Dagiti Kristiano ken ti Nagan

AWAN makaibaga a sigurado no kaano ti eksakto a panangisardeng dagiti relihiuso a Judio ti panangibalikas a sipipigsa iti nagan ti Dios ket insandida iti dayta dagiti Hebreo a sasao para iti Dios ken Soberano nga Apo. Patien dagiti dadduma a ti nagan ti Dios ti nagpukawen manipud inaldaw a pannakaus-usarna nabayag metten sakbay ti panawen ni Jesus. Ngem adda napigsa nga ebidensia nga intultuloy ti nangato a padi nga ibalbalikas dayta kadagiti narelihiusuan a serbisio iti templo​—nangruna iti aldaw ti Panangabbong​—agingga a nadadael ti templo idi 70 K.P. Gapuna, idi adda ni Jesus ditoy daga, ti panangibalikas ti nagan ti ammoda, nupay saan idin a nasaknap ti pannakaus-usarna.

Apay nga insardeng dagiti Judio ti panangibalbalikas iti nagan ti Dios? Nalabit, iti pasetna, ket gaput’ di umiso a panangiyaplikar kadagiti sasao ti maikatlo a bilin: “Dika aramaten iti barengbareng ti nagan ni Jehova a Diosmo.” (Exodo 20:7) Siempre, saan nga imparit daytoy a bilin ti panangusar ti nagan ti Dios. Ta no kasta, apay a dagiti ad-adipen ti Dios idi ugma kas ken David inusarna a sibubulos dayta ken tinagiragsakna met ti pammendision ni Jehova? Ken apay nga imbalikasna dayta ken ni Moises ken imbagana ken ni Moises nga ilawlawagna kadagiti Israelitas no asinot’ nangibaon kenkuana?​—Salmo 18:1-3, 6, 13; Exodo 6:2-8.

Nupay kasta, idi tiempo ni Jesus addan napigsa a pagannayasan nga alaen dagiti rasonable a bilbilin ti Dios ket kalpasanna ipatarusda ida iti di unay rasonable a pamay-an. Kas pangarigan, ti maikapat ti Sangapulo a Bilbilin ti nangobligar kadagiti Judio a salimetmetan ti maikapito nga aldaw kada lawas kas aldaw ti panaginana, maysa a Sabbath. (Exodo 20:8-11) Tinungpal dagiti relihiuso a Judio dayta a bilin agingga kadagiti nakakatkatawa a pamay-an, a nagaramidda ti bi mabilbilangen a pagannurotan a mangituray agingga iti kababassitan nga aramid a mabalin nga aramiden wenno di aramiden iti Sabbath. Awan duadua nga iti dayta met laeng nga espiritu nga innalada ti nainkalintegan a bilin, a di panangaramat a barengbareng iti nagan ti Dios, agingga iti aglablabes a kina-di-rasonable, a kunkunada a rebbeng a dayta a nagan ket saanen nga ibalbalikas. *

Ni Jesus ken ti Nagan

Sinurot koma aya ni Jesus ti kasta a di nainkasuratan a tradision? Saan! Isut’ di nagkedked a nangagas uray iti aldaw ti Sabbath, nupay kinaipapanan daytoy ti panangsalungasingna ti aramid-tao a pagalagadan dagiti Judio ken inrisgo uray pay  ti biagna. (Mateo 12:9-14) Kinapudnona, kinondenar ni Jesus dagiti Pariseo kas managinsisingpet gapu ta limbes dagiti tradisionda manipud iti naipaltiing a Sao ti Dios. (Mateo 15:1-9) Gapuna, adayo nga isut’ nagkitakit iti panangibalikasna ti nagan ti Dios, nangnangruna iti kinapudno a ti mismo naganna, a Jesus, kaipapananna “Ni Jehova ti Pannakaisalakan.”

Naminsan, nagtakder ni Jesus idiay sinagoga ket nangbasa ti paset ti lukot ni Isaias. Ti paset a binasana ket isu itan ti aw-awagantayo ti Isaias 61:1, 2, a sadiay nagparang a saan laeng a namnaminsan ti nagan ti Dios. (Lucas 4:16-21) Nagkitakit koma aya a nangibalikas ti nasantuan a nagan nga adda sadiay, nga insukatna koma ti “Apo” wenno “Dios”? Saan siempre. Panangsurot koma dayta iti di nainkasuratan a tradision dagiti relihiuso a papangulo dagiti Judio. Imbes ketdi, intay mabasa: “Ta insursurona ida a kasla adda pannakabalinna, ket saan a kas kadagiti eskriba.”​—Mateo 7:29.

Kinapudnona, kas naammuantayo a nasapsapa, insurona dagiti paspasurotna nga  agkararag iti Dios: “Masantipikar koma ti naganmo.” (Mateo 6:9) Ket iti kararagna iti rabii sakbay ti pannakapapatayna, kunana ken Amana: “Impakaammok ti naganmo kadagiti tattao nga intedmo kaniak itoy lubong . . . Ama a Nasantuan, aywanam ida gapu ti naganmo nga intedmo kaniak.”​—Juan 17:6, 11.

Maipapan kadagitoy a panangtukoy ni Jesus iti nagan ti Dios, ti libro a Der Name Gottes (The Name of God) inlawlawagna, iti panid 76: “Masapul nga apresiarentayo ti nakaskasdaaw a kinapudno a ti tradisional a pannakaawat iti Daan a Tulag a panangipaltiing ti Dios ket isut’ panangipaltiing ti naganna ket nagtultuloy daytoy agingga iti maudi a paset ti Daan a Tulag, wen, nagtultuloy pay agingga kadagiti maudi a paset ti Baro a Tulag, a sadiay, kas pangarigan iti Juan 17:6, mabasatayo: ‘Impakaammok ti naganmo.’”

Wen, saan koma a nainkalintegan ti panangpanunot a nagkitakit ni Jesus iti panangusarna ti nagan ti Dios, nangnangruna idi isut’ nagadaw kadagidiay a paspaset ti Hebreo a Kasuratan a naglaon iti dayta.

Dagiti Immuna a Kristiano

Dagiti kadi paspasurot ni Jesus idi umuna a siglo ket inaramatda ti nagan ti Dios? Binilin ida ni Jesus nga agaramid ti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasnasion. (Mateo 28:19, 20) Adu kadagiti tattao a makaskasabaan ket awan pannakaawatda iti Dios a nangipanayag ti bagina kadagiti Judio iti nagan a Jehova. Kasano a dagiti Kristiano mailasinda ti pudno a Dios kadakuada? Umdas kadin ti panangawag laeng kenkuana kas Dios wenno Apo? Saan. Dagiti nasnasion ket addaanda ti bukodda a didios ken ap-appo. (1 Corinto 8:5) Kasano koma ngay a nailasin a silalawag dagiti Kristiano ti pudno a Dios ken kadagiti ulbod? Babaen laeng ti panangusar ti nagan ti pudno a Dios.

Gapuna, nagsao ni adalan a Santiago bayat ti maysa a kumperensia dagiti panglakayen idiay Jerusalem: “Ni Simon sinaritana no kasano ti panangrugi ti Dios a nangsarungkar kadagiti nasnasion tapno mangala kadakuada ti tattao a maipaay iti naganna. Ket maiyannugot itoy dagiti sao dagiti Mammadto.” (Aramid 15:14, 15) Ni apostol Pedro, iti nalatak a palawagna idi Pentecostes, ti nangitudo met iti nasken a paset ti Nakristianuan a mensahe idi nga inadawna dagiti sasao ni mammadto a Joel: “Uray siasino nga umawagto iti nagan ni Jehova, maisalakanto.”​—Joel 2:32; Aramid 2:21.

Ni apostol Pablo awan duadua kenkuana maipapan ti kinapateg ti nagan ti Dios. Iti suratna kadagiti taga Roma, inadawna met dagita a sasao ni mammadto a Joel ket sana intuloy a pinaregta dagiti padana a Kristiano a mangipakita ti pammatida iti dayta a sasao babaen ti iruruarda a mangikaskasaba iti nagan ti Dios kadagiti dadduma, tapno dagitoy ket maisalakanda met. (Roma 10:13-15) Iti kamaudiananna isut’ nagsurat ken Timoteo: “Umadayoda koma iti kinadakes amin dagiti umawag iti nagan ni Jehova.” (2 Timoteo 2:19) Idi agtapos ti umuna a siglo, inaramat ni apostol Juan ti nasantuan a nagan kadagiti sursuratna. Ti sasao nga “Hallelujah,” a kayatna a sawen “Idaydayawyo ni Jah,” ti nagparang a maulit-ulit idiay libro nga Apocalipsis.​—Apocalipsis 19:1, 3, 4, 6.

Nupay kasta, impadto ni Jesus ken dagiti paspasurotna maipapan ti iyaay ti apostasia iti kongregasion Kristiano. Nagsurat ni apostol Pedro: “Ket addanto dagiti ulbod a mannursuro iti tengngayo.” (2 Pedro 2:1; kitaenyo met ti Mateo 13:36-43; Aramid 20:29, 30; 2 Tesalonica 2:3; 1 Juan 2:18, 19.) Natungpal dagitoy a pakdaar. Maysa kadagiti bungana a ta naiduron ti nagan ti Dios iti liklikudan. Daytat’ naik-ikkat payen manipud kadagiti kopia ken patpatarus ti Biblia! Kitaentayo no kasanot’ pannakaaramid dayta.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 14]

Daytoy a ladawan ti nangato a padi a Judio, nga adda pagilasinan iti turbantena iti Hebreo a kaipapananna “Ti Kinasanto Agpaay ken Jehova,” ti masarakan idiay Vaticana

[Ladawan iti panid 15]

Kas ipamatmat daytoy 1805 a patarus nga Aleman iti Biblia, idi nagbasa ni Jesus idiay sinagoga manipud lukot ni Isaias, imbalikasna a sipipigsa ti nagan ti Dios.​—Lucas 4:18, 19

[Dagiti Ladawan iti panid 16]

Ni Pedro ken Pablo inusarda ti nagan ti Dios idi nagadawda manipud padto ni Joel.​—Aramid 2:21; Roma 10:13