; Lev. 12:1-8.

Nagpalangit kadi ni Maria a sibabagi ken silalasag?

Kas komentona iti proklamasion ni Papa Pio XII idi 1950 a namagbalin itoy a dogma a kas opisial nga artikulo ti Katoliko a pammati, kunaen ti New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo I, p. 972): “Awan nabatad a reperensia ti Assumption idiay Biblia, kaskasdi a ti Papa ipilitna iti mandar ti promulgasion a dagiti Kasuratan isuda ti ultimo a pundasion daytoy a kinapudno.”

Kunaen a mismo ti Biblia: “Ti lasag ken dara saanda a mabalin a tawiden ti pagarian ti Dios: ket ti agrupsa dina tawiden daydiay agpaut iti agnanayon.” (1 Cor. 15:50, JB) Kinuna ni Jesus a “ti Dios maysa nga espiritu.” Idi nagungar ni Jesus isu ket nagbalin manen nga espiritu, maysa itan nga “espiritu a mambiag.” Dagiti anghel espirituda. (Juan 4:24; 1 Cor. 15:45; Heb. 1:13, 14, JB) Adino ti Nainkasuratan a pammaneknek a kunaen nga adda makapan idiay nailangitan a biag a ti bagina kasapulanna dagiti pisikal a nanglikmut kenkuana a kas ditoy daga a mangsustenir kenkuana? (Kitaenyo ti panid 307-309, iti paulo a “Panagungar.”)

Mayanatop kadi nga iturong dagiti kararag ken Maria kas mangibabaet?

Kinuna ni Jesu-Kristo: “Agkararagkayo a kastoy: ‘Amami idiay langit . . . ’” Kinunana pay: “Siak ti Dalan, ti Kinapudno ken ti Biag. Awan ti umay ken Ama no di magna kaniak. . . . No adda aniaman a dawatenyonto iti naganko, dayta ti aramidekto.”—Mat. 6:9; Juan 14:6, 14, JB; italics added.

Dagiti kararagtayo iti Ama baeten ken Jesu-Kristo maawatda ngata a buyogen ti pannakaawat ken pannangaasi a kas koma no maipadalanda iti daydiay limmasat kadagiti kapadasan dagiti babbai? No maipapan iti Ama, ibaga ti Biblia kadatayo: “Kas panangaasi ti maysa nga ama kadagiti annakna, kasta ti panangaasi ni Yahweh kadagiti agbuteng kenkuana; ammona ti pannakasukogtayo, isu malagipna a datayo tapuktayo.” Isu ket “maysa a Dios a naasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot, nabaknang iti kinamanangaasi ken kinamatalek.”  (Sal. 103:13, 14; Ex. 34:6, JB) Maipapan ken Kristo adda a naisurat: “Ta awan kadatayo ti maysa a nangato a padi a di makabalin a mangrikna kadagiti kinalap-ittayo; no di ti maysa a nasulisog iti isuamin a kas kadatayo, ngem saan a nagbasol. Umadanitay, ngarud, a sitatalged iti trono ti parabur, nga umawattayto iti asi ken mabirukantay ti parabur kenkuana iti aldaw ti pannakasapul ti tulong.”—Heb. 4:15, 16, JB.

Ti panagrukbab kadagiti ladawan ni Maria maitunosda kadi iti Kinakristiano a sasawen ti Biblia?

Talaga a pinaregta ti Vatican II dayta nga aramid (1962-1965). “Daytoy kasasantuan a Synod . . . balakadanna amin nga annak ti Simbaan a ti kulto, nangruna ti liturhikal a kulto, ti Bendito a Birhen, maipaannong koma a sitatallugod. Ibilinna a dagiti alagaden ken annong ti debosion kenkuana tagipatgen koma a kas inrekomenda ti mannursuro nga autoridad ti Simbaan iti unos dagiti adu a siglo, ket dagita a bilin a datin a naiproklamar maipapan iti pannakarukbab dagiti ladawan ni Kristo, ti Bendito a Birhen, ken dagiti sasanto, masapul a sirerelihioso koma a salimetmetan.”—The Documents of Vatican II, pp. 94, 95.

No maipapan iti sungbat ti Biblia, kitaenyo “Dagiti Ladawan” iti panid 201-206.

Naisangsangayan kadi ti pannakadayaw ken Maria iti Nakristianuan a kongregasion idi immuna a siglo?

Di pulos nadakdakamat ni apostol Pedro ni Maria iti intero a naipaltiing a sursuratna. Di nga inusar ni apostol Pablo ti nagan ni Maria kadagiti naipaltiing a sursuratna no di nadakamatna laeng a “babai.”—Gal. 4:4.

Aniat’ ulidan nga impakita ni Jesus no iti panangtukoyna iti inana?

Juan 2:3, 4, JB: “Idi agkurang ti arak [iti boda idiay Cana], yantangay naibus aminen nga arak a naisagana a maipaay iti boda, ti ina ni Jesus kinunana kenkuana, ‘Awan ti arakda’. Kuna ni Jesus, ‘Babai, apay nga umayka kaniak [“aniat’ pakaan-anuak iti dayta ken kenka,” Dy]? Ti orasko dipay dimteng.’” (Idi ubing pay ni Jesus isu ket nagpasakop ken inana ken iti pangamaenna. Ngem ita ta lakayen siaasi ken sibibileg  nga inlaksidna ti panangidirihir ni Maria. Sipapakumbaba met nga inakseptar ni Maria ti pannubngar.)

Luc. 11:27, 28, JB: “Naaramid nga idi [a ni Jesus] sasawenna dagitoy, maysa a babai iti gimong ti nagpukkaw ket kinunana, ‘Naragsak ti tian a nagawit kenka ken dagiti suso a sinusuam!’ Ngem isu kinunana, ‘Nagasgasat pay dagiti agdengngeg iti sao ti Dios ken tungpalenda ida!’” (Nagsayaat koma daydi a gundaway tapno itden ni Jesus ti naisangsangayan a dayaw ken inana no maitutop koma dayta. Dina inaramid ti kasta.)

Ania dagiti historikal a namunganayan ti pannakarukbab ken Maria?

Kuna ni Andrew Greeley a Katoliko a padi: “Ni Maria isut’ maysa kadagiti kalatakan a relihioso a simbolo sigun iti historia ti Lumaud a lubong . . . Ti Maria a simbolo direktamente nga inaigna ti Kinakristiano kadagiti kadaanan a relihion dagiti diosa nga inna.”—The Making of the Popes 1978 (E.U.A., 1979), p. 227.

Makapainteres ti lugar a nakapasingkedan ti pannursuro a ni Maria isu ti Ina ti Dios. “Ti Council of Ephesus naggigimongda idiay basilika ti Theotokos idi 431. Dita a siudad, ta mas bagayna, a nakaro ti debosionda ken Artemis, wenno Diana a kas panangawag dagiti Romano kenkuana, a kunaenda a ti ladawanna nagtinnag manipud langit, iti sidong ti dakkel a templo a naidedikar iti Magna Mater nanipud 330 B.C. ken linaonna sigun iti tradision, ti temporario a pagnaedan ni Maria, ti titulo a ‘Nangawit iti Dios’ talaga a naitandudo.”—The Cult of the Mother-Goddess (Nueva York, 1959), E. O. James, p. 207.

‘Mamatikay kadi ken Birhen Maria?’

Kunaenyo: ‘Nabatad a kunaen dagiti Nasantuan a Kasuratan a ti ina ni Jesu-Kristo ket maysa a birhen, ket mamatikam iti dayta. Ti Dios isu ti Amana. Ti ubing a naipasngay talaga nga Anak ti Dios, a kas sinao ti anghel ken ni Maria. (Luc. 1:35)’ Sayonto inayon: ‘Ngem inimtuodyo kadin no apay nasken a mayanak ni Jesus iti kasta a wagas? . . . Iti kasta la a wagas a maipaay ti maikanatad a subbot a mangluk-at kadatayo  manipud basol ken iti ipapataytayo.—1 Tim. 2:5, 6; sa nalabit ti Juan 3:16.’

Wenno: ‘Wen, mamatikami. Patiemmi amin a kunaen dagiti Nasantuan a Kasuratan maipapan kenkuana, ket talaga a sawenda a maya a birhen ti nangipasngay ken Jesus. Maragsakanak unay iti sawenda maipapan ken Maria agraman dagiti leksion a maadaltayo kenkuana. (Aramatenyo dagiti material a nailanad iti  panid 217, 218.)’

‘Dikay mamati ken Birhen Maria’

Kunaenyo: ‘Maawatak nga adda dagidiay di mamati a birhen ti nangipasngay iti Anak ti Dios. Ngem mamatikami a talaga iti dayta. (Luktanyo ti paset ti librotayo a mangsalaysay itoy ket ipakitayo iti bumalay.)’ Sayonto inayon: ‘Ngem adda pay aya mainayon a kasapulantayo tapno magun-odtayo ti pannakaisalakan? . . . Paliiwenyo ti kinuna ni Jesus idi nagkararag ken Amana. (Juan 17:3)’