Kasanotay a magun-odan ti pudno a pannakaammo ken sirib?

Prov. 1:7; Sal. 111:10: “Ti panagbuteng ken Jehova isu ti punganay ti pannakaammo . . . [ken] ti sirib.” (No ti uniberso ket saan a gapuanan ti maysa nga intelihente a Namarsua no di ket gapuanan laeng ti bulsek, awan sariritna a puersa, ngarud di pulos magun-od ti natunos a panangmatmat iti uniberso, di ngamin? Adda kadi rumsua a kinasirib manipud panangadal iti banag nga awan sariritna? Dagidiay mangpadpadas a mangtarus iti uniberso, wenno iti mismo a biag, ngem dida met ikabkabilangan ti Dios ken ti panggepna naynayda a maipasubo iti pannakaupay. Matikawda kadagidiay maad-adalda ken agkamalit’ pananganagda kadagidiay kinapudno a maurnongda. Ti di  panangikabkabilangan iti Dios duprakenna ti tulbek ti umiso a pannakaammo ket imposible nga adda mabukel a pudpudno a nabileg a balabala ti kapanunotan.)

Prov. 2:4-7: “No isu birukem a kas pirak, ken tuntonem a kas nalmeng a gameng, iti kasta maawatamto ti panagbuteng ken ni Jehova, ket masarakamto ti pannakammo iti Dios. Ta ni Jehova mangted iti sirib; agtaud iti ngiwatna ti pannakaammo ken pannakaawat. Ipempenna iti natarnaw a sirib a maipaay iti nalinteg.” (Itden ni Jehova ti kasapulan a tulong baeten ti naisurat a Saona ken ti makitkita nga organisasionna. Nesesita met ti kaadda ti nagagar a tarigagay ken personal a kinaganetget, agraman panangusar ti maysa ti abilidadna nga agpanunot iti positibo a wagas.)

Realistiko ngata ti pananginanama a mabirukantay ti naan-anay a kinapudno manipud itoy a Gubuayan?

2 Tim. 3:16; Juan 17:17: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios.” “[Kinuna ni Jesus iti nailangitan nga Amana:] Ti saom ti kinapudno.” (Saan kadi a rasonable a ti Namarsua iti uniberso ket naan-anay ti pannakaammona iti dayta? Idiay Biblia dina imbaga kadatayo amin ti maipapan iti uniberso, ngem ti impairekordna idiay ket saan a pattapatta; kinapudno dayta. Imbagana met idiay Biblia no ania ti panggepna para iti daga ken iti sangatauan ken no kasanonanto nga aramiden dayta. Ti mannakabalin-amin a bilegna, ti kangatuan amin a siribna, awan pagkuranganna a kinahustisiana ken dakkel nga ayatna garantisaranda a matungpalto a naan-anay ti panggepna, ken iti kasasayaatan a wagas. Dagiti galadna isiertoda kadatayo a ti insawangna a panggepna ket matalek; kinapudno met dayta.)

Aniat’ punganay dagiti natauan a pilosopia?

Naggubuayda kadagiti tattao nga adda limitasionda: Ibaga kadatayo ti Biblia: “Saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong kadagiti addangna.” (Jer. 10:23) Paneknekan ti historia a ti di panangikankano iti dayta a limitasion ket di namataud kadagiti naimbag a resulta. Iti naminsan, “Ni Jehova simmungbat manipud alipugpog ket kinunana: ‘Asino daytoy a mangpasipnget iti patigmaan babaen iti sasao nga awanan pannakaammo? Bariksam, pangngaasim, dagita lomom a kas maysa a lalaki, ta agkiddawakto kenka, ket ipalawagmo kaniak. Sadino aya ti yanmo idi inkabilko dagiti pamuon ti daga? Ipalawagmo,  no adda pannakaawatmo.’” (Job 38:1-4) (Natural a ti tattao addaan limitasionda. Mainayon pay, ti kapadasanda iti biag ket pangababaen ken naisentro iti maymaysa laeng a kultura wenno kagimongan. Gapuna ti ik-ikutanda a pannakaammo ket akikid, ket amin a bambanag napalalo ti panagnanaigda gapuna masansan adda rumsua a parparikut a dida inamiris a nalaing. Aniaman a pilosopia a buangayenda iparangarangna dagita a limitasion.)

Dagita ket pinatanor dagiti tattao nga imperpekto: “Isuda amin nagbasolda ket agkurangda iti dayag ti Dios.” (Roma 3:23) “Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti tungpalna daldalan ni patay.” (Prov. 14:12) (Gapu kadagita a kinaimperpekto, masansan a dagiti natauan a pilosopia iparangarangda ti kinaagum nga agturong iti temporario a ragsak ngem agbunganto met ti pannakaupay ken leddaang.)

Isudat’ inimpluensiaan dagiti espiritu a demonio: “Ti isuamin a lubong adda iti babaen daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) “Isu ti managan Diablo ken Satanas . . . a mangallilaw iti isuamin a napagnaedan a daga.” (Apoc. 12:9) “A nagnaanyo idi naminsan kas iti sistema ti bambanag daytoy lubong, kas mayannurot iti panguluen ti pannakabalin ti angin, ti espiritu nga ita agaramid kadagiti annak ti kinasukir.” (Efe. 2:2) (Dagiti pilosopia a paregtaenna ti tattao a sumukir kadagidiay naimbag ken nalinteg nga ipapaalagad ti Dios iparangarangda ti kasta nga impluensia. Di ngad pakasdaawan, ta kas paneknekan ti historia, dagiti natauan a pilosopia ken gakgakat masansan a pinagleddaangda dagiti adu a grupo ti sangatauan.)

Apay nga addaantay ti umiso a panagpampanunot no adalentayo dagiti pannursuro ni Jesu-Kristo imbes ket a dagiti natauan a pilosopia?

Col. 1:15-17: “Isu [ni Jesu-Kristo] a ladawan ti Dios a di makita, ti anak nga inauna kadagiti amin a naparsua; ta kenkuana naparsua dagiti amin nga adda iti langlangit ken iti daga . . . Dagiti isuamin naparsuada gapu kenkuana ken maipaayda kenkuana. Kasta met, isu ti umuna kadagiti isuamin nga adda ket isuamin a bambanag addada kenkuana.” (Ti nasinged a relasionna iti Dios isut’ mangtulong kadatayo a mangadal iti kinapudno maipapan iti Dios. Mainayon pay, yantangay baeten kenkuana naaramid amin a sabsabali a bambanag, ni Jesus addaan iti naan-anay a pannakaammo iti intero a naparsua nga  uniberso. Awan natauan a pilosopo a kabaelanna nga ipaay ti aniaman kadagitoy.)

Col. 1:19, 20: “Ta makaay-ayo iti Dios a ti amin a pannakapunno agtaeng kenkuana [ni Jesu-Kristo], ket gapu kenkuana maikappia kenkuana met laeng ti isuamin a bambanag idinto nga inaramidna ti kappia a gapu iti darana nga imparukpokna idiay pagtutuokan a kayo.” (No kasta baeten ken Jesu-Kristo pinanggep ti Dios nga isubli amin a sangaparsuaan tapno maitunosda kenkuana. Ken Jesus met nga impabaklay ti Dios ti pannakaituray ti intero a daga, kas mabasa idiay Daniel 7:13, 14. Ti namnamatay ngarud nga agbiag iti masanguanan agdepende iti panangammotay kenkuana ken ti panagtulnogtayo kadagiti bilinna.)

Col. 2:8: “Agannadkayo: di la ket ta adda mangkayaw kadakayo gapu iti pilosopiana ken makaallilaw a sursuro kas mayalubog iti tradision a natauan, kas mayalubog kadagiti nailubongan a pamunganayan ket saan a mayannurot ken Kristo.” (Anian a nakalkaldaang a panagerrado no pilientayo ti kasta a makaallilaw a natauan a pilosopia imbes a gun-odentay ti pudno a sirib kas maysa nga adalan ni Jesu-Kristo, ti maikadua a katan-okan a persona iti uniberso, a sumaganad iti Dios a mismo!)

Kasanot’ panangmatmat ti Dios iti “sirib” nga ituktukon ti natauan a pilosopia?

1 Cor. 1:19-25: “Adda a naisurat: ‘Pukawekto ti kinasirib ti mamasirib, ket ti saririt dagiti nasaririt pagbalinekto nga awan.’ Adino ti yan ti masirib? Adino ti yan ti eskriba? Adino ti yan ti mannakisuppiat itoy a sistema ti bambanag? Saan aya a pinagbalin ti Dios a kinamaag ti sirib ti lubong? Idinto ta, iti kinasirib ti Dios, gapu iti kinasirib ti lubong saanna a nabigbig ti Dios, ti Dios kinayatna nga isalakan dagiti mamati gapu iti kinanengneng [sigun iti panangmatmat ti lubong] ti naikaskasaba. . . . Ta ti kinanengneng iti Dios [sigun iti pannakaawat ti lubong] nasirsirib ngem iti tattao, ket ti kinakapuy iti Dios [sigun iti panangkita ti tao] napigpigsa ngem iti tattao.” (Ti kasta a panangmatmat iti biang ti Dios saan a basta kayangkayat wenno kinasubeg. Inlanadna idiay Biblia, a kaaduan pannakaiwarasna a libro ditoy lubong, ti nabatad a pannakailawlawag ti panggepna. Imbaonna dagiti saksina tapno ilawlawagda dayta kadagiti mayat a dumngeg. Anian a kinamaag no ipapan ti siasinoman a parsua nga isu ket mas masirib ngem iti Dios!)