Kapitulo 111

Pagilasinan ti Maudi nga Al-aldaw

ITATTA malemen ti Martes. Bayat a situtugaw ni Jesus idiay Bantay dagiti Olivo, a tantannawaganna ti templo iti baba, da Pedro, Andres, Santiago, ken ni Juan immayda kenkuana nga is-isuda. Maseknanda maipapan iti templo, yantangay impadto ni Jesus nga awanto ti matda ditoy a maysa a bato iti rabaw ti maysa a bato.

Ngem nalawag nga ad-adu pay ti adda iti isipda bayat nga umadanida ken Jesus. Sumagmamano a lawas sakbayna, nagsao maipapan iti “kaaddana,” a bayat dayta a tiempo “maiparangarang ti Anak ti tao.” Ket iti immun-una nga okasion, imbagana kadakuada maipapan “ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.” Gapuna dagiti apostol nausiusoda unay.

“Ibagam kadakami,” kunada, “kaanonto ti pannakaaramid dagitoy [a mangibunga ti pannakadadael ti Jerusalem ken ti templona], ket anianto ti pagilasinan iti kaaddam ken iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag?” Iti epektona, nagkatlo a paset ti saludsodda. Umuna, kayatda a maammuan maipapan ti panungpalan ti Jerusalem ken ti templona, kalpasanna maipapan ti kaadda ni Jesus iti pannakabalin ti Pagarian, ken kamaudiananna maipapan ti panungpalan ti intero a sistema dagiti bambanag.

Iti naunday a sungbatna, sinungbatan ni Jesus amin a tallo a paset ti saludsod. Isut’ nangted ti pagilasinan a mangilasin inton agpatinggan ti Judio a sistema dagiti bambanag; ngem nangted ti ad-adu pay. Nangted met ti pagilasinan a mangriing kadagiti masanguanan nga adalanna tapno maammuanda nga agbibiagdan bayat iti kaaddana ket asidegen ti panungpalan ti intero a sistema dagiti bambanag.

Bayat ti panaglabas dagiti tawen, makitan dagiti apostol ti kaitungpalan ti padto ni Jesus. Wen, dagiti mismo bambanag nga impadtona nangrugida a mapasamak idi kaaldawanda. Gapuna, dagiti Kristiano a sibibiag 37 a tawen kalpasanna, idi 70 K.P., saanda a nakellaat iti pannakadadael ti sistema a Judio agraman templona.

Nupay kasta, ti kaadda ni Kristo ken ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag saanda a napasamak idi 70 K.P. Ti kaaddana iti pannakabalin ti Pagarian maaramidto a maud-udi. Ngem kaano? Ti panangusig iti padto ni Jesus ipanayagna daytoy.

Impadto ni Jesus nga addanto “gubgubat ken damdamag ti gubgubat.” “Ta tumakderto ti nasion a bumusor iti sabali a nasion,” kunana, ket addanto bisbisin ken ginggined, ken dagiti angol. Dagiti adalanna maguradanto ken mapapatayda. Tumpuarto dagiti ulbod a mammadto ket adunto dagiti maallilawda. Ti kinadakes lumanlanto, ket ti ayat dagiti adu lumamiisto. Maigiddato iti dayta, ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios maikaskasabanto kas maysa a pammaneknek iti amin a nasion.

Numan pay ti padto ni Jesus addaan limitado a kaitungpalan sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P., ti dakkel a kaitungpalanna mapasamak kabayatan ti kaaddana ken iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag. Ti naannad a panangrepaso ti paspasamak ti lubong nanipud 1914 ipalgakna a ti napateg a padto ni Jesus addan iti kangrunaan a kaitungpalanna nanipud iti dayta a tawen.

Ti sabali pay a paset ti pagilasinan nga inted ni Jesus isut’ panagparang ti “makarimon a mamagwalwalang.” Idi 66 K.P. nagparang daytoy banag a makarimon iti porma “dagiti nagkampamento a buybuyot” ti Roma a nanglakub ti Jerusalem ket dinadadaelda ti bakud ti templo. “Ti makarimon a mamagwalwalang” agtaktakder iti dina rebbeng a pagtakderan.

Iti dakdakkel a kaitungpalan ti pagilasinan, ti banag a makarimon isu ti Liga de Naciones ken ti kasunona, nga isut’ Naciones Unidas. Daytoy nga organisasion a maipaay iti sangalubongan a talna ket matmatmatan ti Kakristianuan kas ti kasukat ti Pagarian ti Dios. Anian a makarimon! Iti agangay, ngarud, dagiti napolitikaan a pannakabalin a kadua ti NU bueltaandanto ti Kakristianuan (ti antitipiko a Jerusalem) ket pagwalangwalangendanto.

Gapuna impadto ni Jesus: “Ta addanto dakkel a rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita, awan pay kasta a napasamak ket awanto metten iti uray kaano.” Nupay ti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P. ket pudno a dakkel a rigat, nga adda nasurok a sangamilion ti naipadamag a napapatay, daytat’ saan a dakdakkel a rigat ngem iti daydi sangalubongan a Layus idi kaaldawan ni Noe. Gapuna ti kangrunaan a kaitungpalan daytoy a paset ti padto ni Jesus ket matungpalto pay laeng.

Panagtalek Bayat dagiti Maudi nga Al-aldaw

Bayat a dandani agngudon ti Martes, Nisan 11, intuloy ni Jesus ti pannakisaritana kadagiti apostolna maipapan iti pagilasinan ti kaaddana iti pannakabalin ti Pagarian ken iti panungpalan ti sistema dagiti bambanag. Pinakdaaranna ida maibusor iti isusurotda kadagiti palso a Kristo. Ipamuspusandanto, kunana, “nga allilawen, no mabalin, uray dagidiay napili.” Ngem, kas kadagiti agila nga adayo ti masiputanda, dagitoy a napili aguummongdanto iti lugar a pakasarakan ti pudpudno a naespirituan a taraon, awan sabali, iti daydiay pudpudno a Kristo bayat ti di makita a kaaddana. Didanto maallilaw a sumurot iti palso a Kristo.

Kabaelan laeng dagiti palso a Kristo ti makitkita a panagparang. Maisupadi iti dayta, ti kaaddan Jesus ket di makita. Mapasamakto dayta iti nakaam-amak a tiempo ti historiat’ tao, kas kinunan Jesus: “Ti init aglulemto, ket ti bulan saannanto nga ited ti lawagna.” Wen, daytoyto ti kasipngetan a periodo ti historiat’ sangatauan. Mayaspingto a kasla ti init limmulem iti aldaw, ket ti bulan dina itden ti lawagna iti rabii.

“Dagiti pannakabalin dagiti langit agkintayegdanto,” intuloy ni Jesus. Impasimudaagna ngarud a dagiti pisikal a langit nakaam-amakto ti langada. Dagiti langit saanto laengen a pagturayan dagiti billit, no di ket mapnodanto kadagiti eroplano a pakigubat, rockets, ken lugan ti law-ang. Ti panagbuteng ken kinaranggas lab-awandanto ti aniaman a napasaran ti immun-una a historia ti tao.

Kas resultana, kunan Jesus, addanto “rigat dagiti nasion, nga agdanagda gapu ti daranudor ti baybay ken dagiti dalluyon, bayat a dagiti tao agkapuydanto gapu ti buteng ken danagda kadagiti maar-aramid nga umayto iti napagnaedan a daga.” Wen, daytoy kasipngetan a periodo iti historia ti tao agtungpalto iti tiempo inton, sigun ken Jesus, “agparangto ti pagilasinan ti Anak ti tao iti langit, ket agdung-awto dagiti amin a tribo ti daga.”

Ngem saanto nga agdung-aw dagiti isuamin inton ‘ti Anak ti tao umay a buyogen ti pannakabalin’ a mangdadael itoy nadangkes a sistema dagiti banag. “Dagidiay napili,” a 144,000 a makipagturayto ken Kristo iti nailangitan a Pagarian, didanto agdung-aw, ket kastanto met dagiti kakaduada, dagidiay inawagan nga immun-una ni Jesus a kas “sabali a karnero.” Nupay sibibiagda bayat dayta karigatan a periodo ti natauan a historia, agtulnogda iti pammaregta ni Jesus: “Inton dagitoy a banag mangrugida a maaramid, kumitakayo ket itangadyo dagiti uloyo, ta ti pannakaispalyo umasidegen.”

Tapno dagiti disipulona nga agbibiag kabayatan dagiti maudi nga al-aldaw maikeddengdat’ kinaasideg ti panungpalan, inted ni Jesus daytoy nga ilustrasion: “Kitaenyo ti kayo a higos ken dagiti isuamin a kayo: Inton aguggotda, no paliiwenyo ammoyon a mismo a ti kalgaw asidegen. Kastakayo met, inton makitayo dagitoy a maar-aramid, ammuenyo a ti pagarian ti Dios asidegen. Kinapudnona kunak kadakayo, Dinto pay makalabas daytoy a kaputotan maaramidton amin dagitoy.”

Gapuna, no makitan dagiti disipulona a matungtungpal dagiti nadumaduma a paset ti pagilasinan, masapul a bigbigenda a ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag asidegen ken ti Pagarian ti Dios ikisapnanton iti mabiit ti amin a kinadangkes. Kinapudnona, ti panungpalan umayto bayat ti periodo a panagbiag dagidiay tao a nakakita iti kaitungpalan ti amin a bambanag nga impadton Jesus! Kas pammalakadna kadagiti disipulo a sibibiagto bayat dagitoy naisalsalumina a maudi nga al-aldaw, kuna ni Jesus:

“Agaluadkayo di la ket ta dagiti pusoyo mapnoda ti kinarawet ken panagbartek ken kadagiti tarigagay itoy a biag, ket umayto a kellaat kadakayo dayta nga aldaw a kas maysa a silo. Ta umayto kadagiti amin nga agnaed iti rabaw ti isuamin a daga. Agsalukagkayo, ngarud, nga umararawkayo nga agnanayon tapno makalisikayo kadagitoy amin a maaramid nga umayto, ken makapagtakderkayo iti sanguanan ti Anak ti tao.”

Dagiti Manakem ken dagiti Naampang a Babbalasang

Sungsungbatan ni Jesus ti kalikagum dagiti apostolna maipapan ti pagilasinan iti kaaddana iti pannakabalin ti Pagarian. Ita mangted ti ad-adu pay a ramramit ti pagilasinan iti tallo a pangngarig, wenno ilustrasion.

Ti kaitungpalan ti tunggal pangngarig ket mapaliiwto dagidiay sibibiag bayat ti kaaddana. Inyam-ammona ti immuna kadagiti sasao a: “Ti pagarian ti langit maipadisto ngarud kadagiti sangapulo a babbalasang nga innalada dagiti pagsilawanda ket rimmuarda a sumabet iti nobio. Lima kadakuada ti naampang, ket lima dagiti manakem.”

Babaen kadagiti sasao a “ti pagarian ti langit maipadisto ngarud kadagiti sangapulo a babbalasang,” di kayat a sawen ni Jesus a kagudua kadagidiay agtawid ti nailangitan a Pagarian ket tattao a naampang ken kagudua met dagiti manakem! Saan, no di ket kayatna a sawen a maipapan iti Pagarian ti langit, adda kastoy wenno kasdiay a ramitna, wenno dagiti bambanag maipapan iti Pagarian ket kastanto wenno kasdiay.

Dagiti sangapulo a babbalasang isimboloda amin dagiti Kristiano a nakalinea wenno agkunkuna a nakalineada a maipaay iti nailangitan a Pagarian. Idi Pentecostes 33 K.P. a ti kongregasion Kristiano ket naitulag a maiyasawa iti napagungaren, naipadayag a Nobio, nga isu ni Jesu-Kristo. Ngem ti panagboda maaramidto idiay langit iti di naikeddeng a panawen iti masanguanan.

Iti pangngarig, dagiti sangapulo a babbalasang rummuarda nga agpaay iti panggep a panangsabet iti nobio ken pannakikuyog iti prusision ti kasar. Inton dumtengen, silawandanto ti ruta a pagnaanda babaen kadagiti pagsilawanda, iti kasta isut’ padpadayawanda bayat ti panangyegnat’ nobiana iti balay a naisagana nga agpaay kenkuana. Nupay kasta, inlawlawag ni Jesus: “Ta dagiti naampang idi innalada dagiti pagsilawanda saanda a nangikuyog iti lana, ngem dagidi manakem nangikuyogda ti lana kadagiti basoda agraman kadagiti pagsilawanda. Idi ngarud nagbayag daydi nobio, nagdungsada amin ket nakaturogda.”

Ti naibayag a pannakataktak ti nobio ipamatmatna a ti kaadda ni Kristo kas agturturayen nga Ari ket adda pay laeng iti adayo a masanguanan. Iti kamaudianan isut’ dimteng iti tronona idi tawen 1914. Bayat ti napaut a rabii sakbay dayta, amin dagiti babbalasang nakaturogda. Ngem saanda a nailunod gapu iti dayta. Ti pannakakondenar dagiti naampang a babbalasang ket gaput’ saanda a panangikuyog ti lana kadagiti basoda. Ilawlawag ni Jesus no kasanot’ panagriing dagiti babbalasang sakbay ti idadateng ti nobio: “Ngem iti tengnga ti rabii adda maysa a pukkaw, ‘Adtoyen ti nobio! Rummuarkayo a sumabet kenkuana.’ Idin amin dagiti babbalasang timmakderda ket tinarimaanda dagiti pagsilawanda. Ket dagiti naampang kinunada kadagiti manakem, ‘Ikkandakami iti lanayo, ta dagiti pagsilawanmi maiddepdan.’ Ngem dagiti manakem simmungbatda a kunkunada, ‘Tapno di agkurang ti maipaay kadakami ken kadakayo, inkayo kadagiti aglako ket gumatangkayo ti maipaay kadakayo.’”

Ti lana isimsimbolona no ania daydiay mamagbalin kadagiti pudno a Kristiano nga aglawag kas silsilaw. Daytoy ti naipaltiing a Sao ti Dios, nga isut’ petpetpetan a siiirut dagiti Kristiano, agraman ti nasantuan nga espiritu, a tumulong kadakuada a mangawat iti dayta a Sao. Ti naespirituan a lana ti mamagbael kadagiti manakem a babbalasang a mangisilnag ti silawda a mangabrasa iti nobio bayat ti prusision nga agturong iti pagbodaan. Ngem ti klase naampang a babbalasang awananda, kadagiti pagikabilanda, ti kasapulan a naespirituan a lana. Gapuna insalaysay ni Jesus no aniat’ napasamak:

“Ket idi [dagiti naampang a babbalasang] napanda gimmatang [ti lana], dimteng ti nobio, ket dagiti adda a nakasagana simrekda a kimmuyog kenkuana iti pagbodaan; ket ti ruangan napunitan. Idin immay metten dagiti dadduma a babbalasang a kunkunada, ‘Apo, apo, ilukatandakami!’ Ngem simmungbat ket kinunana, ‘Pudno kunak kadakayo, saankay nga am-ammo.’”

Kalpasan ti idadateng ni Kristo iti nailangitan a Pagarianna, ti klase manakem a babbalasang dagiti pudno a napulotan a Kristiano nakariingda iti pribilehioda a mangisilnag ti silawda iti daytoy nasipngetan a lubong kas panangdayawda iti nagsublin a Nobio. Ngem dagidiay iladladawan dagiti naampang a babbalasang saanda a nakasagana a mangipaay iti daytoy pangabrasa a pammadayaw. Gapuna inton dumteng ti tiempo, saanto nga ilukat ni Kristo ti ruangan ti pagbodaan idiay langit para kadakuada. Bay-annanto ida iti ruar idiay kasipngetan ti kaunggan a rabii ti lubong, a mapukawda agraman dagiti dadduma a managaramid ti kinadakes. “Agsalukagkay ngarud,” impatingga a kinuna ni Jesus, “ta dikay ammo ti aldaw ken oras.

Ti Pangngarig dagiti Talento

Intultuloy ni Jesus ti pannakisarsaritana kadagiti apostolna idiay Bantay dagiti Olivo babaen ti panangisalaysayna kadakuada ti maysa pay a pangngarig, ti maikadua kadagiti tallo nga agsasaruno. Sumagmamano nga aldaw sakbayna, bayat nga isut’ adda idiay Jerico, intedna ti pangngarig dagiti mina tapno ipakitana a ti Pagarian ket mabayag pay iti masanguanan. Ti pangngarig a salaysayenna itan, nupay addaan sumagmamano nga aga-asping a ramramit, deskribirenna ti kaitungpalanna nga ar-aramid bayat ti kaadda ni Kristo iti pannakabalin ti Pagarian. Iyilustrarna a dagiti adalanna masapul nga agtrabahoda bayat nga addada ditoy daga tapno paaduenda “dagiti kukuana.”

Rinugian ni Jesus: “Ta dayta [kayatna a sawen, dagiti sirkumstansia a mainaig iti Pagarian] ket kas iti maysa a tao, a mapan iti sabali a daga, inayabanna dagiti adipenna ket inyawatna kadakuada dagiti kukuana.” Ni Jesus isu daydiay tao a, sakbay ti panagdaliasatna a napan idiay langit, inkumitna kadagiti ad-adipenna​—dagiti adalanna a nakalinea iti nailangitan a Pagarian​—dagiti kukuana. Dagitoy a kukua ket saanda a pisikal a sansanikua, no di ket irepresentarda ti talon a nasukayan nga isut’ pangnamnamaanna a pagtaudan ti ad-adu pay nga adalan.

Intalek ni Jesus dagiti kukuana kadagiti adipenna kasakbayan ti iyuulina sadi langit. Kasanot’ panangaramidna iti dayta? Babaen ti panangbilinna kadakuada nga itultuloyda a talonen ti daga babaen ti panangikaskasabada ti mensahe ti Pagarian agingga iti ungto ti daga. Kas kinuna ni Jesus: “Ket intedna iti maysa ti lima a talento, intedna iti sabali ti dua, ket iti sabali intedna ti maysa, iti tunggal maysa kas iti kabaelanna, ket sa napan iti biahe.”

Dagiti walo a talento​—dagiti kukua ni Kristo​—naiwarasda ngarud sigun kadagiti kabaelan, wenno naespirituan a posibilidad, dagiti adipen. Dagiti adipen itaktakderanda dagiti klase dagiti adalan. Idi umuna a siglo, kaawatan a ti klase nga immawat kadagiti lima a talento ket inramanna dagiti apostol. Intuloy a sinalaysay ni Jesus a dagiti adipen nga immawat ti lima ken dua a talento agpadpada a dinobleda dagita babaen ti panangikaskasabada ti Pagarian ken ti panagaramidda ti adalan. Nupay kasta, ti adipen a nangawat ti maymaysa a talento inlemmengna dayta iti daga.

“Idi nalabes ti adu nga aldawen,” intuloy ni Jesus, “immay daydi apo dagiti adipen ket inayabanna ida a kinakuenta.” Idi laeng maika-20 a siglo, agarup 1,900 a tawtawen kalpasanna, a nagsubli ni Kristo tapno makikuentaan, gapuna, talaga a daytat’ “adu nga aldawen.” Idin inlawlawag ni Jesus:

“Idi nagparang daydi immawat ti lima a talento, nangyeg ti sabali pay a lima a talento, a kunkunana, ‘Apo, lima a talento ti inyawatmo kaniak; adtoy, nakagunggonaak ti sabali a lima a talento.’ Ni apona kinunana kenkuana, ‘Naimbag, adipen a nalaing ken mapagtalkan! Napagtalkanka iti bassit. Isaadkanto nga agaywan iti adu. Makipagragsakka iti apom.’” Ti adipen a nangawat ti dua a talento nadoblena met dagiti talentona, ket isut’ immawat ti isu met laeng a komendasion ken gunggona.

Ngem, kasano ngay, ti pannakipagragsak dagitoy matalek nga adipen ken Apoda? Ay ket, ti ragsak ti Apoda, a ni Jesu-Kristo, ket isut’ panangawatna ti Pagarian idi napan iti adayo idiay yan ni Amana sadi langit. No maipapan kadagiti matalek nga adipen iti moderno a panawen, addaandat’ naindaklan a rag-o gaput’ pannakaitalek kadakuada ti ad-adu pay a responsabilidad iti Pagarian, ket bayat nga iringringpasdat’ naindagaan a kursoda, maaddaandanto ti nagpupuniponan a rag-o iti pannakapagungarda iti nailangitan a Pagarian. Ngem ti ngay maikatlo nga adipen?

“Apo, am-ammok a taoka a nainget,” inreklamo daytoy nga adipen. “Gapuna nagbutengak ket napanak ket inlemmengko ti talentom iti daga. Adtoy alaem ti kukuam.” Inggagara ti adipen ti di nagtrabaho iti talon babaen iti panangaskasaba ken panagaramid adalan. Gapuna isut’ inawagan ti apona a “managdakdakes ken nasadut” ket sinentensiaanna ti dusa: “Ikkatenyo ngarud kenkuana ti talento . . . Ket ti adipen nga awan kapapayanna ibellengyo iti sipnget iti ruar. Idiay addanto ti panagsangit ken panagngaretnget dagiti ngipen.” Dagidiay naibilang iti daytoy klase dakes nga adipen, a naibellengda iti ruar, ket awananda ti aniaman a naespirituan a rag-o.

Daytoy ti mangted ti mamagpanunot a leksion kadagiti isuamin nga agkunkuna a pasurot ni Kristo. No kayatda met a tagiragsaken ti komendasion ken gunggonana, ket malisianda ti pannakaibelleng iti sipnget iti ruar ken ti naan-anay a pannakadadael, masapul nga agtignayda a mangparang-ay ti kukua ti nailangitan nga Apoda babaen ti pannakiramanda a naan-anay iti panangaskasaba. Nagagetkay met laeng aya iti daytoy a banag?

Inton Dumteng ni Kristo iti Pannakabalin ti Pagarian

Kaskasdi a kadua pay laeng ni Jesus dagiti apostolna idiay Bantay dagiti Olivo. Kas sungbat iti panagdawatda ti pagilasinan ti kaaddana ken ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag, ibagana itan kadakuada ti maudi iti serie dagiti tallo a pangngarig. “Ngem inton ti Anak ti tao umay agraman iti dayagna, ken amin dagiti anghel maikuyog kenkuana,” inrugi ni Jesus, “isu ti panagtugawnanto iti trono ti gloriana.”

Saan a makita ti tattao dagiti anghel iti nailangitan a dayagda. Gapuna ti idadateng ti Anak ti tao, a ni Jesu-Kristo, a kadua dagiti anghel ket rebbeng ngarud a di makita ti natauan a matmata. Ti idadateng napasamak idi tawen 1914. Ngem iti ania a panggep? Inlawlawag ni Jesus: “Iti sanguananna maurnongto dagiti isuamin a nasion, ket paglalasinennanto ti maysa ken maysa kadagiti tao a kas iti pastor ilasinna dagiti karnero kadagiti kalding. Ket isaadnanto dagiti karnero iti makanawanna, ket dagiti kalding iti makatigidna.”

Iti panangiladawanna no aniat’ mapasamak kadagidiay nailasin iti naanamongan a dasig, kuna ni Jesus: “Iti dayta kunaento ti ari kadagiti adda iti makanawanna, ‘Umaykayo, bendito ni Amak, tawidenyo ti pagarian a naisagana kadakayo nanipud idi pannakabangon ti lubong.’” Dagiti karnero iti daytoy nga ilustrasion saandanto a makipagturay a kadua ni Kristo idiay langit ngem tawidendanto ti Pagarian iti pannakaawat nga isudanto dagiti naindagaan nga iturayan. Ti “pannakabangon ti lubong” napasamak idi damo a panagputot da Adan ken Eva kadagiti annak a magunggonaanto iti sagana ti Dios a mangsubbot ti sangatauan.

Ngem apay a nailasin dagiti karnero iti makanawan a pabor ti Ari? “Ta nagbisinak”, insungbat ti ari, “ket inikkandak ti kanen; nagwawak ket inikkandak ti inumen. Nagganggannaetak ket pinagdagusdak; lamolamoak, ket kinawesandak. Nagsakitak ket kinablaawandak. Nagianak idiay pagbaludan ket immaykayo kaniak.”

Yantangay dagiti karnero addada ditoy daga, kayatda a maammuan no kasano koma a naaramidanda dagita a nagsayaat nga ar-aramid agpaay iti nailangitan nga Arida: “Apo, kaano ti pannakakitami kenka a mabisbisinan ket tinaraonandaka,” insaludsodda, “wenno mawaw ket inikkandaka ti inumen? Kaano ti pannakakitami kenka a ganggannaet ket pinagdagusdaka, wenno lamolamo, ket kinawesandaka? Kaano ti pannakakitami kenka a masakit wenno adda idiay pagbaludan ket immaykam kenka?”

“Pudno kunak kadakayo,” insungbat ti Ari, “gapu ta inaramidyo iti maysa kadagiti kanunummuan kadagitoy kakabsatko, inaramidyo met kaniak.” Dagiti kakabsat ni Kristo isuda dagiti natda pay ditoy daga kadagiti 144,000 a makipagturayto a kaduana idiay langit. Ket ti panagaramid ti naimbag kadakuada, kuna ni Jesus, ket kas panagaramid metten ti naimbag kenkuana.

Sumaganad, kinasarita ti Ari dagiti kalding: “Umadayokayo kaniak, dakay a nailunod, inkay iti apuy nga agnanayon a naisagana iti Diablo ken kadagiti anghelna. Ta nagbisinak ket didak inikkan ti kanen, nagwawak, ket didak pinainum. Nagganggannaetak, ket didak pinagdagus; lamolamoak, ket didak kinawesan; masakitak ken addaak iti pagbaludan, ket didak sinarungkaran.”

Dagiti kalding, nupay kasta, nagreklamoda: “Apo, kaano ti pannakakitami kenka a mabisbisinan wenno mawaw wenno ganggannaet wenno lamolamo wenno masakit wenno idiay pagbaludan ket didaka nagserbian?” Naukom a siinget dagiti kalding iti isu met laeng a pakaibasaran iti pannakaukom a paborable dagiti karnero. “Gapu ta dikay inaramid iti maysa kadagiti kanunummuan kadagitoy [a kakabsatko],” insungbat ni Jesus, “dikay met inaramid kaniak.”

Gapuna ti kaadda ni Kristo iti pannakabalin ti Pagarian, kasakbayan la unay ti panungpalan daytoy dakes a sistema dagiti bambanag iti dakkel a rigat, isunto ti panawen ti pannakaukom. Dagiti kalding “mapandanto iti agnanayon a pannakagessat, ngem dagiti nalinteg [dagiti karnero] iti biag nga agnanayon.” Mateo 24:2–​25:46; 13:40, 49; Marcos 13:3-37; Lucas 21:7-36; 19:43, 44; 17:20-30; 2 Timoteo 3:1-5; Juan 10:16; Apocalipsis 14:1-3.

▪ Aniat’ nangtignay ti saludsod dagiti apostol, ngem kaawatan nga aniat’ adda pay iti is-isipda?

▪ Ania a paset ti padto ni Jesus ti natungpal idi 70 K.P., ngem aniat’ saan a napagteng idi?

▪ Kaanot’ immuna a kaitungpalan ti padto ni Jesus, ngem kaano a maaddaan ti kangrunaan a kaitungpalan?

▪ Ania ti banag a makarimon iti umuna ken maudi a kaitungpalanna?

▪ Apay a ti dakkel a rigat awan ti maudi a kaitungpalanna iti pannakadadael ti Jerusalem?

▪ Aniada a kasasaad ti lubong ti mangtanda iti kaaddan Kristo?

▪ Kaano nga ‘agdung-aw amin a tribo ditoy daga,’ ngem anianto ti ar-aramiden dagiti pasurot ni Kristo?

▪ Aniat’ inted ni Jesus nga ilustrasion a tumulong kadagiti masanguanan a disipulona a mangilasin nga asidegen ti panungpalan?

▪ Aniat’ imbalakad ni Jesus kadagidiay disipulona nga agbibiagto bayat dagiti maudi nga al-aldaw?

▪ Asinodat’ isimsimbolo dagiti sangapulo a babbalasang?

▪ Kaano a ti Kristiano a Kongregasion naitulag a makiasawa iti nobio, ngem kaanot’ idadateng ti nobio a mangikuyog ti nobiana idiay pagbodaan?

▪ Aniat’ irepresentar ti lana, ket ti panagikut iti dayta ti mamagbael kadagiti manakem a babbalasang a mangaramid ti ania?

▪ Sadinot’ pakaangayan ti boda?

▪ Ania a grande a gunggona ti pakaikapisan dagiti naampang a babbalasang, ket anianto ti pagtungpalanda?

▪ Ania a leksion ti isuro ti pangngarig dagiti talento?

▪ Asinoda dagiti adipen, ken ania dagiti kukua a naitalek kadakuada?

▪ Kaanot’ iyaay ti apo a makikuentaan, ken aniat’ masarakanna?

▪ Aniat’ ragsak a serkan ti matalek nga adipen, ket aniat’ mapasamak iti maikatlo nga adipen, ti dakes nga adipen?

▪ Apay a di makita ti kaadda ni Kristo, ket ania a trabaho ti aramidenna iti dayta a tiempo?

▪ Iti ania a pannakaawat a dagiti karnero tawidendanto ti Pagarian?

▪ Kaano a napasamak ti “pannakabangon ti lubong”?

▪ Maibatay iti ania a maukom dagiti tattao kas karnero wenno kas kalding?