Rumbeng Aya a Patienyo Dayta?

PATIENYO kadi ti Trinidad? Kaaduan a kameng ti Kakristianuan ket mamati. Tutal, adun a siglo a daytat’ sentral a doktrina dagiti simbaan.

Gapu ta kastoy, mabalin nga ipapanyo nga awan parikut iti dayta. Ngem adda, ket kabbaro unay nga uray dagiti mangsupsuporta iti dayta rinubrobanda ti panagsusuppiat.

Apay a saantay koma nga iyaleng-aleng ti kastoy a tema? Ngamin kinuna a mismon Jesus: “Daytoy ti biag nga agnanayon: ti panangammo kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken ni Jesu-Kristo nga imbaonmo.” Ti ngarud intero a masanguanantayo agpannuray iti intay panangammo iti pudno a kasasaad ti Dios, ket kaipapananna dayta ti panangiramuttayo iti suppiat ti Trinidad. Gapuna, apay diyo nga usigen dayta a mismo?—Juan 17:3, Catholic Jerusalem Bible (JB).

Adda dagiti nagduduma a kapanunotan dagiti Trinitariano. Ngem kaaduanna ti pannursuro ti Trinidad a ta adda tallo a persona iti Kinadios (Godhead), ti Ama, ti Anak, ken ti Espiritu Santo; kaskasdi, agkakadua dagitoy a maymaysada a Dios. Kuna ti doktrina a dagitoy tallo ket agpapatasda, mannakabalin-amin, ken dida naparsua, a sigud nga agnanayon nga addada iti dayta Kinadios.

Dadduma, nupay kasta, kunada a palso ti doktrina a Trinidad, ket ti Dios a Mannakabalin-amin isut’ agmaymaysa a kas naisalumina, agnanayon, kabilgan-amin. Kunada a ni Jesus sakbay a nagbalin a tao ket, kas kadagiti anghel, naisalumina nga espiritu a persona a pinarsua ti Dios, ket gapuna masapul nga adda nangrugianna. Kunada a ni Jesus nikaanoman saan a pimmatas iti Dios a Mannakabalin-amin iti uray ania a panangipapan; sigsigud nga isu ket nagpaituray iti Dios ket kasta ingga ita. Mamatida met a ti espiritu santo saan a persona no di ket isut’ espiritu ti Dios, ti aktibo a puersana.

Dagiti mangsuporta iti Trinidad kunada a saan laeng a naibatay dayta iti relihiuso a tradision no di ket iti Biblia. Dagiti mangbabalaw iti dayta a doktrina kunada a saan a pannursurot’ Biblia dayta, a kinuna pay ti maysa a librot’ historia: “Ti punganay ti [Trinidad] ket interamente a pagano.”—The Paganism in Our Christianity.

No pudno ti Trinidad, nakababain ken Jesus no kunaen nga isu saan a pumatas iti Dios kas paset ti Kinadios. Ngem no palso ti Trinidad, nakababain iti Dios a Mannakabalin-amin no adda makuna a maipatas kenkuana, ken nakarkaro pay no ni Maria ket maawagan “Ina ti Dios.” No palso ti Trinidad, maibabain ti Dios no kunaen, kas nasaot’ libro a Catholicism: “Malaksid no salimetmetan [ti tattao] a puro ken di natulawan daytoy a Pammati, di pagduaduaan mapukaw[danto] nga agnanayon. Ket daytoy isu ti Pammati Katoliko: agdaydayawtayo iti maymaysa a Dios a Trinidad.”

Adda, ngarud, dagiti naimbag a rason no apay masapul a maammuanyo ti kinapudno maipapan iti Trinidad. Ngem sakbay nga usigen ti punganayna ken ti panangipilitnat’ kinaagpaypaysona, makatulong no mas espesipiko ti pannakadepinir daytoy a doktrina. Ania, a talaga, ti Trinidad? Kasanot’ panangilawlawag dagidiay mangsuporta iti dayta?

 [Dagiti Ladawan iti panid 2]

Katigid: Eskulturat’ Egipto idi maika-2 a milenio (K.K.P.) Triad ni Amon-Ra, Ramses II, ken Mut. Kanawan: Maika-14 a siglo (K.P.) eskultura a Trinidad ni Jesu-Kristo, ti Ama, ken ti nasantuan nga espiritu. Paliiwenyo, tallo a persona ngem uppat lat’ sakada.